تاریخ انتشار
دوشنبه ۲۵ مهر ۱۴۰۱ ساعت ۱۱:۱۷
کد مطلب : ۴۵۳۴۵۹
رسانهها درباره اوین چه نوشتهاند؟
اوین؛ از گاف لندنی تا بحران روایت
۰
کبنا ؛زندان اوین، یکی از زندانهای مهم کشور است شاید به این دلیل که در این زندان، زندانیان خاصی روز و شب را سپری میکنند. درگیری و آتش سوزی در این زندان خیلی سریع تیتر یک رسانهها شد. کبنا نیوز روایت رسانههای رسمی کشور را در ادامه منتشر کرده است.
اوین در دود و آتش
روزنامه شرق نوشت: زندان اوین از مهمترین و البته مشهورترین زندانهای ایران، شنبهشب غرق آتش و دود بود و تصاویری که افراد محلی از اوین منتشر میکردند، نشان از واقعهای فراتر از یک آتشسوزی ساده داشت. صدای تیراندازی و انفجار به میزانی بود که خانواده بسیاری از بازداشتشدگان اعتراضات اخیر را به سمت اوین کشاند تا از سلامت عزیزان خود اطلاعی کسب کنند.
بازار اخبار ضدونقیض داغ بود و در این بین اتفاقا رسانههای اصولگرا بیش از سایر رسانهها اخباری منتشر کردند که توسط قوه قضائیه تکذیب شد؛ مانند خبر درگیری در بند اراذل و اوباش که چنین بندی در اوین وجود ندارد یا خبر فرار زندانیان و انفجار بر اثر مین که آنهم از سوی دستگاه قضا تکذیب شد. البته یک منبع مطلع در گفتوگو با «شرق» انفجار مین و خروج زندانیان به محوطه زندان را تکذیب کرد و گفت: درگیری از بند سرقتیها آغاز شده و در نهایت در داخل زندان کنترل شده و هرگز به بیرون زندان و انفجار مین ختم نشده است. اما با توجه به صدای ممتد تیراندازی و چهار بار انفجار، احتمال درگیری میان زندانیان و نیروهای امنیتی زندان اولین گزینه بود و قوه قضائیه در اولین واکنش خود به ماجرای اوین، منکر درگیری نشد، اما دلیل حادثه را آتشسوزی در بخش خیاطخانه اوین عنوان کرد. همچنان توضیح قانعکنندهای در رابطه با صدای انفجارها و تیراندازیها منتشر نشده؛ بهخصوص که در میان تصاویر پربازدید شنبهشب، پرتاب شیئی آتشین از بیرون اوین به داخل مشهود است و هنوز مشخص نیست چرا و چگونه این اتفاق رخ داده است. طبق گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، «در پی درگیری شب گذشته بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیشآمده در کارگاه خیاطی این زندان که منجر به ورود سریع و بهموقع نیروهای انتظامی و امدادی شد، تعداد قابل توجهی از زندانیان نجات پیدا کرده و از صحنه آتشسوزی به نقطه امن منتقل شدند و متأسفانه چهار زندانی نیز فوت شده و تعدادی مجروح شدند». بر اساس همین گزارش، حال 4 نفر از مجروحان وخیم است و هر چهار زندانی فوتشده جزء محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. هرچند دود و آتش تا نیمهشب کنترل شد، اما تماس زندانیان امنیت با خانوادههایشان، به اوایل صبح موکول شد و بخش مهمی از زندانیان تا زمان نگارش این گزارش توانستهاند در تماس با خانواده از سلامت خود خبر دهند. البته خبرگزاری تسنیم به نقل از یک منبع آگاه در گزارش خود از غائله اوین نوشت: «زندانیان بند ۶ و بند ۷ که بند مخصوص سارقان و بند محکومان مالی است با یکدیگر درگیر میشوند، اما به دلیل درگیرشدن تعداد قابل توجهی از این زندانیان با یکدیگر، وکیلبندها با کمک نیروهای حراست سعی در متفرقکردن زندانیان میکنند. در این حین، برخی زندانیان با سوءاستفاده از فضای پیشآمده، انبار لباس را آتش میزنند. مدیریت زندان از آتشنشانی برای اطفای حریق کمک میگیرد و بعد از مدتی آتش خاموش میشود و اوضاع تحت کنترل قرار میگیرد». این خبرگزاری همچنین به نقل از این مقام امنیتی نوشت: «بسیاری از اعضای بند ۶ و ۷ زندان در این درگیری مشارکت نداشتند و به رفتار افراد مؤثر در این درگیری رسیدگی خواهد شد و در درگیری زندانیان، هیچ زندانی امنیتی دخالت نداشت و اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی جداست و با آن فاصله دارد».
همان شبانگاه شنبه، دادستان تهران با بیان اینکه اوضاع زندان اوین آرام شده و آرامش برقرار است، گفت: «درگیری زندانیان هیچ ارتباطی با اغتشاشات اخیر ندارد و اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده، جداست و با آن فاصله دارد». از صبح دیروز هم انتقال زندانیان بندهای 7 و 8 به زندان بزرگ انجام شد و یک منبع مطلع به «شرق» از انتقال همه این زندانیان به قرچک خبر داده است. حال اینکه این زندان با این حجم بالای بازداشتیهای اخیر چگونه باید پذیرای بازداشتیهای اوین هم باشد، خود جای تأمل دارد؛ بماند که همچنان از وضعیت تعدادی از زندانیان امنیتی همچون امیرعباس آذروند، مجید توکلی، حسین رونقی و بهاره هدایت و چند نفر دیگر خبری در دست نیست و تاکنون با خانوادههای خود تماس نگرفتهاند.
بههرحال هنوز مشخص نیست آتشسوزی باعث درگیری در زندان شده یا درگیری باعث آتشسوزی شده است؛ بماند که یاسر هاشمی در گفتوگویی کلابهاووس از تمدید مرخصی مهدی هاشمی خبر داد و گفت بدون هیچ توضیحی وقتی برادرش در پایان زمان مرخصی برای ادامه حبس به اوین بازگشته، با تمدید مرخصی خود مواجه شده است. اگرچه چندی پیش زندان لاکان رشت هم شاهد ماجرایی نزدیک به اوین بود، اما بازتاب حادثه اوین متفاوت است؛ زیرا زندان اوین یکی از زندانهای مهم کشور است که علاوه بر اینکه سه بند امنیتی موسوم به دو الف، ۲۰۹ و ۲۴۱ در آن قرار دارد، برخی از مجرمان خاص از جمله متهمان مربوط به جرائم امنیتی نیز در این زندان نگهداری میشوند و به همین جهت همواره مورد توجه بوده و بسیاری از روزنامهنگاران، دانشجویان و فعالان مدنی بازداشتی اکنون در اوین هستند. بنابراین پیگیری و شفافسازی اوین، حداقل انتظار است.
گاف لندنی اوین
روزنامه جوان نوشت: اغتشاش در اوین، بهواقع یک گاف بزرگ انگلیسی بود. اول از جهت آنکه تصور کردند اوین را میتوانند بهعنوان یک محل تجمع نخبگانی معرفی کنند، زیرا بلافاصله هزاران توئیت زدند که «نخبگان ما را در اوین کشتند»! با آنکه دعوای ساختگی را در بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی ترتیب دادند. دوم آنکه گمان بردند با خالیشدن خیابانها، یک جای سربسته بهترین جایی است که میتوانند درباره آن هزاران دروغ بگویند و سر خمره دروغ را بسته نگه دارند. سوم از آن جهت که دو تا سه ساعت قبل از آشوب اوین، اکانتهای توئیتری شروع به انتشار توئیتهایی با مضمون «آشوب در اوین»، «آژیر اوین به صدا درآمد» و «نخبههای اوین را کشتند» کردند که نشان از برنامهریزی قبلی داشت، اما با یک مشت خشکمغز! و گاف آخر را بدون وقاحت و با اطمینان بهنفس کامل شبکه داعشی ایراننال داد، وقتی زیرنویس شبکه این شد: «تیتر فعلاً این باشه: چهل کشته و صدها زخمی در اوین»! ظاهراً کارگردان تلویزیونی فراموش کرده است بخش اول پیامک موساد یا وزارتخارجه انگلیس (تیتر فعلاً این باشه) را پاک کند و همان را کاملاً زیرنویس کرده است. به همین راحتی هر چیزی را در یک اتاق بسته تیتر میکنند و متأسفانه حتی به نخبگان و مشاهیر و خواص ما میفروشند!
