کبنانیوز - تبعات فیلترینگ برای کسب و کارهای اینترنتی / اختلاف عجیب در آمار زیان‌دیدگان قطع اینترنت / 800 هزار نفر در اینستاگرام درآمد داشتند یا یازده میلیون نفر؟

تبعات فیلترینگ برای کسب و کارهای اینترنتی / اختلاف عجیب در آمار زیان‌دیدگان قطع اینترنت / 800 هزار نفر در اینستاگرام درآمد داشتند یا یازده میلیون نفر؟

در حالی آمار و ارقام ارائه شده از سوی فعالان کسب و کار دیجیتال از سوی دولت پذیرفته نیست که هنوز آمار متقنی در این زمینه ارائه نشده است. مرکز آمار ایران در حالی نود و هشتمین سال تأسیس خود را پشت سر می‌گذارد که مناقشه بر سر آمار هنوز ادامه دارد.
مساله‌ی آمار همچنان مساله‌ای مبهم در ایران است. پیش از این نیز مصوبه‌ای در خصوص اینکه آمار ارائه شده تنها از سوی مرکز آمار ایران قابل اتکاست، به تصویب رسید اما همین مصوبه در آستانه صد سالگی مرکز آمار ایران توسط دولت سیزدهم زیر سئوال رفت و استناد مقامات در حوزه آمار تورم به آماری بود که از سوی بانک مرکزی ایران ارائه شده بود.
حالا در محلی بسیار پرمناقشه، یعنی میزان ضرر و زیان کسب و کارهای اینترنتی، مساله اختلاف بر سر آمار مجددا حاد شده است.
رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران پیش از این اعلام کرده بود که در گزارش اتاق بازرگانی آمده است که واحدهای صنفی و بنگاه‌های اقتصادی طی یک ماه گذشته با قطعی و محدودیت اینترنت، زیان ۸۰ هزار میلیارد تومانی دیده‌اند.
در حالی وزیر ارتباطات و معاون وزیر صمت آمار اعلامی در خصوص سهم پلتفرم‌های فیلتر شده را بسیار اندک توصیف کرده است که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در گزارشی که تیرماه سال ۱۴۰۰ منتشر کرد، اعلام کرده است: اکنون ۷۸ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی به منظور ارائه کالا یا خدمات خود علاوه بر وب‌سایت از شبکه‌های اجتماعی نیز استفاده می‌کنند. همچنین ۲۸ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی علاوه بر وب‌سایت از اپلیکیشن موبایل به منظور ارائه کالا یا خدمات خود بهره می‌برند.
در این گزارش تاکید شده است: طبق نظرسنجی به عمل آمده توسط پرسشنامه، در میان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مختلف اینستاگرام با ۸۳ درصد، بیشترین سهم استفاده را در میان واحدهای تجارت الکترونیکی دارا بوده است.
پس از اینستاگرام، واتس‌آپ ۵۳ درصد، تلگرام ۴۳ درصد، وبلاگ‌ و فیسبوک ۸ درصد، پیام‌رسان سروش ۵ درصد، پیام‌رسان‌های ایتا، بله، گپ ۳درصد، آی‌گپ ۲ درصد و سیگنال ۱ درصد در استفاده واحدهای تجارت الکترونیکی از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مختلف نقش آفرینی کرده‌اند.
رییس کانون زنان بازرگان استان فارس درباره تبعات فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بر کسب و کارهای اینترنتی می‌گوید که در سال‌های گذشته، خصوصا در دو سال کرونا، بسیار تلاش کردیم که استفاده از بستر شبکه‌های اجتماعی را ترویج کنیم. بسیاری از کسب و کارهای خرد، به خصوص زنان سرپرست خانواده را تشویق کردیم که از این پلتفرم‌های مجازی استفاده کنند تا هزینه‌های کمتری داشته باشند و بتوانند بخشی از هزینه‌های خانواده را پوشش دهند. اما شما در نظر بگیرید که آن دو سال کرونا که سراسر رکود بود، تمام می‌شود و یک دفعه ما وارد چنین فضایی می‌شویم. بسیاری از کسب و کارها دچار مشکل شده و خیلی از آنلاین شاپ‌ها از بین رفته‌اند.
