تاریخ انتشار
شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۵۴
کد مطلب : ۴۴۴۸۷۷
مذاکرات احیای برجام همچنان در وین ادامه دارد
گمانه‌زنی‌ها روی دور تند / دوراهی احیای برجام؛ توافق جدید یا بازگشت به توافق قدیمی؟
۰
کبنا ؛سخنگوی وزارت امور خارجه گزارش رویترز درباره مذاکرات احیای برجام را تکذیب کرد. آخر هفته گذشته، رویترز در گزارشی «به نقل از دیپلمات‌ها» مدعی شده بود در مذاکراتی که تاکنون انجام شده، اقداماتی در چند مرحله پیش‌بینی شده‌اند. به ادعای این خبرگزاری، طبق آنچه تاکنون صحبت شده، مرحله نخست توقف غنیسازی اورانیوم بالای پنج درصد از سوی ایران است. سپس دارایی‌های مسدودشده ایران آزاد میشوند و ایران زندانیان را آزاد می‌کند. مرحله اصلی رفع تحریم‌های ایران از‌جمله تحریم‌های نفتی آخرین مرحله خواهد بود. رویترز همچنین مدعی شده بود بازه زمانی یک تا سه ماه، از زمان توافق تا اجرای کامل در نظر گرفته شده است. این گزارش رویترز در حالی مطرح شد که گفتوگوهای احیای برجام، تماس‌ها، دیدارها و موضع‌گیری‌ها در‌این‌باره همچنان ادامه دارند. از‌جمله اتفاقات حول مذاکرات وین، سفر وزیر خارجه ایران به آلمان است. حسین امیرعبداللهیان، دیروز البته برای حضور در پنجاه‌وهشتمین نشست امنیت مونیخ راهی این کشور شد؛ اما به هر حال این سفر وزیر خارجه ایران به یکی از سه کشور اروپایی عضو برجام است و برای حضور در نشستی که دیگر بازیگران صحنه بینالمللی نیز در آن شرکت دارند. همچنین، علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات احیای برجام نیز دیروز با انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگکننده مذاکرات، دیدار و گفتوگو داشت. باقری پنجشنبه نیز با نمایندگان تروئیکای اروپایی جلسه داشت. باقری درباره پیشرفت مذاکرات در توییتر نوشته بود: «بعد از هفتهها مذاکرات فشرده، بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم؛ اما تا وقتی درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است». باقری افزود: «واقعبینی، خودداری از زیادهخواهی و توجه به تجربه چهار سال گذشته لازمه تحقق این هدف است. زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی ما فرا رسیده است».
اکو ایران نوشت: اخیراً گزارش‌هایی تأییدنشده مبنی بر اینکه پیش‌نویسی که اکنون در وین در دست مذاکره است، سندی ۲۰ صفحهای با سه پیوست است که کل توافق را شامل می‌شود، منتشر شده است.
بنابر این گزارش‌ها این سه پیوست به ترتیب لغو تحریم‌ها، تعهدات هستهای و در نهایت برنامه‌ی اجرایی (ترتیب و توالی اقدامات و راستی‌آزمایی) است که این ضمائم نیازمند نهایی‌شدن در کمیسیون مشترک است.
در همین حال در واشنگتن بحث‌ها بر سر ارائه یا عدم ارائه توافق به کنگره داغ است. درحالی‌که به نظر می‌رسد دولت بایدن با این استدلال که توافق احتمالی در وین نه یک «توافق جدید» بلکه «تفاهمی سیاسی برای بازگشت به توافق پیشین» است، ظاهراً تمایل چندانی به ارائه آن به کنگره ندارد، برخی دیگر بر ضرورت رأی نمایندگان و سناتورهای آمریکایی به هرگونه توافق بالقوه با ایران تأکید دارند.
به ویژه آنکه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه اختصاصی با فایننشال تایمز با اشاره به اینکه «واشنگتن نتوانسته است به درخواست ایران برای تضمین اینکه هیچ طرفی قادر به ترک توافق نیست، پاسخ دهد» گفته است که مذاکره‌کنندگان ایران به طرفهای غربی پیشنهاد کرده‌اند که «حداقل مجلس‌ها یا رؤسای مجالس آنها از جمله کنگره آمریکا می‌توانند در قالب بیانیه‌ای سیاسی پایبندی خود به توافق و بازگشت به اجرای برجام را اعلام کنند».