در شرایطی که فراخوان تلویزیونهای ماهوارهای فارسی زبان برای تجمع و آشوب در روز شنبه با بیتوجهی مردم و حتی جوانان و نوجوانان مواجه شد و خیابانهای شهرها در حالتی کاملاً عادی بود، ضد انقلاب و جریانبرانداز به سراغ سناریوهای بعدی خود رفته و اغتشاشات را از کف خیابان به زندان اوین کشاندند! برخی گمانه زنیها از برنامهریزی شدهبودن حادثه آتشسوزی اوین حکایت دارد. همچنان که برخی اکانتهای توئیتری چند ساعت قبل از حادثه جزئیات آن را منتشر کردند! این درگیری بین زندانیان بند ۷ اوین (محکومان مالی) با زندانیان بند ۸ (سارقان) به وجود آمد و عدهای با سوءاستفاده از شرایط انبار لباس و کارگاه کارآفرینی زندان را آتش زدند و ماجرا هیچ ربطی به زندانیان سیاسی ندارد، اما طراحان این پروژه در امتداد پروژه مرگ مهسا امینی و کشتهسازی نیکا شاکرمی و سارینا اسماعیلزاده و سپس آیتک رضایی و نیما شفقدوست، حالا که از به خیابان کشاندن مردم و شورش و اغتشاشگری ناامید شدهاند، سناریوهای بعدیشان را تیک میزنند!
گزارش کمیته حقیقتیاب مجلس شورای اسلامی که روز گذشته در صحن مجلس قرائت شد نیز بر این تأکید دارد که هیچگونه ضرب و جرح و برخورد فیزیکی با مهسا امینی رخ ندادهاست. با وجود این، همچنان فتنهانگیزی شبکههای معاند فارسیزبان به همراه لشکر سلبریتیهای داخلیشان ادامه دارد و هشتگ مهسا امینی همچنان ترند باقی ماندهاست.
در این میان، گزینههای تازهتری هم به پروژههای کشتهسازی اضافه میشوند. نمونهاش آیتک رضایی، دختر نوجوانی که خرداد ماه امسال خودکشی کرده و همان زمان هم مرگش رسانهای شد، اما بنگاههای دروغپردازی بیبیسی و یاران اینترنشنال
از یکسو و برخی جریانهای سلبریتی داخلی از سوی دیگر به این ماجرا دامن میزنند و همچنان به دنبال اغتشاشگری و تهییج عواطف اقوام مختلف هستند. در کنار این براندازان که در تفرقهافکنی بین اقوام ایرانی ناکام ماندهاند و از سوی دیگر نیز پروژههای کشتهسازیشان یکی پس از دیگری رسوا میشود، به سراغ گزینههای بعدی پروژه براندازی خود رفتهاند. پروژههایی همچون آشوب در زندان و تلاش برای فرار زندانیان، اما ببینیم ماجرای آتشسوزی زندان اوین چه بود.
ماجرای یک آتشسوزی مشکوک
ساعت ۲۱:۱۰ شب شنبه ۲۳ مهرماه، درگیری صوری بین تعدادی از زندانیان بند ۷ اوین (محکومان مالی) با زندانیان بند ۸ (سارقان) بهوجود آمد که در میان درگیری عدهای از فرصت سوءاستفاده کرده و انبار لباس و کارگاه کارآفرینی زندان را آتش میزنند که منجر به آتشسوزی گسترده، سرایت بهبند ۸ و اعزام آتشنشانان برای اطفای حریق شد. برخی گزارشات نشان میدهد تعدادی از زندانیان موفق شدهبودند سلاح سرد برای خود تهیه کنند تا با درگیری با نیروهای تأمین امنیت زندان به آنها آسیب بزنند، همین موضوع هم فرضیه از پیش طراحیشده بودن ماجرا را تقویت میکند. در جریان درگیری با انتظامات زندان به سلاح هم دست پیدا کردند که سریعاً اوضاع کنترل شد. اما شبکههای ماهوارهای معاند با انتشار تصاویری مستقیم از زندان اوین تلاش کردند تا از یک سو اقتدار جمهوری اسلامی را به چالش بکشند و از سوی دیگر سطح خشم و هیجانات اجتماعی را بالا ببرند. یک ویدئو از معترضینی که به سمت اوین میروند وایرال شده که در حال آتشزدن پرچم هستند.
حتی برای تهییج آشوبگران برای حضور خیابانی برخی خبرنگاران معاند این ماجرا را به انقلاب فرانسه ارتباط دادند و اشاره به فتح قلعه باستیل توسط انقلابیون فرانسه، مدعی شدند آغاز پیروزی انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه بود. برخی کاربران هم معتقدند، اکانتهای سایبری وابسته به جریان معاند چند ساعت زودتر از وقوع آتشسوزی و تیراندازی، خبر آژیر ممتد و دود ناشی از آتش زندان اوین را منتشر کردند؛ موضوعی که موجب شده ادعای «از قبل برنامهریزی شدن» این اتفاق قوت بگیرد. به طور مثال در حالی که حادثه ساعت ۹ شب اتفاق افتادهاست، اکانتهای توئیتری معاند از ساعت ۵/۵ بعد از ظهر درباره به صدا درآمدن آژیر زندان توییت زدهاند!
البته کاربران معاند نیز مدعی هستند جمهوری اسلامی با این اقدام قصد داشته بهانهای دست و پا کند تا از شر زندانیان سیاسی خلاص شود و مجبور به آزادی آنها نشود. این کاربران تا ساعات پایانی شب تمام تلاش خود را کردند تا با دروغپردازی و رؤیاپردازی، جوانان و مردم را به خیابان بکشند و آشوب کنند. همچنان که برخی فعالان رسانهای معاند در توئیتر در تلاشند مدام با اخبار فیک و تأیید نشده، به هیجان این خبر ضریب بدهند. از جمله شنیده شدن صدای تیراندازی و شورش در زندانهای شیراز و تبریز. این در حالی است که بند ۷ زندان اوین برای زندانیان مالی و بند ۸ این زندان برای زندانی کردن سارقان است.
یک منبع آگاه هم در اینباره میگوید: «در درگیری زندانیان، هیچ زندانی امنیتی دخالت نداشت و اساساً بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی جداست و با آن فاصله دارد.»
از همه جالبتر گاف شبکه سعودی ایران اینترنشنال در فضاسازی و خبرسازی درباره حادثه شب گذشته در زندان اوین است که در زیرنویس خود نوشت: «تیتر فعلاً این باشه: ۴۰ کشته و صدها زخمی در آتشسوزی اوین.»
آتشسوزی اوین به روایت مرکز رسانه قوهقضائیه
مرکز رسانه قوه قضائیه نیز ماجرای آتشسوزی زندان اوین را این گونه روایت میکند: در پی درگیری شب گذشته بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیش آمده در کارگاه خیاطی این زندان، که منجر به ورود سریع و به موقع نیروهای انتظامی و امدادی شد، تعداد قابلتوجهی از زندانیان نجات پیدا کردند و از صحنه آتشسوزی به نقطه امن منتقل شدند و متأسفانه چهار زندانی نیز فوت و تعدادی مجروح شدند. بر اساس این گزارش، طبق آخرین اطلاعات به دست آمده، چهار نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتشسوزیها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شدهاند.
هر چهار زندانی فوتشده جزو محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. این گزارش میافزاید اکثر زندانیهای مجروح شده به صورت سرپایی مداوا شدند و تنها ۱۰ نفر از آنان در مراکز درمانی بستری هستند که حال چهار نفر وخیم گزارش شدهاست. در این گزارش تأکید شده پس از ورود به موقع دادستان تهران، رئیس سازمان زندانها در محل زندان اوین با همکاری مسئولان زندان، نیروهای انتظامی، آتشنشانی و اورژانس بیش از ۷۰زندانی که در معرض خطر آسیبدیدگی بودند، نجات پیدا کردند. گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه خاطر نشان میکند: در جریان درگیری و آتشسوزی شب گذشته زندان اوین تعدادی از زندانیان جرائم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذ شده موفق به فرار نشدند. در پایان گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه تأکید شده، شرایط زندان اوین از نیمه شب گذشته عادی است و امکان تماس زندانیان با خانواده از همان شب گذشته و ساعتی پس از اطفای حریق فراهم شده تا نگرانیهای احتمالی رفع شود.
هویت زندانیان فوتشده نیز به اطلاع خانواده آنها رسیده و اسامی درگذشتگان متعاقباًَ و پس از دستور مقام قضایی منتشر خواهد شد.
موضعگیری امریکا درباره آتشسوزی اوین
یک منبع مطلع در سازمان زندانها همچنین انفجار مین را در زندان اوین تکذیب کرد. یک منبع مطلع در سازمان زندانها ضمن تکذیب خبر انفجار مین در زندان اوین گفت: در جریان اتفاقات شب گذشته هیچ زندانی وارد محوطه نشده و خبر روی مین رفتن زندانیها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتیها رخ داده و مربوط به بخش زندانیان امنیتی نبودهاست. ماجرای اوین، اما بهانهای برای دخالت مستقیمتر امریکا در امور داخلی کشورمان شدهاست. بر این اساس سخنگوی وزارت خارجه امریکا در واکنش به آتشسوزی زندان اوین اعلام کرد که گزارشها را با فوریت پیگیری میکند. ند پرایس افزود: «با سوئیس به عنوان حافظ منافع خود در ایران در تماس هستیم.»
