حال و روز محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد

کبنا ؛سید سعید مهریان
توجه رهبر معظم انقلاب نسبت به محیط زیست دولتمردان را در زمینه مبارزه با زمین‌خواری، جنگل‌خواری، و کوه‌خواری به تکاپو انداخته و برنامه وسیعی از سوی دولت برای مبارزه با فساد با محوریت استان های شمالی کشور(مازندران،گیلان و گلستان) تهیه شد چرا که این استان ها از لحاظ تهدیدات زیست محیطی و زمین‌خواری نسبت به سایر مناطق وضعیت ناگوارتری دارد. البته یاسوج که عنوان پایتخت طبیعت را یدک می کشد نیز وضعیت بسیار اسفباری دارد. مهاجرپذیر بودن یاسوج و رشد جمعیت مناطق اقماری این شهر به ویژه در ناحیه غربی آن باعث شده تا مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد به صورت افقی رشد غیر قابل تصوری داشته باشد. لذا اراضی وسیع کشاورزی در اطراف یاسوج به ویژه در بین بافت های مسکونی مهریان، بلهزار و مادوان سریعا تغییر کاربری داده شد و متعاقبا ساخت و سازها به سمت جنگل پیش رفت و پدیده کوه خواری شایع شد. به گونه ای که تپه موسوم به جهزار مسی که پوشیده از جنگل بلوط است به شدت مورد تعرض و تخریب قرار گرفت. حجم تخریب در ضلع جنوبی این تپه که تحت مدیریت اداره منابع طبیعی بویراحمد قرار دارد آن چنان وسیع است که اگر دولت تدبیر وامید به فکر چاره نباشد تا چند سال آینده اثری از درختان بلوط در این تپه دیده نخواهد شد. گویا اداره کل منابع طبیعی استان قصد دارد، دیوار حائلی بین جنگل و مناطق مسکونی بسازد ولی این کار تا آن موقع که عملی شود حکم نوشدار بعد از مرگ سهراب خواهد داشت و یا به تعبیر محلیان هَه لَه لَی بعد از بَویگ خواهد بود. با این که جدولی موسوم به جدول هوایی به عنوان یک مانع طبیعی بخش جنگل را از منطقه مسکونی جدا می کند ولی در ضلع شمالی این جدول جاده ای احداث و چندین واحد مسکونی نیز ساخته شده است. محدوده هایی از اراضی جنگل نیز توسط برخی از افراد خاک برداری و یا علامت گذاری شده تا در یک فرصت مناسب در آن ساخت و ساز شود. متاسفانه براساس اخبار واصله قرار است که شرکت های خدمات رسان به بافت مسکونی ایجاد شده در عرصه بلهزار مسی خدمات رسانی کنند. شاید انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی در اتخاذ چنین تصمیمی دخیل بوده است.گرچه مدیرکل محترم منابع طبیعی و آبخیزداری استان درجلوگیری از واگذاری منابع ملی به نهادهای دولتی پیش قدم بود و این اقدام او قابل تقدیر و تجلیل است ولی باید بابت تداوم تخریب جنگل در محدوده ضلع جنوبی جهزار مسی به او و همکارانش تذکر داد. در ضلع شمالی جهزار مسی که در حوزه کاری اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد، از فراز تپه تا قعر دره به جز بخشی از آن که شیب بسیار تندی دارد و امکان کشت در آن وجود ندارد، توسط برخی از کشاورزان به زیر کشت گندم و عدس رفته است. آیا این کا به معنای کوه خواری نیست؟ و اما احداث دانشگاه پیام نور در محدوده سد شاه قاسم و ساخت دانشگاه آزاد در تپه های مشرف به سرآبتاوه اگر چه با مجوز مراجع ذیربط صورت گرفته است ولی حاتم بخشی از منابع ملی کار پسندیده ای نیست لذا این ساختمان ها باید هرچه زودتر تخریب و اراضی آن مجددا احیا و به دامان طبیعت بازگردد. احداث مجتمع ادارات سی سخت (مرکزشهرستان دنا) در دامنه تپه ای که به مثابه پله ای در آستانه دنا واقع شده و احداث ساختمان آزمایشگاه (بانک ژن) در دامنه تپه موسوم به بام شهر یاسوج، احداث بیمارستان امام سجاد علیه سلام در ساحل رودخانه بشار، کار اشتباهی بود که نباید اتفاق می افتاد. جدیدا قرار است که در جوار دبیرستان عشایر گنجه ای و در محدوده جنگل ساختمانی برای دانشگاه فرهنگیان احداث شود که باید از احداث این ساختمان جلوگیری کرد. احداث میدان تیر توسط فرماندهی انتظامی در منطقه حفاظت شده بونگا که تیراندازی در آن ممنوع است خلاف قوانین و مقررات می باشد.
