تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۰۲:۳۶
کد مطلب : ۱۹۱۶۴۶
برگی از تاریخ معاصر؛ حاج محمد مقیمی استاد سخن
۳
کبنا ؛سید ابوالحسن حسینی نیک
باوی، ایلی از ایلات استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد. نام‌گذاری و ریشه‌شناسی نام این ایل به‌صورت بابوی و بابویی نیز آمده است؛ اما مردم این ایل خود را باوی می‌نامند. در نوشته‌های پیش از دوره صفوی از ایلی به نام باوی، بابویی و یا بابوی در منطقه کهگیلویه و یا در ۱۰۳۸ ق نوشته شده، از شخصی به نام ملک حسین ولد شاهقلی بابویی دولتیاری نام برده شده است.
بنابر تقسیمات سنتی، ایل باوی از ۴ طایفه بزرگ: شیخ جلیل، دولیاری (دولتیاری)، عالیشی (عالیشاهی) و گشین و ۱۵ تیره کوچک تشکیل شده است. طایفه‌های بزرگ هر یک دارای چند تیره هستند که طایفه دولتیاری دارای تیره‌های: پیچ آبی، چاله کونی، ملای تمی، اولاد میرزا، اولاد هادی میباشد.
طایفه دولتیاری در چند قرن اخیر (خصوصاً صد سال اخیر) یکی از اصلی‌ترین طایفه‌های ایل باشت بابوئی محسوب می‌شود به گونه‌ای که نقش موثری در معادلات سیاسی این منطقه همیشه داشته و از وجه تسمیه واژه دولتیاری (پشت این واژه تاریخی پر فراز و فرود چند صد ساله نهفته) کاملاً هم مشخص است چونکه حوزه نفوذ این طایفه در سه استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان میباشد.
از این رو باید گفت؛ بیشه طایفه دولتیاری در طول تاریخ هیچ موقع خالی از شیر نبوده دارای مردانی جسور، شجاع، خوش سخن و بزرگ که از جمله یکی از این بزرگان (تیره ملای تمی) کسی جز حاج محمد مقیمی نمی‌تواند باشد. وی در سال ۱۳۱۱ در روستای آبدهگاه (تنگ میان تنگان) شهرستان باشت متولد و دارای ۲۰ فرزند (۱۰ دختر و ۱۰ پسر) ۴۹ نوه، ۱۱ نتیجه و ۸۴ سال سن دارد.
حاج محمد مقیمی با قامتی بلند و کت شلواری شیک (همیشه اتو کشیده) و ابروهای پر پشت و هیبتی با صلابت و استوار همچون کوه خامی و درختان تنومند بلوط ملک "جیوری" و منطقه قرغ شده "کُلَک" و دایره المعارفی از مسائل سیاسی، تاریخی و اجتماعی منطقه میباشد.
وی باهوش، مردم دار، مقتدر و منصف، مصلح و همیشه رادیوی به همراه خود؛ پیگیر و مسلط به اخبار و تحولات کشور و جهان و سرشار از ذوق ادبی و خوش سخن به گونه‌ای که در منطقه ملقب به استاد سخن است. از همه مهم‌تر علاقه و اعتقاد قلبی به ائمه اطهار و بسیار سادات دوست به طوریکه پیوندهای سببی زیادی با سادات منطقه داشته است. (البته طایفه دولتیاری هم به خاطر اعتقاد و علاقه به ائمه اطهار و سادات دوستی (تکریم سادات) در منطقه زبان زد عام و خاص است).
به هر حال کلام در دست این بزرگوار چون موم؛ نرم و واژه‌ها را آن گونه که می‌خواهد، شکل می‌دهد. در خصوص هر موضوعی صحبت می‌شود داستانی تاریخی، اشعاری از سعدی، حافظ، مولوی و شاهنامه فردوسی در وصف و تشریح آن می‌سراید گویی همه اینها را از بر و فارغ التحصیل از بهترین دانشگاههای کشور و در همه ادوار تاریخی زندگی کرده است. (در ضمن علاوه بر شناخت دیگر شعرا تبحر بسیار بالای هم در تفسیر کل شاهنامه و چیزی در حدود بیست هزار بیت آن را از بر دارد).
با حضور خود در هر محفل و جلسه‌ای آنچنان زیبا، شیوا، رسا و مسلط سخن می‌راند که از استاد دانشگاه تا هر تحصیل‌کرده‌ای دیگری در آن جمع، مهر سکوت بر لب و از این همه اطلاعات ارزشمند لذت و انگشت به دهان و حیران می‌مانند. کسی باور نمی‌کند ایشان سواد خواندن و نوشتن ندارد و در روستای محروم آهوروک منطقه خان‌احمد زندگی میکند.
