کبنا ؛بررسی مرگ دکتر کاووس سید امامی استاد دانشگاه در زندان به روایت روزنامه های ایران و شرق
روزنامه ایران(۱۳۹۶/۱۱/۲۴)
ماجرای خودکشی دکتر کاووس سیدامامی همچنان برای نمایندگان مجلس، جامعه علمی کشور و حقوقدانان مبهم است. نمایندگان خواستار پاسخگویی مسئولان ذی ربط شده و از تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها سخن گفتهاند. انجمن‌های علمی نیز در نامه‌هایی به رئیس جمهوری، خواستار ورود او به این مسأله شده‌اند. حقوقدانان هم بر مسئولیت سازمان زندان‌ها در صیانت از جان زندانیان تأکید دارند. علت واکنش‌ها، هم زندگی و شخصیت علمی و اجتماعی دکتر سیدامامی است، هم سابقه خودکشی‌ها در اوین و دیگر زندان‌های کشور که بعد از اعتراض‌های اخیر به وقوع پیوسته است.
واکنش مقام‌های قضایی
اظهارنظر مقام‌های قضایی درباره پرونده جاسوسی فعالان محیط زیست و خودکشی سیدامامی، همچنان شامل کلیات است.
از جمله حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه در این خصوص گفت: «افرادی به اتهام دادن اطلاعات طبقه‌بندی شده از مراکز حساس به سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه از جمله رژیم صهیونیستی اسرائیل و امریکا در روزهای گذشته دستگیر شده و بعضی از آنان در بازداشت هستند.» به گزارش انتخاب، وی درباره خودکشی سیدامامی در سلول انفرادی هم گفت: «فرد مورد نظر شما جزو همان بازداشت‌شدگان بوده است، اما اینکه برای چه کسانی و به چه میزانی اتهامشان اثبات می‌شود باید تا پایان بررسی‌ها و دادگاه صبر کرد.»
معاون اول قوه قضائیه درباره علت درگذشت کاووس سیدامامی هم اظهارکرد: «من هم شنیده‌ام ایشان خودکشی کردهاند، اما هنوز از جزئیات آن اطلاع ندارم.» محسنی اژه‌ای در پاسخ به اینکه با توجه به خودکشی سیدامامی و دو نفر دیگر در زمان اعتراضات، این سؤال ایجاد شده است که چرا سازمان زندان‌ها مراقبتی نسبت به بازداشت‌شدگان ندارد؟ تصریح کرد: «مراقبت می‌شود اما این موضوع اخیر نیز در حال بررسی است که ببینیم چگونه اتفاق افتاده است.»
موسی غضنفرآبادی، رئیس دادگاه انقلاب هم اتهام دستگیرشدگان را جاسوسی اعلام کرد و گفت: پرونده افراد دستگیر شده فعلاً در دادسرای امنیت مطرح است و پس از رسیدگی در این دادسرا به دادگاه انقلاب ارسال می‌شود.
جدی شدن تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها
نمایندگان مجلس که اغلب از فراکسیون امید هستند، در اظهارنظرهای خود خواستار روشن شدن همه ابعاد ماجرا، از چیستی پرونده بازداشتی‌ها تا دلایل خودکشی دکتر سیدامامی شده‌اند. علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی با انتشار یادداشتی در کانال «تلگرام» خود، با بیان اینکه خبر خودکشی دکتر کاووس سیدامامی در زندان، موجبات تحیر و نگرانی نمایندگان مجلس را نیز رقم زد، اظهارکرد: «همزمانی حدودی این خبر تلخ و رازآلود با دیدار هیأت نمایندگان مجلس از زندان اوین و بررسی مرگ سینا قنبری و نیز تأخیر غیرقابل قبول مسئولان ذیربط برای بازدید اخیر نمایندگان از اوین و از سوی دیگر خبر‌رسانی از سوی خانواده آن فقید به جای اطلاع‌رسانی از سوی دستگاه مسئول، موضوع این حادثه را حساس‌تر کرده است.»
وی با اشاره به بررسی احتمال جمع‌آوری امضا در صحن مجلس برای روشن شدن ابهامات این اتفاق و پاسخگو بودن نهادهای ذی ربط از سوی نمایندگان، اضافه کرد: «نمایندگانی از فراکسیون امید بویژه به‌دنبال ارائه تذکر، طرح سؤال از وزیر دادگستری و مکاتبه با رؤسای قوا هستند. در این هنگام موضوع تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها در گروه‌های تلگرامی نیز از روز گذشته بین بعضی نمایندگان مطرح شده است که نشان از نگرانی جدی آنان دارد.» به گفته این عضو کمیسیون امنیت ملی، «نکته قابل توجه اینجاست که اگرچه زندان‌ها فی نفسه ظرفیت لازم برای ورود نظارتی مجلس و نمایندگان را دارد، اما چرا باید مرگی در زندان رخ دهد و موجی از نگرانی و سؤال در افکار عمومی ایجاد شود بعد نمایندگان تحقیق و تفحص را کلید بزنند؟ موارد مشابه را در همین مجلس دهم داشته‌ایم که فاجعه‌ای عیان شده بعد تحقیق و تفحصی آغاز شده و در نهایت نیز بجز قرائت گزارش آن در صحن تحولی اصلاحی در بیرون اتفاق نیفتاده است.» وی ضمن تأکید بر ضرورت پاسخگویی دستگاه‌های مسئول به افکار عمومی و مجلس در مرگ این استاد، بویژه درباره علت اطلاع رسانی نکردن مستقیم، از رئیس مجلس نیز خواست درباره این واقعه تلخ با اقدامات نظارتی نمایندگان همراهی مؤثر داشته باشد. محمدجواد فتحی، عضو کمیته مجلس برای بازدید از زندان‌ها نیز از بررسی خودکشی دکتر امامی در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس خبرداد.
محمد کاظمی، نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز که عضو هیأت بازدید از زندان اوین بود، به «ایلنا» گفت:«بنابر قانون حفاظت از زندانیان برعهده سازمان زندان‌ها است و آنان باید جوابگو باشند که علت خودکشی این زندانی چه بوده است.» محمدرضا تابش رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هم دستگیری عده‌ای از فعالان تلاشگر زیست محیطی و اطلاع‌رسانی نکردن متجاوز از ۲۰ روز درباره این موضوع را «شبهه برانگیز» و مرگ این استاد جامعه شناسی دکتر سیدامامی در زندان را «تأسف‌آور» توصیف کرد که باعث می‌شود ابهامات درباره اتهامات وارده به دستگیرشدگان افزایش یابد. به گزارش جماران، وی از قوه قضائیه خواستار پاسخگویی صریح شد و از دولت نیز تقاضای پیگیری عاجل و قاطع کرد.
