تاریخ انتشار
دوشنبه ۲۱ شهريور ۱۴۰۱ ساعت ۱۲:۰۵
کد مطلب : ۴۵۲۳۷۹
احداث سد آبریز در کهگیلویه و بویراحمد، کنترل سیلاب مخرب و تحول در کشاورزی؛
چرا سد آبریز برای کهگیلویه بزرگ اهمیت ویژهای دارد؟ + پاسخ کارشناسان
۰
کبنا ؛به گفته کارشناسان سد آبریز در کهگیلویه و بویراحمد که قرار است به عنوان دومین سد بر روی رودخانه مارون ساخته شود با داشتن امتیازهای هیدرولوژی، ژئوتکنیکی و منابع آبی موجب کنترل سیلابهای مخرب و تحول در کشاورزی منطقه خواهد شد.
به گزارش کبنا، این روزها حکایت احداث سد آبریز در کهگیلویه نقل محافل بسیار شده است و ساخت آن به عنوان یک دغدغه اصلی از سوی مسوولان کهگیلویه و وبواحمد مطرح شده، به گونهای که استاندار کهگیلویه و بویراحمد ساخت این سد را خواسته به حق مردم استان میداند و ائمه جمعه به جد پیگیر احداث سد آبریز هستند.
به گفته مسوولان این سد نه تنها مزیتهای فراوانی برای استان کهگیلویه و بویراحمد خواهد داشت بلکه استانهای همجوار نیز از مزیتها و قابلیتهای این سد بهرهمند خواهند شد.
کهگیلویه و بویراحمدی که ۲ میلیون مترمکعب تولید آب در مارون دارد و حدود ۴۹۰ میلیون متر مکعب هم سهم دارد ۱۳۵ میلیون متر مکعب آن را حق دارد در زمستان بگیرد لذا سد آبریز با این وضعیت مطالعه شد و مجوز تخصیص آب، زیست محیطی، پدافند غیرعامل، باستانشناسی و فنی گرفت.
هم اینک سد در حال مطالعات تکمیلی فنی برای مسائل ژئوتکنیک، نهایی شدن ارتفاع، تونل و غیره است که در یک فضای بسیار علمی و آرام به نتیجه میرسد و هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
به گفته آرش مصلح مدیرعامل آب منطقهای استان کهگیلویه و بویراحمد هم اینک موضوع احداث سد آبریز قدم در راه تکمیل مطالعات فنی نهاده و در لایحه بودجه دیده شده است.
ایرنا در این گزارش تحلیلی؛ نقاط مثبت و منفی و اثرات احداث سد آبریز از دیدگاه چند تن از کارشناسان حوزه آب، خاک و محیط زیست را بررسی نموده و نظرات آنان در اختیار عموم گذاشته شده است.
سد آبریز از منظر کشاورزی، آبریز چه تأثیراتی در این حوزه خواهد داشت؟
سید غفار گنجی عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه که بیش از ۲۲ سال در حوزه جهاد کشاورزی کار میکند و مستقیماً با مسائل آب، کشاورزی و زمین سر و کار دارد، میگوید: طبق گزارش اخیر جهاد کشاورزی در کشور ۵۰ درصد اراضی کشاورزی به صورت آبی و ۵۰ درصد دیم است.
وی افزود: از مجموع ۵۰ درصد اراضی دیم تنها حدود ۷. ۶ درصد تولیدات کشاورزی استحصال میشود و بیش از ۹۲ درصد از تولید محصولات در اراضی آبی است.
گنجی ادامه داد: استانهای پیشرو در کشاورزی اکثرا سطح اراضی بالایی دارند و در عین حال از سطح اراضی آبی زیادی هم برخوردارند و برای نمونه استان اصفهان ۸۶ درصد، تهران ۹۹ درصد، خراسان جنوبی ۹۲ درصد، فارس ۸۲ درصد اراضیشان آبی است.
این کارشناس کشاورزی گفت: کهگیلویه و بویراحمد استان آبخیز کشور است با وجود اینکه تنها یک درصد از حاک کشور را شامل میشود حدود ۱۱ درصد آب کشور را تأمین میکند و عدد اراضی آبی استان تنها ۲۲ درصد است و این درصد در شهرستانهای کهگیلویه و چرام به ترتیب به ۷ و ۱۰ درصد میرسد.
گنجی ابراز داشت: برای استانی که روی آب خوابیده است این ارقام نگرانکننده است و تنها بخواهند به اراضی دیم اکتفا کنند بنابراین مردم کهگیلویه و چرام هیچوقت راضی نخواهند شد که از منافع سد آبریز و مارون چشم بپوشانند و لذا به دنبال احداث آن هستند.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: طبق آخرین مطالعات از سد آبریز قرار است این سد ۲۰ هزار هکتار از اراضی شهرستانهای کهگیلویه و چرام را پوشش دهد به معنای آنکه ۱۲ هزار هکتار در کهگیلویه و هشت هزار هکتار در چرام عملیاتی شود.
وی افزود: از مجموع این ۲۰ هزار هکتار شاید ۱۷ هزار هکتار جزء بهترین اراضی زراعی دیم کشور به لحاظ حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی هستند.
گنجی بیان کرد: در مقایسه با خوزستان دمای هوای استان بسیار پایینتر و متوسط بارندگی در کهگیلویه و چرام بالای ۵۰۰ میلیمتر است و طول دوره فصل زراعی استان طولانی، عملکرد محصولات زراعی در اراضی بالاتر است و انتقال آب به سطح اراضی کهگیلویه و چرام به نسبت مناطق گرم کشور مقرون به صرفهتر است.
عضو کارگروه مطالبه سد در کهگیلویه تأکید کرد: پیشبینی میشود هفت هزار شغل مستقیم و ۱۳ هزار شغل غیر مستقیم از محل توسعه کشاورزی در کهگیلویه و چرام پس از احداث سد آبریز ایجاد شود.
وی تصریح کرد: محصولات زراعی در این ۲۰ هزار هکتار از ۳۰ هزار تن به ۱۴۰ هزار تن برسد و در شهرستان کهگیلویه و چرام حدود ۸۶۰ حلقه چاه وجود دارد که بالغ بر ۸۰ حلقه از آنها غیر مجاز هستند.
گنجی ادامه داد: حدود ۵۵۰ حلقه از این چاهها به شدت دچار کمبود آب هستند و در وضعیت زرد قرار دارند.
عضو کارگروه مطالبه سد در کهگیلویه عنوان کرد: چنانچه فکری به حال تأمین آب کشاورزی کهگیلویه و چرام نشود هم تعداد چاههای غیر مجاز افزایش و چاههایی که وجود دارند وضعیت آبشان به شدت بحرانیتر خواهد شد.