یلدا راهدار در مورد اثرات فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بر کسب و کارهای خرد، مطرح کرد: «بحث سرعت اینترنت برای همه مهم است نه فقط کسب و کارها. امروز هیچ کاری بدون اینترنت انجام نمی‌شود، خصوصا در حوزه تجارت که تنها مسیرارتباطی ما در دنیا، اینترنت است. حتی تماس‌های تلفنی ما با تجار از طریق اینترنت و به وسیله اپلیکیشن‌های مختلف اتفاق می‌افتد که یا سرعت اینترنت آنقدر پایین است که عملا امکان استفاده از آن‌ها نیست یا اینکه فیلتر شده‌اند.»
وی ضمن بیان اینکه بسیاری از کسب و کارهای خرد در بستر شبکه‌های اجتماعی از بین رفته‌اند، خاطرنشان کرد: «ما در سال‌های گذشته، خصوصا در دو سال کرونا، بسیار تلاش کردیم که استفاده از بستر شبکه‌های اجتماعی را ترویج کنیم. بسیاری از کسب و کارهای خرد، به خصوص زنان سرپرست خانواده را تشویق کردیم تا از این پلتفرم‌های مجازی استفاده کنند تا هزینه‌های کمتری داشته باشند و بتوانند بخشی از هزینه‌های خانواده را پوشش دهند. اما شما در نظر بگیرید که آن دو سال کرونا که سراسر رکود بود، تمام می‌شود و یک دفعه ما وارد چنین فضایی می‌شویم.»
رییس کانون زنان بازرگان فارس، افزود: «درست است که یک عده‌ای از طریق فیلترشکن دسترسی دارند ولی عموم مردم یا به کل دسترسی ندارند یا دسترسی به موقعی ندارند. همین است که بسیاری از کسب و کارها دچار مشکل شده و خیلی از آنلاین شاپ‌ها از بین رفته‌اند.»
راهدار در خصوص مشکلاتی که فعالان تجاری و بازرگانی با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی دارند، گفت: «کسانی که بستر اینترنت برای‌‌شان، بستر فعالیت‌های برون مرزی، تجارت و بازرگانی بوده است دارند با سختی کار می‌کنند. بسیاری از فایل‌ها با این سرعت اینترنت باز نمی‌شود؛ فرضا یک فایل پی دی اف را نه می‌توانید ارسال کنید و نه دریافت. مشکلات زیادی بر سر راه است و این فقط محدود به کسب و کارها نمی‌شود.»
عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگانی ايران و شيراز، ادامه داد: «در سال‌های اخیر که به صورت گسترده دولت الکترونیک را ترویج کردیم، همین هم در بستر اینترنت بوده است اما می‌بینیم که گاهی دسترسی به سایت‌ها دولتی هم امکان‌پذیر نیست. حتی اتفاق افتاده که می‌خواستیم در یک مناقصه شرکت کنیم اما سرعت بسیار کم بوده و از آپلود یک فایل هم عاجز بودیم.»
راهدار درمورد استارتاپ‌های کوچک، بیان کرد: «بسیاری از جوانان دانشجویی که استارتاپ‌های کوچک داشتند، الان نگران هستند و نمی‌دانند تکلیف‌شان چه می‌شود؛ خصوصا وقتی استارتاپ‌های بزرگ‌تر دچار مشکل می‌شوند، یک ترس و واهمه‌ای این استارتاپ‌های کوچک را فرا می‌گیرد. ابهام از آینده کسب و کار فشار روانی زیادی به جامعه تحمیل می‌کند و خود این فشار روانی می‌تواند آسیب‌های اجتماعی زیادی را به دنبال داشته باشد.»