اریک آر. مندل مدیر شبکه اطلاعات سیاسی خاورمیانه (MEPIN) که به طور منظم به اعضای کنگره و دستیاران سیاست خارجی آنها در ارتباط است در مطلبی برای هیل –پایگاه رسانهای کنگره ایالات متحده- به ضرورت رأی کنگره به توافق احیای برجام پرداخته و نوشته است: قانون بازنگری توافق هسته ای ایران یا INARA که در سال 2015 با حمایت دو حزب به تصویب رسید، مستلزم آن است که هر توافق جدیدی که با ایران مذاکره می شود برای تصویب به کنگره ارائه شود.
یک قرارداد جدید در وین در حال مذاکره است زیرا طرفین نمی توانند دوباره به یک توافق هفت ساله تغییر نیافته بپیوندند. آخرین چیزی که پرزیدنت بایدن می خواهد این است که یک توافق جدید با ایران زیر ذره بین قرار گیرد. بایدن توسط اینارا ملزم می‌شود که هر ۹۰ روز یک‌بار پایبندی، شفافیت و قابلیت راستی‌آزمایی ایران را به کنگره تأیید کند.
به نوشته منندل، در واقع، این یک دژاوو است. گزارش ها حاکی از آن است که آمریکا و ایران در مراحل پایانی مذاکره برای رسیدن به توافق هستند. با رقص مذاکرات گمراه نشوید، زیرا هر یک از طرفین ادعا می کنند که تا زمانی که حداقل الزامات آنان برآورده نشود، دوباره وارد معامله نمی شوند. هنگامی که دو طرف می خواهند قراردادی را منعقد کنند و یکی از آنها مایل است اهرم خود را برای معامله کنار بگذارد، نتیجه ممکن است یک نتیجه قطعی باشد.
بایدن گفت روزی که رئیس جمهور شود، دوباره به دستاورد سیاست خارجی اوباما، برجام، خواهد پیوست. با این حال، یک سال پس از خروج دونالد ترامپ از توافق ایران شروع به ارتقاء توانایی های هسته ای خود کرد و پیوستن مجدد به توافق اولیه دانش فنی ایران ر برنخواهد گرداند. دولت بایدن می‌گوید که می تواند بدون هیچ تغییر قابل توجهی به توافق اولیه بپیوندد، بنابراین نیازی به نظارت جدید کنگره ندارد.
با این حال، این با اینارا در تضاد است، که در صورت توافق جدید، خواستار رأی کنگره است. جمهوری خواهان در کنگره از دولت می خواهند که توافق جدیدی ارائه دهد. به ادعای نویسنده، برخلاف توافق اولیه که پیش‌بینی می‌کرد ایران حداقل به یک سال زمان نیاز دارد تا به یک کشور هستهای آستانه تبدیل شود، اکنون این زمان کوتاهتر شده است و پذیرش چنین پنجره کوتاهی در ازای آزادی میلیاردها دلار دارایی های مسدود شده ایران، تجارت جهانی بدون مانع، دسترسی نامحدود به سیستم بانکی بین المللی و صادرات نامحدود نفت ایران، [به زعم نویسنده] امتیاز بزرگی برای ایران خواهد بود (این در حالی است که ایران در راستای نشان دادن حسن نیت و انعطاف پذیری، پیش از این از گرفتن غرامت و خسارت ناشی از خروج غیرقانونی آمریکا از توافق عبور کرده است).
اگرچه دموکرات‌ها 50 رای سنا به همراه رأی معاون رئیسجمهور، کاملا هریس را دارند، چهار سناتور دموکرات، از جمله چاک شومر، رهبر اکثریت پیش‌تر به توافق اولیه رای منفی دادند.
علاوه بر این، [به ادعای نویسنده] قانونی بودن قرارداد 2015 همچنان زیر سوال است. قانون اساسی ایالات متحده خواستار ارائه برجام به عنوان یک معاهده بود. ماده دوم قانون اساسی می گوید رئیس جمهور برای انعقاد موافقت نامه های بین المللی نیاز به تایید دو سوم سنا دارد. اوباما می دانست که این رای را ندارد و در سنا با اکثریت جمهوریخواه، دموکرات‌ها با استفاده از فیلیباستر، «مخالفت با توافق هسته ای ایران» را با 58 رای موافق در مقابل 42 رای مخالف خنثی کردند.