و اما عدم فعال بودن سمن ها در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد و عدم آگاهی اکثریت مردم منطقه نسبت به اهمیت محیط زیست خسارات جبران ناپذیری در بیوم دشت و کوهستان به وجود آورده است. حجم تخریب محیط زیست آن چنان وسیع است که براساس گفته میگونی مدیرکل دفتر زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست کشور مطابق تصاویر ماهواره ای هر ثانیه در ایران ۱۵۰متر مربع جنگل در حال نابودی است و در چهار دهه اخیر بیش از ۶میلیون هکتار از جنگل ها از بین رفته است. با این حساب اگر با آموزش مردم به ویژه در قالب زیبا شناسی نتوانیم جلوی روند تخریب جنگل را کند و کنترل کنیم به زودی استان سر سبز کهگیلویه و بویراحمد به یک سرزمین خشک و غیر قابل سکونت تبدیل خواهد شد. در پایان از نماینده عالی دولت در استان باید پرسید: آیا برای تحقق رهنمودهای رهبر در زمینه مبارزه با زمین خواری، جنگل خواری و کوه خواری برنامه ای تهیه نموده اند؟ پارلمان محلی یاسوج در این خصوص چه کاری در حوزه شهر یاسوج انجام داده است؟ برای این که وضعیت جنگل های استان را بهتر مورد بررسی قرار دهم با چند تن از کارشناسان گفت وگویی کوتاهی انجام داده ام که ماحصل آن چنین است:
رئیس اداره جنگل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: براساس قانون، وظیفه نگهداری و احیای مناطق چهارگانه حفاظت شده برعهده اداره کل حفاظت محیط زیست استان می باشد ولی این اداره کل تمام توجه اش را معطوف حفاظت از حیات وحش قرار داده و درخصوص حفاظت از جنگل ها و مراتع در مناطقی که تحت مدیریتش می باشد بی تفاوت است. بنابراین اداره کل منابع طبیعی برای حراست از این سرمایه های خدادادی تمام تلاشش را به کار بسته و در این راه به موفقیت های ارزنده ای دست یافته، به گونه ای که ظرف ۳-۴سال اخیر ۲۲هزار هکتار از اراضی در عرصه های ملی زیر کشت گیاهان دارویی از جمله بیلهر، آنغوزه و کرفس قرار گرفته است.
خادمی خواستار تسریع در اجرای طرح آمایش سرزمین شد و گفت: اگر این طرح در استان اجرا شود، پتانسیل هرمنطقه ای شناسایی می شود و تهدیدات زیست محیطی به حداقل می رسد.
وی در پاسخ این سوال که چرا منابع طبیعی با واگذاری اراضی به برخی از نهادها و دانشگاه ها در عرصه های ملی مخالفت نکرد؟ اظهار داشت: ماتابع قانون و دستور العمل های مسئولین استان هستیم و اما اراضی واگذار شده در عرصه های ملی به دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد یاسوج عاری از جنگل بود. ضمن این که این واگذاری ها مشروط به این بود که هیچ آسیبی به طبیعت وارد نشود.
یک کارشناس مراتع به نام حمزه ارجمند نیز گفت: باید جلوی احداث جاده های غیر ضروری از جمله جاده گردنه بیزند گرفته شود تا به طبیعت آسیب نرسد.
وی پروژه های راه سازی را مهمترین عوامل تخریب طبیعت دانست و اذعان داشت: اداره کل امور عشایر باید در احداث جاده برای عشایر دقت نظر بیشتری داشته باشد و برای مراکز تجمع در جوامع عشایری زیر ده خانوار جمعیت جاده احداث نشود.
مهندس رسولی معاون سابق فنی اداره کل منابع طبیعی استان اظهار داشت: حفاظت از منابع طبیعی به کمک رسانه های گروهی به ویژه رسانه ملی و واحد آموزش و ترویج منابع طبیعی باید به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود.
یک زیست شناس به نام عوض زاده مهریان گفت: محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد به ویژه مناطق جنگلی این استان که ۱۸درصد از جنگل های حوزه زاگرس را به خود اختصاص داده، بسیار زیبا است و این سرمایه ملی باید به خوبی مورد محافظت قرار گیرد.
سیده معصومه عوض زاده اظهار داشت: با توجه به این که اکوتوریسم در جذب گردشگر بسیارموثر است لذا جاذبه های گردشگری استان در حوزه طبیعت گردی باید به کمک رسانه ها معرفی و از طرفی نیز فرهنگ طبیعت گردی باید ترویج داده شود.
وی تاکید کرد: باید از کشورهایی اروپایی که از مشارکت مردم در عرصه های ملی به ویژه در مناطق حفاظت شده استفاده می شود الگو گیری شود.