وی بیان کرد: یکی از دیگر دلایلی که استان بر احداث سد تأکید ویژهای دارد این است که استان و شهرستان کهگیلویه و چرام جزء مناطق سیلاب خیز کشور هستند.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه ابراز داشت: کهگیلویه و بویراحمد همین امسال در سیلاب مرداد ماه جزء استانهایی بود که دارای بالاترین حجم خسارات ناشی از سیل بودند.
گنجی گفت: حجم سد آبریز بسیار کم بوده و یک دهم سطح مارون یک است و عمده حجم این سد توسط سیلابها پر میشود.
وی بیان کرد: چنانچه سد آبریز احداث شود هم در کنترل سیلابها نقش ایفا میکند و دوم اینکه سیلابها در نهایت به بخش کشاورزی انتقال یافته و از منافع خود این سیلها به عنوان آب کشاورزی استفاده حواهد شد.
گنجی تصریح کرد: کل اراضی در شهرستان کهگیلویه و چرام که قرار است زیر سد آبریز بروند و با اراضی مازادی که در شهرستان بهبهان زیر سد مارون ۲ هست کمتر است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه بیان کرد: اینک ۱۱۰ هزار هکتار از زمینهای خوزستان را شامل میشود که گاهاً وضعیت آبیاریشان نامناسب است و برخی جاها آبیاری غرقابی دارند و در کل در این استان تنها ۲۰ هزار هکتار تحت پوشش آب سد آبریز قرار میگیرند.
وی ادامه داد: رقم ۲۰هزار هکتار عدد ناچیزی در برابر اراضی وسیع خوزستان است و هیچ تأثیری بر پایین دست نخواهد داشت و حقابه تالاب شادگان و مارون یک در وزارت نیرو محاسبه شده است.
گنجی ابراز داشت: حقابهای برای بالادست در نظر گرفتهاند که بخشی از آن سد آبریز میشود و کل حقابهای که برای کهگیلویه و چرام در نظر گرفتهاند ۳۵۰ میلیون متر مکعب است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تأکید کرد: از این میزان حدود ۱۳۵ میلیون متر مکعب قرار است در قالب سد آبریز مصرف شود که نسبت به حجم سد مارون که یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب بوده عددد بسیار خردی است.
وی تصریح کرد: مردم استان خوزستان نباید نگران بشوند زیرا که سد ابریز تأثیری بر حقابه تالاب شادگان نخواهد ذاشت زیرا که حقابه تالاب شادگان و مارون یک در ابتدا محاسبه شدهاند.
گنجی بیان کرد: مازاد برای بالادست در نظر گرفتهاند و ما از این میزان حقابه مازادی که برای استان در نظر گرفتهاند نمیخواهیم تجاوز کنیم.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه عنوان کرد: اگر تالاب شادگان حقابهای دارد در همان مارون یک پیشبینی شده و باید از همان تأمین شود.
وی افزود: این سد بدون هیچ تأثیر منفی بر تالاب شادگان و مارون یک است و ۲۰ هزار هکتار از اراضی چرام و کهگیلویه را پوشش میدهد.
گنجی ابراز داشت: قرار است الگوی کشت منطقه تغییراتی پیدا کند و طبق سیاست جهاد کشاورزی دنبال توسعه کشت دانههای روغنی و چغندر قند در فصل پاییز هستیم که از تک محصولی (گندم و جو) فاصله گرفته شود که هم از بارندگی و هم از آب آبیاری استفاده شود.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه گفت: اراضی دیم در شهرستان کهگیلویه و چرام جزء بهترین اراضی درجه خاک آن بسیار بالا و دشتهای وسیع همچون کلاچو و بردیان و دشت چرام و حومه غربی را دارد و اصلاً قرار نیست در اراضی غیر مسطح و با شیبهای آنچنانی کشت انجام شود.
وی بیان کرد: چنانچه قرار است اراضی دیم به آبی تبدیل شوند بهتر است این کار در مناطقی صورت گیرد که تعریق و تبخیری کمتری است و این استان از این لحاظ وضعیت بسیار بهتری نسبت به خوزستان دارد.
گنجی عنوان کرد: چنانچه عملکرد محصولات زراعی دیم در استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با هم مقایسه شوند متوجه میشویم که در سال گذشته اراضی دیم خوزستان به خاطر بارندگی نامناسب و خشکسالی غیر قابل برداشت بود ولی در شهرستان کهگیلویه و چرام تقریباً عملکردی بالای هزار کیلوگرم در هکتار را سال گذشته داشتهایم.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: در سالهای عادی در کشتهای دیم بالای ۲ تن در هکتار برداشت گندم و جو در استان وجود دارد و چنانچه این اراضی به آبی تبدیل شوند پیشبینی میشود هشت تن در هر هکتار گندم و جو برداشت میشود.
دلیلی بر تنش آبی شادگان
گنجی ادامه داد: اینکه تالاب شادگان آب آن کم شده و تحت تنش آبی است تنها دلیلش مازاد برداشتی است که در مارون یک به نفع کشاورزی در حال انجام است و حقابهاش را از مارون یک طلبکار است.
وی افزود: حقابهای رسما برای استان کهگیلویه و بویراحمد تعریف شده و به طور رسمی این میزان برداشت برای استان مشخص شده است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: ۳۵۰ میلیون متر مکعب باید برداشت شود و تأثیری در حقابهای که مخصوص مارون یک است ندارد.
گنجی بیان کرد: این حقابه تغییری پیدا نخواهد کرد و کارشناسان در ابتدا وضعیت حقابه مارون یک را طراحی کردهاند و مازاد در بالادست برای این استان در نظر گرفتهاند.
وی ابراز داشت: احداث سد آبریز هیچ تأثیری بر کشاورزی و دریاچه پشت سد مارون یک و کشاورزی زیردست آن نخواهد داشت.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: هنوز استان وارد برداشت حقابه از مارون نشده است و پمپاژ حومه غربی تا ۱۰ سال دیگر هم به اجرا نخواهد رسید.
سد آبریز از دیدگاه حوزه آب، آبریز چرا باید احداث شود؟
خسرو شفیعی مطلق دکترای مهندسی منابع آب و پژوهشگر در حوزه آب که مقالات بسیاری در خصوص آب و مدلسازی آن و هیدرولوژی و آبهای زیرزمینی دارد، هم اینک در حال ترجمه سه کتاب در خصوص سدهاست و کتابی در خصوص منابع آبهای زیرزمینی از وی نیز در حال چاپ است، میگوید: رودخانه مارون یک رودخانه دائمی است که ۷۵ درصد از مساحت سرزمینی استان کهگیلویه و بویراحمد را حوضه آبریز مارون اشغال میکند.