بنابراین، بیایید جمع بندی کنیم: چهل و دو سناتور توانستند آمریکا را به توافقی ملزم کنند که برای یک معاهده باید رای 66 سناتور را لازم داشت. چه تعداد از آمریکایی‌هایی که طرفدار توافق هستهای ایران بودند، می‌دانستند که این یک معاهده نیست یا یک سند بدون امضا است؟ اکنون زمان آن است که مردم آمریکا را در مورد اینکه چرا هر توافق جدید باید به عنوان یک معاهده به سنا ارائه شود، همانطور که قانون اساسی ما ایجاب می کند، آگاه کرد.
ادعای رویترز درباره متن ۲۰ صفحهای
رویترز در گزارش خود نوشته است که درباره متنی ۲۰صفحهای به‌عنوان پیشنویس توافق اطلاعاتی کسب کرده است. طبق این گزارش، این متن چند مرحله را پیش‌بینی کرده که پس از تأیید از سوی دیگر کشورهای سهیم در مذاکرات باید اجرائی شوند. این رسانه همچنین نوشت سه دیپلمات مطلع از مذاکرات وین به خبرگزاری رویترز گفتهاند که در مرحله نخست، ایران غنیسازی بالای پنج درصد را متوقف می‌کند. البته درباره اینکه با سانتریفیوژهای پیشرفته ایران چه باید کرد، هنوز خبری منتشر نشده است. اقدام بعدی آزادسازی دارایی‌های مسدودشده ایران به میزان هفت میلیارد دلار نزد کره‌جنوبی خواهد بود که ایران در قبال آن زندانیان غربی را آزاد می‌کند. رابرت مالی، نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات وین، پیش از این گفته بود که پیش‌شرط هر نوع معامله‌ای با ایران، آزادی این زندانیان است. طبق ادعای رویترز، تنها زمانی که مرحله اولیه اقدامات انجام شده و تأیید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود و آنچه این دیپلمات‌ها آن را «روز اجرای مجدد» می‌نامند، خواهد رسید که اشاره‌ای به «روز اجرای» توافق اولیه دارد، زمانی که آخرین گامهای مربوط به تعهدات هستهای و رفع تحریم‌ها انجام خواهد شد. دیپلمات‌ها می‌گویند که مدت‌زمان این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته و متن شامل حرف «X» برای تعداد روزهای بین گامهای مهم و روز اجرای مجدد است. مقامات مختلف زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند. در ادامه این گزارش آمده است چنان‌که در برجام اولیه آمده است، توافق جدید شامل «اعطای معافیت» از سوی ایالات متحده به تحریم‌های بخش نفت ایران به جای «لغو کامل» آنهاست که مستلزم تمدید هر چند ماه یک بار معافیت‌ها است. این رسانه به نقل از «یک دیپلمات خاورمیانه‌ای مطلع از مذاکرات وین» نوشته است در مورد صادرات نفت بر اساس این توافق، اوباما و ترامپ معافیت‌های ۹۰ تا ۱۲۰روزه صادر و به‌طور مداوم آنها را تمدید می‌کردند تا اینکه ترامپ پس از خروج از برجام تمام معافیت‌ها را منتفی دانست. مسائل سرسختی که همچنان باقی مانده است شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر عقب‌نشینی نخواهد کرد، می‌شود. مقامات آمریکا می‌گویند که با توجه به دشواری الزام دولت‌های آینده، نمی‌توان چنین تضمینی داد. یک دیپلمات خاورمیانه‌ای و یک مقام ایرانی نیز در این گزارش گفتهاند تهران آماده پذیرش سطح پایین‌تری از غنیسازی است، مشروط بر اینکه در صورت نقض پیمان از سوی ایالات متحده، ایران اجازه خواهد داشت دوباره تا ۶۰ درصد غنیسازی کند. برخی از دیپلمات‌ها گفتهاند که لغو برخی تحریم‌های حساس می‌تواند مستلزم دیدار مستقیم مقامات ایرانی و آمریکایی باشد. در ادامه این گزارش نیز ادعا شده است که مقامات ایران و خاورمیانه گفتهاند که چنین اقدامی در پایان مذاکرات انجام خواهد شد.