دروغپردازی و کمک گرفتن از سلبریتیها در ماجرای اردبیل
هر چند ماجرای آتشسوزی اوین و حواشی و روایتهای گوناگون از آن، روز گذشته در صدر اخبار بود، اما پروژه کشتهسازی هم همچنان دنبال میشود. طی دو روز اخیر حجم گستردهای از اخبار و گزارشهای تولیدی شبکههای ایران اینترنشنال و بیبیسی به موضوع جان باختن یک دختر دانشآموز اردبیلی اختصاص یافتهاست. رسانههای ضد ایرانی طی روزهای اخیر تلاش کردند با بمباران خبری و ترکیب راست و دروغ، فضای افکار عمومی را در استان اردبیل تهییج کنند. شبکه سعودی اینترنشنال مدعی شد که دختری به نام «آیتک یا اسرا» پنجشنبه ۲۱ مهر در اردبیل در مدرسه از نیروهای امنیتی کتک خورده و در بیمارستان فوت کرده! این در حالی است که اسرا پناهی روز چهارشنبه جان خود را از دست داده و آیتک دختری است که خرداد امسال فوت کردهاست. همچنین امروز تصویر دختری در شبکههای اجتماعی منتشر شده که او را آیتک معرفی کردهاند، اما چندی پیش برخی با همین تصویر مدعی شدند این دختر در سنندج کشته شدهاست!
شبکه سعودی مدعی شده که اسرا دانشآموز دبیرستان شاهد اردبیل بوده، اما اسرا پناهی دانشآموز دبیرستان سبلان بودهاست. همچنین بیبیسی مدعی شده این دختر بر اثر خونریزی داخلی جان باختهاست، اما عموی اسرا پناهی اعلام کردهاست که برادرزادهاش بر اثر نارسایی قلبی که بهصورت مادرزادی داشته در بیمارستان فوت کردهاست. بیبیسی مدعی شد ۱۰ دانشآموز مدرسه شاهد اردبیل پنجشنبه دستگیر شدند، اما آموزشوپرورش اردبیل این موضوع را تکذیب کردهاست. در این ادعاها رسانههای ضد ایران پنجشنبه را روز حضور دختران در مدرسه اعلام کردند، اما مدارس پنجشنبهها تعطیل است.
طی یک ماه اخیر اخبار ضد و نقیض زیادی در شبکههای مجازی منتشر شدهاست که صحتسنجی آنها برای عموم مردم امکانپذیر نیست و نیاز است که افکار عمومی از مبادی رسمی اخبار دقیق را دنبال کنند و بازیچه دست رسانهها نشوند که در برهههای مختلف نشان دادهاند که صرفاً به دنبال اهداف سیاسی هستند و چیزی به اسم خیر و صلاح مردم در قاموس آنها دیده نمیشود. در عین حال، شبکههای ماهوارهای معاند، پیگیری دنباله پروژه کشتهسازی را به سلبریتیها واگذار کردهاند!
دامن زدن سلبریتیها بر شایعه فوت دانشآموز اردبیلی
درباره شایعه فوت دانشآموز اردبیلی توسط نیروهای انتظامی، یکی از چهرههای ورزشی در پست اینستاگرامی خود مدعی فوت یک دانشآموز شد. به رغم شفافسازیها درباره شایعه کشتهشدن یک دانشآموز اردبیلی، وی با نشر پیامی تحریکآمیز نوشت: «سکوت ناشی از اعمال فشار حاکمیت در برابر اعتراضات و هتکحرمت به دانشجویان دانشگاه شریف... منجر به تعرض به دانشآموزان بیگناه در مدارس و ضربوشتم و ریختن خون یکی دیگر از دخترانم در زادگاهم گردیده، سکوتی که تاوان مرگ دارد...» این چهره ورزشی سکوت خود را در اعتراضات نتیجه این اخبار و رفتارهای نیروهای امنیتی قلمداد میکند. برخی فوتبالیستهای حاشیهساز دیگر هم، پستهای تندی برای دامن زدن به این شایعه منتشر کردهاند.
معرفی چهرههای تازه در پروژه کشتهسازی
نیما شفقدوست هم نوجوان دیگری است که بنگاه شایعهپراکنی بیبیسی و ایران اینترنشنال، مدعی کشته شدن وی در جریان اغتشاشات اخیر هستند. در حالی که فرمانده انتظامی ارومیه با تأکید بر اینکه رسانههای معاند با پمپاژ اخبار دروغین مبنی بر فوت نوجوان ارومیهای به نام «نیما شفقدوست» در پی تجمعات اخیر در ارومیه سعی در گمراهی مردم را دارند، گفت: «این نوجوان حدود سه هفته پیش به علت اینکه توسط سگ گاز گرفته شدهبود به یکی از مراکز درمانی ارومیه مراجعه و سپس از ادامه درمان در بیمارستان خودداری میکند و در منزل تحت مداوا قرار میگیرد و بهعلت شدت عفوفت محل گازگرفتگی، در نهایت فوت میکند.»
شب داغ اوین
آرمان امروز نوشت: حدود ساعت 9 شنبه شب خبري مبني بر حريق در زندان اوين تهران در رسانهها منتشر شد . در پي آن رسانه قوه قضاييه در خبري نوشت: در پي درگيري شنبه شب بين برخي از زندانيان بند ويژه سرقت و محکوميتهاي مالي زندان اوين و آتش سوزي در کارگاه خياطي اين زندان پيش آمده، منجر به ورود سريع و به موقع نيروهاي انتظامي و امدادي شد و در ادامه تعداد قابل توجهي از زندانيان نجات پيدا کردند و از صحنه آتش سوزي به نقطه امن منتقل گرديدند و متاسفانه 4 زنداني نيز فوت شده و تعدادي مجروح شدند.
بر اساس گزارشات تکميلي رسمي حادثه و طبق آخرين اطلاعات تا کنون 4 نفر از زندانيان درگذشتند و 61 زنداني نيز مجروح شدهاند. هر 4 زنداني فوت شده جزو محکومين ناشي از سرقت بودند که در زندان اوين دوران محکوميت خود را طي ميکردند. طبق خبرهاي منتشر شده اکثر زندانيهاي مجروح شده به صورت سرپايي مداوا شدند و تنها 10 نفر از آنان در مراکز درماني بستري هستند که حال 4 نفر وخيم گزارش شده است. پس از وقوع اين حادثه، با ورود به موقع دادستان تهران و رئيس سازمان زندانها در محل زندان اوين و با همکاري مسئولان زندان، نيروهاي انتظامي، آتش نشاني و اورژانس بيش از 70 زنداني که در معرض خطر آسيب ديدگي بودند نجات پيدا کردند.
در جريان اين حادثه تعدادي از زندانيان جرايم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهيدات حفاظتي اتخاذ شده موفق به فرار نشدند و در ادامه شايعاتي مبني بر انفجار مين در آخرين مراحل فرار منتشر شده که در ادامه اين گزارش به آنها خواهيم پرداخت. شرايط زندان اوين از نيمه شب حادثه عادي گزارش شده است و امکان تماس زندانيان با خانواده از همان شب و ساعتي پس از اطفاي حريق فراهم گرديده تا نگرانيهاي احتمالي رفع شود. طبق اعلام مسئولان زندان اوين، هويت زندانيان فوت شده به اطلاع خانواده آنها رسيده و اسامي درگذشتگان متعاقبا و پس از دستور مقام قضائي منتشر خواهد شد.
جزئيات ديگري از آتشسوزي زندان اوين
يک منبع آگاه در ساعات ابتداي اين حادثه در زندان اوين به تسنيم گفت: زندانيان بند 6 و بند 7 که بند مخصوص سارقان و بند محکومان مالي است با يکديگر درگير ميشوند اما بهدليل درگير شدن تعداد قابلتوجهي از اين زندانيان با يکديگر، وکيل بندها با کمک نيروهاي حراست سعي در متفرق کردن زندانيان ميکنند. در اين حين، برخي زندانيان با سوءاستفاده از فضاي پيشآمده، انبار لباس را آتش ميزنند. مديريت زندان از آتشنشاني براي اطفاي حريق کمک ميگيرد و بعد از مدتي آتش خاموش ميشود و اوضاع تحت کنترل قرار ميگيرد. اين مقام امنيتي با بيان اينکه بسياري از اعضاي بند 6 و 7 زندان در اين درگيري مشارکت نداشتند، گفت که به رفتار افراد مؤثر در اين درگيري رسيدگي خواهد شد. در درگيري زندانيان، هيچ زنداني امنيتي دخالت نداشت و اساساً بند مرتبط با زندانيان امنيتي از بندهاي سارقان و محکومان مالي جداست و با آن فاصله دارد.