درخواست ۴ انجمن علمی استادان دانشگاه از رئیس جمهوری
علاوه بر نمایندگان مجلس، چهار انجمن علمی علوم سیاسی ایران، جامعه شناسی ایران، مطالعات صلح ایران و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در نامه مشترکی به رئیس جمهوری خواستار پیگیری مرگ کاووس سیدامامی شدند. نویسندگان، اخبار و شایعات منتشرشده درباره دلایل دستگیری و مرگ ایشان را غیرقابل باور توصیف و تأکید کردند که این اخبار ابهامات و سؤالات زیادی را پدید آورده است. آنان، رئیس جمهوری را به‌عنوان مسئول اجرای قانون اساسی که همواره نسبت به تدوین و اجرای کامل منشور حقوق شهروندی نیز حساسیت داشته مسئول ایضاح و رفع رنج‌های ناگوار و متوالی جامعه علمی دانسته و تأکید کردند: حداقل انتظار ما این است که بر اساس این مسئولیت، برای بررسی جدی و پیگیری مؤثر و پاسخگوکردن نهادهای درگیر در این ضایعه دردناک اقدام عاجل و مؤثر به عمل آورید.
فرزند سیدامامی اعلام کرد که مراسم خاک سپاری وی امروز در آرامگاه روستای «امامه» در ۴۰کیلومتری شمال تهران برگزار می شود.
جلسه نمایندگان مجلس با کارشناسان اطلاعات سپاه
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس از برگزاری جلسه‌ای با حضور نایب رئیس مجلس درباره مرگ کاووس سیدامامی در زندان اوین خبر داد. علاءالدین بروجردی در گفتوگو با خانه ملت، گفت: دیروز صبح فراتر از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، جلسه‌ای با حضور تعدادی از نمایندگان مجلس و با حضور نایب رئیس مجلس، جناب آقای مطهری برگزار شد و فیلم وی در زندان اوین را مشاهده کردیم. وی افزود: کاووس سیدامامی متأسفانه به هر دلیل شرایط زندان را نتوانسته تحمل کند، هرچند وی در سلول عادی نگهداری نشده است، در واقع کاووس سیدامامی با توجه به اینکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداری شده است. بروجردی ادامه داد: در فیلم مذکور هم نشان می‌دهد که کاووس سیدامامی پیراهن خود را درآورده و برای خودکشی آماده می‌شود. خانواده وی نیز این اتفاق را پذیرفتند لذا درخواست کالبدشکافی هم نکرده‌اند. به گفته وی، خودکشی کاووس سیدامامی در زندان اوین در این جلسه که با حضور تعدادی از نمایندگان و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، برگزار شد نیز تأیید گردید. با این حال علی مطهری نایب رئیس مجلس با اشاره به جلسه دیروز برخی نمایندگان با کارشناسان اطلاعات سپاه درباره فوت کاووس سید امامی در زندان، توضیحات ارائه شده را کافی ندانست و گفت که مجلس منتظر تکمیل اطلاعات خود در این زمینه است. به گفته مطهری، این جلسه به درخواست اطلاعات سپاه برگزار شده است. وی افزود: در این جلسه همچنین فیلمی از داخل سلول آقای سید امامی نشان دادند. در این فیلم لحظه خودکشی مشهود نیست اما حدود هفت هشت دقیقه ایشان (سید امامی) مشغول اقداماتی است که نشان می‌دهد احتمالاً قصد خودکشی دارد. در اینجا کوتاهی اپراتور روشن است که متوجه این اتفاق نشده در حالی که باید زودتر متوجه می‌شده و از این اتفاق جلوگیری می‌کرده است. به نظر می‌رسد در این زمینه کوتاهی شده و خودشان هم قبول دارند. نایب رئیس مجلس با اشاره به اتهام وارده به سیدامامی درخصوص جاسوسی، یادآور شد: مبارزه با جاسوسی کار تخصصی وزارت اطلاعات است و بهتر است این دو نهاد در کار یکدیگر دخالت نکنند.
روزنامه شرق(۱۳۹۶/۱۱/۲۴)
نمایش دقایق آخر زندگی سیدامامی
شرق، آمنه شیرافکن: نمایی از سلول انفرادی کاووس سیدامامی در صفحه‌های مانیتور پخش می‌شود. رؤسای فراکسیون‌های مجلس و برخی کمیسیون‌ها حاضرند. چشم‌ها خیره به مانیتور است. نمایندگانی از سپاه خواسته‌‌اند تا فیلم سلول سیدامامی را به نمایندگان نشان دهند. فیلم نیم ساعتی طول می‌کشد و با آغاز صحن علنی نمایندگان راهی صحن می‌شوند؛ اما فیلم هنوز به پایان نرسیده. محمدرضا عارف، کاظم جلالی، حمید حاجی‌بابایی، محمدرضا تابش، علاءالدین بروجردی، حسین نقوی‌حسینی و چند نماینده دیگر در این جلسه حاضر هستند؛ اما روایت‌ها از این فیلم در بهارستان بسیار متفاوت است. برخی توضیحاتی را که در حاشیه فیلم شنیده‌اند، طوری به خبرگزاری‌ها گفتهاند که گویی برخی توضیحات را در فیلم دیده‌اند. نمایش فیلم خودکشی کاووس سیدامامی از ساعت ۱۲و‌نیم آغاز می‌شود. ابتدای جلسه کارشناسان اطلاعات سپاه توضیحاتی درباره خودکشی سیدامامی ارائه می‌دهند. آنها همچنین تأکید دارند که اگر فراکسیون یا کمیسیونی توضیحات بیشتری بخواهند، در اختیارشان قرار خواهند داد. بحث از روایت سکانس‌های فیلم خودکشی سیدامامی پا را فراتر گذاشته و به مسئله کالبدشکافی پیکر آن مرحوم رسیده. در‌حالی‌که رئیس و سخنگوی کمیسیون قضائی تأکید دارند که خانواده سیدامامی اصلا درخواست کالبدشکافی نداده‌اند، وکیل خانواده سیدامامی به «شرق» خبر داده که کالبدشکافی صورت گرفته است.
توبیخ برخی افراد از سوی سپاه
فیلم پخش می‌شود. به روایت محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید، «چون کاووس سیدامامی استاد دانشگاه بود، سوئیت خوبی در اختیارش قرار دادند. در این فیلم ایشان با پرتاب یک شیء تلاش داشت لامپ را بشکند و پیراهنش را درآورد و تلاش کرد از آن به‌عنوان ابزاری برای دارزدن خود استفاده کند. قرار شد اگر فیلم دقیق‌تری وجود دارد، در اختیار نمایندگان قرار گیرد».
نمایندگان سپاه همان ابتدای جلسه گفتهاند که از قضا آنهایی که پشت مانیتور دستگاه فیلم‌برداری بوده‌اند، توبیخ شده‌اند.
نماینده دیگری به «شرق» می‌گوید «تصویر فیلم نشان از آن دارد که سیدامامی دست‌کم ۱۵ دقیقه با حالتی آشفته در اتاق این سو و آن سو می‌رفته. چرا در این ۱۰ دقیقه هیچ‌کس هیچ واکنشی نشان نداده؟».
محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه، نیز درباره پرونده کاووس سیدامامی به ایلنا گفته «من هم شنیده‌ام ایشان خودکشی کردهاند؛ اما هنوز از جزئیات آن اطلاع ندارم».
لحظه خودکشی مشهود نیست
علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، از‌جمله حاضران در جلسه با نمایندگان سپاه است. درباره جزئیات این دیدار به ایسنا گفته «فیلمی از داخل سلول آقای سیدامامی نشان دادند. در این فیلم لحظه خودکشی مشهود نیست؛ اما حدود هفت، هشت دقیقه ایشان (سیدامامی) مشغول اقداماتی است که نشان می‌دهد احتمالا قصد خودکشی دارد. در اینجا کوتاهی اپراتور روشن است که متوجه این اتفاق نشده؛ در‌حالی‌که باید زودتر متوجه می‌شده و از این اتفاق جلوگیری می‌کرده. به نظر می‌رسد در این زمینه کوتاهی شده و خودشان هم قبول دارند».