شفیعی مطلق ابراز داشت: ۱۰۰ درصد حوضه آبریز مارون در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و تقریباً تمام ریزشگاه تغذیهکننده رودخانه مارون در این استان است.
وی تأکید کرد: بر روی این رودخانه سد مارون یک احداث شده که در خط مرزی استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان است.
این پژوهشگر در حوزه آب ابراز داشت: بر این سد نقدهایی وارد میباشد که از جمله آن بزرگ بودن مخزن آن است.
وی ادامه داد: این مخزن بزرگ، باتوجه به رخنمون سازند گچساران که ۷۰ درصد آن بر روی این سازند واقع شده و این سازند با توجه به درصد انحلال بالایی که دارد و میزان تبخیری که در این سد است بر روی کیفیت آب بسیار تأثیرگذار است.
شفیعی مطلق عنوان کرد: بنابرابن منطقی نیست که یک میلیارد متر مکعب را در یک کوهی از گچ جمع کنیم و باید به دنبال راهکار بود.
پژوهشگر در حوزه آب تصریح کرد: بهترین راهکار این است در بالادست رودخانه مارون که تقریباً در سرزمینی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده مخازن کوچکی تعریف و سدهای پلکانی ساخته شوند که آب را با کیفیت بسیار مطلوبتر و حتی بهای سی نزدیک به ۳۰۰ تأمین کنند.
وی ابراز داشت: منطقی است که ۲ و یا سه سد با مخزن کوچک در بالادست مارون طراحی و به جای یک میلیارد متر مکعب سه مخزن ۲۰۰ میلیون متر مکعبی تعریف میشد و دیگر تنشی بین بالادست و پایین دست رودخانه اتفاق نمیافتاد.
چرا سد آبریز سازهای مهم، موفق اما مظلوم و کم اقبال است؟
پژوهشگر در حوزه آب گفت: سد آبریز سازهای مهم، موفق اما مظلوم و کم اقبال است زیرا که سد در ارتفاعی احداث میشود که آب بهترین وضعیت (هد) را برای انرژی و استفاده برقابی در پایین دست میگیرد.
شفیعی مطلق عنوان کرد: مخزن این سد در جایی واقع شده که سازندهای تبخیری مثل سنگهای قابل انحلال، نمکی و گچی ندارد و آب با کیفیت بسیار بالا در مخزن جمع میشود.
وی ادامه داد: سطح تبخیر سد بسیار کم و تنها چهار کیلومتر مربع است و در مقایسه با سد مارون یک که ۲۸ کیلومتر مربع سطح دریاچه آن است که هرچه سطح دریاچه بیشتر باشد تبخیر و هدررفت آب بسیار است.
پژوهشگر در حوزه آب بیان کرد: اما سد آبریز با سطح کوچکی که سدی تیپیکال به آن میگویند و تبخیر کمی دارد و کیفیت آب بالا، انرژی زیاد، ارتفاع آب بالا و این دریاچه سد میتواند قطب گردشگری شود.
وی تصریح کرد: زیرا که آب دریچه زلال است و با توجه به موقعیت گردشگری که دارد میتواند قطب گردشگری برای حوزه خلیج فارس تبدبل شود.
پژوهشگر در حوزه آب تأکید کرد: مزیت دیگر این سد آن است که میتوان پنل خورشیدی روی مخازن آن گذاشت و خط تولید برق راهاندازی کرد.
شفیعی مطلق اضافه کرد: سد آبریز پلکانی برای پایین دست حساب میشود و برای تنظیم رسوب برای پایین دست بسیار مفید واقع خواهد شد.
پژوهشگر در حوزه آب بیان کرد: امتیاز دیگر این سد مخزن کوچک ان است که در واقع بدنه آن هم کوچک است و جزء سدهای سبک حساب میشود و در موقع تنشهای لغزه خیزی و ایجاد لرزش جزء سدهای ایمن است.
وی عنوان کرد: این سد جزء توجیه پذیرترن و کم مسأله دارترین سدهایی است که در زاگرس ساخته میشود و هر ۶ موردی که برای یک سد تعریف میکنند را داراست.
شفیعی مطلق گفت: ضمن اینکه بر روی توسعه پایدار شهرستان کهگیلویه که بسیار شهرستان مظلومی در حوزه اشتغال است تأثیر مثبتی دارد.
وی ادامه داد: کهگیلویه نقشه خاص و منحصر به فرد زمینشناسی دارد که بخش شرقی آن بهترین پروفیل خاک را برای کشاورزی و بخش غربی بهترین خاک و مصالح را برای صنعت دارد یعنی در بخش غربی کارخانه سیمان، گچ و پتروشیمی احداث شود.
این پژوهشگر در حوزه آب ابراز داشت: قبل از انقلاب تنها ۲۰ سد در کشور وجود داشت و هم اینک به ۶۲۰ مورد رسیده است و مطالعات بیشتر سدها در آن برهه با عجله انجام گرفت و اشتباهاتی در سد لاز، گتوند، چمشیر، کوثر روی داد.
وی تصریح کرد: در کشوری همچون ایران که بارندگی کم اما بارشهای سیلآسا زیاد دارد نسخه شفا بخش سد است.
شفیعی مطلق اضافه کرد: سد را کجا بزنیم مهم است و سد آبریز با امتیازهای هیدرولوژی، ژئوتکنیکی و منابع آبی و تأثیر در توسعه و کشاورزی که دارد جزء سدهایی است که باید ساخته شود.
آیا سد آبریز مشکلی برای استان خوزستان ایجاد میکند؟
افشین دوستی کارشناس ارشد سازههای آبی در این باره میگوید: سدی آبریز سدی است که در بالادست شبکه سد مارون یک در حال احداث است و ظرفیتی حدود ۱۰ درصد سد مارون یک را دارد.
وی ادامه داد: از لحاظ علمی و فنی که احداث این سد مشکلاتی را برای خوزستان ایجاد میکند به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست.
کارشناس ارشد سازههای آبی تصریح کرد: زمانی که به یک منطقه تخصیص آب داده میشود تمام نیازهای پایین دست آن مد نظر قرار میگیرد و بعد تخصیص منظور میشود.
دوستی ابراز داشت: یعنی این تخصیص ۱۳۵ میلیون متر مکعبی برای سد آبریز دیده شده با احتساب مصارف پایین دست شامل پروژههایی که در استان کهگیلویه و بویراحمد در سد آبریز دیده شدهاند.
وی تأکید کرد: از لحاظ قیاس با سد مارون یک این سد کوچک است و ۱۰ درصد حجم سد مارون را دارد و اهدافی که سد مارون یک داشته تحت الشعاع سد آبریز قرار نمیگیرد.
