طرح در قفس پشت سد مارون تلف شد؟ / خوزستان با طرح سه هزاراتنی پرورش ماهی در قفس کهگیلویه و بویراحمد مخالفت کرد! / مسئولان این استان دقیقاً به چه کاری مشغول هستند؟

کبنا ؛بعضی این نظر را دارند که کهگیلویه و بویراحمد سرزمین سدهای بی‌ثمر همچون سد مارون، سد تنگ سرخ، سد خرسان است؛ زیرا به نظر آن‌ها از قبل وجود این سدها هیچ منفعتی نصیب استان نشده و آب استان کهگیلویه و بویراحمد بدون کمترین استفاده به تاراج می‌رود که یکی از نمونه‌های بارز این معضل طرح سه هزارتنی پرورش ماهی در قفس، سرمایه‌گذار کهگیلویه‌ای در پشت سد مارون است که باوجود صدور موافقت اصولی، استان خوزستان با احداث آن موافقت نکرد.
به گزارش کبنا، مشکل اصلی در پروژه‌های بزرگ و طرح‌های توسعه‌ای که در مناطق مختلف اجرایی می‌شوند، به‌نوعی می‌تواند به عدم دقت و شفافیت در مراحل ابتدایی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برگردد. پرورش ماهی در قفس پشت سد مارون یکی از پروژه‌هایی که به دلایل مختلفی مانند نیاز به اشتغال، تولید و بهره‌برداری برای استان کهگیلویه و بویراحمد ضروری است و به همین دلیل موافقت‌های اولیه آن صادر شد و در سفر دوم رئیس‌جمهور وقت به یاسوج مسئولان اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد این پروژه را در بوق و کرنا کردند که قرار است کار بزرگی در استان انجام بگیرد اما الان صدای مخالفت با این طرح شنیده می‌شود.
بر اساس آمارهای موجود سالانه ۲۲ هزار تن‌ماهی در این استان تولید می‌شود که زمینه فرصت‌های شغلی پرشماری در شهرستان‌های بویراحمد و دنا را فراهم کرده؛ اما سهم مناطق گرمسیری کهگیلویه و بویراحمد از این فرصت کم‌نظیر تولید و اشتغال بسیار اندک است.
طرح‌های پنج‌هزارتنی پرورش ماهی در سد «چمشیر» و سه هزارتنی سد «مارون» از جمله این برنامه‌ها برای رونق و توسعه مزارع پرورش ماهیان گرمابی در مناطق گرمسیری و پشت سدهای استان است.
تأمین امنیت غذایی، پیشگیری از صید بی‌رویه، تولید باکیفیت، اشتغال پایدار، توسعه صادرات غیرنفتی و ارزآوری و استفاده ارزان اقتصادی از آب دریا با آب‌های محدود داخلی از مزایای تولید ماهیان به روش پرورش در قفس است.
کاهش هزینه نسبت به پرورش ماهی در استخرهای خاکی یا سیستم‌های مداربسته، مدیریت آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر، سهولت در مشاهده و بررسی میزان تغذیه ماهی و سلامت آنها، سهولت و اقتصادی‌بودن درمان علیه انگل‌ها و بیماری‌ها از برتری‌های پرورش ماهی در قفس است.
در روزهای آخر دولت قبل بود که پیشنهاد پرورش سه هزار تن‌ماهی گرمابی پشت سد مارون و پنج هزار تن پشت سد چم شیر گچساران داده شده است.
متقاضی سرمایه‌گذاری برای پرورش ماهی در قفس در محدوده پشت سد مارون شرکت زهکش بنای دهدشت با ظرفیت احداث سه هزار تن است.
طبق اعلام مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، موافقت اصولی برای این طرح صادر اما پس از استعلام شرکت آب منطقه‌ای استان اعلام کرد که مدیریت سد مارون در اختیار آب و برق خوزستان است.
اسحاق رستمی افزود: باوجود پیگیری‌های انجام شده، شرکت آب و برق خوزستان اجازه فعالیت استان برای اجرای این طرح پرورش ماهی در قفس را نداد.
وی تأکید کرد: قابل‌توجه است که ۷۰ درصد حوزه دریاچه سد مارون در استان کهگیلویه و بویراحمد است و تنها ۳۰ درصد در استان خوزستان است.
مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: جای سؤال وجود دارد چرا با احداث این طرح سه هزارتنی در محدوده سد مارون مخالفت شد؛ اما از سوی دیگر با طرح سه هزار و ۳۰۰ تنی در استان خوزستان پشت سد مارون موافقت و مجوزات تأسیس را برای آن صادر کرده‌اند.
رستمی ابراز کرد: سال ۹۴ بود که همین طرح پرورش ماهی در قفس در محدوده سد مارون توسط سرمایه‌گذار بومی در کهگیلویه و بویراحمد پیشنهاد داده شد؛ اما استان خوزستان موفقت نکرد.
وی بیان کرد: چرا باید مجوز طرح پرورش ماهی‌پشت قفس در محدوده استحفاظی کهگیلویه و بویراحمد توسط استان خوزستان صادر شود، این مهم جز ناامیدی و سرگردانی سرمایه‌گذاران و هدررفت سرمایه‌های استان عاید دیگری نخواهد داشت.
این استان را برخی‌ها سرزمین سدهای بی‌ثمر همچون سد مارون، سد تنگ سرخ، سد خرسان نامیده‌اند؛ زیرا به نظر آن‌ها از قبل وجود این سدها هیچ منفعتی نصیب استان کهگیلویه و بویراحمد نشده و نخواهد شد و آب استان تاراج می‌شود.
رودخانه مارون جزو رودخانه‌های جنوب غربی ایران از ظرفیت‌های مهم استان کهگیلویه و بویراحمد و بخصوص شهرستان کهگیلویه است که با عبور از رشته‌کوه زاگرس در این استان در پایین‌دست با اتصال دو رودخانه دائمی چاروسا و موگرمون شهرستان لنده سد بزرگ مارون را طی این سال‌ها به یکی از سدهای مهم در جنوب کشور تبدیل کرده است.
تمام «آورد» این رودخانه از استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد که بر اساس آنچه که مسئولان آب منطقه‌ای این استان می‌گویند معادل ۲ میلیارد مترمکعب در واقع آورد و روان آب را در طول سال در خود جای‌داده است و رودخانه مارون بیشترین آب را از استان خارج می‌کند.
دشت‌های تشنه در مجاور سد مارون بسیار دردآور است. موضوعی که حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی وحدانی فر امام‌جمعه دهدشت در خصوص آن می‌گوید: دشت‌های تشنه در مجاورت مارون کویری از درد و رنج شده است.
رودخانه مارون با طول ۴۲۲ کیلومتر یکی از رودخانه‌های مهم در ۲ استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان است که از رشته‌کوه زاگرس در روستای آبریز شهرستان کهگیلویه سرچشمه می‌گیرد. عبور جاده ملی پاتاوه به دهدشت از کنار این رودخانه پرآب و وجود جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی، گردشگران و رهگذران را به وجد می‌آورد.
رودخانه مارون که در زیر حوضه مارون جراحی در جریان است یکی از رودخانه‌های مهم جنوب کشور قلمداد می‌شود.
تمام «آورد» این رودخانه از استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد که معادل یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب در واقع آورد و روان آب را در طول سال در خود جای‌داده است.
بر روی رودخانه مارون در استان کهگیلویه و بویراحمد تاکنون هیچ‌گونه، سازه‌ای احداث و اجرا نشده است و صرفاً بهره‌برداری‌های سنتی در کنار رودخانه از طریق موتورپمپ‌های کشاورزی در حد محدود استفاده می‌شود.
سد مخزنی مارون در دهه ۶۰ توسط سازمان آب و برق خوزستان در مرز بین شهرستان کهگیلویه و شهرستان بهبهان احداث شد. مخزن سد قریب یک میلیون و ۱۹۰ میلیون مترمکعب بوده به طور کامل در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.
بدنه و ساختگاه آن در استان خوزستان است که این سد دارای ظرفیت نیروگاهی است. اراضی مرغوبی را در شهرستان‌های بهبهان بخشی از رامهرمز و شادگان تأمین آب می‌کند.
شاید نزدیک به ۶۵ هزار هکتار را تأمین آب می‌کند که در اقتصاد استان خوزستان و کشور تأثیر بسزایی دارد.
