کبنانیوز - نکات تامل برانگیز بودجه 1402؛ از گرانی آب تا یارانه

رئیس جمهور لایحه بودجه را در میان حرف و حدیث‌های فراوان به مجلس تقدیم کرد

نکات تامل برانگیز بودجه 1402؛ از گرانی آب تا یارانه

بالاخره لایحه بودجه ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد؛ روندی توام با کشمکش و حرف و حدیث. از این‌رو که مجلس به تقدم تعیین تکلیف برنامه توسعه معتقد بود اما دولت نظر دیگری داشت. طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، دولت باید بودجه سالیانه را حداکثر تا ۱۵ آذر به مجلس تقدیم کند اما امسال بودجه در ۵ دی با نامه رسمی رئیس جمهور و بدون جداول به مجلس ارائه شد. نظر رئیس مجلس و تعدادی از نمایندگان بر این بود که طبق قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، دولت باید اول لایحه برنامه هفتم را به مجلس ارائه کند یا برنامه ششم را تمدید کند و مجلس بعد از این روند، وارد بررسی لایحه بودجه۱۴۰۲ شود؛ نظری که بر اساس آن لایحه بودجه سال آینده اعلام وصول نشد. در همین زمینه نظام موسوی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس در ۷ دی به ایسنا گفته بود: «با تصمیم هیئت رئیسه مجلس، تا زمانی که تکلیف برنامه هفتم مشخص نشود، لایحه بودجه ۱۴۰۲ اعلام وصول نخواهد شد.»
به هر حال روز چهارشنبه مجلس با شروع جلسه علنی وارد دستورات کاری خود شد و رئیسی هم به مجلس آمد و ضمن تقدیم لایحه بودجه در پشت تریبون قرار گرفت و با تشریح ویژگی‌های لایحه بودجه، گفت: بخش اول لایحه بودجه که مربوط به شرکت‌هاست اول آبان تقدیم مجلس شد و آنچه از مسائل مربوط به شرکت‌ها بود که نیاز داشت قانونگذار وقت بیشتری برای بررسی آن داشته باشد، در زمان مقرر به مجلس ارسال شد.
> تلاش شد بودجه منطبق با سیاست‌های کلی در برنامه هفتم باشد
رئیس‌جمهور گفت: تمام تلاش ما این بود که لایحه بودجه ۱۴۰۲ با سیاست‌های اعلامی رهبر معظم انقلاب و برنامه هفتم همخوانی داشته باشد. به گزارش فارس، آیت‌الله سیدابراهیم ادامه داد: سیاست‌های ابلاغی در مجمع تشخیص مصلحت نظام یک سال و نیم مطرح بود و تقدیم دفتر مقام معظم رهبری شد و در مدتی کوتاه به امضا، تصویب و ابلاغ رسید. طبیعتاً دولت برای اینکه بتواند بودجه کامل را تقدیم مجلس کند، در تدوین و تصویب برنامه نیازمند وقت مناسب است. بعد از لایحه بودجه دوستان ما دارند با تمام همت خود کار را دنبال می‌کنند و به زودی برنامه هفتم نیز تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد. رئیسی گفت: طبیعتاً نسبت به برنامه هفتم حتماً این نکته مورد توجه دولت و مجلس خواهد بود که نگاهی به اندازه اجرا شدن برنامه‌های گذشته خواهند داشت. ما حتماً بنا داریم برنامه‌ای که تدوین می‌شود نهایتاً همراه با تصویب و اجرا از سوی مجلس و دولت باشد. رئیس‌جمهور با اشاره به نکات مورد توجه در بودجه ۱۴۰۲ تاکید کرد: جدا کردن احکام دائمی از احکام یک‌ساله در بودجه ۱۴۰۲ مورد تاکید بوده است. تلاش در سال ۱۴۰۱ است بود که در سال جاری با کسری بودجه مواجه نباشیم و لازم است از کمیسیون برنامه و بودجه و سازمان برنامه و بودجه برای این مسئله تشکر کنم که سعی کردند تا جایی که می‌شود ما گرفتار کسری بودجه نشویم. تلاش دولت و مجلس بر این بوده که تورم مهار شود؛ دولت سیزدهم دولت را با ۵۹.۳ درصد تورم تحویل گرفت و اکنون شاهد کاهش ۱۹ درصدی آن هستیم و باید تصمیمات ما منجر به کاهش بیشتر تورم شود. رئیس جمهور انضباط مالی در دولت را مورد تاکید قرار داد و گفت: کاهش نرخ بیکاری ما به گونه‌ای است که به ۸.۹ درصد رسیده است و نشان می‌دهد دولت در این زمینه و افزایش اشتغال اهتمام دارد. در نیمه دوم پارسال و نیمه نخست امسال در زمینه اشتغال از وعده داده شده به مردم عقب نیستیم و حتما به دنبال سالی یک میلیون ایجاد اشتغال هستیم. رئیسی به اجرای رتبه‌بندی معلمان پس از ۱۱ سال اشاره کرد و افزود: ۳۸ هزار میلیارد تومان بابت پاداش بازنشستگان پرداخت شد و ماهانه به طور متوسط ۱۵ هزار میلیارد تومان بابت اوراق مالی توسط دولت پرداخت می‌شود. وی به افزایش حقوق ۱۰ درصدی کارکنان و بازنشستگان در نیمه امسال اشاره کرد و افزود: آغاز اجرای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری از دیگر اقدامات امسال بود.