درگيري زندان اوين ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد
دادستان تهران اعلام کرد که درگيري زندان اوين ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد و اوضاع زندان اوين آرام شده و آرامش برقرار است.
علي صالحي، دادستان تهران در واکنش به خبر آتشسوزي و درگيري در زندان اوين گفت: درگيري روز شنبه 23 مهر 1401 زندانيان هيچ ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد و اساساً بند مرتبط با زندانيان امنيتي از بندهاي سارقان و محکومان مالي، که آتش و درگيري آنجا رخ داده، جداست و با آن فاصله دارد.
انفجار مين تکذيب شد
در برخي از فيلمهاي منتشر شده انفجارهايي در تصاوير مشخص است که برخي از رسانهها اعلام کرده بودند اين انفجارها مربوط به انفجار مينهايي است که در اطراف زندان کار گذاشته شده است تا مانع فرار زندانيان شود ولي ساعاتي بعد از حادثه اين خبر تکذيب شد. يک منبع مطلع در سازمان زندانها ضمن تکذيب خبر انفجار مين در زندان اوين گفت: در جريان اين اتفاقات هيچ زنداني وارد محوطه نشده و خبر روي مين رفتن زندانيها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتيها رخ داده و مربوط به بخش زندانيان امنيتي نبوده است.
مساله اصلي ايجاد حريق و آتشسوزي بود
محسن منصوري، استاندار تهران در گفتوگو با بخش خبري ساعت 23 همان شب در خصوص حادثه زندان اوين نيز از داخل محوطه زندان اوين گفت: اتفاقاتي در داخل اين مجموعه (زندان اوين) افتاد و يکمقدار داخل بخشي از بندهايي مثل بند 7 و 8 شلوغ شده بود، منتها مساله اصلي در بندي بود که اراذل و اوباش آنجا حضور داشتند، با حضور سريع مجموعه نيروي انتظامي، يگان امداد و يگان ويژه، مشکل خاصي نيست و وضعيت زندان کاملا تحت کنترل و آرامش در مجموعه زندان برقرار است. مساله اصلي در حقيقت ايجاد حريق و آتشسوزي بود که توسط بعضي از زندانيان در مجموعه زندان اتفاق افتاده بود که آنهم با حضور عوامل آتشنشاني و انتظامي کنترل و مهار شد. به دليل شرايط امنيتي، خيابانهاي اطراف زندان در حال رصد و تحت کنترل است.
وي از مردم خواست که به فراخوانها و شايعهپراکنيهاي رسانههاي فارسيزبان بيگانه توجه نکنند و در عين حال گفت که در ارتباطهاي بعدي جزئيات مسايل را بيشتر اعلام خواهد کرد.
خبرگزاري ايسنا که گفتوگوي استاندار تهران را منتشر کرده بود در ادامه نوشت : «اين در حالي است که اساسا در زندان اوين، بندي مخصوص اراذل و اوباش وجود ندارد و امکان دارد که در بيان اين مطلب اشتباه شده باشد. بازداشتگاه اوين يکي از مشهورترين و مهمترين زندانهاي کشور است که محکومان مالي و امنيتي در اين زندان نگهداري ميشوند.»
اوین؛ خباثت براندازها و بحران روایت
روزنامه فرهیختگان نوشت: زندان اوین آتش گرفت. این خبری بود که شنبهشب فضای رسانهای را در بهت فرو برد. آنچه بیش از انتشار اخبار ضدونقیضی که در ساعات اولیه وقوع حادثه منتشر میشد جلب توجه کرد، ورود رئیسجمهور آمریکا به ماجرا و بهرهبرداری از اتفاق رخداده بود. در شرایطی که فراخوان اغتشاش سراسری برای روز شنبه با استقبال روبهرو نشده بود انتشار خبر آتشسوزی در زندان اوین در ساعات پایانی 23 مهرماه نهتنها قدرت این را داشت تا مضحکه شدن فراخوانهای فانتزی و غیرواقعی جریان معاندان را به حاشیه ببرد، بلکه باعث شد جو بایدن نیز هیجانزده وارد کارزار شده و با اظهار شادمانی از ماجرای رخداده بگوید: «باید اعتراف کنم از شجاعت مردان و زنانی که به خیابانها آمدهاند، شگفتزده شدهام.» او در ادامه با سخنانی تهدیدآمیز مدعی شد: «این روند تا مدتهاى بسیار طولانى متوقف نمىشود.» این نخستینبار نیست که مقامات آمریکایی با گیر افتادن در دام جوسازی رسانههای خود ذوقزده شده و در حمایت از اغتشاشگران ایران اعلام موضع رسمی میکنند، اما درنهایت این دیوار واقعیت جامعه ایران است که سرنوشت شکستخورده سیاستهای ضدایرانی آمریکا را تکرار میکند.
ماجرای اوین به نقل از قوه قضائیه
بعد از انتشار چند خبر تاییدنشده درباره کشته شدن زندانیان فراری حین عبور از میدان مین و انفجار چند مین، نهایتا مرکز رسانه قوه قضائیه فرمان خبررسانی را در دست گرفت تا بیش از این رسانههای رسمی و غیررسمی به انتشار اخبار تاییدنشده دامن نزنند. مطابق گزارشی که این مرکز منتشر کرده است در پی درگیری شنبهشب بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیشآمده در کارگاه خیاطی این زندان ۴ نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتشسوزیها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شدند. هر ۴ زندانی فوتشده جزء محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. مطابق این گزارش حال 4 زندانی نیز وخیم گزارش شده است. گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه همچنین خبر از این میدهد که در جریان درگیری و آتشسوزی شنبهشب زندان اوین تعدادی از زندانیان جرایم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذشده موفق به فرار نشدند. در پایان گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه تاکید شده شرایط زندان اوین از نیمهشب گذشته(نیمهشب یکشنبه) عادی است و امکان تماس زندانیان با خانواده از همان شب و ساعتی پس از اطفای حریق فراهم شده تا نگرانیهای احتمالی رفع شود.
احتمال خرابکاری
بعد از انتشار خبر آتشسوزی زندان اوین در یکشنبه نسبتا آرام که کاملا برخلاف میل جبهه آشوبطلبان بود، برخی این احتمال را مطرح کردند که حادثه زندان اوین در یک اقدام برنامهریزیشده توسط نیروهای تحت امر معاندان رخ داده تا خوراک رسانهای مناسب برای هشتگسازیهای هیجانی تامین شود و حتی برخی نیز با اشاره به این امر دعوای رخداده را هم تبانی و ازپیشطراحی شده قلمداد کردند. اگرچه دادستان تهران این احتمال را رد کرده و گفته است «اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده جداست و فاصله دارد»، اما سابقه اقدامات خرابکارانه گروهکهایی که تجربه تاریخی مشابهی را خلق کردهاند این احتمال را همچنان پررنگ نگه میدارد.
روایت تاریخی از خرابکاری در زندان
ایرج مصداقی، از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق و از منتقدان فعلی منافقین در کتاب خاطراتش به نام «نه زیستن، نه مرگ» علنا به این موضوع اشاره دارد که از یک طرف بچههای تشکیلات زندان در مرخصیها با عناصر سازمان ارتباط میگرفتند و از طرف دیگر پیکهای سازمان از خارج کشور به ایران آمده و با تلاش برای دستگیر شدن، خود را به زندان رسانده و خط و خطوط لازم را به تشکیلات داخل بندها میدادند. ابراهیم خدابنده، از اعضای جداشده مجاهدین خلق که سالها در ارتباط با شخص مسعود رجوی بود، درباره تشکیلات زندان و نقش آنها در عملیات موسوم به فروغ جاویدان در گفتوگو با مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفته است: «...در آن دوران سازمان میگفت که نفراتش در زندان تشکیلات دارند، تشکیلاتشان هم وصل است. مثلا سازمان در عراق یک موزه داشت و در این موزه مثلا تسبیح با هسته خرما درست شده بود که گفته میشد این هسته خرما توسط مسئولان تشکیلات ما در زندان برای مسعود رجوی درست شده و فرستاده شده است. نامهها و اخبار زندان از طریق ملاقات خانوادهها تبادل میشد و تشکیلاتی آنجا بود.»
از آنجایی که همچنان برخی وابستگان به جریان منافقین در کشور حضور داشته و مطابق رویکرد تروریستی پیشکسوتان آلبانینشین خود مترصد فرصتی برای ایجاد آشوب در کشور هستند و سابقه تشکیلاتی آنها نیز برنامهریزی برای سوءاستفاده از محیط زندان را نشان میدهد فکر کردن به این گزاره که شاید اتفاق رخداده در زندان اوین اقدامی از پیش برنامهریزیشده باشد امری غیرمنطقی به نظر نمیرسد و برای تایید یا رد آن باید منتظر گزارشهای تکمیلی مقامات رسمی از اتفاق روز شنبه ماند.