وی بیان کرد: متأسفانه بزرگ نماییهایی صورت میگیرد و سد آبریز را با عنوانهای عجیب مثل متروپلی دیگر، تخریب شادگان و مهاجرت از خوزستان به میان میآورند.
احداث سد مارون ۲ به لحاظ زیست محیطی و منابع آبی دارای نکات منفی است؟
دوستی بیان کرد: احداث سد مارون ۲ به لحاظ دارا بودن حجم مخزن ۱۳۵ میلیون متر مکعبی تقریباً ۱۰ درصد حجم سد مارون را دارد و از لحاظ زیست محیطی مشکلی ندارد زیرا از اهداف این سد کنترل سیلاب است.
وی عنوان کرد: به معنای آنکه سیلابهای مخرب زمستان را که باعث تخریب اراضی کشاورزی در پایین دست میشود این سد مهار میکند.
کارشناس ارشد سازههای آبی ابراز داشت: این سد جزء سدهایی هست که تخصیص زیست محیطی دارد و بخشی از آبی که پشت این سد قرار میگیرد در ماههای خشک سال در رودخانه جاری میشود و به نوعی به محیط زیست کمک میکند و تخریب محیط زیستی ندارد.
وی گفت: تخصیص آب تالاب شادگان ۶۰ درصد از سد مارون یک است و ۴۰ درصد تخصیص آب شادگان از رودخانه اعلی است که از کوههای کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه میگیرند و در منطقه ایذه و به سمت رامشیر و به سمت تالاب شادگان هدایت میشود.
دوستی بیان کرد: حقابه تالاب شادگان (۶۰ درصد) به طور کامل ا ز سد مارون یک گرفته شده اما به دلیل آنکه در پایین دست مارون یک، یک سری اراضی بیشتر ار اراضی هدف آبیاری میشوند و این حقابه نادیده گرفته شده است.
چه واقعیتی در خصوص ذخیره آب در آبریز نهفته است؟
برخی اذعان دارند که درصد تحقق دبیهای بالاتر از متوسط در سد مارون۲ حدود ۶۰ درصد و در مارون یک حدود ۴۰ درصد بوده که این برداشتی اشتباه است چون سد مارون ۲ قرار نیست که از دبی پایه رودخانه استفاده کند.
وی ادامه داد: سد آبریز قرار نیست از پایه رودخانه برداشت داشته باشد و از سیلابهای مخربی که در منطقه وجود دارد آب ذخیره کند بلکه حجم مخزن سد به صورت مدیریت شده حقابه پایین دست را تأمین میکند و جای نگرانی نیست.
رودخانه مارون که در زیر حوضه مارون جراحی در جریان است یکی از رودخانههای مهم جنوب کشور قلمداد میشود و تمام «آورد» این رودخانه از استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه میگیرد که براساس آنچه که مسئولان آب منطقهای این استان میگویند معادل ۲ میلیارد مترمکعب در واقع آورد و روان آب را در طول سال در خود جای داده است.
این رودخانه در جنوب غربی ایران قرار گرفته و از ظرفیتهای مهم استان کهگیلویه و بویراحمد و بخصوص شهرستان کهگیلویه بوده که سالهای زیادی است آب این رودخانه رونق کشاورزی استانهای پایین دست را شتاب بخشیده است.
حوالی مهرماه ۹۸ بود که رضا اردکانیان وزیر وقت نیرو تأکید کرد که عملیات احداث سد مارون ۲ معروف به آبریز با هدف انتقال آب به ۲۰ هزار هکتار از زمینهای تشنه شهرستانهای کهگیلویه و چرام آغاز خواهد شد و دولت سابق مصمم به ساخت این طرح است.
اما آنگونه که انتظار میرفت کاری از پیش نرفت تا اینکه با روی کار آمدن دولت عدالت محور سیزدهم در همه حوزهها به ویژه عدالت در توزیع آب گامهای مثبتی برای اجرای این طرح توسعه محور برداشته شده و نورامید برای تکمیل آن در دل مردم استان روشن شده است.
دغدغه مردم شهرستانهای کهگیلویه، لنده و چرام طی این سالها از مسئولان و بخصوص دولت سیزدهم با توجه به وجود دشتهای وسیع و اراضی مستعد کشاورزی و ظرفیتهای بالقوه در بخشهای مختلف صنعتی و گردشگری احداث سد آبریز در بالادست رودخانه مارون است.
مشخصات سد آبریز
عملیات احداث سد مارون ۲ معروف به آبریز با هدف انتقال آب به ۳۰هزار هکتار از زمینهای تشنه شهرستانهای کهگیلویه و چرام که مورد تأکید وزیر نیرو در سفر مهرماه سال ۹۸ به این استان بود.
با ساخت این سد، آب بصورت ثقلی از یک تونل به طول چهار هزار ۹۰۰ متر به لولههایی به طول هفت هزارو ۴۰۰ متر انتقال و با احداث تونلی به طول شش هزارو ۴۵۰ متر آب به دشتهای شهرستانهای کهگیلویه و چرام انتقال مییابد.
مطالعات فاز اول و دوم این طرح از سوی منابع آب اجرایی شده است. این سد با ارتفاع ۱۵۰ متر و بصورت آر سی سی اجرا میشود.
بر اساس تخصیص وزارت نیرو ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب از این سد به دشتهای کهگیلویه و چرام منتقل خواهد شد.
سد آبریز که برای آبیاری بیش از ۳۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستانهای کهگیلویه و چرام پیشبینی شده است شکوفایی و توسعه بخش کشاورزی در این مناطق را در پی خواهد داشت.
سد آبریز با توجه به تولید ۲۸ هزار مگاوات برق هم برای دولت و هم برای مردم منطقه سودآوری زیادی دارد.
سد آبریز در محدوده روستای آبریز در شمال شرقی شهرستان کهگیلویه احداث میشود.
استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن بیش از ۱۱ میلیارد مترمکعب بارش سالیانه و نیز ۸. ۵ میلیارد متر مکعب روآناب از جمله استانهای شاخص کشور در پتانسیل آبی بشمار میرود که آنچنانکه باید تاکنون زیرساختهای لازم برای استفاده از این ثروت خدادادی نصیب ساکنانش نشده است.
تحقق عدالت رویکرد غالب دولت مردمی سیزدهم است و تحقق آن در تمامی حوزهها به وِیژه حوزه تأمین منابع آبی پایدار ملموس است وامید است با وفاق و همدلی این سد تأثیرگذار در استان کهگیلویه و بویراحمد ساخته شود تا مردم از نعمت آب در حوزههای مختلف بهرهمند شوند و زمینهای تشنه شهرستانهای این استان سیراب شوند.