البته روایت اعضای کمیسیون امنیت مجلس با روایت علی مطهری تفاوت دارد. علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت برخلاف مطهری از خودکشی سیدامامی مطمئن است. او درباره مرگ کاووس سیدامامی در زندان اوین به خانه ملت گفته «فیلم وی {کاووس سیدامامی} را در زندان اوین مشاهده کردیم. کاووس سیدامامی متأسفانه به هر دلیل شرایط زندان را نتوانسته تحمل کند. هرچند او در سلول عادی نگهداری نشده. کاووس سیدامامی با توجه به اینکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداری شده».
کالبدشکافی؛ آری یا نه؟
روایت بروجردی از فیلم پخش‌شده در بهارستان این است «فیلم نشان می‌دهد که کاووس سیدامامی پیراهن خود را درآورده و برای خودکشی آماده می‌شود. خانواده او نیز این اتفاق را پذیرفتند؛ بنابراین درخواست کالبدشکافی هم نکرده‌اند».
آرش کیخسروی، یکی از وکلای خانواده سیدامامی، به «شرق» می‌گوید «خانواده درخواست کالبدشکافی دادند؛ اما آقای شهریاری معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۲۷ گفتند که پزشکی‌قانونی به طور روال درخواست کالبدشکافی خواهد داد. سخنان آقای بروجردی را مبنی بر اینکه خانواده درخواست کالبدشکافی نداشته، تأیید نمی‌کنم». به‌این‌ترتیب اگرچه رئیس کمیسیون امنیت ملی خبر داده که خانواده سیدامامی درخواست کالبدشکافی نداشته‌‌اند، وکیل خانواده از کالبدشکافی پیکر سیدامامی خبر داده است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین درباره جلسه روز گذشته نمایندگان سپاه و مجلس گفته «خودکشی کاووس سیدامامی در زندان اوین در این جلسه که با حضور تعدادی از نمایندگان و نایب‌رئیس مجلس برگزار شد، نیز تأیید شد».
کیخسروی تأکید دارد «فیلم به خانواده آقای سیدامامی نیز نشان داده شده. در فیلم نشانه‌ای دال بر خودکشی نیست. در این پرونده مستحضریم که ابعاد پیچیده قضائی مطرح است. کالبدشکافی صورت گرفته و نمایندگان عزیز نباید در جمع‌بندی‌های‌شان عجله کنند. اجازه بدهید پرونده مسیر قانونی‌اش را طی کند. درباره پرونده مرگ آقای سیدامامی به درخواست خانواده ایشان پرونده قضائی ثبت شده و این مسئله در مراجع قضائی رسیدگی خواهد شد.
اما وکیل خانواده سیدامامی درباره اینکه نظر خانواده سیدامامی درباره فیلم نمایش داده‌شده چیست نیز گفته: «صحنه‌هایی از آقای سیدامامی در سلول انفرادی به نمایش درآمد. اتاق یک دستشویی دارد. گویا تصور بر این بوده که جناب سیدامامی در آنجا اقدام به خودکشی کردهاند اما ادله و مستندات کافی نیست».
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با بیان اینکه عدم درخواست کالبدشکافی از سوی خانواده کاووس سیدامامی به دلیل شفاف و روشن‌بودن مسئله است، به فارس گفته: «متوفی پیراهن خود را به‌صورت حلقه آماده می‌کند و خودکشی را صورت می‌دهد».
روایت نقوی‌حسینی اما بسیار متناقض است. روایت هیچ نماینده دیگری دال بر نمایش صحنه خودکشی سیدامامی در آن فیلم نیست. وکیل هم موضوع را تکذیب کرده است. از سوی دیگر گویا نقوی‌حسینی در جریان درخواست خانواده سیدامامی برای کالبدشکافی نبوده و اینکه پیش‌تر از درخواست آنها گویا طبق روال پزشکی قانونی کالبدشکافی انجام شده است.
نقوی‌حسینی نیز مشابه بروجردی به نگهداری سیدامامی در یک سلول خاص با توجه به مدارج استادی او اشاره دارد.
نمایش نمای سلول سیدامامی
او همچنین گفته: «سیدامامی در فیلم تخت خود را به‌گونه‌ای با بالش و پتو آماده می‌کند که همه فکر کنند کسی روی تخت خوابیده است. مأموران وقتی اتاق او را بررسی می‌کنند، فکر می‌کنند سیدامامی در حال استراحت است». البته روایت کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با این روایت متفاوت است. جلالی نیز به «شرق» خبر داده که در تصویر، فیلم این صحنه به‌درستی نمایش داده نشده و در قالب توضیح بیان شده است. نکته عجیب دیگر در میان سخنان نقوی‌حسینی این است که با وجود تأکید علی مطهری بر مشهودنبودن صحنه خودکشی در فیلم نمایش داده‌شده او تأکید کرده که: «در جلسه هیئت‌رئیسه با حضور نایب‌رئیس مجلس همه به‌اتفاق خودکشی کاوس سیدامامی را در زندان تأیید کردند».
نقوی‌حسینی همچنین گفته: «آقای سیدامامی پیراهن خود را به‌صورت حلقه آماده می‌کند و خودکشی را صورت می‌دهد. در فیلم همه‌چیز شفاف و گویاست». اما علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس با اشاره به جلسه روز گذشته با کارشناسان اطلاعات سپاه درباره فوت کاووس سیدامامی در زندان، توضیحات ارائه‌شده را کافی نمی‌داند و می‌گوید: «مجلس منتظر تکمیل اطلاعات خود در این زمینه است».
منتظر گزارش قوه قضائیه هستیم
محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید نیز به «فام نیوز» گفته: «خودکشی یک بازداشتی، آن هم یک استاد دانشگاه اتفاق بسیار ناگواری بود؛ به‌خصوص که این اتفاق در شرایطی رخ داد که ما در آستانه برگزاری جشن انقلاب بودیم. دو روز گذشته فراکسیون امید پیگیری‌هایی در این زمینه انجام داد و پیگیری‌ها ادامه دارد. ابهامی در این زمینه وجود داشته که اگر خودکشی قطعی است، باید عواملی که قصور داشتند، معرفی شوند. فردی که بازداشت می‌شود، باید تحت مراقبت و نظارت باشد. اگر عواملی که ناظر بودندقصور کردند، باید با آنها برخورد شود».
آن‌طور که عارف خبر داده اعضای فراکسیون امید تا‌به‌حال با خانواده سیدامامی جلسه‌هایی داشتند و در جریان برخی مسائل قرار گرفتند. «در مجلس نیز جلسه‌هایی داشتیم و یکی از مسئولان نهادهای امنیتی گزارشی به نمایندگان ارائه کرد.» رئیس فراکسیون امید مجلس نیز با ابراز تأسف از درگذشت کاووس سیدامامی در زندان خواستار بررسی این موضوع از سوی دادستان و نهادهای نظارتی در قوه قضائیه و همچنین ارائه هرچه سریع‌تر گزارشی در‌این‌باره شد.