اوین در دود و آتش
روزنامه شرق نوشت: زندان اوین از مهمترین و البته مشهورترین زندانهای ایران، شنبهشب غرق آتش و دود بود و تصاویری که افراد محلی از اوین منتشر میکردند، نشان از واقعهای فراتر از یک آتشسوزی ساده داشت. صدای تیراندازی و انفجار به میزانی بود که خانواده بسیاری از بازداشتشدگان اعتراضات اخیر را به سمت اوین کشاند تا از سلامت عزیزان خود اطلاعی کسب کنند.
بازار اخبار ضدونقیض داغ بود و در این بین اتفاقا رسانههای اصولگرا بیش از سایر رسانهها اخباری منتشر کردند که توسط قوه قضائیه تکذیب شد؛ مانند خبر درگیری در بند اراذل و اوباش که چنین بندی در اوین وجود ندارد یا خبر فرار زندانیان و انفجار بر اثر مین که آنهم از سوی دستگاه قضا تکذیب شد. البته یک منبع مطلع در گفتوگو با «شرق» انفجار مین و خروج زندانیان به محوطه زندان را تکذیب کرد و گفت: درگیری از بند سرقتیها آغاز شده و در نهایت در داخل زندان کنترل شده و هرگز به بیرون زندان و انفجار مین ختم نشده است. اما با توجه به صدای ممتد تیراندازی و چهار بار انفجار، احتمال درگیری میان زندانیان و نیروهای امنیتی زندان اولین گزینه بود و قوه قضائیه در اولین واکنش خود به ماجرای اوین، منکر درگیری نشد، اما دلیل حادثه را آتشسوزی در بخش خیاطخانه اوین عنوان کرد. همچنان توضیح قانعکنندهای در رابطه با صدای انفجارها و تیراندازیها منتشر نشده؛ بهخصوص که در میان تصاویر پربازدید شنبهشب، پرتاب شیئی آتشین از بیرون اوین به داخل مشهود است و هنوز مشخص نیست چرا و چگونه این اتفاق رخ داده است. طبق گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، «در پی درگیری شب گذشته بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیشآمده در کارگاه خیاطی این زندان که منجر به ورود سریع و بهموقع نیروهای انتظامی و امدادی شد، تعداد قابل توجهی از زندانیان نجات پیدا کرده و از صحنه آتشسوزی به نقطه امن منتقل شدند و متأسفانه چهار زندانی نیز فوت شده و تعدادی مجروح شدند». بر اساس همین گزارش، حال 4 نفر از مجروحان وخیم است و هر چهار زندانی فوتشده جزء محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. هرچند دود و آتش تا نیمهشب کنترل شد، اما تماس زندانیان امنیت با خانوادههایشان، به اوایل صبح موکول شد و بخش مهمی از زندانیان تا زمان نگارش این گزارش توانستهاند در تماس با خانواده از سلامت خود خبر دهند. البته خبرگزاری تسنیم به نقل از یک منبع آگاه در گزارش خود از غائله اوین نوشت: «زندانیان بند ۶ و بند ۷ که بند مخصوص سارقان و بند محکومان مالی است با یکدیگر درگیر میشوند، اما به دلیل درگیرشدن تعداد قابل توجهی از این زندانیان با یکدیگر، وکیلبندها با کمک نیروهای حراست سعی در متفرقکردن زندانیان میکنند. در این حین، برخی زندانیان با سوءاستفاده از فضای پیشآمده، انبار لباس را آتش میزنند. مدیریت زندان از آتشنشانی برای اطفای حریق کمک میگیرد و بعد از مدتی آتش خاموش میشود و اوضاع تحت کنترل قرار میگیرد». این خبرگزاری همچنین به نقل از این مقام امنیتی نوشت: «بسیاری از اعضای بند ۶ و ۷ زندان در این درگیری مشارکت نداشتند و به رفتار افراد مؤثر در این درگیری رسیدگی خواهد شد و در درگیری زندانیان، هیچ زندانی امنیتی دخالت نداشت و اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی جداست و با آن فاصله دارد».
همان شبانگاه شنبه، دادستان تهران با بیان اینکه اوضاع زندان اوین آرام شده و آرامش برقرار است، گفت: «درگیری زندانیان هیچ ارتباطی با اغتشاشات اخیر ندارد و اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده، جداست و با آن فاصله دارد». از صبح دیروز هم انتقال زندانیان بندهای 7 و 8 به زندان بزرگ انجام شد و یک منبع مطلع به «شرق» از انتقال همه این زندانیان به قرچک خبر داده است. حال اینکه این زندان با این حجم بالای بازداشتیهای اخیر چگونه باید پذیرای بازداشتیهای اوین هم باشد، خود جای تأمل دارد؛ بماند که همچنان از وضعیت تعدادی از زندانیان امنیتی همچون امیرعباس آذروند، مجید توکلی، حسین رونقی و بهاره هدایت و چند نفر دیگر خبری در دست نیست و تاکنون با خانوادههای خود تماس نگرفتهاند.
بههرحال هنوز مشخص نیست آتشسوزی باعث درگیری در زندان شده یا درگیری باعث آتشسوزی شده است؛ بماند که یاسر هاشمی در گفتوگویی کلابهاووس از تمدید مرخصی مهدی هاشمی خبر داد و گفت بدون هیچ توضیحی وقتی برادرش در پایان زمان مرخصی برای ادامه حبس به اوین بازگشته، با تمدید مرخصی خود مواجه شده است. اگرچه چندی پیش زندان لاکان رشت هم شاهد ماجرایی نزدیک به اوین بود، اما بازتاب حادثه اوین متفاوت است؛ زیرا زندان اوین یکی از زندانهای مهم کشور است که علاوه بر اینکه سه بند امنیتی موسوم به دو الف، ۲۰۹ و ۲۴۱ در آن قرار دارد، برخی از مجرمان خاص از جمله متهمان مربوط به جرائم امنیتی نیز در این زندان نگهداری میشوند و به همین جهت همواره مورد توجه بوده و بسیاری از روزنامهنگاران، دانشجویان و فعالان مدنی بازداشتی اکنون در اوین هستند. بنابراین پیگیری و شفافسازی اوین، حداقل انتظار است.
گاف لندنی اوین
روزنامه جوان نوشت: اغتشاش در اوین، بهواقع یک گاف بزرگ انگلیسی بود. اول از جهت آنکه تصور کردند اوین را میتوانند بهعنوان یک محل تجمع نخبگانی معرفی کنند، زیرا بلافاصله هزاران توئیت زدند که «نخبگان ما را در اوین کشتند»! با آنکه دعوای ساختگی را در بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی ترتیب دادند. دوم آنکه گمان بردند با خالیشدن خیابانها، یک جای سربسته بهترین جایی است که میتوانند درباره آن هزاران دروغ بگویند و سر خمره دروغ را بسته نگه دارند. سوم از آن جهت که دو تا سه ساعت قبل از آشوب اوین، اکانتهای توئیتری شروع به انتشار توئیتهایی با مضمون «آشوب در اوین»، «آژیر اوین به صدا درآمد» و «نخبههای اوین را کشتند» کردند که نشان از برنامهریزی قبلی داشت، اما با یک مشت خشکمغز! و گاف آخر را بدون وقاحت و با اطمینان بهنفس کامل شبکه داعشی ایراننال داد، وقتی زیرنویس شبکه این شد: «تیتر فعلاً این باشه: چهل کشته و صدها زخمی در اوین»! ظاهراً کارگردان تلویزیونی فراموش کرده است بخش اول پیامک موساد یا وزارتخارجه انگلیس (تیتر فعلاً این باشه) را پاک کند و همان را کاملاً زیرنویس کرده است. به همین راحتی هر چیزی را در یک اتاق بسته تیتر میکنند و متأسفانه حتی به نخبگان و مشاهیر و خواص ما میفروشند!