به گزارش کبنا، این روزها حکایت احداث سد آبریز در کهگیلویه نقل محافل بسیار شده است و ساخت آن به عنوان یک دغدغه اصلی از سوی مسوولان کهگیلویه و وبواحمد مطرح شده، به گونهای که استاندار کهگیلویه و بویراحمد ساخت این سد را خواسته به حق مردم استان میداند و ائمه جمعه به جد پیگیر احداث سد آبریز هستند.
به گفته مسوولان این سد نه تنها مزیتهای فراوانی برای استان کهگیلویه و بویراحمد خواهد داشت بلکه استانهای همجوار نیز از مزیتها و قابلیتهای این سد بهرهمند خواهند شد.
کهگیلویه و بویراحمدی که ۲ میلیون مترمکعب تولید آب در مارون دارد و حدود ۴۹۰ میلیون متر مکعب هم سهم دارد ۱۳۵ میلیون متر مکعب آن را حق دارد در زمستان بگیرد لذا سد آبریز با این وضعیت مطالعه شد و مجوز تخصیص آب، زیست محیطی، پدافند غیرعامل، باستانشناسی و فنی گرفت.
هم اینک سد در حال مطالعات تکمیلی فنی برای مسائل ژئوتکنیک، نهایی شدن ارتفاع، تونل و غیره است که در یک فضای بسیار علمی و آرام به نتیجه میرسد و هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
به گفته آرش مصلح مدیرعامل آب منطقهای استان کهگیلویه و بویراحمد هم اینک موضوع احداث سد آبریز قدم در راه تکمیل مطالعات فنی نهاده و در لایحه بودجه دیده شده است.
ایرنا در این گزارش تحلیلی؛ نقاط مثبت و منفی و اثرات احداث سد آبریز از دیدگاه چند تن از کارشناسان حوزه آب، خاک و محیط زیست را بررسی نموده و نظرات آنان در اختیار عموم گذاشته شده است.
سد آبریز از منظر کشاورزی، آبریز چه تأثیراتی در این حوزه خواهد داشت؟
سید غفار گنجی عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه که بیش از ۲۲ سال در حوزه جهاد کشاورزی کار میکند و مستقیماً با مسائل آب، کشاورزی و زمین سر و کار دارد، میگوید: طبق گزارش اخیر جهاد کشاورزی در کشور ۵۰ درصد اراضی کشاورزی به صورت آبی و ۵۰ درصد دیم است.
وی افزود: از مجموع ۵۰ درصد اراضی دیم تنها حدود ۷. ۶ درصد تولیدات کشاورزی استحصال میشود و بیش از ۹۲ درصد از تولید محصولات در اراضی آبی است.
گنجی ادامه داد: استانهای پیشرو در کشاورزی اکثرا سطح اراضی بالایی دارند و در عین حال از سطح اراضی آبی زیادی هم برخوردارند و برای نمونه استان اصفهان ۸۶ درصد، تهران ۹۹ درصد، خراسان جنوبی ۹۲ درصد، فارس ۸۲ درصد اراضیشان آبی است.
این کارشناس کشاورزی گفت: کهگیلویه و بویراحمد استان آبخیز کشور است با وجود اینکه تنها یک درصد از حاک کشور را شامل میشود حدود ۱۱ درصد آب کشور را تأمین میکند و عدد اراضی آبی استان تنها ۲۲ درصد است و این درصد در شهرستانهای کهگیلویه و چرام به ترتیب به ۷ و ۱۰ درصد میرسد.
گنجی ابراز داشت: برای استانی که روی آب خوابیده است این ارقام نگرانکننده است و تنها بخواهند به اراضی دیم اکتفا کنند بنابراین مردم کهگیلویه و چرام هیچوقت راضی نخواهند شد که از منافع سد آبریز و مارون چشم بپوشانند و لذا به دنبال احداث آن هستند.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: طبق آخرین مطالعات از سد آبریز قرار است این سد ۲۰ هزار هکتار از اراضی شهرستانهای کهگیلویه و چرام را پوشش دهد به معنای آنکه ۱۲ هزار هکتار در کهگیلویه و هشت هزار هکتار در چرام عملیاتی شود.
وی افزود: از مجموع این ۲۰ هزار هکتار شاید ۱۷ هزار هکتار جزء بهترین اراضی زراعی دیم کشور به لحاظ حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی هستند.
گنجی بیان کرد: در مقایسه با خوزستان دمای هوای استان بسیار پایینتر و متوسط بارندگی در کهگیلویه و چرام بالای ۵۰۰ میلیمتر است و طول دوره فصل زراعی استان طولانی، عملکرد محصولات زراعی در اراضی بالاتر است و انتقال آب به سطح اراضی کهگیلویه و چرام به نسبت مناطق گرم کشور مقرون به صرفهتر است.
عضو کارگروه مطالبه سد در کهگیلویه تأکید کرد: پیشبینی میشود هفت هزار شغل مستقیم و ۱۳ هزار شغل غیر مستقیم از محل توسعه کشاورزی در کهگیلویه و چرام پس از احداث سد آبریز ایجاد شود.
وی تصریح کرد: محصولات زراعی در این ۲۰ هزار هکتار از ۳۰ هزار تن به ۱۴۰ هزار تن برسد و در شهرستان کهگیلویه و چرام حدود ۸۶۰ حلقه چاه وجود دارد که بالغ بر ۸۰ حلقه از آنها غیر مجاز هستند.
گنجی ادامه داد: حدود ۵۵۰ حلقه از این چاهها به شدت دچار کمبود آب هستند و در وضعیت زرد قرار دارند.
عضو کارگروه مطالبه سد در کهگیلویه عنوان کرد: چنانچه فکری به حال تأمین آب کشاورزی کهگیلویه و چرام نشود هم تعداد چاههای غیر مجاز افزایش و چاههایی که وجود دارند وضعیت آبشان به شدت بحرانیتر خواهد شد.
وی بیان کرد: یکی از دیگر دلایلی که استان بر احداث سد تأکید ویژهای دارد این است که استان و شهرستان کهگیلویه و چرام جزء مناطق سیلاب خیز کشور هستند.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه ابراز داشت: کهگیلویه و بویراحمد همین امسال در سیلاب مرداد ماه جزء استانهایی بود که دارای بالاترین حجم خسارات ناشی از سیل بودند.
گنجی گفت: حجم سد آبریز بسیار کم بوده و یک دهم سطح مارون یک است و عمده حجم این سد توسط سیلابها پر میشود.