عبدالرضا هاشم‌زایی نیز به «شرق» گفته: «نباید اقلام خودکشی در اختیار زندانی باشد. مسئولیت مرگ زندانی با مراجع ذیربط است و افراد در بالاترین سطوح قضائی باید درباره دلایل خودکشی کاووس سیدامامی به افکارعمومی توضیح دهند. جلسه امروز نبودم».
لواسان، آرامگاهی در «امامه»
رامین سیدامامی، فرزند کاووس سیدامامی در صفحه توییترش توضیحاتی درباره مراسم خاکسپاری پدرش ارائه کرده است. بنا بر اطلاع رامین سیدامامی، مراسم بزرگداشت کاووس سیدامامی، ظهر امروز در آرامگاه روستای امامه لواسان و در ۴۰ کیلومتری شمال تهران برگزار خواهد شد. سیدامامی به روایت دوستان و شاگردانش مردی پرکار، بی‌سروصدا و به دور از حاشیه‌ها بوده است. همیشه سر در کتاب و تحقیق داشته و کمتر وارد مسائل سیاسی و سوگیری‌های جناحی شده است. فردی که عاشق کوه بوده و طبیعت گردی.
علیرضا رحیمی، به «شرق» خبر داده که رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس این‌بار به نیابت از فراکسیون امید پیگیر مسئله خواهد بود. در همین زمینه محمدرضا تابش با مسئولانی از سپاه، وزارت اطلاعات و وزارت دادگستری و برخی نمایندگان از نهادهای دیگر دیدار و گفتوگو خواهد داشت.
نمایندگان مجلس نیز – اغلب فراکسیون امیدی‌ها – دیروز پای نامه‌ای امضا زدند که در قالب اخطار قانون اساسی به وزیر دادگستری و اطلاعات تذکر می‌داد.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در گفتوگو با «شرق»
پزشکی قانونی تأیید کرده اثری از ضربوشتم نیست
آقای جلالی درباره فیلم «خودکشی» کاووس سیدامامی، نمایندگان روایت‌های متعددی گفتهاند، می‌خواستیم روایت شما را هم از فیلم داشته باشم. به‌ویژه که شنیده‌ایم ایشان استاد راهنمای شما هم بود؟
آشنایی من با ایشان به دانشگاه امام صادق برمی‌گردد. ایشان استاد ما بودند و در رساله فوق‌لیسانسم ایشان استاد مشاور بودند. البته بعد از اینکه نماینده شدم -در ۱۴، ۱۵ سال اخیر- ایشان را شاید یکی، دو بار دیده باشم. بعد از نماینده‌شدن من مراوده زیادی نداشتم؛ اما قبلش در زمان دانشگاه هم با ایشان کلاس داشتم و هم استاد مشاور رساله فوق‌لیسانس من بودند.
با توجه به شناختی که از ایشان به‌عنوان دانشجو داشتید، آیا احتمال می‌دادید خودکشی کنند؟
عرض کردم من در سال‌های اخیر دیگر ارتباطی با ایشان نداشتم؛ اما قبل از آن، ما چیز بدی از ایشان ندیده بودیم. خیلی آدم اهل جنجالی نبود و فردی بود که کار علمی خودش را انجام می‌داد. من چیز سیاسی‌ای از ایشان ندیدم که مثلا در جریان‌های سیاسی کشور باشند؛ چنین چیزی هم نبود. معمولا آدم خویشتن‌داری بودند و خیلی اهل صریح صحبت‌کردن نبودند.
درباره فیلم بفرمایید که چه دیدید؟
ابتدا دوستان توضیحاتی دادند که موضوع اساسا چه بوده است. در فیلم، ما سلول را دیدیم که ایشان چند بار سعی کردند لامپ بالای سرخودشان را بشکنند.
شاید نور اذیتشان می‌کرد؟
بعید می‌دانم نور اذیتشان کرده باشد؛ چون اگر چنین چیزی بود، در زمانی که بودند، باید چنین شکایتی می‌کردند. آنچه در تصویر دیده می‌شود، به‌نوعی تلاشی است برای شکستن آن لامپی که در آنجا است. ما نمی‌توانیم نیت‌خوانی کنیم که ایشان می‌خواسته بعد چه کند. ایشان بعد از آن لباس خود را از تن درمی‌آورند و یک بار هم مثلا آن را به گردن خودشان می‌بندند؛ اما چون تصویر سرویس بهداشتی را نداریم...
یعنی تصویر اینجا قطع می‌شود؟
نه؛ عرض کردم هر اتفاقی که می‌افتد در سرویس بهداشتی می‌افتد و تصویر در سرویس بهداشتی نیست.
خب نیروهای امنیتی چطور با جنازه ایشان روبه‌رو شدند؟
البته یک‌خورده هم تقصیر همکاران ما بود. زنگ مجلس خورده بود، ساعت نزدیک دو بود و دیگر دوستان نرسیدند تا آخر فیلم را رؤیت شود. البته دوستانی که توضیح دادند، گفتند این اتفاق در سرویس بهداشتی افتاده و موضع تصویری مربوط به سلول است و سرویس بهداشتی قابل رؤیت نیست. آن چیزی که توضیح دادند، این است که ایشان پتوی خودشان را به حالتی درست کرده بودند که گویی کسی [زیر آن] خوابیده است؛ اما این را ما در تصویر ندیدیم و توضیح آنها بود. وقتی خواستند ایشان را برای صبحانه یا چیز دیگری بیدار کنند، می‌بینند ایشان بلند نمی‌شوند. در را باز می‌کنند و وارد دستشویی می‌شوند و مشاهده می‌کنند ایشان خودشان را در دستشویی حلق‌آویز کردهاند.
فردی که طبیعت‌گرد بوده، جامعه‌شناس بوده و در حوزه دین کار می‌کرده، چطور اقدام به این کار کرده است؟
چیزی که در فیلم نشان داده شده، چیز خاصی نبود. علی‌الظاهر پزشکی قانونی هم تأیید کرده که اثری از ضربوشتم وجود نداشته است. این را که در ذهن ایشان چه گذشته است و چه شده، نمی‌توان قضاوت کرد.
خبر دیگری که آمد، این بود که افرادی که پشت مانیتور زندان بودند به علت کم‌کاری‌ای که کردهاند توبیخ شده‌اند. در‌این‌باره هم توضیح می‌دهید؟
این هم موردی است که باید بررسی شود. اگر مانیتور کنترل می‌شد، کاملا معلوم بود ایشان کاملا ناآرام است و می‌‌خواهد اقدامی انجام دهد و قاعدتا می‌توانستند پیشگیری کنند. خود دوستان هم قبول دارند. در‌این‌باره هم توبیخ کردهاند و هم در حال پیگیری مسئله هستند.
به نظر شما توبیخ در این پرونده کفایت می‌کند؟
الان نمی‌توانیم قضاوت صددرصدی داشته باشیم. همان‌طور که عرض کردم، باید بررسی شود و حتما اگر قصور و تقصیر وجود داشته باشد، افراد و حتی نهادها باید پاسخگو باشند.
آقای جلالی این خودکشی در زندان اوین بوده یا در بازداشتگاه دیگری اتفاق افتاده است؟
نمی‌دانم؛ یعنی از دوستان سؤال نپرسیدم. چون ما بعد از آن رفتیم داخل مجلس و الان هم که داریم با شما صحبت می‌کنیم.