در شرایطی که فراخوان تلویزیونهای ماهوارهای فارسی زبان برای تجمع و آشوب در روز شنبه با بیتوجهی مردم و حتی جوانان و نوجوانان مواجه شد و خیابانهای شهرها در حالتی کاملاً عادی بود، ضد انقلاب و جریانبرانداز به سراغ سناریوهای بعدی خود رفته و اغتشاشات را از کف خیابان به زندان اوین کشاندند! برخی گمانه زنیها از برنامهریزی شدهبودن حادثه آتشسوزی اوین حکایت دارد. همچنان که برخی اکانتهای توئیتری چند ساعت قبل از حادثه جزئیات آن را منتشر کردند! این درگیری بین زندانیان بند ۷ اوین (محکومان مالی) با زندانیان بند ۸ (سارقان) به وجود آمد و عدهای با سوءاستفاده از شرایط انبار لباس و کارگاه کارآفرینی زندان را آتش زدند و ماجرا هیچ ربطی به زندانیان سیاسی ندارد، اما طراحان این پروژه در امتداد پروژه مرگ مهسا امینی و کشتهسازی نیکا شاکرمی و سارینا اسماعیلزاده و سپس آیتک رضایی و نیما شفقدوست، حالا که از به خیابان کشاندن مردم و شورش و اغتشاشگری ناامید شدهاند، سناریوهای بعدیشان را تیک میزنند!
گزارش کمیته حقیقتیاب مجلس شورای اسلامی که روز گذشته در صحن مجلس قرائت شد نیز بر این تأکید دارد که هیچگونه ضرب و جرح و برخورد فیزیکی با مهسا امینی رخ ندادهاست. با وجود این، همچنان فتنهانگیزی شبکههای معاند فارسیزبان به همراه لشکر سلبریتیهای داخلیشان ادامه دارد و هشتگ مهسا امینی همچنان ترند باقی ماندهاست.
در این میان، گزینههای تازهتری هم به پروژههای کشتهسازی اضافه میشوند. نمونهاش آیتک رضایی، دختر نوجوانی که خرداد ماه امسال خودکشی کرده و همان زمان هم مرگش رسانهای شد، اما بنگاههای دروغپردازی بیبیسی و یاران اینترنشنال
از یکسو و برخی جریانهای سلبریتی داخلی از سوی دیگر به این ماجرا دامن میزنند و همچنان به دنبال اغتشاشگری و تهییج عواطف اقوام مختلف هستند. در کنار این براندازان که در تفرقهافکنی بین اقوام ایرانی ناکام ماندهاند و از سوی دیگر نیز پروژههای کشتهسازیشان یکی پس از دیگری رسوا میشود، به سراغ گزینههای بعدی پروژه براندازی خود رفتهاند. پروژههایی همچون آشوب در زندان و تلاش برای فرار زندانیان، اما ببینیم ماجرای آتشسوزی زندان اوین چه بود.
ماجرای یک آتشسوزی مشکوک
ساعت ۲۱:۱۰ شب شنبه ۲۳ مهرماه، درگیری صوری بین تعدادی از زندانیان بند ۷ اوین (محکومان مالی) با زندانیان بند ۸ (سارقان) بهوجود آمد که در میان درگیری عدهای از فرصت سوءاستفاده کرده و انبار لباس و کارگاه کارآفرینی زندان را آتش میزنند که منجر به آتشسوزی گسترده، سرایت بهبند ۸ و اعزام آتشنشانان برای اطفای حریق شد. برخی گزارشات نشان میدهد تعدادی از زندانیان موفق شدهبودند سلاح سرد برای خود تهیه کنند تا با درگیری با نیروهای تأمین امنیت زندان به آنها آسیب بزنند، همین موضوع هم فرضیه از پیش طراحیشده بودن ماجرا را تقویت میکند. در جریان درگیری با انتظامات زندان به سلاح هم دست پیدا کردند که سریعاً اوضاع کنترل شد. اما شبکههای ماهوارهای معاند با انتشار تصاویری مستقیم از زندان اوین تلاش کردند تا از یک سو اقتدار جمهوری اسلامی را به چالش بکشند و از سوی دیگر سطح خشم و هیجانات اجتماعی را بالا ببرند. یک ویدئو از معترضینی که به سمت اوین میروند وایرال شده که در حال آتشزدن پرچم هستند.
حتی برای تهییج آشوبگران برای حضور خیابانی برخی خبرنگاران معاند این ماجرا را به انقلاب فرانسه ارتباط دادند و اشاره به فتح قلعه باستیل توسط انقلابیون فرانسه، مدعی شدند آغاز پیروزی انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه بود. برخی کاربران هم معتقدند، اکانتهای سایبری وابسته به جریان معاند چند ساعت زودتر از وقوع آتشسوزی و تیراندازی، خبر آژیر ممتد و دود ناشی از آتش زندان اوین را منتشر کردند؛ موضوعی که موجب شده ادعای «از قبل برنامهریزی شدن» این اتفاق قوت بگیرد. به طور مثال در حالی که حادثه ساعت ۹ شب اتفاق افتادهاست، اکانتهای توئیتری معاند از ساعت ۵/۵ بعد از ظهر درباره به صدا درآمدن آژیر زندان توییت زدهاند!
البته کاربران معاند نیز مدعی هستند جمهوری اسلامی با این اقدام قصد داشته بهانهای دست و پا کند تا از شر زندانیان سیاسی خلاص شود و مجبور به آزادی آنها نشود. این کاربران تا ساعات پایانی شب تمام تلاش خود را کردند تا با دروغپردازی و رؤیاپردازی، جوانان و مردم را به خیابان بکشند و آشوب کنند. همچنان که برخی فعالان رسانهای معاند در توئیتر در تلاشند مدام با اخبار فیک و تأیید نشده، به هیجان این خبر ضریب بدهند. از جمله شنیده شدن صدای تیراندازی و شورش در زندانهای شیراز و تبریز. این در حالی است که بند ۷ زندان اوین برای زندانیان مالی و بند ۸ این زندان برای زندانی کردن سارقان است.
یک منبع آگاه هم در اینباره میگوید: «در درگیری زندانیان، هیچ زندانی امنیتی دخالت نداشت و اساساً بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی جداست و با آن فاصله دارد.»
از همه جالبتر گاف شبکه سعودی ایران اینترنشنال در فضاسازی و خبرسازی درباره حادثه شب گذشته در زندان اوین است که در زیرنویس خود نوشت: «تیتر فعلاً این باشه: ۴۰ کشته و صدها زخمی در آتشسوزی اوین.»
آتشسوزی اوین به روایت مرکز رسانه قوهقضائیه
مرکز رسانه قوه قضائیه نیز ماجرای آتشسوزی زندان اوین را این گونه روایت میکند: در پی درگیری شب گذشته بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیش آمده در کارگاه خیاطی این زندان، که منجر به ورود سریع و به موقع نیروهای انتظامی و امدادی شد، تعداد قابلتوجهی از زندانیان نجات پیدا کردند و از صحنه آتشسوزی به نقطه امن منتقل شدند و متأسفانه چهار زندانی نیز فوت و تعدادی مجروح شدند. بر اساس این گزارش، طبق آخرین اطلاعات به دست آمده، چهار نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتشسوزیها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شدهاند.
هر چهار زندانی فوتشده جزو محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. این گزارش میافزاید اکثر زندانیهای مجروح شده به صورت سرپایی مداوا شدند و تنها ۱۰ نفر از آنان در مراکز درمانی بستری هستند که حال چهار نفر وخیم گزارش شدهاست. در این گزارش تأکید شده پس از ورود به موقع دادستان تهران، رئیس سازمان زندانها در محل زندان اوین با همکاری مسئولان زندان، نیروهای انتظامی، آتشنشانی و اورژانس بیش از ۷۰زندانی که در معرض خطر آسیبدیدگی بودند، نجات پیدا کردند. گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه خاطر نشان میکند: در جریان درگیری و آتشسوزی شب گذشته زندان اوین تعدادی از زندانیان جرائم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذ شده موفق به فرار نشدند. در پایان گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه تأکید شده، شرایط زندان اوین از نیمه شب گذشته عادی است و امکان تماس زندانیان با خانواده از همان شب گذشته و ساعتی پس از اطفای حریق فراهم شده تا نگرانیهای احتمالی رفع شود.
هویت زندانیان فوتشده نیز به اطلاع خانواده آنها رسیده و اسامی درگذشتگان متعاقباًَ و پس از دستور مقام قضایی منتشر خواهد شد.
موضعگیری امریکا درباره آتشسوزی اوین
یک منبع مطلع در سازمان زندانها همچنین انفجار مین را در زندان اوین تکذیب کرد. یک منبع مطلع در سازمان زندانها ضمن تکذیب خبر انفجار مین در زندان اوین گفت: در جریان اتفاقات شب گذشته هیچ زندانی وارد محوطه نشده و خبر روی مین رفتن زندانیها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتیها رخ داده و مربوط به بخش زندانیان امنیتی نبودهاست. ماجرای اوین، اما بهانهای برای دخالت مستقیمتر امریکا در امور داخلی کشورمان شدهاست. بر این اساس سخنگوی وزارت خارجه امریکا در واکنش به آتشسوزی زندان اوین اعلام کرد که گزارشها را با فوریت پیگیری میکند. ند پرایس افزود: «با سوئیس به عنوان حافظ منافع خود در ایران در تماس هستیم.»
