زور «روحانی» به مافیای خودروسازی نمی‌رسد / پیام فراکسیون امید مجلس به دولت/ ۵۹ موسسه بودجه‌بگیر حذف شدند/ بخت بد بودجه!/ بودجه به درِ بسته خورد

کبنا ؛
مطالب و اخبار مهم روزنامه‌های ایران دوشنبه ۹ بهمن ماه
روزنامه کیهان(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)


تشویش اذهان عمومی «بودجه میلی» است نه اجرای قانون اساسی
سرویس سیاسی- می‌گویند «بودجه» آنقدر مهم است که در ادبیات بودجه‌ریزی، وزن سیاسی رأی نیاوردن کلیات بودجه معادل عدم رأی اعتماد به کابینه است، می گویند «بودجه» آنقدر حیاتی است که نمی تواند اصل هشتاد و پنجی (رسیدگی در کمیسیون تخصصی) شود و باید در صحن مطرح شود  و می گویند اصلا مردمسالاری که اگر احیانا این روزها برای کسی مهم باشد از بودجه شروع می شود نه رأی.
با این حال چهارشنبه هفته گذشته یعنی ۴ بهمن ماه ۹۶ گزارش تفریغ بودجه سال ۱۳۹۵ کل کشور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی توسط عادل آذر رئیس دیوان محاسبات کشور قرائت شد تا فاجعه «اختصاص میلی بودجه» مصوب از سوی دولت راستگویان و دولت شفافیت!  بیش از پیش آشکار شود.
گزارش تفریغ بودجه ۹۵ نشان می‌دهد دولتی که منتقد دولت سابق بود و از بی‌انضباطی بودجه‌ای آن انتقاد می‌کرد، حالا خود به یکی از بی‌انضباط‌‌ترین دولت‌ها در این زمینه تبدیل شده است. فاجعه عملکرد دولت آنجا اهمیت دارد که «بخش بزرگی از درآمد به خزانه واریز نشده» و مشخص نیست این درآمدها کجا هزینه شده است. بدتر از آن، این موضوع است که دولت ۸۰ درصد از تبصره‌ها و احکام  بودجه مصوب را اجرا نکرده یا ناقص اجرا کرده است!
نکته قابل توجه اینکه عادل آذر، رئیس فعلی دیوان محاسبات و یکی از مسئولان ارشد دولت روحانی در دولت یازدهم بوده و همه وی را گزینه دولت در این نهاد نظارتی می‌دانستند. از همین رو دولت این بار نمی‌تواند مدعی شود این گزارش مغرضانه و برای تخریب دولت تهیه شده است!
دو ابهام بزرگ بودجه ۹۵
بررسی این گزارش نشان می‌دهد سرنوشت برخی منابع در سال ۹۵ نامشخص است؛ از آن جمله می‌توان به ۷ میلیون بشکه نفت اشاره کرد. براساس آنچه از جداول و جزئیات این گزارش مکتوب دیوان محاسبات در حوزه نفت برمی‌آید، ۱۴۱۸ میلیون بشکه نفت در سال ۹۵ تولید شد که از این میزان، ۷۶۵ میلیون بشکه صادر شد و ۶۰۹ میلیون بشکه به فروش داخلی رسید. همچنین میزان موجودی تا پایان سال ۹۵، معادل۳۷ میلیون بشکه نفت بود. این ارقام نشان می‌دهد گزارشی از سرنوشت ۷ میلیون بشکه نفت در سال ۹۵، موجود نیست و دیوان محاسبات نیز در گزارش خود به سرگذشت این تعداد بشکه نفت اشاره نکرده است.
واریز نشده‌ها...
براساس گزارش تفریغ بودجه ۹۵، منابع دیگری نیز وجود دارند که سرنوشتشان نامشخص است. منابعی که به خزانه واریز نشده‌اند؛ نخست ۱۱ هزار و ۴۷۹ میلیارد تومان از منابع حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی ازسوی شرکت ملی گاز ایران است که تاکنون به حساب خزانه واریز نشده است. دوم، مبلغ ۴ هزار و ۴۷۹ میلیارد تومان از وجوهی است که از سوی شرکت‌های پتروشیمی بابت ارزش خوراک دریافتی واریز شده، اما شرکت ملی نفت ایران تاکنون آن را به خزانه واریز نکرده است. سوم، سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت در سال ۹۵ است؛ در این بخش باید ۸ هزار و ۴۸۹ میلیارد دلار به حساب صندوق توسعه ملی واریز می‌شد که از این میزان مبلغ ۷هزار و ۳۱۲ میلیارد دلار واریز شد، اما مابقی آن یعنی یک هزار و ۱۷۷ میلیارد دلار به حساب صندوق توسعه ملی واریز نشده است. علی لاریجانی، رئیس مجلس نیز در تذکری خطاب به نمایندگان تاکید کرد که بخش مربوط به نفت و مبالغ مربوط به شرکت ملی گاز، پتروشیمی، پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که مبلغی از آن به خزانه واریز نشده است، از سوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس پیگیری شود.
انحراف از اهداف
همچنین در بررسی گزارش تفریغ بودجه ۹۵، می‌توان به مواردی اشاره کرد که در آن انحراف از اهداف و بی‌انضباطی دیده می‌شود. یکی از این موارد صندوق نوآوری و شکوفایی است که منابع این صندوق از محل صندوق توسعه ملی به‌صورت بدون بازگشت تامین شده است. بر مبنای این گزارش، از سال ۱۳۹۱ تا پایان سال ۱۳۹۵، معادل ۲۰۲۳ میلیارد تومان یعنی حدود ۶۷ درصد سرمایه اولیه صندوق نوآوری و شکوفایی تامین شده و نکته جالب آنکه تنها ۵۰۳ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۲۵ درصد منابع مذکور در قالب تسهیلات در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار گرفت  و ۷۵ درصد این مبلغ،یا  هزینه های جاری دولت بوده  یا در بانکها سپرده گذاری شده است. یعنی اینکه دولت بر دوش مردم هزینه می گذارد اما در زمینه خدمت رسانی و ایجاد اشتغال و چرخش چرخ تولید، بسیار کم کار است.
توهین و تمسخر اجرای قانون!
نکته قابل توجه اما برخورد عجیب دولت با این گزارش است. دولت در مواجهه با گزارش تخلفات خود در تفریغ بودجه ۹۵ به تمسخر و اتهام‌زنی به دیوان محاسبات رو آورده است. در واقع برای نخستین بار در تاریخ اقتصادی کشور، گزارش رسمی یک نهاد نظارتی توسط مدیران اقتصادی دولت به‌عنوان تشویش اذهان عمومی شناخته شد و نوبخت در اظهاراتی عجیب و قابل تامل گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵ کل کشور را تشویش اذهان عمومی خواند! اما پاسخ نداد که اجرای میلی «بودجه میلی» تشویش اذهان است یا اجرای نص صریح قانون اساسی؟
وی همچنین در اظهار نظر عجیب تر  و خلاف قانون‌ گفت: «انتظار می‌رفت گزارش تفریغ بودجه‌ای که ارائه شده، برمبنای گزارش قوه مجریه باشد(!) اما دیوان خود اقدام به تهیه گزارش کرده حداقل کار این بود که دولت را از گزارش مطلع کرده تا راجع به شبهات و ابهامات پاسخ دهد تا تشویش اذهان عمومی مورد سوءاستفاده‌ رسانه‌های خارجی قرار نگیرد(!)»
این در حالی است که اصل ۵۴ و ۵۵ قانون اساسی ضمن تاکید بر این مسئله که «دیوان محاسبات کشور مستقیما زیر نظر مجلس شورای اسلامی است»، تصریح می دارد که «دیوان محاسبات به کلیه حسابهای وزارتخانه‏ها، موسسات، شرکتهای دولتی و سایر دستگاه‏هایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند به ترتیبی که قانون مقرر می‌دارد رسیدگی یا حسابرسی می‌نماید که هیچ هزینه‏‏ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد دیوان محاسبات، حسابها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع‏آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظرات خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می‌نماید. این گزارش باید در دسترس عموم گذاشته شود.»
بنابراین دیوان محاسبات برای اولین بار نیست که چنین گزارشی را منتشر کرده و همه‌ساله طبق وظیفه‌ای که قانون برای او مشخص کرده، مکلف شده گزارشی را به عنوان تفریغ بودجه متشکل از دخل و خرج کلیه دستگاه‌های دولتی منتشر کند و آن را در دسترس عموم قرار دهد.
گزارشی که حیثیت دولت را برد !
نوبخت همچنین روز گذشته در حاشیه صحن علنی مجلس درباره گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات از تخلفات دولت در «بودجه میلی»  گفت: در گزارش تفریغ بودجه ۹۵ از سوی دیوان محاسبات مطالبی مطرح شد که اگر از بنده می‌پرسیدند همه را شفاف می‌گفتم. حیثیت دولت و دستگاه‌های دولتی با قرائت این گزارش برده شد و گفتند که فلان پول واریز نشد و یا فلان پول به جای دیگری واریز شده است.
سخنگوی دولت همچنین به جای پاسخگویی درباره تخلفات ۸۰ درصدی در اجرای میلی بوجه ۹۵ به ناسزاگویی علیه دویان محاسبات پرداخت و مدعی شد: «دیوان محاسبات با کارکردهایش در دهه‌های گذشته خیلی فاصله گرفته است. امروز به عنوان یک مرجع مچ بگیر و پرونده ساز برای مدیران است،  گزارش تفریغ بودجه ۹۵ و اعداد و ارقامی که از برداشت‌ها و پرداخت‌های دولت مطرح شد دستمایه رسانه‌های بیگانه قرار گرفت که این ظلم به نظام است!».
وی همچنین با بیان اینکه قرائت گزارش تفریغ بودجه در صحن مجلس اصلا به عهده دیوان محاسبات نیست! ، افزود :« روال این طور است که بعد از تهیه گزارش تفریغ، تقدیم هیئت رییسه می‌شود و رییس دیوان محاسبات اجازه دارد که یک ساعت درباره این گزارش توضیح دهد و نه که آن را قرائت کند.»
قرائت گزارش تفریغ بودجه
کاملاً قانونی بود
این در حالی است که علی لاریجانی رئیس مجلس در پاسخ به اعتراض دولتی ها به گزارش دیوان محاسبات گفت: «دیوان محاسبات براساس آئین‌نامه داخلی مجلس موظف است گزارش تفریغ بودجه را ارائه دهد و پس از آن در کمیسیون بودجه بررسی شود. از این رو کار دیوان محاسبات در قرائت بودجه تفریغ سال ۹۵ کاملاً قانونی است و اینکه دولت توقع دارد که با آنها در این‌باره مشورت شود امر دیگری است.»
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه دیوان محاسبات مرجع حسابرسی کشور است، گفت: در آئین‌نامه مصوب سال ۹۱ مجلس مقرر داشتیم که دیوان محاسبات گزارش خود را درباره تفریغ بودجه در صحن مجلس قرائت کند و پس از آن گزارش جهت بررسی بیشتر به کمیسیون برنامه و بودجه ارسال شود.
پیام کارت زرد مجلس
به «بودجه میلی» دولت
همچنین رای منفی اکثریت نمایندگان مجلس به کلیات «بودجه میلی» دولت ، آنهم از سوی مجلسی که به همراهی و مدارای بیش از اندازه با دولت شناخته می شود نشان می دهد که نمایندگان ولو با دولت همسو باشند، به نحوی نسبت به خودرایی و سوء مدیریت دولت و نیز  بی انضباطی شدید و خودکامگی در عدم اجرای چهار پنجم قانون بودجه بود که به تشدید تورم و رکود و گران شدن نرخ ارز انجامید، اعتراض کرده و  به نوعی، درباره سلب اعتماد خویش هشدار داده اند.
دولتی‌ها طی هفته های گذشته بارها برای به کرسی نشاندن حرف خود در تحمیل «بودجه میلی» به ملت و وکلای آن ، جایگاه مجلس را تضعیف و شان نمایندگان آن را زیر سؤال برده بودند ، آنجا که برای مجلس خط نشان کشیده و صراحتا تهدید می کردند که نمایندگان حق ندارند در لایحه بودجه‌ای که توسط دولت تدوین شده تغییر ایجاد کنند و باید بودجه ۹۷ را به صورت آکبند به دولت دوازدهم تحویل دهند و در  صورتی که لایحه بودجه عینا به تصویب نرسد «مجلس» را بعنوان منشا عدم حل مشکلات معرفی خواهند کرد.
در واقع مجلس به رغم همه کاستی ها و ضعف‌های خود ، روز گذشته ضمن مخالف با کلیات این «بودجه میلی» در واقع یک کارت زرد به موقع داد و امید آن که پیام مجلس همسو  از سوی دولت درک شود. مسیر دولت حتما باید اصلاح شود. این پیام روز گذشته مجلس است.

