جنگ زرگری برسر بودجه ریزگردها / تاجگردون: بدون اذن این کار را کردند تا مردم خوزستان را عَلاف کنند

کبنا ؛

باید دید درصورت باقی ماندن ردیف بودجه ریزگردها در سال ۹۷، آیا دولت توان جذب این اعتبار را خواهد داشت
برای تامین ۱۵۰ میلیون دلار بودجه مقابله با ریزگردها، صندوق توسعه ملی پیشنهاد شده اما مجوزی که باید برای آن اخذ می‌شد، گرفته نشده است
متاسفانه اعتبار مربوط به ریزگردها را بدون اذن در بودجه گذاشتند که مردم عزیز خوزستان را طبق معمول، علاف تصمیمات غیر مسئولانه خودشان کردند
در لایحه بودجه پیشنهادی، ۱۵۰ میلیون دلار برای مقابله با گرد و غبار جنوب کشور از جمله خوزستان در نظر گرفته شده بود که متاسفانه توسط کمیسیون تلفیق حذف شد
ریزگرد از معضل زیست محیطی به بهانه‌ای سیاسی برای تاختن جناح‌های رقیب به یک دیگر تبدیل شده است. کم نیستند نمایندگانی در مجلس که در ایام وقوع توفان ریزگردها، برای همدردی با مردم کشور با ماسک در صحن مجلس حاضر می شوند اما همین افراد امضا‌کننده طرح‌هایی بوده‌اند که موجب افزایش چشمه‌های تولید گرد و غبار در کشور شده است. برخی از مسئولان نیز با ژست‌های دلسوزانه از توزیع شیر و ماست یا ماسک در مناطق درگیر ریزگرد خبر می‌دهند. مسئولانی که همیشه منتظر می‌مانند تا نفس مردم جنوب و غرب کشور بریده شود و بعد همانند قهرمان‌ها به صحنه بیایند. آن‌ها تاکنون اندیشه‌ یا برنامه‌ای جدی و عملی برای حل این بحران نداشته‌اند.
خوزستان، بهشتی که جهنم شد
وجود ذخایر عظیم نفتی، خاک حاصلخیز، قطب کشاورزی، ۱۲رودخانه‌ خروشان و چندین تالاب بزرگ در هر نقطه‌ای از کشور، بهشتی را می‌سازد که زندگی در‌ آن رویای هر ایرانی است اما زندگی در جلگه خوزستان باوجود این نعمت‌های خدادادی به کابوسی برای مردمانش تبدیل شده است؛ عرصه چنان بر مردم خوزستان تنگ شده که مهاجرت را به ماندن در زادگاه خود ترجیح داده‌اند. خوزستان یکی از استان‌هایی در کشور است که بیش از هر منطقه دیگر، درگیر مساله ریزگردهاست. ریزگردهایی که علاوه‌بر گرد و غبار، قطعی آب و برق را نیز درپی دارد.
بودجه جنجالی
اختصاص ردیف بودجه برای مقابله با ریزگردها، یکی از اتفاق‌های خوشایند چند سال اخیر بوده که حاشیه‌های فراوانی به‌دنبال داشته است. یکی از این حاشیه‌ها، مربوط به سال‌های آخر مجلس نهم بود. نمایندگان وقت باوجود آنکه برای ابراز همدردی با مردم خوزستان با ماسک در مجلس حاضر شدند اما به کاهش بودجه مقابله با ریزگردها نیز رای مثبت دادند، اتفاقی که در آن روزها با جنجال‌های بسیاری همراه شد.
ماجرای حذف ردیف بودجه ریزگردها
معاون سازمان محیط زیست درحالی از حذف ردیف بودجه مقابله با ریزگردها توسط مجلس خبر داده‌‌ که رییس کمیسیون تلفیق مجلس اعلام کرده است ردیف بودجه مقابله با ریزگردها در سال ۹۷ باقی خواهد ماند اما نکته قابل توجه، چگونگی تامین مالی بودجه مقابله با ریزگردهاست، چراکه اگر دولت نتواند بودجه آن را تامین کند، باقی ماندن ردیف بودجه تنها نامی است که می‌تواند برای مانورهای تبلیغاتی دولت به‌کار آید. حال باید دید درصورت باقی‌ماندن ردیف بودجه مقابله با ریزگردها در سال ۹۷، آیا دولت توان جذب این اعتبار را خواهد داشت یا خیر؟.