دروغپردازی و کمک گرفتن از سلبریتیها در ماجرای اردبیل
هر چند ماجرای آتشسوزی اوین و حواشی و روایتهای گوناگون از آن، روز گذشته در صدر اخبار بود، اما پروژه کشتهسازی هم همچنان دنبال میشود. طی دو روز اخیر حجم گستردهای از اخبار و گزارشهای تولیدی شبکههای ایران اینترنشنال و بیبیسی به موضوع جان باختن یک دختر دانشآموز اردبیلی اختصاص یافتهاست. رسانههای ضد ایرانی طی روزهای اخیر تلاش کردند با بمباران خبری و ترکیب راست و دروغ، فضای افکار عمومی را در استان اردبیل تهییج کنند. شبکه سعودی اینترنشنال مدعی شد که دختری به نام «آیتک یا اسرا» پنجشنبه ۲۱ مهر در اردبیل در مدرسه از نیروهای امنیتی کتک خورده و در بیمارستان فوت کرده! این در حالی است که اسرا پناهی روز چهارشنبه جان خود را از دست داده و آیتک دختری است که خرداد امسال فوت کردهاست. همچنین امروز تصویر دختری در شبکههای اجتماعی منتشر شده که او را آیتک معرفی کردهاند، اما چندی پیش برخی با همین تصویر مدعی شدند این دختر در سنندج کشته شدهاست!
شبکه سعودی مدعی شده که اسرا دانشآموز دبیرستان شاهد اردبیل بوده، اما اسرا پناهی دانشآموز دبیرستان سبلان بودهاست. همچنین بیبیسی مدعی شده این دختر بر اثر خونریزی داخلی جان باختهاست، اما عموی اسرا پناهی اعلام کردهاست که برادرزادهاش بر اثر نارسایی قلبی که بهصورت مادرزادی داشته در بیمارستان فوت کردهاست. بیبیسی مدعی شد ۱۰ دانشآموز مدرسه شاهد اردبیل پنجشنبه دستگیر شدند، اما آموزشوپرورش اردبیل این موضوع را تکذیب کردهاست. در این ادعاها رسانههای ضد ایران پنجشنبه را روز حضور دختران در مدرسه اعلام کردند، اما مدارس پنجشنبهها تعطیل است.
طی یک ماه اخیر اخبار ضد و نقیض زیادی در شبکههای مجازی منتشر شدهاست که صحتسنجی آنها برای عموم مردم امکانپذیر نیست و نیاز است که افکار عمومی از مبادی رسمی اخبار دقیق را دنبال کنند و بازیچه دست رسانهها نشوند که در برهههای مختلف نشان دادهاند که صرفاً به دنبال اهداف سیاسی هستند و چیزی به اسم خیر و صلاح مردم در قاموس آنها دیده نمیشود. در عین حال، شبکههای ماهوارهای معاند، پیگیری دنباله پروژه کشتهسازی را به سلبریتیها واگذار کردهاند!
دامن زدن سلبریتیها بر شایعه فوت دانشآموز اردبیلی
درباره شایعه فوت دانشآموز اردبیلی توسط نیروهای انتظامی، یکی از چهرههای ورزشی در پست اینستاگرامی خود مدعی فوت یک دانشآموز شد. به رغم شفافسازیها درباره شایعه کشتهشدن یک دانشآموز اردبیلی، وی با نشر پیامی تحریکآمیز نوشت: «سکوت ناشی از اعمال فشار حاکمیت در برابر اعتراضات و هتکحرمت به دانشجویان دانشگاه شریف... منجر به تعرض به دانشآموزان بیگناه در مدارس و ضربوشتم و ریختن خون یکی دیگر از دخترانم در زادگاهم گردیده، سکوتی که تاوان مرگ دارد...» این چهره ورزشی سکوت خود را در اعتراضات نتیجه این اخبار و رفتارهای نیروهای امنیتی قلمداد میکند. برخی فوتبالیستهای حاشیهساز دیگر هم، پستهای تندی برای دامن زدن به این شایعه منتشر کردهاند.
معرفی چهرههای تازه در پروژه کشتهسازی
نیما شفقدوست هم نوجوان دیگری است که بنگاه شایعهپراکنی بیبیسی و ایران اینترنشنال، مدعی کشته شدن وی در جریان اغتشاشات اخیر هستند. در حالی که فرمانده انتظامی ارومیه با تأکید بر اینکه رسانههای معاند با پمپاژ اخبار دروغین مبنی بر فوت نوجوان ارومیهای به نام «نیما شفقدوست» در پی تجمعات اخیر در ارومیه سعی در گمراهی مردم را دارند، گفت: «این نوجوان حدود سه هفته پیش به علت اینکه توسط سگ گاز گرفته شدهبود به یکی از مراکز درمانی ارومیه مراجعه و سپس از ادامه درمان در بیمارستان خودداری میکند و در منزل تحت مداوا قرار میگیرد و بهعلت شدت عفوفت محل گازگرفتگی، در نهایت فوت میکند.»
شب داغ اوین
آرمان امروز نوشت: حدود ساعت 9 شنبه شب خبري مبني بر حريق در زندان اوين تهران در رسانهها منتشر شد . در پي آن رسانه قوه قضاييه در خبري نوشت: در پي درگيري شنبه شب بين برخي از زندانيان بند ويژه سرقت و محکوميتهاي مالي زندان اوين و آتش سوزي در کارگاه خياطي اين زندان پيش آمده، منجر به ورود سريع و به موقع نيروهاي انتظامي و امدادي شد و در ادامه تعداد قابل توجهي از زندانيان نجات پيدا کردند و از صحنه آتش سوزي به نقطه امن منتقل گرديدند و متاسفانه 4 زنداني نيز فوت شده و تعدادي مجروح شدند.
بر اساس گزارشات تکميلي رسمي حادثه و طبق آخرين اطلاعات تا کنون 4 نفر از زندانيان درگذشتند و 61 زنداني نيز مجروح شدهاند. هر 4 زنداني فوت شده جزو محکومين ناشي از سرقت بودند که در زندان اوين دوران محکوميت خود را طي ميکردند. طبق خبرهاي منتشر شده اکثر زندانيهاي مجروح شده به صورت سرپايي مداوا شدند و تنها 10 نفر از آنان در مراکز درماني بستري هستند که حال 4 نفر وخيم گزارش شده است. پس از وقوع اين حادثه، با ورود به موقع دادستان تهران و رئيس سازمان زندانها در محل زندان اوين و با همکاري مسئولان زندان، نيروهاي انتظامي، آتش نشاني و اورژانس بيش از 70 زنداني که در معرض خطر آسيب ديدگي بودند نجات پيدا کردند.
در جريان اين حادثه تعدادي از زندانيان جرايم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهيدات حفاظتي اتخاذ شده موفق به فرار نشدند و در ادامه شايعاتي مبني بر انفجار مين در آخرين مراحل فرار منتشر شده که در ادامه اين گزارش به آنها خواهيم پرداخت. شرايط زندان اوين از نيمه شب حادثه عادي گزارش شده است و امکان تماس زندانيان با خانواده از همان شب و ساعتي پس از اطفاي حريق فراهم گرديده تا نگرانيهاي احتمالي رفع شود. طبق اعلام مسئولان زندان اوين، هويت زندانيان فوت شده به اطلاع خانواده آنها رسيده و اسامي درگذشتگان متعاقبا و پس از دستور مقام قضائي منتشر خواهد شد.
جزئيات ديگري از آتشسوزي زندان اوين
يک منبع آگاه در ساعات ابتداي اين حادثه در زندان اوين به تسنيم گفت: زندانيان بند 6 و بند 7 که بند مخصوص سارقان و بند محکومان مالي است با يکديگر درگير ميشوند اما بهدليل درگير شدن تعداد قابلتوجهي از اين زندانيان با يکديگر، وکيل بندها با کمک نيروهاي حراست سعي در متفرق کردن زندانيان ميکنند. در اين حين، برخي زندانيان با سوءاستفاده از فضاي پيشآمده، انبار لباس را آتش ميزنند. مديريت زندان از آتشنشاني براي اطفاي حريق کمک ميگيرد و بعد از مدتي آتش خاموش ميشود و اوضاع تحت کنترل قرار ميگيرد. اين مقام امنيتي با بيان اينکه بسياري از اعضاي بند 6 و 7 زندان در اين درگيري مشارکت نداشتند، گفت که به رفتار افراد مؤثر در اين درگيري رسيدگي خواهد شد. در درگيري زندانيان، هيچ زنداني امنيتي دخالت نداشت و اساساً بند مرتبط با زندانيان امنيتي از بندهاي سارقان و محکومان مالي جداست و با آن فاصله دارد.
درگيري زندان اوين ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد
دادستان تهران اعلام کرد که درگيري زندان اوين ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد و اوضاع زندان اوين آرام شده و آرامش برقرار است.