روزنامه قانون(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)

زور روحانی به مافیای خودروسازی نمی‌رسد
خودروها متهمان اصلی آلودگی هوای تهران هستند، متهمانی که گویا زور رییس جمهور نیز به آن‌ها نمی رسد. به گفته رییس سازمان حفاظت محیط زیست، زور کسی در کشور به مافیای خودروسازی نمی‌رسد،خودروهایی تولید می‌شوند که مصرف سوخت بالاتر از استاندارد و سوختی پایین‌تر از استاندارد دارند.به گزارش خبرآنلاین، عیسی کلانتری در همایش مبارزه با سرطان با اشاره به تاثیر آلودگی‌های زیست‌محیطی بر ابتلا به انواع سرطان، گفت:« محیط زیست کشور مانند بیماری سرطانی است؛ هم آلودگی انسانی و هم تقدیری که طبیعت برای ما قایل شده، دراین زمینه موثر است. متوسط بارندگی در ۱۲۷ روزی که از فصل آبی گذشته ۶۰ درصد کمتر از متوسط ۵۰ سال گذشته است. اثرات کم بارشی بر بهداشت محیط کم نیست.طبق گزارش‌های دانشگاه‌های صنعتی شریف و علوم پزشکی ارومیه، غبارهای نمکی دریاچه ارومیه، اثرات مخربی بر زندگی انسان‌ها، گیاهان وحیوانات گذاشته است. کشاورزی دراین منطقه ‌درهفت یا هشت سال تعطیل می‌شود. دانشگاه‌های علوم پزشکی در حال بررسی تاثیر تابش نور خورشید روی غبارهای نمکی هستند؛ علاوه بر آن ورود فلزات سنگین به غبارهای نمکی و خیزش آن‌ها از سمت دریاچه‌های خشک شده اثرات مخربی دارد». معاون رییس جمهور با اشاره به تاثیرگذاری تغییر اقلیم تصریح کرد:‌ «برخی اتفاقات به دلیل مدیریت غلط است. هنوز باور نکرده‌ایم که با کم آبی، زندگی و سیاست غلط خود را بر مردم تحمیل می‌کنیم. سیاست‌های غلط اقتصادی که به محیط زیست وارد می شود، کمتر از اثرات شیمیایی بر سلامتی انسان نیست. بخشی از آلودگی آب به دلیل کمبود منابع آبی است که توان پایش طبیعی آن به همین دلیل از بین رفته است». وی افزود: از سال ۷۴ قرار بود کودهای شیمیایی ازت اوره که در شمال کشور استفاده می‌شد پوشش گوگردی داشته باشند اما هنوز این اتفاق نیفتاده و انواع ترکیب‌های ازت وارد آب و مزارع برنج می‌شود. در این صورت سم به جای ۴۸ساعت ظرف مدت دوماه وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود. وزارت بهداشت هیچ‌گاه درباره افزودنی‌های غیراستاندارد اعلام نظر نکرده است. وقتی وارد روند خرید سموم کشاورزی می‌شویم، فقط بحث قیمت مطرح می‌شود. ما براساس قراردادهای جاری کشور قیمت ارزان‌تر را ترجیح می‌دهیم. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود:« تغذیه گیاهان و آبزیان به دلایل اقتصادی مورد هجمه بهداشتی و زیست محیطی قرارگرفته است. اگر وزارت بهداشت به این مسائل ورود کند، دستگاه‌های اجرایی خدمات بهتری ارائه می‌دهند. درخصوص آلودگی هوا نیزیکی از مهم‌ترین عوامل، سوختی است که در کشور تولید می‌شود. این وزارتخانه‌به صراحت اعلام می‌کند که نمی‌توانیم گازوییل با استانداردهای مورد نظر محیط زیست تامین یا تولید کنیم و با این گفته، جامعه را در شرایط سختی قرار می‌دهد. طبق قوانین استاندارد گازوییل نباید بیش از ۵۰ PPMگوگرد داشته باشد اما گازوییل‌هایی که در کشور توزیع می‌شوند، گاهی بین ۷۰تا ۱۰هزار PPM گوگرد دارند.کلانتری با اشاره به وجود بیش از ‌ ۵۰هزار کامیون فرسوده در تهران، اظهارکرد: هر کامیون به صورت میانگین به جای ۳۰ لیتر، ۷۰ لیتر گازوییل در هر ۱۰۰کیلومتر مصرف می‌کند. وقتی وارونگی دما اتفاق می‌افتد، بزرگ‌ترین عامل آلودگی هوا ذرات کمتر از ۲.۵میکرون سوخت وسایل نقلیه هستند». وی با بیان اینکه زور کسی در کشور به مافیای خودروسازی نمی‌رسد، گفت: «خودروهایی تولید می‌شوند که مصرف سوخت بالاتر از استاندارد و سوختی پایین‌تر از استاندارد دارند. شاید حتی زور رییس جمهور نیز برای جلوگیری از تولید این خودروها نرسد. در دولت قبل تصویب شد که خودروهای فرسوده باید به ازای خودروهای جدید از رده خارج شوند اما به دلیل قدرت صنعت خودروسازی در کمتر از یک ماه این مصوبه لغو شد. در این شرایط نباید انتظار هوایی پاک داشته باشیم.بهداشت و محیط زیست قربانی کمپانی‌های بزرگ می‌شوند و هنوز زور کسی به آن‌ها نمی‌رسد. اگر پشتوانه وزارت بهداشت را داشته باشیم می‌توانیم تا حدی مبارزه کنیم اما نمی‌دانیم تا چه اندازه موفق خواهیم بود. مبارزه با صنعتی که ۷۰هزار میلیارد تومان در سال گردش مالی دارد، یعنی ۱۵۰برابر بودجه محیط زیست و سه برابر بودجه وزارت بهداشت، کار سختی است. آن‌ها می‌توانند هربافته‌ای را پنبه کنند». کلانتری در پایان با بیان اینکه اگر مردم اطلاعات کافی داشته باشند و وارد این موضوع شوند، این صنعت عقب نشینی می‌کند، گفت: «بخشی از آلودگی هوا به دلیل وجود ریزگردها ست. دلیل اینکه مردم بیشتر روی ریزگردها حساس هستند، این است که آن‌ها را می‌بینند اما ریزگردهای شیمیایی و تولیدات غیر استاندارد که با زور به مردم تحمیل می‌شود، بیشتر به آن‌ها آسیب می‌رساند. محیط زیست نمی‌تواند در مقابل فشارهایی که از بیرون وارد می‌شود ،مقاومت ‌بسیاری داشته باشد. با اینکه اعلام کردیم جلوی تولیدات غیر استاندارد را خواهیم گرفت اما دوباره به لابی‌های صنعتی برخورد می‌کنیم و با بهانه‌هایی مانند حمایت از تولید داخل که به قیمت جان مردم انجام می‌شوند، روبه‌رو می‌شویم».

روزنامه همدلی(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)

برف بازهم گره شد؛ مدیریت بحران در برخی از نقاط کشور جا ماند همسایه‌ها یاری کنید!
آسو محمدی‪-‬ همدلی| اتفاقی که همه منتظرش بودیم، بالاخره افتاد ولی با تاخیر. «برف می‌بارید و ما خاموش، فارغ از تشویش، نرم نرمک راه می‌رفتیم. کوچه باغ ساکتی در پیش. هر گامی چند گوئی در مسیر ما چراغی بود، گمشده در ظلمت این برف کجبار زمستانی*» گویی میان ما و طبیعت فاصله افتاده بود، گویی قهر کرده بودیم. سال‌ها بود که بارش برف در تهران، اینقدر یکدست، هماهنگ و سنگین، کل پایتخت را روسفید نکرده بود؛ برفی که شنبه شب، تهرانِ عبوس را در دومین ماه زمستان سفیدپوش و البته پایتخت‌نشینان را هم بعد از این همه هوای آلوده غافلگیر کرد و درست در روزهایی که هوای آلوده داشت خفه‌مان می‌کرد، اکسیژنی تازه به تن تهران تزریق کرد. برفی که حدود ۲۰استان را درگیر کرد و تا لحظه نگارش این گزارش همچنان به شدت می‌بارد. بارش این برف اگرچه شیرین بود اما در مواردی اخلال در برخی خدمات عمومی را به دنبال داشت. با این حال منطق حکم می‌کند که چنین شرایطی با واکنش سریع‌تر و بهتری مدیریت شود. شکسته شدن درختان، تشدید ترافیک، قفل شدن برخی مسیرها و حتی در راه ماندن، در این شرایط تاحدودی طبیعی است، اما، بحرانی شدن وضعیتِ دستگاه‌های درگیر در مدیریت بحران، طبیعی نیست.
بحران‌زی شدیم
در نخستین ساعات بارش برف، واکنش مردم و کاربران فضای مجازی خوشحالی و ابراز احساسات به بارندگی بود. «بهرام» با یک گیف از فنجان قهوه‌ در هوای برفی که بخار از آن بلند می‌شود، در اینستاگرامش می‌نویسد: «یه وقت بد نباشه با یه چیزی تو این روزها حالمون خوب میشه.» ولی کم‌کم با شدت گرفتن بارش برف به‌ ویژه در تهران، واکنش‌ها به سمت مدیریت بحران رفت. به‌طوری که مردم و مسافران در اتوبان‌ها و بزرگراه دادشان درآمد. «حسین» کاربری است که نوشته: «وقتی برف و بارون نمی‌آد با بحران خشک‌سالی و کم‌آبی مواجهیم! وقتی برف و بارون میاد، با بحران سیل، طوفان و راه‌بندان مواجهیم! کلا بحران‌زی شدیم و بدون بحران گویا اصلا نمی‌شه ادامه داد!»
این درحالی بود که بارش برف در تهران و برخی شهر‌های غربی و شمالی به مسدود شدن راه‎ها و اختلال در پرواز‌ها منجر شده و شب گذشته در جاده تهران – قم محدوده حسن آباد چندین خودرو در برف زمین‌گیر شدند و سبب اخلال در ترافیک این منطقه شد. «علی» یکی از مسافرانی است که در راه مانده و دراین‌باره می‌گوید: «ساعت ۴و۳۰دقیقه و هفت دقیقه بامداد روز یکشنبه هنوز من و هزاران ماشین در اتوبان تهران قم در کولاک ماندیم و هیچ کسی سراغ مردم نیومده.» «محسن» نوشته: «تو جاده قم به سمت فرودگاه گیر کردیم. ماشین‌ها تکون نمی‌خورن. هیچی هم نمی‌گن که پروازامون چی میشه. سایت فرودگاه هم جواب گو نیست.» «بابک» هم در همین مورد نوشت: «مهم نیست از چند روز قبل هواشناسی و رسانه‌ها هشدار بارش برف سنگین بدن، باز هم همه غافلگیر میشن و صدها ماشین برای ساعت‌ها در اتوبان تهران - کرج و تهران - قم گیر می‌کنند، پروازها کنسل و تهران قفل میشه!»
غافل‌گیری معنا ندارد
در حالی که رفتار مدیران شهری و همچنین نیروهای امداد جاده‌ای نشان از یک غافلگیری تمام عیار دارد، رئیس مرکز ملی مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید از اواسط هفته گذشته به تمام دستگاه‌ها هشدارهای لازم داده شده است. شاهرخ فاتح، رئیس مرکز ملی مدیریت بحران سازمان هواشناسی به اعتمادآنلاین می‌گوید: «ما از اواسط هفته گذشته، شروع به اطلاع‌رسانی به تمام دستگاه‌ها درباره ورود توده پرفشار و بارش سنگین برف و بوران کردیم. در واقع سازمان مرکزی هواشناسی یک اطلاعیه روز چهارشنبه و یک اخطاریه روز شنبه در مورد برف و سرما در مناطق مختلف کشور از جمله تهران صادر کرد که برای شهرداری هم ارسال شد.» او ادامه می‌دهد: «برای کارشناسان ما بارش برفی که از پنج سال پیش تا کنون سابقه نداشته روشن بود و به همین دلیل هم هشدارهای لازم را دادیم. بنابراین غافلگیری مسئولان در چنین شرایطی معنی ندارد.»
حالا آخرین خبر‌ها از وضعیت راه‌های کشور حاکی از آن است که مسیر تهران- قم که براثر بارش شدید برف مسدود شده بود بازگشایی شده است. در همین حال رئیس پلیس راه شرق استان تهران از انسداد آزادراه تهران-پردیس خبر داد و از مسافران خواست از مسیرقدیم جاجرود به عنوان مسیر جایگزین استفاده کنند. جاده هراز که از شمال‌شرق تهران، پایتخت را به استان مازندران وصل می‌کند مسدود شده است هر چند پلیس راه از باز شدن محور کندوان در جاده چالوس خبر داده است.
جوانان کمک کنند!
از سوی دیگر در ابتدای روز شهردار تهران در حساب توییتری خود از شهروندان به‌ویژه جوانان و دانش‌آموزان خواست تا به ماموران شهرداری کمک کنند. محمدعلی نجفی نوشت: «از شهروندان خوب تهرانی بخصوص جوانان و دانش‌آموزان دبیرستانی دعوت می‌کنم از چند ساعت دیگر و با گرم‌تر شدن هوا، در کنار ماموران شهرداری به سبک‌تر شدن بار شاخه‌های درختان از برف به آرامی و دقت کمک کنند.» این شهردار موافق و مخالفانی داشت، مثل این کاربر که گفت: «درخواست بجایی است. قرار نیست برف پارو کنیم. حراست از محیط زیست وظیفه تک تک ما شهروندان است چه نجفی شهردار باشد چه قالیباف درختان و نهال‌های زمین فارغ از سیاست‌ها و مرزها متعلق به همه ماست. انتقام کمبودها و کاستی های شهرداری و دولت و نظام را از طبیعت نگیریم به خودمان رحم کنیم.» اما «آرش» نظری متفاوت داشت: «کشورهای دیگه اول خودشون تلاش می‌کنند بعد از مردم خواهش می‌کنند.»
ضعف امکانات
از طرف دیگر تهران هم وضعیت بحرانی دارد. به گونه‌ای که بارش سنگین برف باعث سخت شدن تردد در خیابان‌های اصلی شهر شده و درختان زیادی بر اثر برف سنگین شکسته‌اند. شهردار تهران گفته: «هزارو۲۰۰خودوری برف‌روب، ۲هزار کارگر، ۱۶۳سایت برف‌روبی و سه هزارو۵۰۰مخزن شن در تهران از شب گذشته کار خود را برای امدادرسانی در شب برفی تهران آغاز کرده‌اند.» او با بیان اینکه در حال حاضر اطلاع دقیقی از مصدومیت‌ها نداریم گفت: «تاکنون مسئله‌ای به جز تردد خودرو‌ها وجود نداشته‌است که بخشی از آن طبیعی و بخشی هم به ضعف امکانات ما برمی‌گردد.» نجفی افزود: «از ابتدای شروع برف پاکسازی خیابان‌ها آغاز شد، اما سرعت بارش بالا بود. در حال حاضر از سمت غرب به سمت تهران به خصوص مسیر تهران- کرج و برخی بزرگراه‌ها مانند فتح، لشکری، آزادگان، همت و حکیم کمی مشکل وجود دارد. بخشی از مشکلات پیش آمده در پی بارش شدید برف طبیعی است و بخشی دیگر به ضعف امکانات باز می‌گردد.» با وجود عملیات پاکسازی به کندی در جریان است. تردد بسیار دشوار است و وسایل نقلیه عمومی جوابگو تقاضا‌ها نیست.
کمر درختان زیر برف خم شد
در این میان، عکس‌هایی که از شکسته شدن درختان به‌خاطر سنگینی برف رویشان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد باعث شد که کاربران با هشتگ «درختوبتکون» و «چالش درخت» توییت کنند و دیگران را به سبک‌‌تر کردن درختان دعوت کنند. مثل «راد» که برای تشویق بقیه نوشت: «فکر کن همه درخت‌ها توته و الان ۲۰اردیبهشته پس درختوبتکون». «احمد» هم گفته: «برف سنگینی که این روزها بر زمین نشسته، در حال یخ زدن است. درختانی که زیر بار برف قد خم کرده یا استوار ایستاده اند؛ طبعاً شهرداری و سایر دستگاه‌های دولتی، توان و امکانِ کم کردنِ بار برف از همه درختان شهر را ندارند. بنابراین چه خوب می شد اگر برای نجات درختان، خانواده‌های ایرانی سرازیر کوچه‌ها، پارک‌ها و خیابان‌‎های محله خود می‌شدند و برف نشسته بر شاخه‌های درختان را خالی می‌کردند.»
با ۱۳۷ تماس بگیرید
اما موضوعی که نباید از آن غافل شد، وضعیت نامناسب بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها در این سرمای استخوان‌سوز است. برف برای آنها که سقفی جز آسمان و تشکی جز زمین ندارند، جای خوشحالی ندارد. مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران درباره وضعیت امدادرسانی به کارتن‌خواب‌ها گفت: «در روزهای آتی با توجه به برودت هوا، فعالیت مددسراها هم به صورت شبانه‌روزی خواهد بود.۴۵دستگاه گشت فوریت‌های خدمات اجتماعی در خیابان‌های اصلی پایتخت مستقر هستند. شهروندان در صورت مشاهده افراد کارتن خواب می‌توانند، مراتب را از طریق سامانه ۱۳۷ اعلام کنند و در صورت تمایل با شماره گیری سامانه ۴۲۷۹می توانند، کالاهایی مانند پتو و لباس گرم را اهدا کنند.»
گفتنی است که هنوز هم مردم در برخی از محورها گرفتار برف و گرفتگی جاده هستند و از شب گذشته تا کنون از برخی جاده‌ها تخلیه نشده‌اند. شعر: مهدی اخوان ثالث