طی دو ماه اخیر، نزدیک به ۹۰ درصد تورهای ورودی به کشور لغو شده / با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در تبلیغات و آپلود کردن اطلاعات مسافران دچار مشکل شده‌ایم
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی درباره مشکلات به وجود آمده ناشی از اختلالات اینترنتی در صنف خود، می‌گوید که در بحث تبلیغات، هم دچار مشکل هستیم و هم اینکه راه‌های ارتباطی و کانال‌های تلگرامی که برنامه‌ها و بسته‌های سفر در داخل این کانال‌ها به فروش رسانده می‌شد را تقریبا از دست داده‌ایم. اطلاعات مسافران از قبیل پاسپورت، مدارک شناسایی و قراردادها، همه توسط اپلیکیشن‌های رایج صورت می‌گرفت که در آپلود کردن اطلاعات مسافر دچار چالش شده‌ایم. دقیقا از آبان 98 به بعد، صنعت گردشگری روزگار خوبی را سپری نمی‌کند و در مهر و آبان نزدیک به 90 درصد تورهای ورودی ما به کشور کنسل شده است.
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی درباره مشکلات به وجود آمده ناشی از اختلالات اینترنتی در صنف خود، می‌گوید که در بحث تبلیغات، هم دچار مشکل هستیم و هم اینکه راه‌های ارتباطی و کانال‌های تلگرامی که برنامه‌ها و بسته‌های سفر در داخل این کانال‌ها به فروش رسانده می‌شد را تقریبا از دست داده‌ایم. اطلاعات مسافران از قبیل پاسپورت، مدارک شناسایی و قراردادها، همه توسط اپلیکیشن‌های رایج صورت می‌گرفت که در آپلود کردن اطلاعات مسافر دچار چالش شده‌ایم. دقیقا از آبان 98 به بعد، صنعت گردشگری روزگار خوبی را سپری نمی‌کند و در مهر و آبان نزدیک به 90 درصد تورهای ورودی ما به کشور کنسل شده است.
حرمت‌الله رفیعی در گفت و گو با انتخاب درخصوص مشکلاتی که اختلالات اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی برای دفاتر خدمات مسافر هوایی ایجاد کرده است، بیان کرد: «دنیای امروز دنیای تکنولوژی است و اگر بخواهیم ادعا کنیم که این موضوع تاثیری بر ما نداشته، کاملا ادعای کذبی است. واقعیت این است که تبلیغات همکاران ما در فضای مجازی، در پلتفرم‌هایی همچون اینستاگرام و واتس‌آپ بود. حال تا بخواهد شبکه‌ای جایگزین شود، ما زمان را از دست می‌دهیم. از سوی دیگر تا مردم بخواهند خود را عادت دهند، قطعا یک سری ریزش‌هایی را داریم.»
وی ادامه داد: «در بحث تبلیغات، هم دچار مشکل هستیم و هم اینکه راه‌های ارتباطی و کانال‌های تلگرامی که برنامه‌ها و بسته‌های سفر در داخل این کانال‌ها به فروش رسانده می‌شد را تقریبا از دست داده‌ایم.»
رفیعی همچنین درباره مشکلات ایجاد شده برای مسافران، گفت: «اطلاعات مسافران از قبیل پاسپورت، مدارک شناسایی و قراردادها، همه توسط اپلیکیشن‌های رایج صورت می‌گرفت. شرایط نامناسبی به وجود آمده و کندی اینترنت هم مزید بر علت شده است که در آپلود کردن اطلاعات مسافر دچار چالش شویم. دقیقا از آبان 98 به بعد، صنعت گردشگری روزگار خوبی را سپری نمی‌کند.»
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی همچنین درباره مشکلات به وجودآمده ناشی از این وضعیت برای گردشگران خارجی، عنوان کرد: «مشکل گردشگران خارجی تنها در اینترنت نیست؛ شرایطی در کشور به‌وجود آمده و کشورهای غربی هم روی این موضوع دارند مانور می‌دهند. طبیعتا قرار گرفتن ایران در لیست قرمز و ممنوعیت سفر توسط کشورهای غربی، باعث عدم ورود گردشگر به ایران شده است. شرایط در حوزه گردشگری بسیار بد است و در مهر و آبان نزدیک به 90 درصد تورهای ورودی ما به کشور کنسل شده است.»
رفیعی در پاسخ به این پرسش که آیا برآوردی از خسارت‌های مالی وارد شده طی این یک ماه اخیر شده است یا خیر، گفت: «برآورد ریالی نشده است ولی آماری که گرفتیم، حاکی از آن بود که متاسفانه اتفاقات و شرایط خوب و مناسبی موجود نیست.»