علي صالحي، دادستان تهران در واکنش به خبر آتشسوزي و درگيري در زندان اوين گفت: درگيري روز شنبه 23 مهر 1401 زندانيان هيچ ارتباطي با اغتشاشات اخير ندارد و اساساً بند مرتبط با زندانيان امنيتي از بندهاي سارقان و محکومان مالي، که آتش و درگيري آنجا رخ داده، جداست و با آن فاصله دارد.
انفجار مين تکذيب شد
در برخي از فيلمهاي منتشر شده انفجارهايي در تصاوير مشخص است که برخي از رسانهها اعلام کرده بودند اين انفجارها مربوط به انفجار مينهايي است که در اطراف زندان کار گذاشته شده است تا مانع فرار زندانيان شود ولي ساعاتي بعد از حادثه اين خبر تکذيب شد. يک منبع مطلع در سازمان زندانها ضمن تکذيب خبر انفجار مين در زندان اوين گفت: در جريان اين اتفاقات هيچ زنداني وارد محوطه نشده و خبر روي مين رفتن زندانيها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتيها رخ داده و مربوط به بخش زندانيان امنيتي نبوده است.
مساله اصلي ايجاد حريق و آتشسوزي بود
محسن منصوري، استاندار تهران در گفتوگو با بخش خبري ساعت 23 همان شب در خصوص حادثه زندان اوين نيز از داخل محوطه زندان اوين گفت: اتفاقاتي در داخل اين مجموعه (زندان اوين) افتاد و يکمقدار داخل بخشي از بندهايي مثل بند 7 و 8 شلوغ شده بود، منتها مساله اصلي در بندي بود که اراذل و اوباش آنجا حضور داشتند، با حضور سريع مجموعه نيروي انتظامي، يگان امداد و يگان ويژه، مشکل خاصي نيست و وضعيت زندان کاملا تحت کنترل و آرامش در مجموعه زندان برقرار است. مساله اصلي در حقيقت ايجاد حريق و آتشسوزي بود که توسط بعضي از زندانيان در مجموعه زندان اتفاق افتاده بود که آنهم با حضور عوامل آتشنشاني و انتظامي کنترل و مهار شد. به دليل شرايط امنيتي، خيابانهاي اطراف زندان در حال رصد و تحت کنترل است.
وي از مردم خواست که به فراخوانها و شايعهپراکنيهاي رسانههاي فارسيزبان بيگانه توجه نکنند و در عين حال گفت که در ارتباطهاي بعدي جزئيات مسايل را بيشتر اعلام خواهد کرد.
خبرگزاري ايسنا که گفتوگوي استاندار تهران را منتشر کرده بود در ادامه نوشت : «اين در حالي است که اساسا در زندان اوين، بندي مخصوص اراذل و اوباش وجود ندارد و امکان دارد که در بيان اين مطلب اشتباه شده باشد. بازداشتگاه اوين يکي از مشهورترين و مهمترين زندانهاي کشور است که محکومان مالي و امنيتي در اين زندان نگهداري ميشوند.»
اوین؛ خباثت براندازها و بحران روایت
روزنامه فرهیختگان نوشت: زندان اوین آتش گرفت. این خبری بود که شنبهشب فضای رسانهای را در بهت فرو برد. آنچه بیش از انتشار اخبار ضدونقیضی که در ساعات اولیه وقوع حادثه منتشر میشد جلب توجه کرد، ورود رئیسجمهور آمریکا به ماجرا و بهرهبرداری از اتفاق رخداده بود. در شرایطی که فراخوان اغتشاش سراسری برای روز شنبه با استقبال روبهرو نشده بود انتشار خبر آتشسوزی در زندان اوین در ساعات پایانی 23 مهرماه نهتنها قدرت این را داشت تا مضحکه شدن فراخوانهای فانتزی و غیرواقعی جریان معاندان را به حاشیه ببرد، بلکه باعث شد جو بایدن نیز هیجانزده وارد کارزار شده و با اظهار شادمانی از ماجرای رخداده بگوید: «باید اعتراف کنم از شجاعت مردان و زنانی که به خیابانها آمدهاند، شگفتزده شدهام.» او در ادامه با سخنانی تهدیدآمیز مدعی شد: «این روند تا مدتهاى بسیار طولانى متوقف نمىشود.» این نخستینبار نیست که مقامات آمریکایی با گیر افتادن در دام جوسازی رسانههای خود ذوقزده شده و در حمایت از اغتشاشگران ایران اعلام موضع رسمی میکنند، اما درنهایت این دیوار واقعیت جامعه ایران است که سرنوشت شکستخورده سیاستهای ضدایرانی آمریکا را تکرار میکند.
ماجرای اوین به نقل از قوه قضائیه
بعد از انتشار چند خبر تاییدنشده درباره کشته شدن زندانیان فراری حین عبور از میدان مین و انفجار چند مین، نهایتا مرکز رسانه قوه قضائیه فرمان خبررسانی را در دست گرفت تا بیش از این رسانههای رسمی و غیررسمی به انتشار اخبار تاییدنشده دامن نزنند. مطابق گزارشی که این مرکز منتشر کرده است در پی درگیری شنبهشب بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیشآمده در کارگاه خیاطی این زندان ۴ نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتشسوزیها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شدند. هر ۴ زندانی فوتشده جزء محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. مطابق این گزارش حال 4 زندانی نیز وخیم گزارش شده است. گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه همچنین خبر از این میدهد که در جریان درگیری و آتشسوزی شنبهشب زندان اوین تعدادی از زندانیان جرایم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذشده موفق به فرار نشدند. در پایان گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه تاکید شده شرایط زندان اوین از نیمهشب گذشته(نیمهشب یکشنبه) عادی است و امکان تماس زندانیان با خانواده از همان شب و ساعتی پس از اطفای حریق فراهم شده تا نگرانیهای احتمالی رفع شود.
احتمال خرابکاری
بعد از انتشار خبر آتشسوزی زندان اوین در یکشنبه نسبتا آرام که کاملا برخلاف میل جبهه آشوبطلبان بود، برخی این احتمال را مطرح کردند که حادثه زندان اوین در یک اقدام برنامهریزیشده توسط نیروهای تحت امر معاندان رخ داده تا خوراک رسانهای مناسب برای هشتگسازیهای هیجانی تامین شود و حتی برخی نیز با اشاره به این امر دعوای رخداده را هم تبانی و ازپیشطراحی شده قلمداد کردند. اگرچه دادستان تهران این احتمال را رد کرده و گفته است «اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده جداست و فاصله دارد»، اما سابقه اقدامات خرابکارانه گروهکهایی که تجربه تاریخی مشابهی را خلق کردهاند این احتمال را همچنان پررنگ نگه میدارد.
روایت تاریخی از خرابکاری در زندان
ایرج مصداقی، از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق و از منتقدان فعلی منافقین در کتاب خاطراتش به نام «نه زیستن، نه مرگ» علنا به این موضوع اشاره دارد که از یک طرف بچههای تشکیلات زندان در مرخصیها با عناصر سازمان ارتباط میگرفتند و از طرف دیگر پیکهای سازمان از خارج کشور به ایران آمده و با تلاش برای دستگیر شدن، خود را به زندان رسانده و خط و خطوط لازم را به تشکیلات داخل بندها میدادند. ابراهیم خدابنده، از اعضای جداشده مجاهدین خلق که سالها در ارتباط با شخص مسعود رجوی بود، درباره تشکیلات زندان و نقش آنها در عملیات موسوم به فروغ جاویدان در گفتوگو با مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفته است: «...در آن دوران سازمان میگفت که نفراتش در زندان تشکیلات دارند، تشکیلاتشان هم وصل است. مثلا سازمان در عراق یک موزه داشت و در این موزه مثلا تسبیح با هسته خرما درست شده بود که گفته میشد این هسته خرما توسط مسئولان تشکیلات ما در زندان برای مسعود رجوی درست شده و فرستاده شده است. نامهها و اخبار زندان از طریق ملاقات خانوادهها تبادل میشد و تشکیلاتی آنجا بود.»
از آنجایی که همچنان برخی وابستگان به جریان منافقین در کشور حضور داشته و مطابق رویکرد تروریستی پیشکسوتان آلبانینشین خود مترصد فرصتی برای ایجاد آشوب در کشور هستند و سابقه تشکیلاتی آنها نیز برنامهریزی برای سوءاستفاده از محیط زندان را نشان میدهد فکر کردن به این گزاره که شاید اتفاق رخداده در زندان اوین اقدامی از پیش برنامهریزیشده باشد امری غیرمنطقی به نظر نمیرسد و برای تایید یا رد آن باید منتظر گزارشهای تکمیلی مقامات رسمی از اتفاق روز شنبه ماند.