روزنامه آرمان امروز(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)


پیام فراکسیون امید مجلس به دولت
آرمان: کلیات بودجه رد شد، مجلس به کلیات بودجه رای منفی داد و جمله‌هایی از این دست که ناظر بر اتفاقی نادر و تامل برانگیز است می‌تواند از جنبه‌های متعددی مورد بررسی قرار گیرد. آنچه که برای همه مردم کشور واضح بود، شیب نزولی وضعیت اقتصادی کشور بود. دولت در چهار سال اول نتوانست همه آثار تکانه‌های شدید اقتصادی را که در دولت‌های نهم و دهم شکل گرفته بود از بین ببرد. پایین آوردن تورم گامی مثبت بود اما عدم خروج از رکود نقطه داغ ماجرا بود. در شرایطی که کارخانه‌ها و تولیدکننده‌های بسیاری با کمبود نقدینگی مواجه شده و با کاهش توان و تولید روبه‌رو بوده‌اند، در شرایطی که کارگران بسیاری در سراسر کشور نسبت به وضعیت کار خود نگرانی‌های جدی داشته‌اند و سرانجام در شرایطی که مطالبات اقتصادی از زبان مردم کشور با صدایی رسا گفته و به گوش همه مسئولان رسید، کمتر کسی انتظار داشت که مواجهه دولت با بودجه چنین باشد. لایحه بودجه نگرانی‌ها را برطرف نکرد و در این باره با مردم و به‌طریق اولی با نماینده‌ها سخن گفته نشد و ابهامات بودجه برقرار ماند. برای مثال قاسم میرزایی نیکو عضو فراکسیون امید مجلس گفت: «صداوسیمایی که در بسیاری موارد خواست ملت را مورد توجه قرار نمی‌دهد و صرفا به یک طیف خاص می‌پردازد، چرا باید چنین بودجه‌ای به او تعلق گیرد؟ » به همین قیاس چرا باید بودجه برخی نهادهای موازی چنین گشاده دستانه باشد؟ میرزایی نیکو در این باره اظهار داشت: «نمایندگان به دولت پیام جدی اقتصادی دادند و با رد کلیات بودجه اعلام کرده‌اند باید به مردم توجه شود. » شاید در نگاه اول چنین برمی‌آمد که در بررسی لایحه بودجه فراکسیون امید با دولت همراهی صددرصد داشته باشد اما فراکسیون امید برخلاف برخی حاشیه‌ها دراین مورد نشان داد که درد دل مردم را شنیده و به آن توجه کرده است و از این زاویه رد لایحه بودجه پیام فراکسیون امید مجلس به دولت است. نمایندگان مجلس در نهایت کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ را با ۸۳ رأی موافق، ۱۲۰ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع رد کردند.
مخالفان کلیات لایحه بودجه ۹۷
تغییرات در یارانه‌ها
نماینده تبریز به بیان انتقاداتی از لایحه بودجه و همچنین نحوه رسیدگی به آن در کمیسیون تلفیق مجلس پرداخت و درخواست کرد که در جریان بررسی لایحه بودجه در صحن علنی مجلس به انتقادات و اصلاحاتی که در این زمینه مطرح می‌شود، برای رفع ایرادات لایحه بودجه توجه شود. محمدحسین فرهنگی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ از عدم توجه به بخش کشاورزی، آب و همچنین بیمه محصولات کشاورزی در لایحه بودجه ۹۷ انتقاد کرد و گفت: در همین چارچوب شاهد کاهش ۵۰ درصدی اعتبارات آب در بخش سازه و شبکه و همچنین کاهش ۵۰ درصدی اعتبارات بخش کشاورزی و کاهش ۳۰ درصدی بیمه محصولات کشاورزی هستیم.
جهت‌گیری بودجه
جلال میرزایی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: ما در بودجه‌نویسی با واقعیت‌هایی روبه‌رو هستیم که یکی از آنها کمبود منابع درآمدی است. بحران‌های جدی در کشور ما از قبیل بحران کمبود آب و خشکسالی وجود دارد که می‌بایست بودجه ریزی انضباط مالی داشته باشد. این عضو فراکسیون امید مجلس ادامه داد: در لایحه بودجه ۹۷ منابعی به سازمان‌ها برای بحران خشکسالی اختصاص داده شده که کارکرد آنها در این زمینه مشخص نیست.
بودجه را بادکنکی نکنید
سیدمحمد جواد ابطحی با بیان اینکه پیش‌بینی درآمدها در بودجه ۹۷ باید به شکل کارشناسانه انجام شود، گفت: متاسفانه درآمدها شفاف نیست و ما منابع پوچ و پوک زیادی در لایحه بودجه داریم. گفته می‌شود برای واگذاری باید رقمی پیش‌بینی شود، مگر این رقم در سال ۹۶ محقق شده است؟ از چه منبعی می‌خواهید آن را تامین کنید. آیا می‌خواهید با کلمات بازی کنید و مردم را سرگرم کنید؟ وی اضافه کرد: برای تامین کسری بودجه از استقراض، مالیات و اوراق مشارکت استفاده می‌شود اما آیا این کار درستی است و به کسری پنهان دامن نمی‌زند؟ ما می‌خواهیم کسری‌ها را با واگذاری اوراق جبران کنیم که داستان غم‌انگیزی است. نماینده خمینی‌شهر در مجلس با طرح این سوال که با چه مبنایی قرار است ۹۸۰ هزار شغل ایجاد شود، گفت: پیش‌بینی ۱۹۴ هزار میلیارد تومان اوراق مالی در بودجه ۹۷، بودجه را بادکنکی می‌کند و این در حالی است که کل بودجه عمرانی ۶۰ هزار میلیارد تومان است. همچنین کشور با این اوراق، اوراق می‌شود!
حمایت از بخش خصوصی درحد شعار
بهروز بنیادی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: امروز همه با نگرانی به ارزیابی بودجه ۹۷ خواهیم پرداخت. این لایحه در نگاه اول به نظر می‌رسد برای شرایط اقتصادی سختی نوشته شده. در شرایطی که سررسید بدهی‌های دولت‌های قبل فرارسیده و ۶۰۰۰ پروژه ملی و ۶۵ هزار پروژه استانی نیمه تمام بر دوش دولت سنگینی می‌کند. وی افزود: نوشتن چنین بودجه‌ای با تمامی کاستی‌ها و کسری‌های موجود محدودیت شرایط منابع مالی را فریاد می‌زند. انتظار می‌رفت که بودجه ۹۷ علاوه بر تعقیب جهش اقتصادی کشور طرحی برای حضور در اقتصاد جهانی داشته باشد. وی ‌گفت: شعار اصلی انتخابات، مسائل اقتصادی و معیشتی بود. قرار بود هر سال یک میلیون شغل با رشد اقتصادی هشت درصدی ایجاد شود ولی بنا بر آمار ۱۳ درصد جمعیت سن کار ایران فاقد شغل هستند. با وجود جمعیت ۱۵ میلیونی حاشیه نشین این مشکل بیشتر رخ می‌نماید. بنیادی افزود: متاسفانه در بودجه امسال با کاهش درصد بودجه‌های عمرانی آن را به اشتغال اختصاص می‌دهیم که این کاملا متضاد است چراکه با افزایش بودجه عمرانی، به اشتغال دست پیدا خواهیم کرد. طبق آمار ۴۰ درصد کشور زیر خط فقر نسبی و ۳۲ درصد زیر خط فقر مطلق هستند که این آمار در مناطق روستایی به ۶۰ درصد می‌رسد. دولت چگونه می‌خواهد یارانه ۳۰ میلیون نفر را قطع کند؟ که اگر این کار انجام شود کنترل آسیب‌های اجتماعی و تامین امنیت غذایی ناممکن خواهد شد. وی افزود: کاهش ۱۹ هزار میلیارد تومان از یارانه نقدی در حالیکه هنوز تعریفی از خط فقر مطلق یا استانداردهای اولیه زندگی وجود ندارد خطرناک است. به عقیده کارشناسان درآمد خانوار تنها برای زنده ماندن حداقل ۴۰۰۰ دلار در روز است. به نظر می‌رسد در بودجه ۹۷، سهم خواص حفظ شده در حالی‌که یکی از موارد مهم مورد تراز مردم است.
برداشت از صندوق ملی افزایش می‌یابد
همچنین علیرضا سلیمی با بیان اینکه لایحه بودجه سال ۹۷، ۲۱ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برداشت می‌کند، گفت: برداشت از صندوق توسعه ملی در بودجه ۹۷، ۲۰۰ درصد افزایش می‌یابد که نتیجه آن مبتلا شدن صندوق به حساب ذخیره ارزی خواهد بود. وی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷، این بودجه را غیرعملیاتی دانست و افزود: عملیاتی کردن بودجه تکلیف برنامه ششم است اما به نظر نمی‌رسد بودجه ۹۷، عملیاتی تنظیم شده باشد.
چاپ اوراق و اسناد آسیب‌زاست
نماینده مبارکه در مجلس گفت که چاپ اوراق و اسناد در بودجه در طول پنج تا ۱۰ سال آینده آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد می‌کند. زهرا سعیدی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷، گفت: همه ما اذعان داریم که بودجه مهم‌ترین سند مالی کشور است. در بودجه هم از بخش خصوصی استقراض شده و هم برداشت از صندوق توسعه ملی را شاهد هستیم. همچنین نظام اداری ما در حال ترکیدن است و دولت ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای حقوق و دستمزد پیشنهاد داده است. وی خاطرنشان کرد: در ۱۰ سال گذشته بودجه عمرانی از ۳۷ درصد فراتر نرفت و با این وضعیت نمی‌توان انتظار عمران و آبادانی داشت. سعیدی ادامه داد: چاپ اوراق و اسناد در بودجه در طول ۵تا۱۰ سال آینده آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد می‌کند و باعث افزایش بدهی دولت می‌شود. این نماینده مجلس با بیان اینکه بحران آب به ابرچالش تبدیل شده، خواستار اذن رهبری برای برداشت از صندوق توسعه در راستای مقابله با خشکسالی شد.
نظام بودجه‌ریزی را اصلاح کنیم
یک نماینده مجلس با انتقاد از نظام بودجه ریزی کشور گفت: برای رهایی از مشکلات بودجه، باید نظام بودجه‌ریزی را اصلاح کنیم. حمیدرضا فولادگر در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ ابتدا مخالف بودن خود را به معنی نادیده گرفتن زحمات دولت، کمیسیون تلفیق و سازمان برنامه و بودجه در خصوص این لایحه ندانست و در خصوص دلایل مخالفت خود با برنامه بودجه سال ۹۷ اظهار کرد: همچنان ساختار بودجه‌ریزی شیوه قبلی است که البته اصلاحات اندکی دارد. بودجه عملیاتی و بودجه انعطاف پذیر و متناسب با درآمدها تعریف دارد، اما هنوز نظام بودجه‌ای ما ثابت است. فولادگر در خصوص ایراد دیگر خود نسبت به لایحه بودجه ۹۷ گفت: دو سوم ارقام بودجه از نظارت و بررسی‌های مجلس خارج است. ۱۲۰۰ هزار میلیارد رقم کلی است و حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌ها، بانک‌ها، و مراکز انتفاعی است. چند نفر از ما توانستیم به این ارقام وارد شویم؟ درست است اینها شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت هستند و ارقامشان در جدول وجود دارد ولی به چه میزان به آن وارد شدیم که این مشکل هم به همان ساختار بودجه ریزی برمی‌گردد؟ کی قرار است این موضوع اصلاح شود؟