وی بیان کرد: چنانچه سد آبریز احداث شود هم در کنترل سیلابها نقش ایفا میکند و دوم اینکه سیلابها در نهایت به بخش کشاورزی انتقال یافته و از منافع خود این سیلها به عنوان آب کشاورزی استفاده حواهد شد.
گنجی تصریح کرد: کل اراضی در شهرستان کهگیلویه و چرام که قرار است زیر سد آبریز بروند و با اراضی مازادی که در شهرستان بهبهان زیر سد مارون ۲ هست کمتر است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه بیان کرد: اینک ۱۱۰ هزار هکتار از زمینهای خوزستان را شامل میشود که گاهاً وضعیت آبیاریشان نامناسب است و برخی جاها آبیاری غرقابی دارند و در کل در این استان تنها ۲۰ هزار هکتار تحت پوشش آب سد آبریز قرار میگیرند.
وی ادامه داد: رقم ۲۰هزار هکتار عدد ناچیزی در برابر اراضی وسیع خوزستان است و هیچ تأثیری بر پایین دست نخواهد داشت و حقابه تالاب شادگان و مارون یک در وزارت نیرو محاسبه شده است.
گنجی ابراز داشت: حقابهای برای بالادست در نظر گرفتهاند که بخشی از آن سد آبریز میشود و کل حقابهای که برای کهگیلویه و چرام در نظر گرفتهاند ۳۵۰ میلیون متر مکعب است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تأکید کرد: از این میزان حدود ۱۳۵ میلیون متر مکعب قرار است در قالب سد آبریز مصرف شود که نسبت به حجم سد مارون که یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب بوده عددد بسیار خردی است.
وی تصریح کرد: مردم استان خوزستان نباید نگران بشوند زیرا که سد ابریز تأثیری بر حقابه تالاب شادگان نخواهد ذاشت زیرا که حقابه تالاب شادگان و مارون یک در ابتدا محاسبه شدهاند.
گنجی بیان کرد: مازاد برای بالادست در نظر گرفتهاند و ما از این میزان حقابه مازادی که برای استان در نظر گرفتهاند نمیخواهیم تجاوز کنیم.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه عنوان کرد: اگر تالاب شادگان حقابهای دارد در همان مارون یک پیشبینی شده و باید از همان تأمین شود.
وی افزود: این سد بدون هیچ تأثیر منفی بر تالاب شادگان و مارون یک است و ۲۰ هزار هکتار از اراضی چرام و کهگیلویه را پوشش میدهد.
گنجی ابراز داشت: قرار است الگوی کشت منطقه تغییراتی پیدا کند و طبق سیاست جهاد کشاورزی دنبال توسعه کشت دانههای روغنی و چغندر قند در فصل پاییز هستیم که از تک محصولی (گندم و جو) فاصله گرفته شود که هم از بارندگی و هم از آب آبیاری استفاده شود.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه گفت: اراضی دیم در شهرستان کهگیلویه و چرام جزء بهترین اراضی درجه خاک آن بسیار بالا و دشتهای وسیع همچون کلاچو و بردیان و دشت چرام و حومه غربی را دارد و اصلاً قرار نیست در اراضی غیر مسطح و با شیبهای آنچنانی کشت انجام شود.
وی بیان کرد: چنانچه قرار است اراضی دیم به آبی تبدیل شوند بهتر است این کار در مناطقی صورت گیرد که تعریق و تبخیری کمتری است و این استان از این لحاظ وضعیت بسیار بهتری نسبت به خوزستان دارد.
گنجی عنوان کرد: چنانچه عملکرد محصولات زراعی دیم در استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با هم مقایسه شوند متوجه میشویم که در سال گذشته اراضی دیم خوزستان به خاطر بارندگی نامناسب و خشکسالی غیر قابل برداشت بود ولی در شهرستان کهگیلویه و چرام تقریباً عملکردی بالای هزار کیلوگرم در هکتار را سال گذشته داشتهایم.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: در سالهای عادی در کشتهای دیم بالای ۲ تن در هکتار برداشت گندم و جو در استان وجود دارد و چنانچه این اراضی به آبی تبدیل شوند پیشبینی میشود هشت تن در هر هکتار گندم و جو برداشت میشود.
دلیلی بر تنش آبی شادگان
گنجی ادامه داد: اینکه تالاب شادگان آب آن کم شده و تحت تنش آبی است تنها دلیلش مازاد برداشتی است که در مارون یک به نفع کشاورزی در حال انجام است و حقابهاش را از مارون یک طلبکار است.
وی افزود: حقابهای رسما برای استان کهگیلویه و بویراحمد تعریف شده و به طور رسمی این میزان برداشت برای استان مشخص شده است.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: ۳۵۰ میلیون متر مکعب باید برداشت شود و تأثیری در حقابهای که مخصوص مارون یک است ندارد.
گنجی بیان کرد: این حقابه تغییری پیدا نخواهد کرد و کارشناسان در ابتدا وضعیت حقابه مارون یک را طراحی کردهاند و مازاد در بالادست برای این استان در نظر گرفتهاند.
وی ابراز داشت: احداث سد آبریز هیچ تأثیری بر کشاورزی و دریاچه پشت سد مارون یک و کشاورزی زیردست آن نخواهد داشت.
عضو کارگروه مطالبه سد از کهگیلویه تصریح کرد: هنوز استان وارد برداشت حقابه از مارون نشده است و پمپاژ حومه غربی تا ۱۰ سال دیگر هم به اجرا نخواهد رسید.
سد آبریز از دیدگاه حوزه آب، آبریز چرا باید احداث شود؟
خسرو شفیعی مطلق دکترای مهندسی منابع آب و پژوهشگر در حوزه آب که مقالات بسیاری در خصوص آب و مدلسازی آن و هیدرولوژی و آبهای زیرزمینی دارد، هم اینک در حال ترجمه سه کتاب در خصوص سدهاست و کتابی در خصوص منابع آبهای زیرزمینی از وی نیز در حال چاپ است، میگوید: رودخانه مارون یک رودخانه دائمی است که ۷۵ درصد از مساحت سرزمینی استان کهگیلویه و بویراحمد را حوضه آبریز مارون اشغال میکند.
شفیعی مطلق ابراز داشت: ۱۰۰ درصد حوضه آبریز مارون در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و تقریباً تمام ریزشگاه تغذیهکننده رودخانه مارون در این استان است.
وی تأکید کرد: بر روی این رودخانه سد مارون یک احداث شده که در خط مرزی استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان است.
این پژوهشگر در حوزه آب ابراز داشت: بر این سد نقدهایی وارد میباشد که از جمله آن بزرگ بودن مخزن آن است.