محیط زیست؛معترض حذف بودجه ریزگردها
حاشیه‌های جنجالی ردیف بودجه مقابله با ریزگردها نخست با اظهارنظر کریم شافعی، معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست آغاز شد. او به ایسنا در این‌باره گفته است:« بودجه مقابله با گرد و غبار خوزستان در سال ۹۷ توسط مجلس حذف شده ،پیشنهاد بودجه برای سازمان حفاظت محیط زیست دارای چند بخش است. در حوزه جاری پیشنهاد ۵۷ میلیارد تومانی سازمان به صورت تقریبی مورد موافقت قرار گرفته است. البته اعتبارات استانی محیط زیست مستقل و جداگانه لحاظ می‌شود.در لایحه بودجه پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی، ۱۵۰ میلیون دلار برای مقابله با گرد و غبار جنوب کشور از جمله خوزستان در نظر گرفته شده بود که متاسفانه توسط کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی حذف شد. ابتکار جدید امسال برای مقابله با ریزگردها، اختصاص دو میلیارد دلار برای «ساماندهی پسماندهای خانگی، آبخیزداری و بهسازی محیط زیست» است که این موضوع ذیل جدول بند «و» تبصره ۴ لایحه بودجه دیده شده بود که متاسفانه کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی این پیشنهاد را حذف کرد.ما مخالف این حذف هستیم و اصرار داریم که این میزان بودجه تصویب شود. از این دو میلیارد دلار بخشی برای گرد و غبار و آبخیزداری و بخش دیگر برای تالاب‌ها و پسماندها پیش‌بینی شده بود».
اعتبار بدون اذن
این درحالی است که غلامرضا تاجگردون، رییس کمیسیون تلفیق از باقی ماندن ردیف بودجه ریزگردها در سال ۹۷ گفته است. تاجگردون با اشاره به اینکه مسئولان محیط زیست از شعار و دشمنی با مردم خوزستان دست بردارند، گفت: «متاسفم از اینکه در دو ماه بررسی بودجه کشور، مسئولان محیط زیست کشور از رییس تا معاون حتی یک باربه دنبال موضوع آلودگی محیط زیست و ریزگردها نیامدند.متاسفانه اعتبار مربوط به ریزگردها را بدون اذن در بودجه گذاشتند که مردم عزیز خوزستان را طبق معمول علاف تصمیمات غیر مسئولانه خودشان کردند. به مردم عزیز خوزستان عرض کنم که حتما ردیف ریزگردها بدون منت گذاری بر مردم شریف پایدار خواهد ماند».
دولت مجوز تامین بودجه را نگرفته است
اما به‌نظر می‌رسد مساله جنجال بودجه ریزگردها به نبود مجوز برداشت از صندوق توسعه ملی برای تامین بودجه مقابله با ریزگردها باز می‌گردد. حمیدرضا خدابخشی، معاون رییس انجمن مهندسان آب خوزستان درباره مساله ردیف بودجه مقابله با ریزگردها به«قانون» گفت:«سال‌های گذشته نیز این اعتبار تحت عنوان مقابله با ریزگردها در اصول بودجه آمده، اما محل تامین نقدینگی مناسبی نداشته است. برای تامین نقدینگی‌ها در فصول بودجه، بخش‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دهند که برای آن مجوزهای مورد نیاز را نیز اخذ می‌کنند. بخش‌هایی همانند درآمد عمومی، اوراق مشارکت تلفیقی و ... برای تامین بودجه پیشنهاد می‌شود.
یکی از بخش‌ها، تامین از طریق صندوق توسعه ملی است. برای تامین ۱۵۰ میلیون دلار بودجه مقابله با ریزگردها، صندوق توسعه ملی پیشنهاد شده اما مجوزی که باید برای آن اخذ می‌شد، گرفته نشده است».