قطع وابستگی به درآمد نفت
یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به حذف یارانه ۳۴ میلیون نفر در صورت تصویب درآمد ۳۷ هزار میلیارد تومانی برای هدفمندی یارانه‌ها، گفت که نگرانی اصلی شناسایی دقیق خانوارهایی است که استحقاق دریافت یارانه را دارند. علی‌اکبر کریمی گفت: رویکرد دولت در این خصوص بسیار مهم است. در بودجه ۹۷ به دولت اجازه داده شده ۳۷ هزار میلیارد تومان صرف پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارها کند که بر این اساس درآمد هدفمندی ۵/۱۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافته و این به معنای حذف ۳۴ میلیون نفر است، البته پرداخت مساوی یارانه نقدی به همه اقشار سیاست قابل دفاعی نیست ولی نگرانی ما شناسایی دقیق خانوارهایی است که استحقاق دریافت یارانه را دارند. کریمی با بیان اینکه عدم پرداخت سهم تولید از منابع هدفمندی ظلم بزرگی در حق تولیدکنندگان کشور است، افزود: در بودجه ۹۷ به صادرات غیرنفتی توجه کافی صورت نگرفته است. امسال شاهد این بودیم که تراز تجاری منفی شد و واردات در هشت ماهه اول سال چهار میلیارد تومان از صادرات پیشی گرفت. در لایحه بودجه ۹۷ نیز توجهی به حمایت از صادرات کالاهای نفتی نشده است؛ ضمن اینکه سال گذشته از اعتبار صادرات تنها ۱۴ درصد تخصیص یافت.
موافقان کلیات لایحه بودجه ۹۷
حذف جدول ۱۷
یک عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۷ با تاکید بر اینکه این کمیسیون با هرگونه تحمیل گرانی بر جامعه مخالفت کرده است، گفت که در این بودجه به دولت اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی برای رفع بسیاری از مشکلات همچون آبرسانی روستایی، مقابله با ریزگردها، کمک به زلزله‌ زدگان و سیل زدگان و تقویت بنیه دفاعی داده شده است. حشمت ا... فلاحت پیشه در موافقت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: کمیسیون تلفیق در گام اول با هرگونه گرانی در هر زمانی مخالفت کرد با این استدلال که نمی‌توان در زمان رکود به جامعه گرانی تحمیل کرد. به همین دلیل با افزایش ۵۰ درصدی نرخ حامل‌های انرژی همچون بنزین مخالفت نمود، گرچه با این کار منابع درآمدی دولت کاهش می‌یابد. این نماینده مجلس با اشاره به حذف جدول ۱۷ و حذف عناوین در بودجه گفت: مجلس تا جایی که توانست موضوع کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی را در بودجه حذف کرد و اگر موردی هم باشد باید گزارش آن به مجلس داده شود.
تدوین بودجه ۹۷ جدی و مثبت است
یک عضو کمیسیون اصل ۹۰ بیان کرد: در بودجه ۹۷ نکات برجسته‌ای مورد توجه قرار گرفته است که بخشی مربوط به اصلاحات ساختاری بودجه است و تنظیم و تدوین بودجه بر مبنای عملکرد یکی از قدم‌های مثبت و جدی است که اتفاق افتاده است. چرا که در سال‌های قبل به طور ثابت درصدی به بودجه استان‌ها اضافه می‌شد بدون آنکه قیمت تمام شده خدمات برای مردم و مجلس مشخص شود. این اقدام دیرهنگام رخ داد ولی گامی مثبت است. وی در ادامه گفت: خوشبختانه در تبصره ۱۴ بودجه ۹۷ نگاه معطوفی به بحث اشتغال با هدف‌گیری یک میلیون و ۳۰ هزار شغل و تخصیص ۷۳ هزار میلیارد تومان به این امر شده است. نماینده قزوین در مجلس گفت: بحث انضباط مالی در بودجه و فقرزدایی و تفویض اختیارات به استان‌ها از نکات برجسته‌ای است که باید به آن اشاره کنیم.
افزایش بودجه معاونت زنان مثبت است
یک عضو فراکسیون زنان با تاکید بر توجه بودجه سال آینده به حوزه زنان، گفت: در این بودجه برای اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر در راستای فقرزدایی و برقراری عدالت تصمیمات خوبی گرفته شده است که به طور نمونه افرادی که کمتر از دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرند، از پرداخت مالیات معاف شدند. سیده فاطمه ذوالقدر در موافقت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ اظهار کرد: اقتصاد کشور به رهایی از اقتصاد دولتی و توجه به صنایع کوچک، تولید و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیاز دارد که این موضوع در لایحه بودجه ۹۷ دیده شده است. وی با اشاره به چگونگی افزایش حقوق ۱۸ درصدی کارکنان دولت، گفت: تمامی کارکنان دولت افزایش ۱۰ درصدی حقوق خواهند داشت اما آنهایی که درآمدی بالاتر از پنج میلیون تومان دارند رشد حقوق ندارند. همچنین یارانه هیچ فرد نیازمندی نیز حذف نمی‌شود.
بودجه ۹۷ دارای انضباط مالی است
نماینده اردل و فارسان در موافقت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: با تصویب کلیات لایحه بودجه سال آینده روی جزییات باید چکش‌کاری اساسی انجام دهیم. به گفته علی کاظمی بابا حیدری ، لایحه بودجه ۹۷ عملیاتی و از نظر مالیاتی و بودجه‌ای شفاف و دارای انضباط مالی است. به اعتقاد وی، اولویت‌های بودجه ۹۷ شامل بافت فرسوده، اشتغال، حمایت از رونق تولید، محیط زیست، ریزگردها، احداث ریل آهن در استان‌های فاقد مسیر ریلی، صادرات غیرنفتی و توجه ویژه به اشتغال جوانان، عشایر و روستاییان است.
واگذاری۱۴ هزار پروژه به بخش خصوصی
یک عضو کمیسیون صنایع و معدن مجلس از واگذاری ۱۴ هزار پروژه از ۷۰ هزار پروژه نیمه تمام به بخش خصوصی و مشارکت دولت با این بخش خبر داد. رمضانعلی سبحانی‌فر در دفاع از کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: اگرچه موافق کلیات هستم اما اصلاح حقوق فرهنگیان و عدالت در پرداخت حقوق‌بگیران را در بررسی جزئیات لایحه بودجه ۹۷ مطرح می‌کنم. نماینده سبزوار در مجلس افزود: توجه به معیشت و اشتغال و ساماندهی ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین، بهبود بنیه دفاعی و اهمیت به صنعت گردشگری، را از عدالت اجتماعی از طریق بازتوزیع یارانه‌ها و بهبود وضعیت معیشتی سه میلیون نفر از شهروندان زیر خط فقر مطلق کشور از دیگر ویژگی‌های لایحه بودجه است. وی آمار بیکاران کشور را سه میلیون نفر اعلام کرد و افزود: علاوه بر این تعداد بیکار در بازار کار خیل عظیمی از جوانان جویای کار نیز طی سال‌های آینده به بازار کار وارد می‌شوند که البته لایحه بودجه ۱۵ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی، ۲۰ هزار میلیارد تومان از جابه‌جایی اعتبارات عمرانی، ۳۰ هزار میلیارد تومان از تسهیلات بانکی و مبالغ قابل توجهی از فاینانس خارجی برای بهبود وضعیت تولید و اشتغال کشور پیش بینی کرده است.
افزایش انضباط مالی و شفافیت
محمدرضا تابش ممنوعیت دریافت سود از سپرده‌های دستگاه‌های عمومی را از جمله نکات مثبت لایحه بوجه ۹۷ عنوان و اظهار کرد که این رویکرد باعث افزایش انضباط مالی و شفافیت خواهد شد. وی با بیان اینکه موافقتش با کلیات بودجه به معنای نادیده گرفتنش از نقاط ضعف آن نیست،‌ گفت: موقعیت جامعه، کشور و نظام ایجاب می‌کند که به نیازها و اولویت‌های کشور پاسخ داده شود که به نظر می‌رسد جهت‌گیری‌های بودجه و کلیات آن در این جهت است و قابل دفاع می‌باشد. این عضو فراکسیون امید اضافه کرد: در جامعه با انتظارات روزافزون مواجهیم که منابع دولت نیز متناسب با این انتظارات نیست. طبیعتا در چنین شرایطی باید همه نهادهای حکومتی به دولت کمک کنند تا بتوانند با استفاده از ظرفیت حداکثری به مقابله با کمبودها و تنگناهایی همچون اشتغال و تلاش برای رونق اقتصادی پرداخته و ابرچالش‌هایی همچون بی‌آبی، محیط زیست و مقابله با آسیب‌ها و کاهش سرمایه اجتماعی را رفع کنند. به گفته تابش، ‌۳۴۸ هزار میلیارد تومان رقم بودجه عمومی جز صندوق توسعه ملی است که باید صرف اشتغال، فقرزدایی، آموزش و پرورش، عمران و ... شود. وی یادآور شد: اخیرا رئیس‌جمهور در صحبت‌هایش مطرح کرد که باید ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه را به اجبار تخصیص دهد که بنده در بررسی‌هایم به این میزان رسیدم که ۴۸ هزار میلیارد تومان آن صرف یارانه‌های نقدی و ۶۷ هزار میلیارد تومان برای کمک به صندوق بازنشستگی است.
نکته
در این جلسه همچنین رئیس مجلس پس از عدم تصویب کلیات بودجه گفت: لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق ارجاع شود و کمیسیون نیز سه روز فرصت برررسی مجدد دارد. گفتنی روز چهارشنبه این هفته باید لایحه بودجه دوباره برای بررسی مجدد به مجلس برگردد.