> سهم قابل توجه صدا و سیما از بودجه
گفتنی است لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ با سقف کلی ۵۲۶۱ هزار میلیارد تومان در دولت سیزدهم بسته شده که نسبت به سال جاری حدود ۱۵۰۲ هزار میلیارد تومان و معادل ۴۰ درصد افزایش دارد. اما لایحه بودجه نشان می‌دهد که در دولت رئیسی خوش به حال صداوسیما شده چرا که در قسمتِ ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه، سهم هر دستگاه سیاست‌گذار از بودجه ۱۴۰۲ به تفکیک سازمان‌های زیرمجموعه آن مشخص شده است. در این میان برای سازمان صدا و سیما به‌عنوان یک دستگاه سیاست‌گذار، که زیرمجموعه‌ای برای آن معرفی نشده، مبلغ ۷.۹۳۸.۰۲۰.۴۰۰.۰۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. این مبلغ درحالی به سازمان صدا و سیما اختصاص داده شده که در بودجه سال ۱۴۰۱ بودجه ابتدایی، ۵ هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود. همچنین در سال ۱۴۰۰ نیز سهم سازمان صداوسیما برای تولید برنامه‌های صوتی و تصویری از بودجه پیشنهادی، معادل ۲ هزار و ۶۱۹ میلیارد تومان بود. به گزارش ایسنا، رقمِ حدودی هشت هزار میلیاردی برای سازمان صداوسیما در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که سهمِ این سازمان به مراتب و در مقایسه با دوسال گذشته، افزایش داشته است.
این مقدار بودجه در نظر گرفته شده برای صدا و سیما در حالی است که این سازمان برنامه قابل و درخور توجهی برای مخاطبانش ندارد و به خاطر همین مسئله از بی‌مخاطبی در رنج است که این مسئله هم نشات می‌گیرد از طرز فکر خاصی که بر این سازمان حاکم است. از همین رو سوال اینجاست که این بودجه اختصاصی به چنین سازمانی که خروجی قابل دفاعی ندارد به چه دلیل است؟ جالب اینجاست که این میزان بودجه جدا از تبلیغاتی است که بابت آن‌ها منبع درآمد هنگفت دارد.
کما اینکه کاربرانی در این باره نوشته اند: «با بودجه صدا و سیما در سال ۱۴۰۲ چه مشکلاتی میشد از جوانان حل کرد»، «خدایی بی‌کیفیت‌تر از برنامه‌های صدا و سیما برای گذراندن وقت سراغ دارید؟!»، «این کارها یعنی مردم اصلا براشون مهم نیست»، «سهم ۸ هزار میلیارد تومنی صداوسیما در بودجه ۱۴۰۲ بعلاوه درآمد هزاران میلیارد تومنی از محل تبلیغات و... هیچ توجیهی ندارد جز هدر رفت بیت‌المال، بیش از ۶۰ درصد مردم اصلا به برنامه‌های صدا و سیما نگاهی نمیکنند».