از دیگر خصوصیات بارز و ممتاز حاج محمد مقیمی؛ حل و فصل منازعات محلی، تلاش برای عمران و آبادی منطقه، کشاورز و دامپرور نمونه استانی و همیشه اهمیت ویژه‌ای برای تغذیه و بهداشت خود و خانوده‌اش قائل بود.
چه افسوس شرایط برای این نابغه سخن فراهم نبود و الا اگر شرایط به گونه‌ای که برای امثال کدکنی‌ها در خصوص کسب علم و تحصیلات فراهم بود برای این بزرگ مرد طایفه دولتیاری مهیا میشد شاید چیزی کمتر از شفیعی کدکنی‌ها، الهی قمشه‌ای‌ها و... نداشت که به قول زنده یاد بهمن بیگی اینها فیلسوفان درس نخوانده‌اند.
بنابراین به طور کلی می‌توان گفت: حاج محمد مقیمی گنجینه و تاریخ گویای تحولات منطقه و استان است که متاسفانه در ثبت و ضبط مطالب مهم و ذی قیمت این بزرگوار تاکنون کوتاهی شده است و پیشنهاد می‌شود که اهل قلم و رسانه‌ها به ویژه صدا و سیمای استان تا زمانی که ایشان در قید حیات هستند، از این گنج ناشناخته بهره برده و وی را به جامعه استان، خصوصاً قشر فرهیخته و دانشگاهی معرفی کنند.
نگارنده بر آن است تا این نوشته کوتاه، دست آویزی باشد برای تجلیل و بزرگداشت کسانی مثل این بزرگ مرد هم استانی که در عین قهقرا و محرومیت موروثی ناشی از جبر حاکمان و طبیعت سخت و زمخت استان، به دور از هر گونه چشم‌داشتی، التیام‌بخش الام و زخم‌های مردم منطقه بودند.
پس به پاس زحمات بی‌دریغ و بدون توقع این بزرگواران، حداقل کاری که می‌توان انجام داد این است که در یادواره‌ها، همایشها و مناسبت‌های ادبی از این گونه بزرگ مردان تجلیل شود.
درود خدا نثارشان، عمرشان مستدام و سربلندی‌شان پاینده باد.
باوی، ایلی از ایلات استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد. نام‌گذاری و ریشه‌شناسی نام این ایل به‌صورت بابوی و بابویی نیز آمده است؛ اما مردم این ایل خود را باوی می‌نامند. در نوشته‌های پیش از دوره صفوی از ایلی به نام باوی، بابویی و یا بابوی در منطقه کهگیلویه و یا در ۱۰۳۸ ق نوشته شده، از شخصی به نام ملک حسین ولد شاهقلی بابویی دولتیاری نام برده شده است.
بنابر تقسیمات سنتی، ایل باوی از ۴ طایفه بزرگ: شیخ جلیل، دولیاری (دولتیاری)، عالیشی (عالیشاهی) و گشین و ۱۵ تیره کوچک تشکیل شده است. طایفه‌های بزرگ هر یک دارای چند تیره هستند که طایفه دولتیاری دارای تیره‌های: پیچ آبی، چاله کونی، ملای تمی، اولاد میرزا، اولاد هادی میباشد.
طایفه دولتیاری در چند قرن اخیر (خصوصاً صد سال اخیر) یکی از اصلی‌ترین طایفه‌های ایل باشت بابوئی محسوب می‌شود به گونه‌ای که نقش موثری در معادلات سیاسی این منطقه همیشه داشته و از وجه تسمیه واژه دولتیاری (پشت این واژه تاریخی پر فراز و فرود چند صد ساله نهفته) کاملاً هم مشخص است چونکه حوزه نفوذ این طایفه در سه استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان میباشد.
از این رو باید گفت؛ بیشه طایفه دولتیاری در طول تاریخ هیچ موقع خالی از شیر نبوده دارای مردانی جسور، شجاع، خوش سخن و بزرگ که از جمله یکی از این بزرگان (تیره ملای تمی) کسی جز حاج محمد مقیمی نمی‌تواند باشد. وی در سال ۱۳۱۱ در روستای آبدهگاه (تنگ میان تنگان) شهرستان باشت متولد و دارای ۲۰ فرزند (۱۰ دختر و ۱۰ پسر) ۴۹ نوه، ۱۱ نتیجه و ۸۴ سال سن دارد.