روزنامه آرمان امروز(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)


۵۹ موسسه بودجه‌بگیر حذف شدند
آرمان- سوسن یحیی‌پور: بررسی لایحه بودجه ۹۷ با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه در دستور کار مجلس قرار گرفت. محمدباقر نوبخت در حاشیه نشست دیروز مجلس با اشاره به حذف ۵۹ موسسه بودجه‌بگیر فرهنگی از لایحه بودجه سال آینده، در عین حال تاکید کرد که کمک دولت به بخش فرهنگ حذف نمی‌شود.
کمک دولت به بخش فرهنگ حذف نمی‌شود
سخنگوی دولت در حاشیه نشست صبح روز یکشنبه مجلس با اشاره به حذف ۵۹ موسسه بودجه‌بگیر فرهنگی از لایحه بودجه سال آینده، در عین حال تاکید کرد که کمک دولت به بخش فرهنگ حذف نمی‌شود. به گزارش ایسنا، محمدباقر نوبخت درباره ساماندهی جدول شماره ۱۷، اظهار کرد: نگاه دولت به بخش فرهنگ عوض نشده است. دولت مسئولیتی در قبال فرهنگ عمومی و جامعه دارد که یا باید خود این رسالت را به انجام برساند و یا این کار را با کمک و وساطت بخش‌ها و نهادهای غیردولتی انجام دهد. اگر احراز شود که نهادی می‌تواند ماموریت دولت را با رویکرد مورد نظر فرهنگی انجام دهد، دولت به او کمک خواهد کرد که باری از دوش دولت برداشته شود. او افزود: برای ما مهم است نهادی که از ما می‌خواهد اعتبار بگیرد آیا می‌خواهد باری از دوش دولت بردارد یا خیر؟ در این صورت حتما باید به آن کمک کنیم، اما وقتی اطلاع نداریم که این رقم را با چه سازوکاری هزینه می‌کند شرعا و قانونا مجاز نیستیم این اعتبار را به آن پرداخت کنیم به ویژه با این روش بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد تا احراز نکنیم که هدف مورد نظر ما پیش رفته، حتما تخصیص نخواهیم داد. رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: در یک مرحله چیزی حدود ۵۹ نهاد فرهنگی که از بودجه دولت اعتبار گرفتند را کنار گذاشتیم و حذف کردیم و در حال حاضر هیچ‌نهاد حذف‌شده‌ای نمی‌تواند خودش را مستحق دریافت کمک از دولت بداند، اما نکته مهم این است که پول آنها حذف نشده، ولی الزاما به همین ۵۹‌نهاد پرداخت نمی‌شود. دولت می‌خواهد به نهادهای غیردولتی کمک کند و ما تعداد زیادی نهاد و موسسه فرهنگی داریم. هر کدام از اینها می‌توانند طرح‌شان را ارائه کنند چرا که بابت هر ریالی که به آنها می‌دهیم باید شاهد افزایش بهره‌وری باشیم و بدانیم این نهاد چه می‌کند، آنها باید ما را قانع کنند، اگر قانع کردند و بر کارشان نظارت کردیم قسط دوم را به آنها می‌دهیم. در این صورت می‌توانیم به شکل هدفمند عمل کنیم.
دولت با طرح جدید حذف یارانه‎ها مخالفت کرد
همچنین رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت:‌ دولت از اینکه یارانه افراد نیازمند افزایش یابد و بی نیازها از دریافت آن خودداری کنند استقبال می‌کند، اما این طرح عملیاتی نیست، زیرا با حذف یارانه چهار‌میلیون نفر نارضایتی گسترده‌ای ایجاد شد که مجبور به اضافه کردن یک و نیم‌میلیون نفر شدیم. محمد باقر نوبخت درباره گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵، افزود: رأی ۲۳ تخلفی که دیوان محاسبات اعلام کرده است گزارشی ۱۹ صفحه‌ای تهیه کرده‌ایم. او با بیان اینکه بر‌اساس ماده ۳۴ قانون برنامه و بودجه، وظیفه نظارتی بر مباحث عملیاتی و راهبردی در قوه مجریه بر عهده سازمان برنامه و بودجه است، ادامه داد: نظارت ما بر تفریغ بودجه از نوع نظارت بودجه و مالی است و چهار ماه دیگر مشخص می‌شود، آیا بودجه کامل اجرا شده است یا خیر. رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه مگر می‌شود در این کشور مشخص نباشد پولی کجا مصرف شده است، اضافه کرد: گزارش اولیه را دولت برمبنای مشخصی تهیه و تقدیم دیوان محاسبات می‌کند و دیوان محاسبات این گزارش را بررسی و در نهایت به مجلس ارائه می‌دهد. او گفت:‌ وظیفه دیوان محاسبات سوال از دولت و بررسی حساب‌هاست، اما این دیوان مسئولیت و ماموریتی برای قرائت گزارش مربوط به تفریغ بودجه ندارد. نوبخت افزود: دیوان محاسبات اعلام کرده ۱۱‌هزار و ۴۷۹‌میلیارد تومان بهای فروش داخلی گاز طبیعی به حساب خزانه واریز نشده است در حالی که این حرف درست نیست و بین شرکت ملی گاز و خزانه داری کل کشور توافقی منعقد شده که این درآمد به چه ترتیب باید به خزانه واریز شود. او اضافه کرد:‌ بخشی از این درآمد به عنوان عوارض مالیات کسر می‌شود و بخشی باید به سازمان هدفمندی یارانه‌ها واریز شود. او گفت: سال گذشته هشت‌هزار‌میلیارد تومان از محل فروش گاز، به سازمان هدفمندی یارانه‌ها اختصاص یافت.نوبخت با بیان اینکه از اتهام دیگری که به دولت زده شده متاسف هستم، افزود: دولت از اینکه یارانه افراد نیازمند افزایش یابد و بی نیازها از دریافت آن خودداری کنند استقبال می‌کند، اما این طرح عملیاتی نیست، زیرا با حذف یارانه چهار‌میلیون نفر نارضایتی گسترده‌ای ایجاد شد که مجبور به اضافه کردن یک و نیم‌میلیون نفر شدیم. او ادامه داد: این طرحی که برای حذف یارانه‌ها مطرح شده غیر عملیاتی است و دولت حاضر نیست یارانه‌ها را بی جهت حذف کند، چرا که بررسی حساب‌های مردم در دستور کار نیست.
مخالفت کمیسیون تلفیق با تحمیل گرانی
یک عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۷ با تاکید بر اینکه این کمیسیون با هرگونه تحمیل گرانی در جامعه مخالفت کرده است، گفت که در این بودجه به دولت اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی برای رفع بسیاری از مشکلات همچون آبرسانی روستایی، مقابله با ریزگردها، کمک به زلزله‌ زدگان و سیل زدگان و تقویت بنیه دفاعی داده شده است. حشمت‌ا... فلاحت پیشه در موافقت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس افزود: کمیسیون تلفیق در گام اول با هرگونه گرانی در هر زمانی مخالفت کرد با این استدلال که نمی‌توان در زمان رکود به جامعه گرانی تحمیل کرد. به همین دلیل با افزایش ۵۰‌درصدی نرخ حامل‌های انرژی همچون بنزین مخالفت کرد گرچه با این کار منابع درآمدی دولت کاهش می‌یابد.

روزنامه ایران(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)

فروش اموال مازاد بانک‌ها
رئیس بانک مرکزی : قدرت بالای ذینفعان نامشروع، اصلاح اقتصاد را سخت کرده است

گروه اقتصادی - مراسم پنجاهمین سال تأسیس بورس اوراق بهادار تهران دیروز در محل سالن اجلاس سران با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس، رئیس کل بیمه مرکزی و مدیران بورسی برگزار شد.
رشد ۱۲ برابری تأمین مالی پروژه‌ها
از طریق بازار سرمایه کشور
وزیر امور اقتصادی و دارایی از رشد بیش از ۱۲ برابری میزان تأمین مالی بازار سرمایه کشور طی ۱۱ سال اخیر خبر داد.
مسعود کرباسیان طی سخنانی در مراسم پنجاه سالگی بازار سرمایه ایران با اعلام این خبر افزود: میزان تأمین مالی بازار سرمایه کشور در سال ۱۳۸۶ معادل ۴۲ هزار میلیارد ریال بود که این رقم در پایان سال ۱۳۹۵ به بیش از ۵۲۲هزار میلیارد ریال افزایش یافت و امسال هم با توجه به رشد چشمگیر شاخص بورس، قطعاً شاهد افزایش به مراتب بیشتری خواهیم بود.
کرباسیان همچنین با اشاره به شاخص «سهم بازار سرمایه در تأمین مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری از کل تشکیل سرمایه ثابت کشور» از افزایش رقم این شاخص از شش درصد در سال ۱۳۹۱ به رقم ۲۰ درصد در پایان سال ۱۳۹۵ خبر داد. وی افزود: نکته قابل توجه دیگر در عملکرد بازار سرمایه ایران، رشد شاخص بورس تهران از منهای ۲۲درصد در سال ۱۳۸۴ به مثبت ۱۲ درصد در ۱۰ماهه سال‌جاری است که منجر به ارتقا و اختصاص جایگاه ویژه‌ای به بورس تهران در منطقه شده است.
کرباسیان ادامه داد: بر اساس اولویت‌های اختصاصی ابلاغی رئیس جمهوری به وزارت اقتصاد در خصوص بازار سرمایه کشور، ما دو راهبرد «ظرفیت‌سازی برای توسعه» و «تثبیت جذب منابع خارجی از طریق بازار سرمایه» را برای آن طراحی کردیم و هر دوی این پروژه‌ها دارای زمان‌بندی و شاخص‌های روشن برای اندازه‌گیری و سنجش میزان پیشرفت آنهاست که ما خودمان را متعهد به انجامش می‌دانیم.
وی با بیان اینکه رئیس جمهوری به سایر دستگاه‌ها نیز ضرورت واگذاری اموال مازاد و بنگاه‌های در اختیارشان را ابلاغ کرده است، اظهار داشت: این دستگاه‌ها نیز عرضه اموال مازاد خود را آغاز کرده‌اند و من در همین راستا از کمیته پذیرش سازمان بورس خواسته‌ام فعال‌تر عمل کنند.
کرباسیان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه جذب سرمایه خارجی از هم‌اکنون در بیمه‌ها شروع شده است، گفت: بازار سرمایه کشور هم می‌تواند نسبت به جذب سرمایه‌های خارجی اقدام کنند. وزیر اقتصاد همچنین ارتقای رتبه اعتباری ایران از هفت در ابتدای دولت یازدهم به شش و سپس به پنج در چند روز اخیر را خبری بسیار خوب برای اقتصاد کشور و نشانه کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در ایران عنوان کرد که نتیجه بارز آن در کاهش ۱۰ درصدی هزینه تأمین مالی خارجی، کاهش هزینه‌های بیمه‌ای و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی تبلور خواهد کرد. وی صدور مجوز برای مؤسسات اعتبارسنجی و ابراز امیدواری برای فعال شدن آنها تا پیش از پایان سال، این امر را نشانه مثبت دیگری برای اقتصاد کشور و تقویت جدی‌تر برونگرایی اقتصادی خواند.
قدرت بالای ذینفعان نامشروع اصلاح اقتصاد را سخت کرده است
رئیس کل بانک مرکزی گفت: قدرت بالای ذینفعان نامشروعی که به سواری گرفتن مجانی از اقتصاد معتاد شده‌اند، از جمله موانع پرقدرتی است که سدهای چندلایه را در مسیر اقدامات اصلاحی ایجاد کرده است.
ولی‌الله سیف در مراسم پنجاه سالگی بازار سرمایه، یکی از دستاوردهای دولت دوازدهم را رابطه تنگاتنگ و نزدیک میان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد دانست که منجر به شرایط مثبتی شده است و گفت: دستاورد خوبی در سایه همکاری‌های سازمان بورس و بانک مرکزی در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس حاصل شده است.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که اصلاح بنیادی اقتصادی با بیماری‌های مزمن، بسیار دشوار، زمان بر و از همه مهمتر نیازمند عزم و وفاق ملی از بالاترین سطح حاکمیت تا پایین‌ترین سطوح آن است. وی ادامه داد: البته به نظر می‌رسد که امروز به این اجماع کارشناسی رسیده باشیم که هر روز تأخیر در اصلاح، هزینه انباشته به اقتصاد کشور را با نرخ تصاعدی افزایش می‌دهد.
سیف تصریح کرد: عدم تقارن اطلاعاتی بین تصمیم گیران و تصمیم سازان و سایر ذینفعان و درجه نفوذ و قدرت بالای ذینفعان نامشروعی که به سواری گرفتن مجانی از اقتصاد معتاد شده‌اند، از جمله موانع پرقدرتی هستند که در کنار سایر عوامل، سدهای چند لایه را در مسیر اقدامات اصلاحی ایجاد کرده‌اند. وی افزود: بررسی‌های عمیق کارشناسی که در طول سه سال گذشته در بانک مرکزی انجام شده شواهد روشنی را فراهم کرده است که نشان دهنده رواج نوع منحصر به فردی از «حسابداری بد» در کشور است. منظور از حسابداری بد، مجموعه گزارشگری مالی بنگاه‌های اقتصادی است که در صورت عدم برخورد جدی با آن، پتانسیل شیوع دارد و می‌تواند آثار و پیامد‌های مخربی در پی داشته باشد. نظیر رسوایی‌های مالی بزرگی که در تاریخچه بورس‌های دنیا به ثبت رسیده است و نمونه‌های کوچک‌تری که اخیراً در بورس اوراق بهادار تهران نیز مشاهده شده است.
دلار باز هم ارزان‌تر می‎شود
رئیس کل بانک مرکزی گفت: کاهش نرخ ارز تا حدود زیادی در بازار ادامه خواهد یافت. ولی‌الله سیف در حاشیه مراسم پنجاه سالگی بازار سرمایه ایران در جمع خبرنگاران افزود: هنوز زمان یکسان‌سازی نرخ ارز فرا نرسیده اما فهرست دریافت‌کنندگان ارز مبادلاتی همچنان درحال کاهش است.
وی افزود: تا حدود زیادی کاهش نرخ ارز در بازار ادامه خواهد یافت، البته این کاهش در حد رقم و اعدادی خواهد بود که حبابی در آن وجود نداشته باشد. وی اضافه کرد: البته برای کاهش نرخ ارز در بازار نمی‌توان رقم خاصی را اعلام کرد.
سیف گفت: در مورد ارز مبادله‌ای، قرار ما بر یکسان‌سازی نرخ ارز است و این کار حتماً عملیاتی خواهد شد، اما با توجه به شرایط ما در رابطه با ارتباطات بانکی بین‌المللی که در وضعیت کامل نیست و هنوز کمبودهایی در رابطه با ارتباطات بانکی در برخی کشورها داریم، بنابراین احتمال می‌دهیم که اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز با ریسک‌هایی همراه باشد. وی ادامه داد: برای کاغذ، حذف ارز مبادلاتی شایعه بود و کاغذ یکی از کالاهای اساسی به شمار می‌آید که بانک مرکزی مراقبت لازم را در ارتباط با آن خواهد داشت.
سیف همچنین در خصوص حراج‌های سکه نیز گفت: این کار بانک مرکزی برای تخلیه حباب سکه در بازار است، به این معنا که اگر نرخ طلا در نرخ ارز ضرب شود، آن گاه می‌توان نرخ بدون حباب سکه را به دست آورد، هر رقمی که مغایر با آن باشد، حتماً حباب خواهد بود.
نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی، امسال به ۳۷ درصد می‌رسد
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: نسبت ارزش بازار سرمایه به تولید ناخالص داخلی کشور از ۱۴ درصد در سال ۸۵ به ۳۷ درصد در سال ۹۶ رسیده است. همچنین ارزش معاملات بازار سهام نیز ۹۲۰۰ برابر شده است.
شاپور محمدی در مراسم پنجاه سالگی بازار سرمایه ایران گفت: تعداد نهادهای مالی امروز به ۵۹۵ رسیده و ارزش معاملات بعد از تعدیلات تورمی و بر اساس ارزش‌های جاری ۹۲۰۰ برابر شده است؛ ضمن اینکه نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی از ۲٫۵ درصد در سال ۸۵ به ۱۷ درصد در سال ۹۶ رسیده و نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی از ۱۴ درصد در سال ۸۶ به ۳۷ درصد در سال ۹۶ خواهد رسید. وی با اشاره به نقش پررنگ بورس و بازار بدهی در اقتصاد گفت: اکنون ارزش بازار بدهی در کشور به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. وی افزود: قانون بورس در سال ۱۳۴۵ تصویب و معاملات بورس از سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد و اکنون به رکن مهم اقتصاد تبدیل شده است. به گفته محمدی، معاملات بورس در سال ۴۶ با معاملات ۲ نماد آغاز شد، اما اکنون به ۵۸۸ نماد رسیده است.
ابلاغ اساسنامه تیپ حاکمیت شرکتی بیمه‌ها از هفته آینده
عبدالناصر همتی، رئیس کل بیمه مرکزی ایران با بیان اینکه می‌توان از طریق بیمه‌های عمر متصل به سهام امکان توسعه صنعت بیمه در بازار سرمایه را فراهم کرد، گفت: اساسنامه تیپ شرکت‌های بیمه براساس حاکمیت شرکتی از هفته آینده ابلاغ خواهد شد.
برش
کرباسیان: واگذاری نقش دولت در تنظیم بازار به بورس کالا
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: نقش دولت در تنظیم بازار کالاها و همچنین سیاست خرید تضمینی که هم اکنون هزینه بالایی را به دولت تحمیل می کند باید به سمت بورس کالا حرکت کند که با تحقق این مهم، شاهد پررنگ شدن نقش بورس کالا در اقتصاد و ارتباط نزدیک تر میان تولیدکننده و مصرف کننده خواهیم بود. مسعود کرباسیان، در گفت و با «پایگاه خبری بورس کالا» افزود: با تقویت بورس کالا در اقتصاد از تقلب و فساد جلوگیری می شود.