روزنامه ایران(۱۳۹۶/۱۱/۲۴)
ماجرای خودکشی دکتر کاووس سیدامامی همچنان برای نمایندگان مجلس، جامعه علمی کشور و حقوقدانان مبهم است. نمایندگان خواستار پاسخگویی مسئولان ذی ربط شده و از تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها سخن گفتهاند. انجمن‌های علمی نیز در نامه‌هایی به رئیس جمهوری، خواستار ورود او به این مسأله شده‌اند. حقوقدانان هم بر مسئولیت سازمان زندان‌ها در صیانت از جان زندانیان تأکید دارند. علت واکنش‌ها، هم زندگی و شخصیت علمی و اجتماعی دکتر سیدامامی است، هم سابقه خودکشی‌ها در اوین و دیگر زندان‌های کشور که بعد از اعتراض‌های اخیر به وقوع پیوسته است.
واکنش مقام‌های قضایی
اظهارنظر مقام‌های قضایی درباره پرونده جاسوسی فعالان محیط زیست و خودکشی سیدامامی، همچنان شامل کلیات است.
از جمله حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه در این خصوص گفت: «افرادی به اتهام دادن اطلاعات طبقه‌بندی شده از مراکز حساس به سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه از جمله رژیم صهیونیستی اسرائیل و امریکا در روزهای گذشته دستگیر شده و بعضی از آنان در بازداشت هستند.» به گزارش انتخاب، وی درباره خودکشی سیدامامی در سلول انفرادی هم گفت: «فرد مورد نظر شما جزو همان بازداشت‌شدگان بوده است، اما اینکه برای چه کسانی و به چه میزانی اتهامشان اثبات می‌شود باید تا پایان بررسی‌ها و دادگاه صبر کرد.»
معاون اول قوه قضائیه درباره علت درگذشت کاووس سیدامامی هم اظهارکرد: «من هم شنیده‌ام ایشان خودکشی کردهاند، اما هنوز از جزئیات آن اطلاع ندارم.» محسنی اژه‌ای در پاسخ به اینکه با توجه به خودکشی سیدامامی و دو نفر دیگر در زمان اعتراضات، این سؤال ایجاد شده است که چرا سازمان زندان‌ها مراقبتی نسبت به بازداشت‌شدگان ندارد؟ تصریح کرد: «مراقبت می‌شود اما این موضوع اخیر نیز در حال بررسی است که ببینیم چگونه اتفاق افتاده است.»
موسی غضنفرآبادی، رئیس دادگاه انقلاب هم اتهام دستگیرشدگان را جاسوسی اعلام کرد و گفت: پرونده افراد دستگیر شده فعلاً در دادسرای امنیت مطرح است و پس از رسیدگی در این دادسرا به دادگاه انقلاب ارسال می‌شود.
جدی شدن تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها
نمایندگان مجلس که اغلب از فراکسیون امید هستند، در اظهارنظرهای خود خواستار روشن شدن همه ابعاد ماجرا، از چیستی پرونده بازداشتی‌ها تا دلایل خودکشی دکتر سیدامامی شده‌اند. علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی با انتشار یادداشتی در کانال «تلگرام» خود، با بیان اینکه خبر خودکشی دکتر کاووس سیدامامی در زندان، موجبات تحیر و نگرانی نمایندگان مجلس را نیز رقم زد، اظهارکرد: «همزمانی حدودی این خبر تلخ و رازآلود با دیدار هیأت نمایندگان مجلس از زندان اوین و بررسی مرگ سینا قنبری و نیز تأخیر غیرقابل قبول مسئولان ذیربط برای بازدید اخیر نمایندگان از اوین و از سوی دیگر خبر‌رسانی از سوی خانواده آن فقید به جای اطلاع‌رسانی از سوی دستگاه مسئول، موضوع این حادثه را حساس‌تر کرده است.»
وی با اشاره به بررسی احتمال جمع‌آوری امضا در صحن مجلس برای روشن شدن ابهامات این اتفاق و پاسخگو بودن نهادهای ذی ربط از سوی نمایندگان، اضافه کرد: «نمایندگانی از فراکسیون امید بویژه به‌دنبال ارائه تذکر، طرح سؤال از وزیر دادگستری و مکاتبه با رؤسای قوا هستند. در این هنگام موضوع تحقیق و تفحص از سازمان زندان‌ها در گروه‌های تلگرامی نیز از روز گذشته بین بعضی نمایندگان مطرح شده است که نشان از نگرانی جدی آنان دارد.» به گفته این عضو کمیسیون امنیت ملی، «نکته قابل توجه اینجاست که اگرچه زندان‌ها فی نفسه ظرفیت لازم برای ورود نظارتی مجلس و نمایندگان را دارد، اما چرا باید مرگی در زندان رخ دهد و موجی از نگرانی و سؤال در افکار عمومی ایجاد شود بعد نمایندگان تحقیق و تفحص را کلید بزنند؟ موارد مشابه را در همین مجلس دهم داشته‌ایم که فاجعه‌ای عیان شده بعد تحقیق و تفحصی آغاز شده و در نهایت نیز بجز قرائت گزارش آن در صحن تحولی اصلاحی در بیرون اتفاق نیفتاده است.» وی ضمن تأکید بر ضرورت پاسخگویی دستگاه‌های مسئول به افکار عمومی و مجلس در مرگ این استاد، بویژه درباره علت اطلاع رسانی نکردن مستقیم، از رئیس مجلس نیز خواست درباره این واقعه تلخ با اقدامات نظارتی نمایندگان همراهی مؤثر داشته باشد. محمدجواد فتحی، عضو کمیته مجلس برای بازدید از زندان‌ها نیز از بررسی خودکشی دکتر امامی در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس خبرداد.
محمد کاظمی، نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز که عضو هیأت بازدید از زندان اوین بود، به «ایلنا» گفت:«بنابر قانون حفاظت از زندانیان برعهده سازمان زندان‌ها است و آنان باید جوابگو باشند که علت خودکشی این زندانی چه بوده است.» محمدرضا تابش رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هم دستگیری عده‌ای از فعالان تلاشگر زیست محیطی و اطلاع‌رسانی نکردن متجاوز از ۲۰ روز درباره این موضوع را «شبهه برانگیز» و مرگ این استاد جامعه شناسی دکتر سیدامامی در زندان را «تأسف‌آور» توصیف کرد که باعث می‌شود ابهامات درباره اتهامات وارده به دستگیرشدگان افزایش یابد. به گزارش جماران، وی از قوه قضائیه خواستار پاسخگویی صریح شد و از دولت نیز تقاضای پیگیری عاجل و قاطع کرد.
درخواست ۴ انجمن علمی استادان دانشگاه از رئیس جمهوری
علاوه بر نمایندگان مجلس، چهار انجمن علمی علوم سیاسی ایران، جامعه شناسی ایران، مطالعات صلح ایران و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در نامه مشترکی به رئیس جمهوری خواستار پیگیری مرگ کاووس سیدامامی شدند. نویسندگان، اخبار و شایعات منتشرشده درباره دلایل دستگیری و مرگ ایشان را غیرقابل باور توصیف و تأکید کردند که این اخبار ابهامات و سؤالات زیادی را پدید آورده است. آنان، رئیس جمهوری را به‌عنوان مسئول اجرای قانون اساسی که همواره نسبت به تدوین و اجرای کامل منشور حقوق شهروندی نیز حساسیت داشته مسئول ایضاح و رفع رنج‌های ناگوار و متوالی جامعه علمی دانسته و تأکید کردند: حداقل انتظار ما این است که بر اساس این مسئولیت، برای بررسی جدی و پیگیری مؤثر و پاسخگوکردن نهادهای درگیر در این ضایعه دردناک اقدام عاجل و مؤثر به عمل آورید.