وزیر ارتباطات: رقم‌های مطرح‌شده درباره تاثیر بستن یک پلتفرم خارجی بر اقتصاد دیجیتال، کارشناسی نیست / سیاست ما این است که حتی در صورت باز شدن پلتفرم‌های خارجی، پلتفرم‌های داخلی بتوانند با آن‌ها رقابت کنند
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه تلاش‌های بسیار زیادی برای حمایت از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی صورت گرفته است، گفت: سیاست وزارت ارتباطات این است که پلتفرم‌های داخلی به حدی از کیفیت و قابلیت برسند که حتی در صورت باز شدن پلتفرم‌های خارجی، بتوانند با آن‌ها رقابت کنند.
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در نشست هم‌اندیشی مدیران کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان‌های سراسر کشور با اشاره به اقدامات انجام‌شده در یک سال گذشته، گفت: تمام تلاش ما در یک سال گذشته بر افزایش کیفیت زیرساخت‌های ارتباطی کشور، توسعه دولت هوشمند، شتاب بخشی به توسعه صنعت فضایی، هوشمند سازی شبکه پستی، تکمیل شبکه ملی اطلاعات و توسعه اقتصاد دیجیتال متمرکز بوده است و در این مسیر توفیقات مهمی کسب شده که لازم است برای مردم تبیین شوند.
وی به تلاش‌های شبانه‌روزی مدیران و مسئولان وزارت ارتباطات اشاره کرد و افزود: با توجه به محدودیت دسترسی به برخی پلتفرم‌های خارجی که با تصمیم مراجع امنیتی اعمال شده است، تمام تلاش ما در این ایام، فراهم کردن بستر لازم برای برقراری ارتباطات آحاد مردم و تسهیل کسب‌وکار آنان در فضای مجازی بوده است. این تلاش‌ها در ارائه پایدار خدمات توسط پلتفرم‌های ایرانی تجلی یافته و خوشبختانه هیچ سرویس داخلی در این مدت قطع یا مختل نشده است.
وی با بیان اینکه در این مدت تلاش‌های بسیار زیادی برای تقویت و حمایت از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی صورت گرفته است، افزود: سیاست وزارت ارتباطات این است که پلتفرم‌های داخلی به حدی از کیفیت و قابلیت برسند که حتی در صورت باز شدن پلتفرم‌های خارجی، بتوانند با آن‌ها رقابت و توجه کاربران را به خود جلب کنند.
وزیر ارتباطات، با اشاره به نگرانی‌های موجود در خصوص آسیب دیدن کسب‌وکارهای اینترنتی و آمارهای متناقض در خصوص تعداد کسب‌وکارهای آسیب‌دیده، گفت: برای ما حتی یک کسب‌وکار هم که از تصمیمات امنیتی این روزها متأثر شده باشد مهم است اما رقم‌های مطرح‌شده درباره اثر بستن یک پلتفرم خارجی بر اقتصاد دیجیتال، کارشناسی نیست و لازم است که نهادهای ذی‌ربط ارزیابی دقیقی از این مسئله ارائه دهند.
وی با اشاره به بسته حمایتی مصوب شده در کارگروه اقتصاد دیجیتال برای حمایت از سکوها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور افزود: وزارت ارتباطات حامی کسب‌وکارهای اینترنتی است و با پیگیری این وزارتخانه، یک سبد حمایتی متنوع برای توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی به تصویب دولت رسیده است که جزییات آن به‌زودی اعلام خواهد شد.
عضو شورای عالی فضای مجازی در ادامه با تأکید بر ضرورت تببین پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، خطاب به مدیران کل استانی این وزارتخانه گفت: مسئله دیگری که انتظار داریم در استان‌ها به‌طور جدی دنبال شود تبیین و فرهنگ‌سازی پنجره ملی خدمات دولت هوشمند است. با مراجعه به این پنجره، دریافت خدمات از دستگاه‌های دولتی و اجرایی تسهیل خواهد شد.
زارع پور با تأکید بر اینکه پروژه فیبر نوری از اولویت‌های اصلی وزارت ارتباطات است گفت: این پروژه را باید به‌طور جدی پیگیری کنید. پروژه فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها، پروژه کلیدی و زیرساختی ما در این دوره است و این پروژه می‌تواند منجر به تحول دیجیتال در استان‌ها شود.