روزنامه جوان(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)


بخت بد بودجه!
وحید حاجی‌پور
در حالی که مجلس شورای اسلامی روز گذشته شاهد بحث شدید میان نمایندگان موافق و مخالف درباره لایحه بودجه ۹۷ بود، در نهایت کلیات این لایحه با مخالفت بهارستان همراه شد. به نظر می‌رسد نوع برخورد و واکنش‌های نوبخت در روزهای اخیر و نادیده گرفتن اختیارات دیوان محاسبات بی‌تأثیر نبوده است. مهرداد لاهوتی عضو کمیسیون تلفیق درباره دلایل ردلایحه به سه نکته اشاره کرده و گفته است: بازخورد منفی موضع دولت در مورد گزارش تفریغ بودجه ۹۵، نبود سازوکار حذف بیش از ۳۰میلیون یارانه‌بگیر و نگرانی از نحوه هزینه‌کرد بودجه عمرانی سه دلیل عمده رد تاریخی لایحه بودجه بود. نمایندگان در نشست علنی نوبت بعدازظهر روز گذشته مجلس شورای اسلامی به ادامه رسیدگی کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ کل کشور پرداختند و در نهایت کلیات این لایحه با ۸۳رأی موافق، ۱۲۰رأی مخالف و ۹رأی ممتنع از مجموع ۲۱۶نماینده حاضر در مجلس رد شد. این بدان معناست که کلیات لایحه بودجه باید یک بار دیگر در کمیسیون تلفیق مطرح شود و با اعمال تغییراتی بار دیگر به صحن علنی مجلس بیاید؛ لایحه‌ای که یکی از جنجالی‌ترین لوایح بودجه کشور بوده است به طوری که افزایش شدید قیمت حامل‌های انرژی و حذف ۳۰میلیون نفر از یارانه بگیران از محورهای اصلی آن بود. به گفته محمدمهدی مفتح سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه این نخستین بار است که مجلس به کلیات یک لایحه بودجه رأی منفی داده است.   در جلسه چه گذشت؟
در جلسه روز گذشته مجلس که محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه حضور یافته بود ابتدا جلسه غیرعلنی یک ساعته درباره بودجه تشکیل شد که غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به دفاع از مصوبات کمیسیون متبوع خود پرداخت. علی اصغر یوسف نژاد سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷ هم در تشریح مصوبات کمیسیون تلفیق گفت: نظراتی که به لایحه پیشنهادی دولت اضافه شد با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی بود، هر چند قبول داریم شرایط اجتماعی شاخص مناسبی برای برنامه‌ریزی اقتصادی نیست اما در شرایط کنونی کشور لازم بود به این شاخص توجه شود. وی اظهار داشت: عدم افزایش حامل‌های انرژی که برای دولت سخت بود به دلیل مسائل اجتماعی از لایحه بودجه حذف شد اما جایگزینی برای آن در نظر گرفته شد تا دولت بتواند در امر اشتغالزایی فعالیت کند. بر این اساس ۶۰هزار میلیارد تومان برای اشتغال در لایحه بودجه در نظر گرفته شد و جای خوشحالی است که بگویم اشتغالزایی در ردیف‌های خاص دیده شد تا میزان رصد و نظارت آن افزایش پیدا کند. وی افزود:  عدم تمرکز در بودجه و توجه به استان‌ها و دادن اختیارات به آنها نسبت به گذشته ۱۰درصد بیشتر شده که این جهت‌گیری مثبتی است.وی یادآور شد: دولت قرار بود ۱۷هزار و ۴۰۰میلیارد تومان از درآمدهای حامل‌های انرژی به اضافه ۱۵هزار میلیارد تومانی که از صندوق و ۳-۲ هزار میلیارد تومان از مسیرهای دیگر حدود ۶۰هزار میلیارد تومان برای ارائه تسهیلات و بحث اشتغال و تولید داشته باشد که در تلفیق سعی کردیم مبلغی نزدیک به آن را لحاظ کنیم. با افزایش حامل‌های انرژی مخالفت کردیم زیرا به نفع جامعه نبود و کشش آن را نداشت، البته از محل‌های دیگر جبران کردیم که مبلغ حدود ۶۰هزار میلیارد برای بحث اشتغال و تولید مد نظر قرار گیرد.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۹۷با بیان اینکه در بودجه ۹۷ فروش نفت را ۵۵ دلار، نرخ ارز را ۳هزارو۵۰۰ و سهم صندوق را ۳۲ درصد و سهم شرکت نفت ۱۴/۵ درصد و سهم دولت را ۵۳/۵ درصد پیش بینی کردیم، تصریح کرد: سعی کردیم با توجه به شاخص‌های قانون برنامه توسعه نرخ تورم را حدود ۱۰درصد، نرخ بیکاری ۱۱درصد، رشد تولید ناخالص داخلی حدود ۶درصد و درآمدهای مالیاتی ۱۲۸هزار میلیارد تومان و درآمدهای نفتی را۱۰۱هزار میلیارد تومان را لحاظ کنیم، البته به بحث واگذاری‌ها هم توجه شده است. پس از اظهارات یوسف نژاد تعدادی از نمایندگان در مخالفت و موافقت کلیات لایحه بودجه صحبت کردند که در نهایت این لایحه پس از بررسی در دو نوبت صبح و عصر با رأی منفی نمایندگان مجلس همراه شد.
موافقان 
توجه به عمران خوشبختانه در این لایحه پروژه‌های نیمه تمام عمرانی نیز تعیین تکلیف شده است. از سال‌های گذشته تاکنون ۶۵ هزار پروژه نیمه تمام در کشور به وجود آمده است که با همت دولت و مجلس تنها بخشی از این پروژه‌ها به اتمام رسید، بنابراین باید با به کارگیری بخش عمومی و خصوصی نسبت به تقویت و تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه تمام اقدام کرد که دولت به این مهم نیز توجه اساسی در لایحه بودجه داشته است.  بی‌توجهی به بافت فرسوده طی سال‌های گذشته سبب افزایش خسارت‌ها پس از وقوع بحران در استان‌های کشور شده است اما دولت با جدیت حل مشکل بافت‌های فرسوده را در لایحه مورد توجه قرار داده، ضمن اینکه تقویت بنیه دفاعی کشور نیز به دلیل اهمیت موضوع مورد توجه است.
مخالفت با گرانیکاری که در کمیسیون تلفیق صورت گرفت بر این اساس بود که با هرگونه گرانی در آینده مخالفت شود چراکه در زمان رکود اقتصادی نمی‌توان گرانی به جامعه تحمیل کرد و این استدلال در کمیسیون تلفیق بالای ۷۵درصد رأی داشت که به عنوان مثال می‌توان به مخالفت با افزایش ۵۰درصدی نرخ حامل‌های انرژی اشاره کرد، حتی به دولت اجازه داده نشد که ۱۰هزار میلیارد تومان تحت عنوان مابه التفاوت فروش ارز حاصل از فروش نفت خام در اختیار بگیرد و مجلس در راستای وظیفه نظارتی خود اقداماتی انجام داد که البته نیازمند متمم است.
حذف یک بندکمیسیون تلفیق با حذف اضافه استفاده ماهانه از مازاد منابع نفتی توسط دولت کار بسیار خوبی را انجام داد که این امر در جهت انضباط مالی بوده است. اصلاح هزارمیلیارد ریال مابه‌التفاوت فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات در جهت شفافیت و انضباط مالی بوده است. اشتغال فراگیر عشایر و روستایی در لایحه بودجه دیده شده است تا دغدغه خانواده‌ها مرتفع شود. ۶۰درصد ارباب‌ رجوعان نمایندگان مجلس شورای اسلامی مشکل بیکاری دارند و برای حل این مشکل خواست ما توجه به صادرات است که در لایحه به آن نگاه مثبتی وجود دارد.
عدالت مالیاتی از نقاط قوت توجه به عدالت مالیاتی و اصلاح مالیات پلکانی حقوق کارکنان از نقاط قوت لایحه بودجه سال ۹۷ است. طرح تحول سلامت به شکلی مدیریت شده در لایحه بودجه مورد حمایت قرار گرفته شده است. علاوه بر آن میزان نظارت بر اعتبارات پرداخت شده به نهادهای عمومی نیز افزایش یافته است. همچنین هدایت یارانه‌ها به سمت اقشار ضعیف از نقاط قوت لایحه بودجه است. برای ما پس از گذشت این مدت از برجام ثابت شده است که مذاکرات و توافقات کفایت لازم را برای عرصه دفاعی کشور ندارد زیرا ما در جهان پرآشوب و بی‌نظمی هستیم که باید در آن به توان دفاعی خود به عنوان یک اولویت توجه کنیم.
بودجه‌های اختصاصی در یکی از صحبت‌های اخیر ریاست جمهوری گفتند، تقریباً ۲۰۰هزار میلیارد تومان بودجه را به اجبار باید تخصیص داد. من بررسی کردم به این عدد رسیدم، یارانه نقدی ۴۸هزار میلیارد تومان، کمک به صندوق‌های بازنشستگی ۶۷هزار میلیارد تومان، ۵درصد تقویت بنیه دفاعی۲۱هزار میلیارد تومان، ۲/۵درصد سهم قوه قضائیه ۱۳هزار میلیارد تومان، ۰/۷درصد سهم صدا و سیما ۳هزار میلیارد تومان، بازپرداخت اصل و سود اوراق مالی اسلامی ۳۲هزار میلیارد تومان و خرید تضمینی گندم ۱۱هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد.  جمع این ارقام که دولت باید به اجبار آن را پرداخت کند ۱۹۵هزار میلیارد تومان است.
مخالفان دو سوم بودجه بدون نظارت دو سوم ارقام بودجه ۹۷ از دسترس و نظارت مجلس به نحوی خارج است، هزارو۲۰۰هزار میلیارد تومان رقم کلی بودجه است و حدود ۸۰۰هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌ها، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی است. در این رابطه چند نفر از نمایندگان وقت کردند به این ارقام ورود کنند. چندین سال است در مورد این موضوع بحث و گفت وگو می‌شود اما به آن اعتنایی نمی‌شود، در واقع دو سوم رقم‌های بودجه به خارج از بودجه عمومی شرکت در بودجه بانک‌ها و شرکت‌ها و مؤسسات انتفاعی ریخته می‌شود و عملاً به آن پرداخته نمی‌شود و این ضعف نظام بودجه‌ریزی است و هنوز رفع نشده است.
چگونه یارانه را قطع می‌کنید؟در بودجه امسال مقرر شده است با کاهش درصد بودجه‌های عمرانی آن را به اشتغال اختصاص ‌دهیم که این امر کاملاً متضاد است زیرا با افزایش بودجه عمرانی می‌توان به اشتغال دست یافت، طبق آمار ۴۰درصد کشور زیر خط فقر نسبی و۳۲درصد زیر خط فقر مطلق هستند اما در مناطق روستایی این آمار به ۶۰درصد می‌رسد. حال چگونه می‌خواهید یارانه نزدیک به ۳۰میلیون جمعیت را قطع کنید که اگر این کار انجام شود مطمئناً کنترل آسیب‌های اجتماعی وتأمین امنیت غذایی که مهم‌ترین فاکتور زندگی هر انسانی است ناممکن خواهد بود و در همین زمینه در بودجه ۹۷ هیچ راهکاری برای معوقات بازنشستگان و فرهنگیان دیده نشده است.