فرزند سیدامامی اعلام کرد که مراسم خاک سپاری وی امروز در آرامگاه روستای «امامه» در ۴۰کیلومتری شمال تهران برگزار می شود.
جلسه نمایندگان مجلس با کارشناسان اطلاعات سپاه
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس از برگزاری جلسه‌ای با حضور نایب رئیس مجلس درباره مرگ کاووس سیدامامی در زندان اوین خبر داد. علاءالدین بروجردی در گفتوگو با خانه ملت، گفت: دیروز صبح فراتر از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، جلسه‌ای با حضور تعدادی از نمایندگان مجلس و با حضور نایب رئیس مجلس، جناب آقای مطهری برگزار شد و فیلم وی در زندان اوین را مشاهده کردیم. وی افزود: کاووس سیدامامی متأسفانه به هر دلیل شرایط زندان را نتوانسته تحمل کند، هرچند وی در سلول عادی نگهداری نشده است، در واقع کاووس سیدامامی با توجه به اینکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداری شده است. بروجردی ادامه داد: در فیلم مذکور هم نشان می‌دهد که کاووس سیدامامی پیراهن خود را درآورده و برای خودکشی آماده می‌شود. خانواده وی نیز این اتفاق را پذیرفتند لذا درخواست کالبدشکافی هم نکرده‌اند. به گفته وی، خودکشی کاووس سیدامامی در زندان اوین در این جلسه که با حضور تعدادی از نمایندگان و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، برگزار شد نیز تأیید گردید. با این حال علی مطهری نایب رئیس مجلس با اشاره به جلسه دیروز برخی نمایندگان با کارشناسان اطلاعات سپاه درباره فوت کاووس سید امامی در زندان، توضیحات ارائه شده را کافی ندانست و گفت که مجلس منتظر تکمیل اطلاعات خود در این زمینه است. به گفته مطهری، این جلسه به درخواست اطلاعات سپاه برگزار شده است. وی افزود: در این جلسه همچنین فیلمی از داخل سلول آقای سید امامی نشان دادند. در این فیلم لحظه خودکشی مشهود نیست اما حدود هفت هشت دقیقه ایشان (سید امامی) مشغول اقداماتی است که نشان می‌دهد احتمالاً قصد خودکشی دارد. در اینجا کوتاهی اپراتور روشن است که متوجه این اتفاق نشده در حالی که باید زودتر متوجه می‌شده و از این اتفاق جلوگیری می‌کرده است. به نظر می‌رسد در این زمینه کوتاهی شده و خودشان هم قبول دارند. نایب رئیس مجلس با اشاره به اتهام وارده به سیدامامی درخصوص جاسوسی، یادآور شد: مبارزه با جاسوسی کار تخصصی وزارت اطلاعات است و بهتر است این دو نهاد در کار یکدیگر دخالت نکنند.
روزنامه شرق(۱۳۹۶/۱۱/۲۴)
نمایش دقایق آخر زندگی سیدامامی
شرق، آمنه شیرافکن: نمایی از سلول انفرادی کاووس سیدامامی در صفحه‌های مانیتور پخش می‌شود. رؤسای فراکسیون‌های مجلس و برخی کمیسیون‌ها حاضرند. چشم‌ها خیره به مانیتور است. نمایندگانی از سپاه خواسته‌‌اند تا فیلم سلول سیدامامی را به نمایندگان نشان دهند. فیلم نیم ساعتی طول می‌کشد و با آغاز صحن علنی نمایندگان راهی صحن می‌شوند؛ اما فیلم هنوز به پایان نرسیده. محمدرضا عارف، کاظم جلالی، حمید حاجی‌بابایی، محمدرضا تابش، علاءالدین بروجردی، حسین نقوی‌حسینی و چند نماینده دیگر در این جلسه حاضر هستند؛ اما روایت‌ها از این فیلم در بهارستان بسیار متفاوت است. برخی توضیحاتی را که در حاشیه فیلم شنیده‌اند، طوری به خبرگزاری‌ها گفتهاند که گویی برخی توضیحات را در فیلم دیده‌اند. نمایش فیلم خودکشی کاووس سیدامامی از ساعت ۱۲و‌نیم آغاز می‌شود. ابتدای جلسه کارشناسان اطلاعات سپاه توضیحاتی درباره خودکشی سیدامامی ارائه می‌دهند. آنها همچنین تأکید دارند که اگر فراکسیون یا کمیسیونی توضیحات بیشتری بخواهند، در اختیارشان قرار خواهند داد. بحث از روایت سکانس‌های فیلم خودکشی سیدامامی پا را فراتر گذاشته و به مسئله کالبدشکافی پیکر آن مرحوم رسیده. در‌حالی‌که رئیس و سخنگوی کمیسیون قضائی تأکید دارند که خانواده سیدامامی اصلا درخواست کالبدشکافی نداده‌اند، وکیل خانواده سیدامامی به «شرق» خبر داده که کالبدشکافی صورت گرفته است.
توبیخ برخی افراد از سوی سپاه
فیلم پخش می‌شود. به روایت محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید، «چون کاووس سیدامامی استاد دانشگاه بود، سوئیت خوبی در اختیارش قرار دادند. در این فیلم ایشان با پرتاب یک شیء تلاش داشت لامپ را بشکند و پیراهنش را درآورد و تلاش کرد از آن به‌عنوان ابزاری برای دارزدن خود استفاده کند. قرار شد اگر فیلم دقیق‌تری وجود دارد، در اختیار نمایندگان قرار گیرد».
نمایندگان سپاه همان ابتدای جلسه گفتهاند که از قضا آنهایی که پشت مانیتور دستگاه فیلم‌برداری بوده‌اند، توبیخ شده‌اند.
نماینده دیگری به «شرق» می‌گوید «تصویر فیلم نشان از آن دارد که سیدامامی دست‌کم ۱۵ دقیقه با حالتی آشفته در اتاق این سو و آن سو می‌رفته. چرا در این ۱۰ دقیقه هیچ‌کس هیچ واکنشی نشان نداده؟».
محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه، نیز درباره پرونده کاووس سیدامامی به ایلنا گفته «من هم شنیده‌ام ایشان خودکشی کردهاند؛ اما هنوز از جزئیات آن اطلاع ندارم».
لحظه خودکشی مشهود نیست
علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، از‌جمله حاضران در جلسه با نمایندگان سپاه است. درباره جزئیات این دیدار به ایسنا گفته «فیلمی از داخل سلول آقای سیدامامی نشان دادند. در این فیلم لحظه خودکشی مشهود نیست؛ اما حدود هفت، هشت دقیقه ایشان (سیدامامی) مشغول اقداماتی است که نشان می‌دهد احتمالا قصد خودکشی دارد. در اینجا کوتاهی اپراتور روشن است که متوجه این اتفاق نشده؛ در‌حالی‌که باید زودتر متوجه می‌شده و از این اتفاق جلوگیری می‌کرده. به نظر می‌رسد در این زمینه کوتاهی شده و خودشان هم قبول دارند».