تکذیب گزارش رویترز از سوی ایران
این گزارش البته از سوی سخنگوی وزارت خارجه تکذیب شده است. سعید خطیبزاده در توییتر خود در این زمینه نوشت: «انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارشدهی رسانهای کاری خطرناک است. توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریفشدهای که شایعهسازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریفهای بیشتری بود». سایت خبری نورنیوز که نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران خوانده می‌شود نیز گزارش رویترز را «فضاسازی غیرواقعی» خواند و نوشت: «ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گامهای لازم در مسیر لغو تحریم‌ها را برندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هستهای خود که در ردیف تعهدات برجامی است، انجام نخواهد داد». خبرگزاری تسنیم هم به نقل از منابع آگاه می‌نویسد: «مطلب رویترز صرفا در راستای عملیات روانی است و نسبتی با واقعیت اصلی مذاکرات ندارد». در مجموع به نظر می‌رسد موضع مقامات ایران درباره این گزارش این است که ادعاهای آن، بخشی از فرایند اعمال فشار به ایران در فرایند گفت‌وگوهاست. این دو رسانه هر دو به نقل از منابع خود به این نکته نیز اشاره کرده‌اند که مذاکرات درباره آزادی زندانیان مستقل از مذاکرات احیای برجام در وین انجام می‌شود. مسئله تبادل زندانیان البته در حاشیه مذاکرات احیای برجام در وین به گفتوگو گذاشته شده است و احتمالا موفقیت این گفتوگوها به موفقیت گفتوگوهای احیای برجام گره خواهد خورد؛ اما این مسئله به‌طور کلی نیز سابقه‌ای مستقل از برجام داشته است. در سال‌های ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا که این کشور از برجام خارج شده بود و کارزار فشار حداکثری از سوی این دولت جمهوریخواه علیه ایران در حال پیگیری بود، با وجود اینکه تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده در اوج خود قرار داشت، در چند نوبت تبادل زندانیان بین ایران و ایالات متحده انجام شد.
اولیانوف: مخالفان برجام فعال‌تر میشوند
نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین و رئیس هیئت روس در مذاکرات احیای برجام، همچنان فعال‌ترین گزارش‌دهنده از روند گفت‌وگوهاست. میخائیل اولیانوف، روز پنجشنبه در توییتی در واکنش به توییت باقری گفت که با او اتفاق نظر دارد. اولیانوف نوشت: «موافقم. اکنون زمان اتخاذ تصمیمات نهایی در گفتوگوهای وین درباره برجام است». او در توییت دیگری تأکید کرد: «با نزدیک‌ترشدن به توافق بر سر احیای برجام، مخالفان توافق هستهای در فضای عمومی بیش از پیش فعال میشوند تا جو ناسالمی پیرامون مرحله نهایی مذاکرات وین ایجاد کنند». او همچنین پنجشنبه از دیدار خود با مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر داد: «امروز [پنجشنبه] با آقای رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار کردم. ما درباره مسائل مرتبط با برجام دیدار کردیم. آژانس اتمی نقشی حیاتی در احیای توافق هستهای دارد». او همچنین چهارشنبه‌شب درباره روند گفتوگوها نوشته بود: «رایزنی‌های شدید تقریبا بدون توقف در روند مذاکرات وین بر سر برجام ادامه دارد». اولیانوف البته هفته گذشته در صدر هیئت روس، دیداری هم با هیئتی اسرائیلی که به وین آمده بودند، کرده بود. او البته در روایتش از موضوع این دیدار اشاره‌ای به ایران نکرده بود و نوشته بود: «امروز با همکاران اسرائیلی اعزامی از پایتخت و نمایندگی دائم آنها در وین دیدار کردم. ما درباره مسائل مرتبط با آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار کردیم». جاشوا زارکا، معاون مدیرکل وزارت امور خارجه اسرائیل که به وین رفته بود، با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم دیدار کرده بود.