در نظام تخصیص آب کشور که به‌صورت رسمی توسط کمیته تخصیص آب وزارت نیرو و بر اساس اسناد بالادستی و قانون توزیع عادلانه آب در واقع تدوین و تنظیم شده بخشی از آورد رودخانه مارون سهم استان کهگیلویه و بویراحمد است. به‌صورت کامل تدوین شده و با عدد و رقم و در بازه زمانی کاملاً مشخص یعنی در هر ماه سهم برداشت از رودخانه مارون توسط استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان بر اساس یک برنامه تقدیم و تأیید شده و به استان‌ها ابلاغ شده است.
در این سهم که حوضه آبریز مارون را لحاظ کرده بیش از ۴۰۰ میلیون مترمکعب در واقع سهم استان کهگیلویه و بویراحمد است.
در این میان‌بخشی از این تخصیص را از طریق مهار آب یعنی احداث یک سد در بدنه و پیکره رودخانه مارون در استان کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرده‌اند.
مطالعات زمین‌شناسی هیدرولوژی و هواشناسی و ژئوتکنیک، پدافند غیرعامل، زیست‌محیطی و باستان‌شناسی که برای مکان‌یابی یک سد بر روی رودخانه مارون در استان انجام شده است در طول سال‌های گذشته مطالعه شد و به خاستگاهی در محدوده آبریز رسید.
قرار است بخشی از سهم کهگیلویه و بویراحمد بین ۱۳۵ تا ۱۸۰ میلیون مترمکعب از سهم بیش از ۴۰۰ میلیون در یک سدی به نام سد آبریز مهار شود؛ یعنی سیلاب‌های زمستانه‌اش مهار شود و به مصرف صنعت، شرب و کشاورزی محیط‌زیست و تولید انرژی برق‌آبی برسد.
این سد هیچ‌گونه آثار منفی را در پایین‌دست نخواهد داشت چون بخشی از مصارف این سد به محیط‌زیست برمی‌گردد.
استان کهگیلویه و بویراحمد به‌واقع در حال حاضر هم آب شرب شهرستان بهبهان، زیدون سردشت و بخش زیادی از روستاهای استان خوزستان را از سد مخزن کوثر تأمین می‌کند.
هم اکنون نیز بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب از نیازهای آب شرب شهرستان‌های بهبهان هندیجان، ماهشهر و مناطق هم‌جوارشان با جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت خوزستان را الان خط انتقالش از سد کوثر گچساران در حال احداث است.
بیش از ۲۰ سال است که سالانه بیش از ۸۰ میلیون مترمکعب از تخصیص آب سد کوثر برای بهبود کیفیت سد «آسک» در استان خوزستان و رفع تنش آبی در حوزه هندیجان بدون هیچ‌گونه نگاه منطقه‌ای رهاسازی می‌شود.
سد آبریز به‌واقع سدی خواهد بود برای مهار آن آبی که سهم خود منطقه کهگیلویه است و سهمی را خارج از آن محدوده وجود نخواهد داشت.
طبق اعلام مدیر شیلات جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، ۲۷۵ مزرعه پرورش ماهی قزل‌آلا و سه مزرعه خاویار در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد. از مجموع ۲۷۵ طرح، ۲۲ طرح غیرفعال است که حدود ۱۷ مورد از آن‌ها قابلیت احیا دارند.
استان کهگیلویه و بویراحمد معروف به سرزمین رودخانه‌های خروشان باوجود تولید ۱۰ درصد از روان آب‌های کشور،۵۷ رودخانه به طول یک هزار و ۴۰۰ کیلومتر و ۱۱ هزار کیلومتر آب راه، دارای ظرفیت‌های خوبی در حوزه منابع آبی است و بشار، مارون و زهره از مهم‌ترین رودخانه‌های استان کهگیلویه و بویراحمد هستند.
این سرزمین با در اختیار داشتن ۱۰ درصد منابع آبی و ۱۱ و نیم میلیارد مترمکعب روان آب زمینه را برای توسعه‌بخش شیلات به‌خوبی فراهم کرده طوری که در حال حاضر تولید سالیانه آبزیان در استان به مرز بیش از ۲۳ هزار تن رسیده است.
استان کهگیلویه و بویراحمد سومین پرورش‌دهنده ماهی در ایران بشمار می‌رود و به‌شرط فراهم‌کردن زمینه‌های لازم برای توسعه صنعت شیلات به‌ویژه در مناطق دورافتاده و محروم نرخ بیکاری در اینجا به حداقل می‌رسد و شاخص‌های توسعه اقتصادی ارتقا می‌یابد.