> خودروهای بالای۱.۵ میلیارد تومان باید مالیات بدهند
همچنین بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲، خودروهای بالای یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد می‌شوند. به گزارش تسنیم؛ بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، انواع خودروی سواری و وانت دو اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی در اختیار مالکین اعم‌از اشخاص حقیقی و حقوقی که قیمت روز خودروی آن‌ها
بیش از ۱۵ میلیارد ریال (یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان) است نسبت به مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد می‌شوند. ماخذ محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن و صرفاً بر اساس مشخصات مالک خودرو مندرج در شناسنامه خودرو صادره توسط نیروی انتظامی، برگ سبز به عنوان سند رسمی خودرو است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور هرساله تا پایان فروردین ماه تعیین و اعلام می‌شود. مأخذ مزبور برای انواع خودرو که بعد از اعلام سازمان تولید یا وارد می‌شوند بلافاصله پس‌از تولید یا واردات آن توسط سازمان مزبور تعیین و اعلام خواهد شد. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند مالیات سالانه مربوط به خودروهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از هجده سال و محجور تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن ماه هر سال پرداخت کنند. ثبت نقل و انتقال خودروهایی که به موجب این بند برای آن‌ها مالیات وضع شده است قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره ممنوع است متخلفین از حکم این بند در پرداخت مالیات متعلقه مسئولیت تضامنی دارند. به دولت اجازه داده می‌شود بر اساس پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و متناسب با شرایط اقتصادی کشور هر سه سال یک بار نسبت به کاهش یا افزایش قیمت پایه تعیین شده فوق‌الذکر اقدام و مراتب را ابلاغ کند.
کاربرانی هم در این رابطه نوشته اند: «یکی نیست به اینا بگه ما که الان ماشینمون بالای۷۰۰ میلیونه این قیمت نخریدیمش که حالا بخوایم مالیات بابتش بدیم... این دیگه چه منطقیه که قیمت روز حساب میکنن... چپ و راست دارین آزمون مالیات میگیرین»، «خودرو۱۵۰ میلیونی شده ۳میلیارد بعد به ازای مازاد ۱/۵ میلیارد سالانه ۱٪ مالیات اخذ می‌شود که باید تا قبل از بهمن ماه تسویه شود که دولت دچار کسری بودجه از محل مالیات نشود!»
> در سال آینده، آب گران خواهد شد
اما دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ پیشنهاد داده است نرخ هرمتر مکعب آب بالاتر از الگوی مصرف ۱۵ درصد گران‌تر شود. به گزارش اقتصاد آنلاین، همچنین مشترکینی که بیش‌از دو برابر الگو، آب مصرف می‌کنند به ازای هر متر مکعب باید۳۵ درصد بیشتر پرداخت کنند. معافیت‌های مالیاتی تمام موسسات آموزشی از جمله موسسات کنکور و کمک‌آموزشی در سال ۱۴۰۲ لغو خواهد شد. در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان ۵۲۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده که نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.
این موضوع هم از آن دست موضوعاتی است که با واکنش‌هایی از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی روبه رو شده است. کاربرانی در این باره نوشته اند: «بعد از گرانی گاز امسال گرانی آب هم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ قرار گرفت»، «میزان مصرف آب که مشخص نیست الگوی مصرفش برای مردم عادی چقدر هست نیز شامل گرانی بیش از حدِ مجاز خواهد شد»، «چطور برای صدا و سیمایی که کار خاصی نمی‌کند چنین بودجه زیادی رو در نظر گرفتین اما برای تامین آب و نان مردم بودجه ندارید!»
> عوارض خروج از کشور ۴۰۰ هزار تومان تعیین شد
از سوی دیگر براساس جزئیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، در مجموع ۳ هزار و ۴۳۱ میلیارد تومان منابع از محل درآمدهای خروج از کشور در نظر گرفته شده است. در همین رابطه عوارض خروج برای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان تعیین شده است. به گزارش تسنیم؛ همچنین در لایحه بودجه، عوارض خروج زائرین حق تمتع و عمره ۱۳۲ هزار تومان تعیین شده است. ارقام تعیین شده در اجزاء الف و ب این بند برای سفر دوم به میزان۵۰ درصد و سفرهای سوم و بیشتر به میزان۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
کاربرانی هم در این رابطه نوشته اند: «عوارض خروج از کشور بار اول ۴۰۰ هزار تومان و بار دوم ۶۰۰ هزار تومان، بار سوم ۸۰۰هزار تومان. حتی سفر مردم رو هم منبعی می کنید برای درآمد»، «عوارض خروج از کشور شده ۴۰۰ هزار و برای دفعات بعدی به صورت نمایی زیاد میشه اما نکته عجیب اینه هزینه عوارض حج و زیارت عراق حداکثر ۱۳۵ تومنه... من نمی‌فهمم مگه اونا از کشور خارج نمیشن!؟»، «با این دلار۴۲هزارتومانی مگه کسی هم میتونه خروج کنه از کشور؛ جز ۴درصدی‌ها البته»