خدابخشی ادامه داد:« دولت، میزان اعتبار را ۱۵۰ میلیون دلار اعلام و محل تامین نقدینگی را صندوق توسعه ملی ذکر کرده‌اند. مجوز استفاده از صندوق توسعه ملی باید از سوی مقام معظم رهبری صادر شود که دولت این مجوز را اخذ نکرده اما وجود آن ردیف اعتباری، هیچ منع قانونی‌ای را برای مجلس ایجاد نمی‌کند. مجلس می‌تواند این ردیف را بگذارد تا پس از آن دولت برای مجوز برداشت از صندوق اقدام کند. به اعتقاد من این‌گونه توجیه بهتر و منطقی برای اخذ مجوز تامین از طریق صندوق توسعه ملی وجود خواهد داشت».
خدابخشی گفت:« حذف این ردیف بودجه، کار را بسیار مشکل می‌کند؛ به مفهوم اینکه مجلس قائل نیست که یک چنین کاری انجام شود. به نظر می‌آید آن‌هایی که دغدغه‌ای روی موضوع ریزگردها ندارند درواقع به نوعی یک بهانه ایجاد کردند که این ردیف حذف شود، درحالی که جایگزینی برای آن معرفی نکردند. به گمان من در هنگام حذف این ردیف بودجه، تاجگردون در کمیسیون تلفیق حضور نداشته؛ چراکه او از مساله آگاهی کامل دارد. نمایندگان خوزستان نیز که این خبر را منتشر کرده‌اند، تسلط کافی بر این موضوع نداشته‌اند که به‌دلیل عدم مجوزتامین نقدینگی از طریق صندوق توسعه ملی، این اتفاق رخ داده است اما در نهایت اعلام خبر از سوی تاجگردون مبنی بر باقی ماندن ردیف بودجه مقابله با ریزگردها، اتفاق درستی است».
دولت در مساله ریزگردها دخالت نکند
اما هدایت ا... خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در اظهارنظری عجیب از مسئولان و دولتمردان، درخواست عدم مداخله در این مساله را داشته است. خادمی گفته است:‌ «در خصوص گردوغبارهای مناطق زاگرس‌نشین اگر دولت‌ها دخالت نکنند و بگذارند روند طبیعی اکوسیستم محیط زیست ادامه یابد و در مسیر رودخانه‌ها تغییر ایجاد نکنند، استان خوزستان و مناطق زاگرس‌نشین از این گرد و غبار رها می‌شوند.در هفته گذشته به‌خصوص در روز گذشته، استان خوزستان را گرد و غبار و باران‌های اسیدی مورد تهاجم قرار داد و این مردم نادیده گرفته‌شده را روانه بیمارستان‌های بدون تجهیزات استان کرد، حتما تعدادی هم فوت کردند. مدارس و صنعت تعطیل، پروازها لغو شد و تصادفات جاده‌ای فراوانی اتفاق افتاد. چرا آقای کلانتری که با صحبت‌های غیرکارشناسی هدفمند و بخشی‌نگری مدتی است استان را ملتهب کرده، در استان حضور پیدا نکرده است؟»
وی در ادامه گفت: «چرا تصمیمی برای بردن خاک از خوزستان گرفته نمی‌شود؟ نفت، آب و منابع دیگر قابل انتقال را برده‌اید و می‌برید، چرا این خاک و گردوغبار را نمی‌برید؟ این خاک را هم ببرید و بریزید بر سر کسانی که باعث بیکاری جوانان شده‌اند، باعث کولبری پیرمردان و معلولان در کردستان و فقر و بیکاری در سیستان‌و‌بلوچستان شده‌اند. این خاک را ببرید و بر سر کسانی که باعث وضعیت اسفناک آموزش‌و‌پرورش و معلمان آینده‌ساز کشور شده‌اند، بریزید. آقای رییس‌جمهور، بگذارید استان‌های زاگرس‌نشین نیز زندگی کنند، اجازه دهید که خاک خوزستان مرطوب و نمناک شود. اجازه دهید آب شرب داشته باشند و تالاب‌هایش سیراب باشد. اگر دولت‌ها دخالت نکنند و اجازه دهند اکوسیستم محیط زیست به طور طبیعی ادامه یابد ،مساله گرد و غبار حل خواهد شد».