البته روایت اعضای کمیسیون امنیت مجلس با روایت علی مطهری تفاوت دارد. علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت برخلاف مطهری از خودکشی سیدامامی مطمئن است. او درباره مرگ کاووس سیدامامی در زندان اوین به خانه ملت گفته «فیلم وی {کاووس سیدامامی} را در زندان اوین مشاهده کردیم. کاووس سیدامامی متأسفانه به هر دلیل شرایط زندان را نتوانسته تحمل کند. هرچند او در سلول عادی نگهداری نشده. کاووس سیدامامی با توجه به اینکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداری شده».
کالبدشکافی؛ آری یا نه؟
روایت بروجردی از فیلم پخش‌شده در بهارستان این است «فیلم نشان می‌دهد که کاووس سیدامامی پیراهن خود را درآورده و برای خودکشی آماده می‌شود. خانواده او نیز این اتفاق را پذیرفتند؛ بنابراین درخواست کالبدشکافی هم نکرده‌اند».
آرش کیخسروی، یکی از وکلای خانواده سیدامامی، به «شرق» می‌گوید «خانواده درخواست کالبدشکافی دادند؛ اما آقای شهریاری معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۲۷ گفتند که پزشکی‌قانونی به طور روال درخواست کالبدشکافی خواهد داد. سخنان آقای بروجردی را مبنی بر اینکه خانواده درخواست کالبدشکافی نداشته، تأیید نمی‌کنم». به‌این‌ترتیب اگرچه رئیس کمیسیون امنیت ملی خبر داده که خانواده سیدامامی درخواست کالبدشکافی نداشته‌‌اند، وکیل خانواده از کالبدشکافی پیکر سیدامامی خبر داده است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین درباره جلسه روز گذشته نمایندگان سپاه و مجلس گفته «خودکشی کاووس سیدامامی در زندان اوین در این جلسه که با حضور تعدادی از نمایندگان و نایب‌رئیس مجلس برگزار شد، نیز تأیید شد».
کیخسروی تأکید دارد «فیلم به خانواده آقای سیدامامی نیز نشان داده شده. در فیلم نشانه‌ای دال بر خودکشی نیست. در این پرونده مستحضریم که ابعاد پیچیده قضائی مطرح است. کالبدشکافی صورت گرفته و نمایندگان عزیز نباید در جمع‌بندی‌های‌شان عجله کنند. اجازه بدهید پرونده مسیر قانونی‌اش را طی کند. درباره پرونده مرگ آقای سیدامامی به درخواست خانواده ایشان پرونده قضائی ثبت شده و این مسئله در مراجع قضائی رسیدگی خواهد شد.
اما وکیل خانواده سیدامامی درباره اینکه نظر خانواده سیدامامی درباره فیلم نمایش داده‌شده چیست نیز گفته: «صحنه‌هایی از آقای سیدامامی در سلول انفرادی به نمایش درآمد. اتاق یک دستشویی دارد. گویا تصور بر این بوده که جناب سیدامامی در آنجا اقدام به خودکشی کردهاند اما ادله و مستندات کافی نیست».
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با بیان اینکه عدم درخواست کالبدشکافی از سوی خانواده کاووس سیدامامی به دلیل شفاف و روشن‌بودن مسئله است، به فارس گفته: «متوفی پیراهن خود را به‌صورت حلقه آماده می‌کند و خودکشی را صورت می‌دهد».
روایت نقوی‌حسینی اما بسیار متناقض است. روایت هیچ نماینده دیگری دال بر نمایش صحنه خودکشی سیدامامی در آن فیلم نیست. وکیل هم موضوع را تکذیب کرده است. از سوی دیگر گویا نقوی‌حسینی در جریان درخواست خانواده سیدامامی برای کالبدشکافی نبوده و اینکه پیش‌تر از درخواست آنها گویا طبق روال پزشکی قانونی کالبدشکافی انجام شده است.
نقوی‌حسینی نیز مشابه بروجردی به نگهداری سیدامامی در یک سلول خاص با توجه به مدارج استادی او اشاره دارد.
نمایش نمای سلول سیدامامی
او همچنین گفته: «سیدامامی در فیلم تخت خود را به‌گونه‌ای با بالش و پتو آماده می‌کند که همه فکر کنند کسی روی تخت خوابیده است. مأموران وقتی اتاق او را بررسی می‌کنند، فکر می‌کنند سیدامامی در حال استراحت است». البته روایت کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با این روایت متفاوت است. جلالی نیز به «شرق» خبر داده که در تصویر، فیلم این صحنه به‌درستی نمایش داده نشده و در قالب توضیح بیان شده است. نکته عجیب دیگر در میان سخنان نقوی‌حسینی این است که با وجود تأکید علی مطهری بر مشهودنبودن صحنه خودکشی در فیلم نمایش داده‌شده او تأکید کرده که: «در جلسه هیئت‌رئیسه با حضور نایب‌رئیس مجلس همه به‌اتفاق خودکشی کاوس سیدامامی را در زندان تأیید کردند».
نقوی‌حسینی همچنین گفته: «آقای سیدامامی پیراهن خود را به‌صورت حلقه آماده می‌کند و خودکشی را صورت می‌دهد. در فیلم همه‌چیز شفاف و گویاست». اما علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس با اشاره به جلسه روز گذشته با کارشناسان اطلاعات سپاه درباره فوت کاووس سیدامامی در زندان، توضیحات ارائه‌شده را کافی نمی‌داند و می‌گوید: «مجلس منتظر تکمیل اطلاعات خود در این زمینه است».
منتظر گزارش قوه قضائیه هستیم
محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید نیز به «فام نیوز» گفته: «خودکشی یک بازداشتی، آن هم یک استاد دانشگاه اتفاق بسیار ناگواری بود؛ به‌خصوص که این اتفاق در شرایطی رخ داد که ما در آستانه برگزاری جشن انقلاب بودیم. دو روز گذشته فراکسیون امید پیگیری‌هایی در این زمینه انجام داد و پیگیری‌ها ادامه دارد. ابهامی در این زمینه وجود داشته که اگر خودکشی قطعی است، باید عواملی که قصور داشتند، معرفی شوند. فردی که بازداشت می‌شود، باید تحت مراقبت و نظارت باشد. اگر عواملی که ناظر بودندقصور کردند، باید با آنها برخورد شود».
آن‌طور که عارف خبر داده اعضای فراکسیون امید تا‌به‌حال با خانواده سیدامامی جلسه‌هایی داشتند و در جریان برخی مسائل قرار گرفتند. «در مجلس نیز جلسه‌هایی داشتیم و یکی از مسئولان نهادهای امنیتی گزارشی به نمایندگان ارائه کرد.» رئیس فراکسیون امید مجلس نیز با ابراز تأسف از درگذشت کاووس سیدامامی در زندان خواستار بررسی این موضوع از سوی دادستان و نهادهای نظارتی در قوه قضائیه و همچنین ارائه هرچه سریع‌تر گزارشی در‌این‌باره شد.