حاج محمد مقیمی با قامتی بلند و کت شلواری شیک (همیشه اتو کشیده) و ابروهای پر پشت و هیبتی با صلابت و استوار همچون کوه خامی و درختان تنومند بلوط ملک "جیوری" و منطقه قرغ شده "کُلَک" و دایره المعارفی از مسائل سیاسی، تاریخی و اجتماعی منطقه میباشد.
وی باهوش، مردم دار، مقتدر و منصف، مصلح و همیشه رادیوی به همراه خود؛ پیگیر و مسلط به اخبار و تحولات کشور و جهان و سرشار از ذوق ادبی و خوش سخن به گونه‌ای که در منطقه ملقب به استاد سخن است. از همه مهم‌تر علاقه و اعتقاد قلبی به ائمه اطهار و بسیار سادات دوست به طوریکه پیوندهای سببی زیادی با سادات منطقه داشته است. (البته طایفه دولتیاری هم به خاطر اعتقاد و علاقه به ائمه اطهار و سادات دوستی (تکریم سادات) در منطقه زبان زد عام و خاص است).
به هر حال کلام در دست این بزرگوار چون موم؛ نرم و واژه‌ها را آن گونه که می‌خواهد، شکل می‌دهد. در خصوص هر موضوعی صحبت می‌شود داستانی تاریخی، اشعاری از سعدی، حافظ، مولوی و شاهنامه فردوسی در وصف و تشریح آن می‌سراید گویی همه اینها را از بر و فارغ التحصیل از بهترین دانشگاههای کشور و در همه ادوار تاریخی زندگی کرده است. (در ضمن علاوه بر شناخت دیگر شعرا تبحر بسیار بالای هم در تفسیر کل شاهنامه و چیزی در حدود بیست هزار بیت آن را از بر دارد).
با حضور خود در هر محفل و جلسه‌ای آنچنان زیبا، شیوا، رسا و مسلط سخن می‌راند که از استاد دانشگاه تا هر تحصیل‌کرده‌ای دیگری در آن جمع، مهر سکوت بر لب و از این همه اطلاعات ارزشمند لذت و انگشت به دهان و حیران می‌مانند. کسی باور نمی‌کند ایشان سواد خواندن و نوشتن ندارد و در روستای محروم آهوروک منطقه خان‌احمد زندگی میکند.
از دیگر خصوصیات بارز و ممتاز حاج محمد مقیمی؛ حل و فصل منازعات محلی، تلاش برای عمران و آبادی منطقه، کشاورز و دامپرور نمونه استانی و همیشه اهمیت ویژه‌ای برای تغذیه و بهداشت خود و خانوده‌اش قائل بود.
چه افسوس شرایط برای این نابغه سخن فراهم نبود و الا اگر شرایط به گونه‌ای که برای امثال کدکنی‌ها در خصوص کسب علم و تحصیلات فراهم بود برای این بزرگ مرد طایفه دولتیاری مهیا میشد شاید چیزی کمتر از شفیعی کدکنی‌ها، الهی قمشه‌ای‌ها و... نداشت که به قول زنده یاد بهمن بیگی اینها فیلسوفان درس نخوانده‌اند.
بنابراین به طور کلی می‌توان گفت: حاج محمد مقیمی گنجینه و تاریخ گویای تحولات منطقه و استان است که متاسفانه در ثبت و ضبط مطالب مهم و ذی قیمت این بزرگوار تاکنون کوتاهی شده است و پیشنهاد می‌شود که اهل قلم و رسانه‌ها به ویژه صدا و سیمای استان تا زمانی که ایشان در قید حیات هستند، از این گنج ناشناخته بهره برده و وی را به جامعه استان، خصوصاً قشر فرهیخته و دانشگاهی معرفی کنند.
نگارنده بر آن است تا این نوشته کوتاه، دست آویزی باشد برای تجلیل و بزرگداشت کسانی مثل این بزرگ مرد هم استانی که در عین قهقرا و محرومیت موروثی ناشی از جبر حاکمان و طبیعت سخت و زمخت استان، به دور از هر گونه چشم‌داشتی، التیام‌بخش الام و زخم‌های مردم منطقه بودند.
پس به پاس زحمات بی‌دریغ و بدون توقع این بزرگواران، حداقل کاری که می‌توان انجام داد این است که در یادواره‌ها، همایشها و مناسبت‌های ادبی از این گونه بزرگ مردان تجلیل شود.
درود خدا نثارشان، عمرشان مستدام و سربلندی‌شان پاینده باد.