وی ادامه داد: این مخزن بزرگ، باتوجه به رخنمون سازند گچساران که ۷۰ درصد آن بر روی این سازند واقع شده و این سازند با توجه به درصد انحلال بالایی که دارد و میزان تبخیری که در این سد است بر روی کیفیت آب بسیار تأثیرگذار است.
شفیعی مطلق عنوان کرد: بنابرابن منطقی نیست که یک میلیارد متر مکعب را در یک کوهی از گچ جمع کنیم و باید به دنبال راهکار بود.
پژوهشگر در حوزه آب تصریح کرد: بهترین راهکار این است در بالادست رودخانه مارون که تقریباً در سرزمینی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده مخازن کوچکی تعریف و سدهای پلکانی ساخته شوند که آب را با کیفیت بسیار مطلوبتر و حتی بهای سی نزدیک به ۳۰۰ تأمین کنند.
وی ابراز داشت: منطقی است که ۲ و یا سه سد با مخزن کوچک در بالادست مارون طراحی و به جای یک میلیارد متر مکعب سه مخزن ۲۰۰ میلیون متر مکعبی تعریف میشد و دیگر تنشی بین بالادست و پایین دست رودخانه اتفاق نمیافتاد.
چرا سد آبریز سازهای مهم، موفق اما مظلوم و کم اقبال است؟
پژوهشگر در حوزه آب گفت: سد آبریز سازهای مهم، موفق اما مظلوم و کم اقبال است زیرا که سد در ارتفاعی احداث میشود که آب بهترین وضعیت (هد) را برای انرژی و استفاده برقابی در پایین دست میگیرد.
شفیعی مطلق عنوان کرد: مخزن این سد در جایی واقع شده که سازندهای تبخیری مثل سنگهای قابل انحلال، نمکی و گچی ندارد و آب با کیفیت بسیار بالا در مخزن جمع میشود.
وی ادامه داد: سطح تبخیر سد بسیار کم و تنها چهار کیلومتر مربع است و در مقایسه با سد مارون یک که ۲۸ کیلومتر مربع سطح دریاچه آن است که هرچه سطح دریاچه بیشتر باشد تبخیر و هدررفت آب بسیار است.
پژوهشگر در حوزه آب بیان کرد: اما سد آبریز با سطح کوچکی که سدی تیپیکال به آن میگویند و تبخیر کمی دارد و کیفیت آب بالا، انرژی زیاد، ارتفاع آب بالا و این دریاچه سد میتواند قطب گردشگری شود.
وی تصریح کرد: زیرا که آب دریچه زلال است و با توجه به موقعیت گردشگری که دارد میتواند قطب گردشگری برای حوزه خلیج فارس تبدبل شود.
پژوهشگر در حوزه آب تأکید کرد: مزیت دیگر این سد آن است که میتوان پنل خورشیدی روی مخازن آن گذاشت و خط تولید برق راهاندازی کرد.
شفیعی مطلق اضافه کرد: سد آبریز پلکانی برای پایین دست حساب میشود و برای تنظیم رسوب برای پایین دست بسیار مفید واقع خواهد شد.
پژوهشگر در حوزه آب بیان کرد: امتیاز دیگر این سد مخزن کوچک ان است که در واقع بدنه آن هم کوچک است و جزء سدهای سبک حساب میشود و در موقع تنشهای لغزه خیزی و ایجاد لرزش جزء سدهای ایمن است.
وی عنوان کرد: این سد جزء توجیه پذیرترن و کم مسأله دارترین سدهایی است که در زاگرس ساخته میشود و هر ۶ موردی که برای یک سد تعریف میکنند را داراست.
شفیعی مطلق گفت: ضمن اینکه بر روی توسعه پایدار شهرستان کهگیلویه که بسیار شهرستان مظلومی در حوزه اشتغال است تأثیر مثبتی دارد.
وی ادامه داد: کهگیلویه نقشه خاص و منحصر به فرد زمینشناسی دارد که بخش شرقی آن بهترین پروفیل خاک را برای کشاورزی و بخش غربی بهترین خاک و مصالح را برای صنعت دارد یعنی در بخش غربی کارخانه سیمان، گچ و پتروشیمی احداث شود.
این پژوهشگر در حوزه آب ابراز داشت: قبل از انقلاب تنها ۲۰ سد در کشور وجود داشت و هم اینک به ۶۲۰ مورد رسیده است و مطالعات بیشتر سدها در آن برهه با عجله انجام گرفت و اشتباهاتی در سد لاز، گتوند، چمشیر، کوثر روی داد.
وی تصریح کرد: در کشوری همچون ایران که بارندگی کم اما بارشهای سیلآسا زیاد دارد نسخه شفا بخش سد است.
شفیعی مطلق اضافه کرد: سد را کجا بزنیم مهم است و سد آبریز با امتیازهای هیدرولوژی، ژئوتکنیکی و منابع آبی و تأثیر در توسعه و کشاورزی که دارد جزء سدهایی است که باید ساخته شود.
آیا سد آبریز مشکلی برای استان خوزستان ایجاد میکند؟
افشین دوستی کارشناس ارشد سازههای آبی در این باره میگوید: سدی آبریز سدی است که در بالادست شبکه سد مارون یک در حال احداث است و ظرفیتی حدود ۱۰ درصد سد مارون یک را دارد.
وی ادامه داد: از لحاظ علمی و فنی که احداث این سد مشکلاتی را برای خوزستان ایجاد میکند به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست.
کارشناس ارشد سازههای آبی تصریح کرد: زمانی که به یک منطقه تخصیص آب داده میشود تمام نیازهای پایین دست آن مد نظر قرار میگیرد و بعد تخصیص منظور میشود.
دوستی ابراز داشت: یعنی این تخصیص ۱۳۵ میلیون متر مکعبی برای سد آبریز دیده شده با احتساب مصارف پایین دست شامل پروژههایی که در استان کهگیلویه و بویراحمد در سد آبریز دیده شدهاند.
وی تأکید کرد: از لحاظ قیاس با سد مارون یک این سد کوچک است و ۱۰ درصد حجم سد مارون را دارد و اهدافی که سد مارون یک داشته تحت الشعاع سد آبریز قرار نمیگیرد.
وی بیان کرد: متأسفانه بزرگ نماییهایی صورت میگیرد و سد آبریز را با عنوانهای عجیب مثل متروپلی دیگر، تخریب شادگان و مهاجرت از خوزستان به میان میآورند.
احداث سد مارون ۲ به لحاظ زیست محیطی و منابع آبی دارای نکات منفی است؟
دوستی بیان کرد: احداث سد مارون ۲ به لحاظ دارا بودن حجم مخزن ۱۳۵ میلیون متر مکعبی تقریباً ۱۰ درصد حجم سد مارون را دارد و از لحاظ زیست محیطی مشکلی ندارد زیرا از اهداف این سد کنترل سیلاب است.