> مالیات۵۰ و ۱۰۰ تومانی برای هر نخ سیگار
بر اساس لایحه بودجه از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده‌فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰تومان، تولید داخل با نشان بین‌المللی۱۰۰ تومان و هر بسته ۵۰گرمی تنباکوی قلیان داخلی۲۰ هزار تومان به عنوان مالیات دریافت می‌شود. به گزارش ایسنا، بر اساس لایحه
بودجه از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان بین‌المللی۱۰۰ تومان، هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی۲۰ هزار تومان به عنوان مالیات و همچنین هر نخ سیگار وارداتی۸۰۰ تومان، هر بسته ۵۰ گرمی تنباکو قلیان وارداتی۳۵ هزار تومان به عنوان حقوق ورودی دریافت می‌شود تا مطابق ردیف‌های این قانون برای بخش سلامت و ورزش همگانی و ورزش بانوان هزینه شود. همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است درآمدهای حاصل از صدور مجوز توزیع دخانیات و حق انحصار دریافتی بابت واردات و تولید محصولات دخانی را به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند. گفتنی است از ۱۳ دی ماه سال قبل مقرر شد صنعت دخانیات کشور در قالب دو سر فصل برای محصول تولیدی عوارض و مالیات پرداخت کند. بند «ت» ماده ۲۶ قانون دائمی ارزش افزوده و حق انحصار که تولیدکننده داخلی با برند ایرانی را ملزم به پرداخت ۲۷ درصد، تولیدکننده داخلی با برند بین‌المللی را ملزم به پرداخت ۴۲ درصد و واردکننده را ملزم به پرداخت ۷۵ درصد مالیات و عوارض کرده است. همچنین مقرر شده بود هر سال پنج واحد درصد به ارقام فوق افزوده شود تا در نهایت جمع مالیات و عوارض دریافتی از تولیدکننده داخلی با برند ایرانی به ۵۷ درصد، تولیدکننده داخلی با برند بین‌المللی تا ۹۷ درصد و واردات به ۱۳۵ درصد افزایش یابد. البته چند روز بعد از اجرای این قانون، اخباری مبنی بر تصویب مالیات نخی سیگار در کمیسیون تلفیق بودجه منتشر شد که مورد انتقاد تولیدکنندگان قرار گرفت. گفتنی است که موضوع مالیات بر سیگار همواره مناقشاتی بین وزارت بهداشت و تولیدکنندگان سیگار به همراه داشته؛ تولیدکنندگان معتقدند افزایش مالیات سیگار منجر به افزایش قاچاق می‌شود، اما جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات بارها اعلام کرده که ایران کمترین مالیات را بر محصولات دخانی دارد و معتقد است افزایش مالیات منجر به کاهش مصرف دخانیات می‌شود.
> تنها شرط استخدام در سال آینده
دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲، جزئیاتی جدید از نحوه استخدام در سال آینده را نیز مطرح کرده است. به گزارش ایسنا، در تبصره ۲۰ لایحه بودجه که به نظام اداری و سرمایه انسانی دولت اختصاص دارد، جزئیاتی از وضعیت استخدام و حقوق کارکنان دولت ارائه شده است. بر این اساس، تاکید شده که به منظور ساماندهی نیروی انسانی و کارکنان دولت و ایجاد انضباط مالی، پرداخت هرگونه حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر باید بر اساس سامانه یکپارچه نظام اداری (سینا)، پس از تایید سازمان برنامه و بودجه و از طریق وزارت امور اقتصادی و دارایی نهایی شود. آنچه در این تبصره بیشترین اهمیت را دارد، شرط جدید استخدامی برای سال آینده است. بر این اساس، تمام اختیارات دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه که دارای مقررات خاص اداری و استخدامی هستند در سال ۱۴۰۲ متوقف خواهد شد. به این ترتیب هرگونه استخدام نیروی انسانی در تمام دستگاه‌های اجرایی باید در کارگروه مشترک سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی کشور مطرح شود و مجوز استخدام جدید تنها با امضای مشترک روسای دو سازمان مذکور صادر خواهد شد. همچنین استخدام نیروی انسانی برای وزارت اطلاعات با تایید و تامین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور ممکن خواهد بود.
> یارانه نقدی ثابت ماند
برای سال آینده در مجموع بیش از ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه نقدی۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی پیش‌بینی شده است. به گزارش ایسنا، در تبصره ۱۴ لایحه بودجه ۱۴۰۲ دولت ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی و معیشتی پیش‌بینی کرده است. همچنین۵۶ هزار میلیارد تومان نیز برای یارانه نان و ۶۹ هزار میلیارد تومان نیز برای یارانه دارو در نظر گرفته شده است. همچنین سقف کل منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها در سال آینده با رقم ۶۵۹ هزار میلیارد تومان بسته شده است.