۳۰۰ هزار میلیارد بودجه پنهاندر بحث شفاف‌سازی بودجه، ۳۶۷هزار میلیارد تومان بودجه جاری کشور در سال ۹۷ عنوان شده است. متأسفانه نزدیک به ۳۰۰هزار میلیارد تومان بودجه پنهان وجود دارد و ۶۵هزار میلیارد تومان بودجه یارانه پنهان است و ۵هزار میلیارد دلار مقرر شده که وام خارجی اخذ شود، اما مشخص نیست در چه بخشی قرار است هزینه شود که تمام این موارد بودجه پنهان است و ۸۹هزار میلیارد تومان در مجموع قرار است اوراق فروخته شود. بسیاری از شرکت‌های دولتی زیان‌ده هستند و بیش از ۸۰۰هزارمیلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی است که اینها مواردی است که باید در مجلس مصوب شود، لذا کجا گزارش بودجه شرکت‌های دولتی به نمایندگان ارائه شده است؟ در حالی که ۲۵درصد درآمد شرکت‌های دولتی باید سرمایه‌گذاری شود. کجا این سرمایه گذاری وجود دارد؟
دخل و خرج دولت هماهنگ نیستباید قبول کنیم دخل و خرج دولت بسیار ناهماهنگ است و برای جبران کسری بودجه پیشنهادی باید هم از بخش خصوصی استقراض و هم از صندوق توسعه ملی برداشت کنیم. وقتی از ۷۳هزار میلیارد تومان برای اشتغال ۱۷هزار میلیارد از بودجه عمرانی برداشته می‌شود، این کار مغایر اشتغال‌زایی نیست؟ مگر غیر از این است که طرح‌های عمرانی خود منجر به اشتغال می‌شود؟ حل معضل بیکاری به بحرانی‌ترین گردنه نظام منجر شده، با حمایت از سرمایه‌گذاری قابل حل است، باید روند سرمایه‌گذاری را سرعت ببخشیم. آقای روحانی! در کشوری که در برخی مواقع صدور یک مجوز سرمایه‌گذاری ۱۸ماه طول می‌کشد، مشکل اشتغال حل نخواهد شد.
کسری ۸۳هزار میلیارد تومانیمنفی بودن تراز عملیاتی بودجه در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ حدود ۴/۴درصد رشد داشته و از ۸۰ به ۸۳هزارمیلیارد تومان کسری افزایش پیدا کرده است. انتظار بود در بودجه و بحث اشتغال توجه می‌شد اما هیچ رویکرد مشخصی در خصوص اشتغالزایی در لایحه بودجه سال ۹۷ مشاهده نمی‌شود و سؤالات و ابهامات زیادی در خصوص تأمین منبع مالی پیش‌بینی شده برای اشتغال در تبصره ۱۸ و نحوه تحقق آن وجود دارد و این سؤال وجود دارد که طرح دولت که پیش از این در ستاد اقتصاد مقاومتی به عنوان برنامه اشتغال فراگیر تصویب شد به کجا رسیده؟


روزنامه شرق(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)

بودجه به درِ بسته خورد
محمد مساعد: کلیات بودجه سال ۹۷ رد شد. این نخستین‌بار پس از انقلاب است که کلیات سند برنامه و بودجه یک‌ساله کشور از سوی نمایندگان در صحن علنی مورد موافقت قرار نمی‌گیرد. دیروز در بررسی کلیات لایحه بودجه ۹۷، ۱۲۰ نماینده مخالفتشان را با این سند ثبت کردند و حال کمیسیون تلفیق، سه روز فرصت خواهد داشت تا اصلاحات موردنظر نمایندگان را در این لایحه اعمال کند. رد کلیات لایحه بودجه که در نوع خود اتفاقی نادر است، بدون توجه به وقایع یک‌ماه گذشته قابل‌تحلیل نیست؛ اتفاقاتی که یقینا نمایندگان را مجاب کرده است نقش نظارتی خود را پررنگ‌تر به نمایش بگذارند و اصلاحات کمیسیون تلفیق در لایحه پیشنهادی دولت را کافی ندانند.آنچه در ادامه می‌آید، شرح اتفاقات صحن علنی مجلس در روز گذشته است.
دیروز یکشنبه، ساعت از هشت گذشته بود که جلسه علنی مجلس شورای اسلامی برای بررسی لایحه بودجه سال۹۷ به‌صورت غیررسمی آغاز شد. بارش برف و توقف فعالیت فرودگاه مهرآباد باعث شده بود نمایندگان در صحن به تعداد کافی (بیش از دوسوم) نرسند. به‌همین‌دلیل غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه، گزارشی از بررسی لایحه را در صحن برای نمایندگان حاضر قرائت کرد تا بالاخره ساعت ۹ جلسه رسمی مجلس شورای اسلامی به ریاست علی لاریجانی آغاز شود. در آغاز جلسه علی‌اصغر یوسف‌نژاد، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه، گزارشی از مصوبات این کمیسیون درباره لایحه پیشنهادی دولت ارائه کرد.
‌افزایش قیمت حامل‌های انرژی به‌نفع جامعه نبود
یوسف‌نژاد درباره عملکرد کمیسیون تلفیق گفت: این کمیسیون با برگزاری بیش از ۳۰ جلسه در کارگروه‌های مختلف به بررسی مسائل گوناگونی که جامعه با آن درگیر است مانند اشتغال، هدفمندی یارانه‌ها، ایثارگران، صندوق‌های بازنشستگی، طرح تحول سلامت و... پرداخت و در این راه تلاش کردیم با برگزاری جلسات مختلفی با حضور آقای لاریجانی و آقای روحانی به اجماع نظر مناسبی برسیم. جلساتی که به گفته یوسف‌نژاد باعث شد تغییراتی در برخی از بندهای لایحه به وجود بیاید. به گفته یوسف‌نژاد این کمیسیون با توجه به اسناد بالادستی و قانون برنامه ششم توسعه تلاش کرده بود سایه سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در بودجه دیده شود و بودجه ۹۷ برشی از اسناد بالادستی کشور باشد. یوسف‌نژاد همچنین دلیل مخالفت این کمیسیون با افزایش قیمت حامل‌های انرژی را عدم نفع این تصمیم برای جامعه دانست.
‌در آرزوی اختیارات دولت اسکاندیناوی
در ادامه جلسه جلال میرزایی، نماینده مردم ایلام، به‌عنوان اولین مخالف به بیان نظرات خود پرداخت و لایحه بودجه پیشنهادی را لایحه‌ای غیرصرفه‌جو و با عدم رعایت اولویت‌ها توصیف کرد. به گفته میرزایی برای حل مشکلات اقتصادی به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش درآمدهای واقعی نیاز است که در لایحه بودجه سال آینده دیده نمی‌شود. میرزایی همچنین از نحوه نگاه بودجه به برقراری عدالت اجتماعی اشاره کرد و گفت: آنچه در کمیسیون تلفیق انجام شده یادآور اقدامات دولت گذشته است و افزایش‌نیافتن حقوق و مزایا در برخی از اقشار جامعه مانند هیئت علمی دانشگاه‌ها، قضات و... نارضایتی‌هایی را ایجاد کرده است. وی در ادامه گفت: کاش دست دولت مانند کشورهای حوزه اسکاندیناوی باز بود و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها زمینه توجه به جوانان بی‌کار فراهم می‌شد.
‌دفاع از اصلاحات کمیسیون تلفیق
پس از میرزایی نوبت به حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده مردم اسلام‌آباد غرب رسید تا در موافقت با لایحه بودجه سخن بگوید. به گفته فلاحت‌پیشه، اختصاص ۶۵ درصد برداشت‌ها از صندوق توسعه ملی در لایحه بودجه برای تقویت بنیه دفاعی کشور به‌عنوان اصلی‌ترین نیاز امروز کشور، حذف جدول ۱۷ و عناوین پنهان‌شده در آن، افزایش دوبرابری کمک به مستمری بازنشستگان و همچنین اصلاحات کمیسیون تلفیق بر لایحه پیشنهادی دولت مانند مخالفت با افزایش قیمت‌ها مهم‌ترین نقاط قوت لایحه بودجه ۹۷ بودند. او در پایان سخنانش از نمایندگان خواست به کلیات لایحه رأی مثبت بدهند و نظرات اصلاحی خود را در جزئیات آن اعمال کنند.
‌بودجه سال آینده برای پرداخت بدهی‌های گذشته
پس از فلاحت‌پیشه نوبت به محمدحسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز رسید تا در مخالفت با کلیات بودجه سخن بگوید. فرهنگی با اشاره به افزایش انتشار اوراق مشارکت در سال‌های گذشته گفت اوراق قبلا برای بودجه‌های عمرانی بود اما حالا به سمت هزینه‌های جاری سوق پیدا کرده و این قابل قبول نیست. او در ادامه افزود: ما برای سال بعد بودجه می‌نویسیم اما در عمل مشغول پرداخت بدهی‌های سال‌های قبل هستیم. او همچنین عدم توجه کافی به مشکل صندوق‌های تأمین اجتماعی را از دیگر مشکلات لایحه بودجه دانست.
شفافیت و بهره‌وری، ویژگی‌های مثبت لایحه بودجه
در ادامه بررسی لایحه بودجه، داوود محمدی، نماینده مردم قزوین به دفاع از لایحه بودجه پرداخت و گفت: ایجاد شفافیت و افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها مهم‌ترین شاخصه‌های مثبت لایحه بودجه ۹۷ هستند. محمدی همچنین توجه به بحث بازسازی بافت‌های فرسوده، واگذاری طرح‌های نیمه‌کاره عمرانی به بخش خصوصی، توجه به گردشگری به‌عنوان فرصتی برای اشتغال‌زایی و توجه به اقشار ضعیف جامعه را از دیگر ویژگی‌های مثبت لایحه بودجه برشمرد.
‌لایحه‌ای برای اشتغال‌زایی
در ادامه جلسه بهروز بنیادی، سیدمحمدجواد ابطحی، حسین زاده‌ بحرینی، علیرضا سلیمی، نادر قاضی‌پور، حمیدرضا فولادگر، علی‌اکبر کریمی و زهرا سعیدی‌مبارکه به‌عنوان مخالف و سیدفاطمه ذوالقدر، کاظم باباحیدری، محمدرضا تابش، رمضانعلی سبحانی‌فر، رضا انصاری، جمشید جعفرپور، محمدمهدی برومندی و حسین مقصودی به‌عنوان موافق پشت تریبون قرار گرفتند و به بیان نظرات خود پرداختند و در ادامه نوبت به محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور رسید تا به دفاع از کلیات لایحه بودجه بپردازد. نوبخت در دفاع از لایحه بودجه به تشریح نکته نظراتی پرداخت که پیش از این نیز در جلسات مختلف با نمایندگان و رسانه‌ها متذکر شده بود. او با اشاره به اینکه قرار نیست بودجه سال ۹۷ همه مشکلات کشور را حل کند، گفت: این لایحه با هدف اشتغال‌زایی به مجلس ارائه شده و در راستای برنامه ششم توسعه قرار دارد. نوبخت همچنین به این نکته اشاره کرد که در صورت رأی منفی به کلیات لایحه، ۷۲ ساعت از وقت مجلس گرفته خواهد شد.
‌مخالفت نمایندگان با کلیات لایحه بودجه
پس از سخنان نوبخت، یوسف‌نژاد، سخنگوی کمیسیون تلفیق بار دیگر توضیحاتی درباره لایحه بودجه ارائه کرد و سپس کلیات لایحه بودجه ۹۷ به رأی گذاشته شد. رأی‌گیری درباره لایحه ۹۷ با تذکر پی‌درپی لاریجانی به نمایندگان برای رأی‌دادن همراه بود و دقایقی بعد مشخص شد تنها ۸۳ نماینده از ۲۱۶ نماینده حاضر در صحن علنی با کلیات لایحه بودجه موافق هستند و به‌این‌ترتیب کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ با ۱۲۰ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع مورد موافقت نمایندگان قرار نگرفت.
‌فرصت ۳‌روزه
به‌این‌ترتیب کمیسیون تلفیق سه روز فرصت خواهد داشت تا اصلاحات مورد نظر نمایندگان را در لایحه بودجه اعمال کند و آن را بار دیگر به صحن علنی بیاورد. فرصتی که تنها همین یک بار وجود خواهد داشت و از شب گذشته تلاش برای استفاده از این فرصت در کمیسیون تلفیق آغاز شده است.
نمایندگان موافق خوب دفاع نکردند
محمدقسیم عثمانی- نماینده مجلس
به نظر می‌رسد برخی از موضوعات مانند عدم تمرکز بر رفع بی‌کاری، حجم بالای اوراق و افزایش بدهی دولت و برخی دلایل دیگر که امروز نمایندگان مخالف لایحه در صحن مجلس به آن اشاره کردند، در تصمیم نمایندگان برای عدم موافقت با لایحه بودجه بی‌تأثیر نبود. انتظاراتی که برخی از نمایندگان از لایحه بودجه داشتند، در لایحه پیشنهادی دولت و در گزارش کمیسیون تلفیق وجود نداشت و شاید بتوان گفت که نمایندگان موافق نیز به خوبی نتوانستند از لایحه دفاع و نمایندگان دیگر را برای رأی‌دادن به کلیات لایحه قانع کنند.  امروز حرف مخالفان لایحه بودجه مشخص بود و به نظر اگر در فرصت سه‌روزه پیش‌رو کمیسیون تلفیق این نگرانی‌ها را رفع کند احتمالا مجلس به کلیات لایحه رأی مثبت خواهد داد.
فضای عمومی و مجازی بر تصمیم مجلس اثر گذاشت
هادی حق‌شناس-نماینده ادوار مجلس
رد کلیات لایحه بودجه پیش از این در کمیسیون تلفیق سابقه داشت اما از رد آن در صحن علنی تعجب کردم. به نظر پراکنده‌گویی و همچنین حواشی به‌وجودآمده در فضای مجازی و عمومی پس از ارائه لایحه بودجه نیز در این رخداد بی‌تأثیر نبوده است. به نظر می‌رسد انسجام بودجه پس از انتقاداتی که به آن صورت گرفت تا حدودی از بین رفت و کمیسیون تلفیق نیز نتوانست به خوبی این مسئله را ترمیم کند به شکلی که به نظر می‌رسید حتی برخی موافقان لایحه نیز در صحن علنی به نوعی در مخالفت با آن صحبت کردند. گویی نه موافقان و نه مخالفان به صورت جدی وارد موافقت و مخالفت با لایحه نشدند و به جای صحبت درباره کلیات آن به بیان دغدغه‌های خود پرداختند. در حال حاضر نیز حدس می‌زنم این لایحه تنها با اصلاحاتی جزئی به صحن علنی باز خواهد گشت.