منشأ داخلی به ‌بهانه خارجی رها شده است
براساس آمارها، گرد و خاکی که زندگی مردم خوزستان را فلج کرده است، دو منشأ داخلی و خارجی دارد. بخش بزرگی از کانون‌های تولید گرد و خاک در اراضی تحت تصرف داعش است که امکان مذاکره و توافق با آن‌ها درخصوص هیچ مساله‌ای اعم از موضوع ریزگردها وجود ندارد. دولت عراق نیز یه دلیل آنکه درگیر مسائل مختلف امنیتی است که ریزگردها برایش در اولویت نبوده و نیست. در این میان تنها صحرای عربستان می‌ماند که دولت این کشور در چند سال اخیر به‌دلیل خصومت با ایران، به‌عمد دیگر مالچ‌پاشی صحرای خود را انجام نمی‌دهد و کمکی به حل این بحران نمی‌کند. ترکیه نیز درحال حاضر به‌شدت درگیر اجرای پروژه‌های آبی خود است و مجال رسیدگی به مسائل زیست‌محیطی را ندارد. پروژه‌های آبی همچون طرح گاپ که با ۲۲ سد، امنیت ملی ایران را نشانه گرفته است. در این میان نیز دیپلماسی آبی ایران به‌شدت ضعیف عمل کرده است. در واقع شرکت‌های رژیم صهیونیستی با سرمایه‌گذاری در طرح گاپ، سرعت اجرای این پروژه‌ها را افزایش می‌دهند.
با قطع امید از منشأ خارجی، درحال حاضر تنها گزینه حل معضل ریزگردها؛ منشأ داخلی است؛ گزینه‌ای که تنها روزنه امید مردم غرب، جنوب و به‌خصوص خوزستان برای نفس کشیدن به شمار می رود.اختصاص بودجه‌ای برای مقابله با ریزگردها، یکی از اقدامات برای حل ای مشکل است؛ اقدامی که تاکنون در اولویت مسئولان نبوده و به نظر می رسددر آینده نیز نخواهد بود. این مساله به‌گونه‌ای بود که حتی گری لوییس، نماینده سازمان ملل به کم‌کاری ایران در مقابله با ریزگردهایی با منشأ داخلی انتقاد کرده است. او در این‌باره گفته:«: منشأ ۳۰ درصد از گرد و خاک های استان خوزستان، داخلی است و مابقی آن از کشورهای همسایه می آید ولی آن چیزی که خیلی از من سوال می‌کنند،این است که شاید ایران در زمینه منابع خارجی قادر به انجام کاری نباشد چرا برای حل منابع داخلی کاری نمی‌کند؟ در زمینه حل مشکل گرد‌وخاک‌های خوزستان، احساس من این است که مساله اینجا پول نیست و موضوع مدیریت، هماهنگی و بایدهمکاری بین بخشی را باید بیشتر مورد توجه قرار داد».
راه‌حل منشأ داخلی ریزگردها
جلگه خوزستان درگذشته به‌دلیل رودخانه‌های خروشان، تالاب‌های پرآب و پوشش گسترده گیاهی همانند یک فیلتر برای جذب گرد و غبار عمل می‌کرد اما با مدیریت غلط منابع آبی، سدسازی، انتقال آب و کشاورزی نادرست، موجب خشکی اراضی کشاورزی و تبدیل آن‌ها به کانون گرد و غبار شده‌ایم. راه‌حل بلندمدت مقابله با منشأ داخلی ریزگردها استفاده پایدار از منابع آبی، تامین حقابه زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها و مهم‌تر از آن، جلوگیری از ایجاد هرگونه بار آبی جدید مانند سدسازی و انتقال آب از سرچشمه کارون و دز است. همچنین باید آب بخشی از پروژه‌های قبلی را نیز برای احیای تالاب‌ها و پوشش گیاهی رها کنیم.
روزنامه قانون(۱۳۹۶/۱۱/۰۲)