بر اساس این گزارش، در ابتدای این نشست، مدیران کل استانی به طرح مسائل و مشکلات مربوط به استان خود پرداختند و پیشنهاداتی را نیز برای حل این مشکلات ارائه کردند.
آمار دقیق نیست
حالا اما وزیر ارتباطات، با اشاره به نگرانی‌ها درباره آسیب دیدن کسب‌وکارهای اینترنتی و آمارهای متناقض از تعداد کسب‌وکارهای آسیب‌دیده، گفت: برای ما حتی یک کسب‌وکار هم که از تصمیمات امنیتی این روزها متأثر شده باشد، مهم است اما رقم‌های مطرح‌شده درباره اثر بستن یک پلتفرم خارجی بر اقتصاد دیجیتال، کارشناسی نیست و لازم است که نهادهای ذی‌ربط ارزیابی دقیقی از این مسئله ارائه دهند.
عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در نشست هم‌اندیشی مدیران کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان‌های سراسر کشور با اشاره به اقدامات انجام‌شده طی یک سال گذشته، اظهار کرد: تمام تلاش ما در یک سال گذشته بر افزایش کیفیت زیرساخت‌های ارتباطی کشور، توسعه دولت هوشمند، شتاب بخشی به توسعه صنعت فضایی، هوشمندسازی شبکه پستی، تکمیل شبکه ملی اطلاعات و توسعه اقتصاد دیجیتال متمرکز بوده است و در این مسیر توفیقات مهمی کسب شده است که لازم است برای مردم تبیین شوند.
وی به تلاش‌های شبانه‌روزی مدیران و مسئولان وزارت ارتباطات در ایام اخیر اشاره کرد و افزود: با توجه به محدودیت دسترسی به برخی پلتفرم‌های خارجی که با تصمیم مراجع امنیتی اعمال شده است، تمام تلاش ما در این ایام، فراهم کردن بستر لازم برای برقراری ارتباطات آحاد مردم و تسهیل کسب‌وکار آنان در فضای مجازی بوده است که تجلی آن ارائه پایدار خدمات توسط پلتفرم‌های ایرانی بوده است، به‌گونه‌ای که خوشبختانه هیچ سرویس داخلی در این مدت قطع یا مختل نشد.
از ۸۰۰ هزار تا ۱۱ میلیون!
اتاق بازرگانی و فعالان فضای مجازی و استارت‌‎آپی و مراکز پژوهشی همچون موسسه پژوهشی بتا،آمارهای ۹ تا ۱۱ میلیون کسب و کار مرتبط با اینستاگرام را مطرح می کنند و از گردش مالی ۱۸ تا ۳۲ هزار میلیارد تومانی دراین پلتفرم سخن به میان می آورند اما از سوی دیگر معاون وزیر صمت معتقد است:«تجارت الکترونیکی» و کسب و کار مجازی در کشور دست ‌کم ‌هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان در سال فروش دارد و صدها زیرشاخه دارد و کسب‌وکارهایی که در اینستاگرام بودند، کمتر از ۳ درصد این عدد بودند. سرپرست مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (تتا) هم در همین زمینه می گوید: تخمین زده می‌شود بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار نفر در اینستاگرام صفحه تجارت الکترونیک داشته باشند که بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار شغل را شامل می‌شود.
حمایت بر مبنای کدام آمار؟
در چنین شرایطی که هنوز آمار مشخصی در خصوص میزان خسارت، تعداد فعالان کسب و کار مجازی و ... روشن نیست، دولت سخن از حمایت زا کسب و کارهای آسیب‌دیده می‌کند.
روشن نیست این حمایت از چه طریقی صورت خواهد گرفت و مبنای محاسبه ضرر و زیان کیست.
این سئوال بزرگی است که پیش روی سیاستگذار قرار دارد. امیرحسین اسدی مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت از تخصیص بسته حمایتی دو هزار میلیارد تومانی برای تبلیغات کسب‌وکارهای متضرر از قطعی اینترنت در صداوسیما و شبکه‌های اجتماعی خبر داده است اما هنوز شرایط تخصیص تسهیلات به این گروه روشن نیست.