روزنامه شرق(۱۳۹۶/۱۱/۰۹)

حفظ برجام از خطر ترامپ
رصد تحولات روابط آمریکا و اروپا نمایانگر فشار سنگین ترامپ بر متحدان اروپایی در موضوع برجام است. ترامپ پاشنه آشیل توافق هسته‌ای را نشانه گرفته و با استفاده از تمام اهرم‌ها در تلاش برای سست‌کردن موضع سه کشور اروپایی امضاکننده برجام است. ترامپ به خوبی به این نکته واقف است که نمی‌تواند موضع اروپا را درباره کلیت برجام تغییر دهد، بنابراین نقطه عزیمت استراتژی ترامپ همان‌طور که بارها تأکید کرده و تیلرسون نیز در سفر اروپایی آن را تکرار کرد «اصلاح بخش‌هایی از برجام و مهار ایران در منطقه» است. از نظر ترامپ برجام همان‌گونه که بارها گفته است برای آمریکا فاجعه و برای ایران فرصتی برای تثبیت برنامه هسته‌ای، پشت‌سرگذاشتن و خروج سرفرازانه از بن‌بست اقتصادی قبل از توافق و پیشبرد اهداف منطقه‌ای با استفاده از فرصت رهایی از تهدیدهای منبعث از قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل است. از همین رو ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید درصدد تزلزل در هر سه دستاورد ایران است. به اروپا فشار وارد می‌کند تا نقاط قوت ایران در توافق هسته‌ای را بازنگری کند، محدودیت ۱۵ساله برای غنی‌سازی را از آن خارج و درباره آن مذاکره مجدد کند، با استمرار تهدید به خروج از برجام مانع سراریزشدن سرمایه شرکت‌های اروپایی به ایران شود و نهایتا با کمک متحدان منطقه‌ای خود دستاوردهای ایران در سوریه و عراق را دچار چالش کند. واکنش سه کشور اروپایی به فشارهای آمریکا در سفر هفته گذشته رکس تیلرسون، نمایانگر پایبندی و حمایت این کشورها از برجام بود؛ موضوعی که در مقطع حساس کنونی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و باید برای استمرار مواضع تلاش کرد.
ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه پس از ملاقات با همتای آمریکایی‌اش از پافشاری کشور متبوعش به حفظ توافق اتمی سخن گفت و به صراحت اعلام کرد: «اگر ایران برجام را محترم بشمارد که براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چنین می‌کند، ما دلیلی برای تردید در آن نداریم. همه امضاکنندگان باید به آن احترام بگذارند و او (رکس تیلرسون) این را می‌داند». قبل از این اظهارنظر صریح وزیر خارجه فرانسه، خانم ترزا می‌ نیز بر پایبندی دولت انگلستان بر توافق هسته‌ای با ایران تأکید کرده بود. با وجود این وزیر خارجه آمریکا در آخرین مرحله سفر اروپایی خود در ورشو لهستان مدعی شد با متحدان آمریکا و امضاکنندگان برجام توافق کرده‌‌اند که برای بررسی آنچه دولت آمریکا نواقص برجام می‌خواند، همکاری کنند. تیلرسون در راستای تهدیدات مکرر رئیس خود بار دیگر اعلام کرد «در صورت ترمیم‌نشدن برجام» از آن خارج خواهند شد.
به نظرم برای مدیریت این مرحله: اولا، نیازمند اجماع نخبگان و تصمیم‌سازان کشور درباره اصل برجام با قبول تمام موانعی هستیم که نوعا برخاسته از تغییر مدیریت سیاسی در آمریکا و روی‌کارآمدن ترامپ است. امروز کسی نمی‌تواند منکر دستاوردهایی باشد که اتفاقا عامل اصلی عصبانیت ترامپ، رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های منطقه است و هنری کیسینجر آن را «از مهم‌ترین دلایل قدرت‌گرفتن و در آستانه اتمی‌شدن ایران» ذکر کرده است. امروز برنامه هسته‌ای ایران با وجود همه تلاش‌های کارشکنانه نتانیاهو و عربستان در طول مذاکرات به رسمیت شناخته ‌شده، سایه تهدیدهای روزمره منبعث از شش قطع‌نامه الزام‌آور و ذیل فصل هفتم شورای امنیت منسوخ شده و با تصویب قطع‌نامه ۲۲۳۱ به بایگانی سازمان سپرده شده است و از همه مهم‌تر تحریم‌هایی که در صورت استمرار می‌توانست منجر به فروپاشی اقتصاد کشور شود، لغو شده و جای خود را به رساندن فروش نفت به حد نصاب سهمیه اوپک و خروج از چرخه معیوب واسطه‌گری و ویژه‌خواری‌های پرهزینه ناشی از تحریم‌ها داده است. روشن است پذیرش این دستاوردها به معنای سرپوش‌گذاشتن بر نقاط ضعف و شکننده برجام نیست ولی در عین حال باید پذیرفت که موانع ناشی از دست‌اندازهای اجرای کامل برجام بخشی از مشکلات اقتصادی کشور است و نه تمامی آن.
ثانیا، تلاش برای حفظ مواضع اروپا در توافق هسته‌ای مهم و تعیین‌کننده است. هدف آمریکا در پیوندزدن موضوعات دیگر با توافق هسته‌ای برای سست‌کردن مواضع کشورهای اروپایی است. سفر اخیر تیلرسون نشان داد اروپا مخالف زیر سؤال برده‌شدن اصل برجام از سوی آمریکاست. با وجود تهدیدهای مکرر آمریکا نمی‌تواند به سهولت از برجام خارج شود.
برخلاف تصور نمی‌توان خروج آمریکا از معاهده اقلیمی پاریس یا یونسکو را با خروج این کشور از برجام شبیه‌سازی کرد. چنانچه قبلا گفته‌ام و تکرار آن ضروری است، باید از ظرفیت اروپا برای حفظ برجام استفاده و تلاش کرد سه کشور امضا‌کننده توافق در مقابل بدعهدی و نقض مکرر برجام از سوی آمریکا ایستادگی کنند. با وجود این یکی از لوازم تحقق این مهم، پرهیز از افزایش دامنه تنش با آمریکا و ارتقای آن به سطحی است که این کشورها را در مقابل انتخاب بین حفظ برجام (ایران) و آمریکا قرار دهد. در چنین شرایطی تردید نباید کرد اروپا به‌‌ویژه در موضوعات غیربرجامی، در کنار آمریکا قرار خواهد گرفت. نقطه عزیمت آمریکا موضوع برنامه موشکی و دستاوردهای ایران در منطقه است. به نظرم ایران باید این مرحله فوق‌العاده حساس را با مدیریت هوشمندانه و دیپلماسی رایزنی مداوم با اروپا پشت سر بگذارد و به سلامت از تونل وحشت ترامپ عبور کند. لازمه این کار پرهیز از دست‌زدن به اقداماتی است که باعث تحریک و تحقیر فرد ماجراجویی مثل ترامپ و مستمسکی برای فشار بیشتر به اروپاست. برنامه موشکی برای بازدارندگی و پیگیری مقتدرانه قدرت دفاعی که از منطقی قوی برای روزآمد‌کردن برخوردار است، در کانون توجه ترامپ برای متزلزل‌کردن مواضع اروپا در توافق هسته‌ای قرار دارد. نمی‌توان با عبارات کلیشه‌ای از آن عبور کرد؛ این کار به معنای بازکردن فضا برای آمریکا، اسرائیل و عربستان در تشدید فشار به اروپا و تضعیف موضع سه کشور امضاکننده برجام است. ثالثا، شرایط منطقه به‌سرعت در حال تغییر است و بیم آن می‌رود که در صورت برخورد‌نکردن واقع‌بینانه فرصت و دستاوردهایی که با هزینه گزاف به دست آمده، به تهدید تبدیل شود. دکتر ظریف با درک این حساسیت در مصاحبه با روزنامه‌نگار آلمانی به صراحت از «اعتمادسازی و پیمان تجاوز‌نکردن به همه کشورهای منطقه از‌جمله عربستان» سخن گفته است. ضروری است این رویکرد در اسرع وقت ممکن به برنامه «عملی و اجرا‌شدنی» با درنظرگرفتن نکته مهمی باشد که او در همین مصاحبه به آن اشاره کرده است: «از دید ما مسائل خلیج‌ فارس نیازمند گفت‌وگو بر مبنای همه‌جانبه‌نگری است. باید در نظر گرفته شود که هیچ کشوری نمی‌تواند در منطقه تسلط داشته باشد... و به‌همین‌دلیل بدون عربستان نمی‌توان به جمع‌بندی دست یافت». تدبیر و راهبرد تجربه‌‌شده «مذاکره و دیپلماسی تعامل بر‌اساس منطق برد- برد». برون‌رفت از بحران منطقه‌ای که به دستاویزی برای تضعیف و متزلزل‌کردن برجام تبدیل شده، در گرو دیپلماسی فعال، پیگیری مجدانه و ارائه راهکارهای عملی است که ظریف به آن اشاره کرده و نه در حواله‌دادن به مقاله‌ای که در نشریه‌ای چاپ کرده‌ است. ترامپ و جنگ‌افروزان حامی او از شرایط منطقه برای احیای ایران‌هراسی بهره می‌جویند، برهم‌زدن آرایش مخالفان منطقه‌ای ایران در استفاده از قدرت تخریبی ترامپ نیازمند عادی‌سازی روابط ایران با این کشورهاست. شرایط کنونی که ایران دست بالا را در منطقه دارد، بهترین زمان برای گشودن کانال‌های دیپلماتیک و عبور از بحران روابط با ریاض و ممانعت از پناه‌بردن شاهزاده جوان و کم‌تجربه به دامن رژیم صهیونیستی است‌.