وی عنوان کرد: به معنای آنکه سیلابهای مخرب زمستان را که باعث تخریب اراضی کشاورزی در پایین دست میشود این سد مهار میکند.
کارشناس ارشد سازههای آبی ابراز داشت: این سد جزء سدهایی هست که تخصیص زیست محیطی دارد و بخشی از آبی که پشت این سد قرار میگیرد در ماههای خشک سال در رودخانه جاری میشود و به نوعی به محیط زیست کمک میکند و تخریب محیط زیستی ندارد.
وی گفت: تخصیص آب تالاب شادگان ۶۰ درصد از سد مارون یک است و ۴۰ درصد تخصیص آب شادگان از رودخانه اعلی است که از کوههای کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه میگیرند و در منطقه ایذه و به سمت رامشیر و به سمت تالاب شادگان هدایت میشود.
دوستی بیان کرد: حقابه تالاب شادگان (۶۰ درصد) به طور کامل ا ز سد مارون یک گرفته شده اما به دلیل آنکه در پایین دست مارون یک، یک سری اراضی بیشتر ار اراضی هدف آبیاری میشوند و این حقابه نادیده گرفته شده است.
چه واقعیتی در خصوص ذخیره آب در آبریز نهفته است؟
برخی اذعان دارند که درصد تحقق دبیهای بالاتر از متوسط در سد مارون۲ حدود ۶۰ درصد و در مارون یک حدود ۴۰ درصد بوده که این برداشتی اشتباه است چون سد مارون ۲ قرار نیست که از دبی پایه رودخانه استفاده کند.
وی ادامه داد: سد آبریز قرار نیست از پایه رودخانه برداشت داشته باشد و از سیلابهای مخربی که در منطقه وجود دارد آب ذخیره کند بلکه حجم مخزن سد به صورت مدیریت شده حقابه پایین دست را تأمین میکند و جای نگرانی نیست.
رودخانه مارون که در زیر حوضه مارون جراحی در جریان است یکی از رودخانههای مهم جنوب کشور قلمداد میشود و تمام «آورد» این رودخانه از استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه میگیرد که براساس آنچه که مسئولان آب منطقهای این استان میگویند معادل ۲ میلیارد مترمکعب در واقع آورد و روان آب را در طول سال در خود جای داده است.
این رودخانه در جنوب غربی ایران قرار گرفته و از ظرفیتهای مهم استان کهگیلویه و بویراحمد و بخصوص شهرستان کهگیلویه بوده که سالهای زیادی است آب این رودخانه رونق کشاورزی استانهای پایین دست را شتاب بخشیده است.
حوالی مهرماه ۹۸ بود که رضا اردکانیان وزیر وقت نیرو تأکید کرد که عملیات احداث سد مارون ۲ معروف به آبریز با هدف انتقال آب به ۲۰ هزار هکتار از زمینهای تشنه شهرستانهای کهگیلویه و چرام آغاز خواهد شد و دولت سابق مصمم به ساخت این طرح است.
اما آنگونه که انتظار میرفت کاری از پیش نرفت تا اینکه با روی کار آمدن دولت عدالت محور سیزدهم در همه حوزهها به ویژه عدالت در توزیع آب گامهای مثبتی برای اجرای این طرح توسعه محور برداشته شده و نورامید برای تکمیل آن در دل مردم استان روشن شده است.
دغدغه مردم شهرستانهای کهگیلویه، لنده و چرام طی این سالها از مسئولان و بخصوص دولت سیزدهم با توجه به وجود دشتهای وسیع و اراضی مستعد کشاورزی و ظرفیتهای بالقوه در بخشهای مختلف صنعتی و گردشگری احداث سد آبریز در بالادست رودخانه مارون است.
مشخصات سد آبریز
عملیات احداث سد مارون ۲ معروف به آبریز با هدف انتقال آب به ۳۰هزار هکتار از زمینهای تشنه شهرستانهای کهگیلویه و چرام که مورد تأکید وزیر نیرو در سفر مهرماه سال ۹۸ به این استان بود.
با ساخت این سد، آب بصورت ثقلی از یک تونل به طول چهار هزار ۹۰۰ متر به لولههایی به طول هفت هزارو ۴۰۰ متر انتقال و با احداث تونلی به طول شش هزارو ۴۵۰ متر آب به دشتهای شهرستانهای کهگیلویه و چرام انتقال مییابد.
مطالعات فاز اول و دوم این طرح از سوی منابع آب اجرایی شده است. این سد با ارتفاع ۱۵۰ متر و بصورت آر سی سی اجرا میشود.
بر اساس تخصیص وزارت نیرو ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب از این سد به دشتهای کهگیلویه و چرام منتقل خواهد شد.
سد آبریز که برای آبیاری بیش از ۳۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستانهای کهگیلویه و چرام پیشبینی شده است شکوفایی و توسعه بخش کشاورزی در این مناطق را در پی خواهد داشت.
سد آبریز با توجه به تولید ۲۸ هزار مگاوات برق هم برای دولت و هم برای مردم منطقه سودآوری زیادی دارد.
سد آبریز در محدوده روستای آبریز در شمال شرقی شهرستان کهگیلویه احداث میشود.
استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن بیش از ۱۱ میلیارد مترمکعب بارش سالیانه و نیز ۸. ۵ میلیارد متر مکعب روآناب از جمله استانهای شاخص کشور در پتانسیل آبی بشمار میرود که آنچنانکه باید تاکنون زیرساختهای لازم برای استفاده از این ثروت خدادادی نصیب ساکنانش نشده است.
تحقق عدالت رویکرد غالب دولت مردمی سیزدهم است و تحقق آن در تمامی حوزهها به وِیژه حوزه تأمین منابع آبی پایدار ملموس است وامید است با وفاق و همدلی این سد تأثیرگذار در استان کهگیلویه و بویراحمد ساخته شود تا مردم از نعمت آب در حوزههای مختلف بهرهمند شوند و زمینهای تشنه شهرستانهای این استان سیراب شوند.
سهام پتروشیمی دهدشت بعد از دو سال تعلیق بازگشایی شده است سهامداران برای پیگیری سهام و فروش به کارگزاری های بورس در سطح استان مراجعه کنند.لطفا این خبر را اطلاع رسانی کنید.چون بسیاری از مردم خطه کهگیلویه و حتی گچساران و بویراحمد و بالاخص فرهنگیان عزیز استان سهامدار این پتروشیمی هستند.
باتشکر