عبدالرضا هاشم‌زایی نیز به «شرق» گفته: «نباید اقلام خودکشی در اختیار زندانی باشد. مسئولیت مرگ زندانی با مراجع ذیربط است و افراد در بالاترین سطوح قضائی باید درباره دلایل خودکشی کاووس سیدامامی به افکارعمومی توضیح دهند. جلسه امروز نبودم».
لواسان، آرامگاهی در «امامه»
رامین سیدامامی، فرزند کاووس سیدامامی در صفحه توییترش توضیحاتی درباره مراسم خاکسپاری پدرش ارائه کرده است. بنا بر اطلاع رامین سیدامامی، مراسم بزرگداشت کاووس سیدامامی، ظهر امروز در آرامگاه روستای امامه لواسان و در ۴۰ کیلومتری شمال تهران برگزار خواهد شد. سیدامامی به روایت دوستان و شاگردانش مردی پرکار، بی‌سروصدا و به دور از حاشیه‌ها بوده است. همیشه سر در کتاب و تحقیق داشته و کمتر وارد مسائل سیاسی و سوگیری‌های جناحی شده است. فردی که عاشق کوه بوده و طبیعت گردی.
علیرضا رحیمی، به «شرق» خبر داده که رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس این‌بار به نیابت از فراکسیون امید پیگیر مسئله خواهد بود. در همین زمینه محمدرضا تابش با مسئولانی از سپاه، وزارت اطلاعات و وزارت دادگستری و برخی نمایندگان از نهادهای دیگر دیدار و گفتوگو خواهد داشت.
نمایندگان مجلس نیز – اغلب فراکسیون امیدی‌ها – دیروز پای نامه‌ای امضا زدند که در قالب اخطار قانون اساسی به وزیر دادگستری و اطلاعات تذکر می‌داد.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در گفتوگو با «شرق»
پزشکی قانونی تأیید کرده اثری از ضربوشتم نیست
آقای جلالی درباره فیلم «خودکشی» کاووس سیدامامی، نمایندگان روایت‌های متعددی گفتهاند، می‌خواستیم روایت شما را هم از فیلم داشته باشم. به‌ویژه که شنیده‌ایم ایشان استاد راهنمای شما هم بود؟
آشنایی من با ایشان به دانشگاه امام صادق برمی‌گردد. ایشان استاد ما بودند و در رساله فوق‌لیسانسم ایشان استاد مشاور بودند. البته بعد از اینکه نماینده شدم -در ۱۴، ۱۵ سال اخیر- ایشان را شاید یکی، دو بار دیده باشم. بعد از نماینده‌شدن من مراوده زیادی نداشتم؛ اما قبلش در زمان دانشگاه هم با ایشان کلاس داشتم و هم استاد مشاور رساله فوق‌لیسانس من بودند.
با توجه به شناختی که از ایشان به‌عنوان دانشجو داشتید، آیا احتمال می‌دادید خودکشی کنند؟
عرض کردم من در سال‌های اخیر دیگر ارتباطی با ایشان نداشتم؛ اما قبل از آن، ما چیز بدی از ایشان ندیده بودیم. خیلی آدم اهل جنجالی نبود و فردی بود که کار علمی خودش را انجام می‌داد. من چیز سیاسی‌ای از ایشان ندیدم که مثلا در جریان‌های سیاسی کشور باشند؛ چنین چیزی هم نبود. معمولا آدم خویشتن‌داری بودند و خیلی اهل صریح صحبت‌کردن نبودند.
درباره فیلم بفرمایید که چه دیدید؟
ابتدا دوستان توضیحاتی دادند که موضوع اساسا چه بوده است. در فیلم، ما سلول را دیدیم که ایشان چند بار سعی کردند لامپ بالای سرخودشان را بشکنند.
شاید نور اذیتشان می‌کرد؟
بعید می‌دانم نور اذیتشان کرده باشد؛ چون اگر چنین چیزی بود، در زمانی که بودند، باید چنین شکایتی می‌کردند. آنچه در تصویر دیده می‌شود، به‌نوعی تلاشی است برای شکستن آن لامپی که در آنجا است. ما نمی‌توانیم نیت‌خوانی کنیم که ایشان می‌خواسته بعد چه کند. ایشان بعد از آن لباس خود را از تن درمی‌آورند و یک بار هم مثلا آن را به گردن خودشان می‌بندند؛ اما چون تصویر سرویس بهداشتی را نداریم...
یعنی تصویر اینجا قطع می‌شود؟
نه؛ عرض کردم هر اتفاقی که می‌افتد در سرویس بهداشتی می‌افتد و تصویر در سرویس بهداشتی نیست.
خب نیروهای امنیتی چطور با جنازه ایشان روبه‌رو شدند؟
البته یک‌خورده هم تقصیر همکاران ما بود. زنگ مجلس خورده بود، ساعت نزدیک دو بود و دیگر دوستان نرسیدند تا آخر فیلم را رؤیت شود. البته دوستانی که توضیح دادند، گفتند این اتفاق در سرویس بهداشتی افتاده و موضع تصویری مربوط به سلول است و سرویس بهداشتی قابل رؤیت نیست. آن چیزی که توضیح دادند، این است که ایشان پتوی خودشان را به حالتی درست کرده بودند که گویی کسی [زیر آن] خوابیده است؛ اما این را ما در تصویر ندیدیم و توضیح آنها بود. وقتی خواستند ایشان را برای صبحانه یا چیز دیگری بیدار کنند، می‌بینند ایشان بلند نمی‌شوند. در را باز می‌کنند و وارد دستشویی می‌شوند و مشاهده می‌کنند ایشان خودشان را در دستشویی حلق‌آویز کردهاند.
فردی که طبیعت‌گرد بوده، جامعه‌شناس بوده و در حوزه دین کار می‌کرده، چطور اقدام به این کار کرده است؟
چیزی که در فیلم نشان داده شده، چیز خاصی نبود. علی‌الظاهر پزشکی قانونی هم تأیید کرده که اثری از ضربوشتم وجود نداشته است. این را که در ذهن ایشان چه گذشته است و چه شده، نمی‌توان قضاوت کرد.
خبر دیگری که آمد، این بود که افرادی که پشت مانیتور زندان بودند به علت کم‌کاری‌ای که کردهاند توبیخ شده‌اند. در‌این‌باره هم توضیح می‌دهید؟
این هم موردی است که باید بررسی شود. اگر مانیتور کنترل می‌شد، کاملا معلوم بود ایشان کاملا ناآرام است و می‌‌خواهد اقدامی انجام دهد و قاعدتا می‌توانستند پیشگیری کنند. خود دوستان هم قبول دارند. در‌این‌باره هم توبیخ کردهاند و هم در حال پیگیری مسئله هستند.
به نظر شما توبیخ در این پرونده کفایت می‌کند؟
الان نمی‌توانیم قضاوت صددرصدی داشته باشیم. همان‌طور که عرض کردم، باید بررسی شود و حتما اگر قصور و تقصیر وجود داشته باشد، افراد و حتی نهادها باید پاسخگو باشند.
آقای جلالی این خودکشی در زندان اوین بوده یا در بازداشتگاه دیگری اتفاق افتاده است؟
نمی‌دانم؛ یعنی از دوستان سؤال نپرسیدم. چون ما بعد از آن رفتیم داخل مجلس و الان هم که داریم با شما صحبت می‌کنیم.