پرایس: غیرمستقیم‌بودن مذاکرات به مانع تبدیل شده است
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده نیز در نشستی خبری به سؤالاتی درباره ایران پاسخ داد. ند پرایس در پاسخ به سؤالی درباره احتمال دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه نشست امنیتی مونیخ اظهار کرد: «دستکم در مونیخ انتظار دیدار میان وزیران امور خارجه دو کشور را ندارم؛ اما چیزی که می‌توانم بگویم و همواره نیز گفتهایم، این است که به اعتقاد ما گفتوگوهای مستقیم میان ایران و ایالات متحده در وین به نفع ما خواهد بود». پرایس ادامه داد: «ما اکنون به صورت غیرمستقیم تعامل داریم، به این شکل که پیام‌هایی را از طریق شرکای اروپایی‌مان ردوبدل می‌کنیم و این به یک مانع در مذاکرات تبدیل شده است، مذاکرات فنی پر از جزئیات و پیچیده است». او افزود: «ما بارها گفتهایم که گفتوگوی مستقیم در وین به نفعمان است، دستکم به نفع تلاش‌های‌مان برای حصول توافق است و می‌توانیم بفهمیم که آیا دستیابی به بازگشت متقابل به برجام ممکن است یا خیر». پرایس در پاسخ به این سؤال که «آیا تهران اراده و تمایل سیاسی در این روزهای پایانی را دارد؟» خاطرنشان کرد: «در روزهای آینده می‌توان ارزیابی قطعی را ارائه داد؛ اما همانطور که گفتم در مقطع تعیین‌کننده‌ای هستیم که تمام طرف‌ها باید تعهدات سیاسی را بپذیرند، تعهداتی که اگر بخواهیم به بازگشت متقابل به پایبندی به برجام دست یابیم، ضروری هستند». جن ساکی، سخنگوی دولت ایالات متحده نیز در‌این‌باره گفت: «بارها در گذشته گفتهایم، ما از فرصت تعامل مستقیم با ایران حمایت می‌کنیم؛ اما اگر در هفته‌های پیش‌رو به توافق نرسیم، ادامه پیشرفت‌های هستهای ایران به گونه‌ای است که بازگشت به برجام را برای ما غیرممکن می‌کند». سخنگوی کاخ سفید در ادامه گفت: «ما همچنان در مذاکرات وین تعامل داریم؛ اما رئیسجمهور بایدن از یک تیم خواسته است تا گزینه‌های دیگر را آماده کنند تا در صورت لزوم آنها را بررسی کند».
یک قدم مانده تا توافق
دنیای اقتصاد هم در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت: مذاکرهکننده ارشد ایران با بیان اینکه زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی فرارسیده، اعلام کرد: بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم. همزمان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت پیشرفت قابل‌توجهی در هفته گذشته در مذاکرات وین انجام شده است. در این میان خبرگزاری رویترز در فضای تایید پیشرفت و رسیدن طرفین به توافق در گزارشی به گمانهزنی درخصوص جزئیات توافق پرداخته است. گزارشی که ایران آن را فضاسازی غیرواقعی برای موفق‌‌‌نمایی غرب در مذاکرات ارزیابی کرده است. دور هشتم مذاکرات از روز ۱۹ بهمن ماه در پایتخت اتریش از سر گرفته شده و کماکان در سطوح مختلف در حال برگزاری است.
در همین ارتباط، علی باقری کنی مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه شب ۲۷ بهمن ماه در توییتی نوشت: بعد از هفتهها مذاکرات فشرده، بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم، اما تا وقتی درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است. باقری تاکید کرد: واقعبینی، خودداری از زیادهخواهی و توجه به تجربه چهار سال گذشته لازمه تحقق این هدف است. وی اعلام کرد: زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی ما فرارسیده است. توییت مذاکرهکننده ارشد ایران در حالی منتشر شد که آخرین توییت او به مدتی قبل بازمی‌گردد که در نوع خود می‌تواند نشان از پیشرفت در مذاکرات باشد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز ضمن موافقت با اظهارات باقری، گفت: اکنون زمان اتخاذ تصمیمات نهایی در مذاکرات وین درباره برجام است. نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی همچنین روز پنجشنبه در توییتی نوشت: «با نزدیکتر شدن به توافق بر سر احیای برجام، مخالفان توافق هستهای در فضای عمومی بیش از پیش فعال میشوند تا جو ناسالمی پیرامون مرحله نهایی مذاکرات وین ایجاد کنند.»
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که تصمیمات خود را اتخاذ کرده و هیات مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران همانگونه که بارها از سوی مقامات ایرانی اعلام شد با دستورالعمل مذاکراتی روشن و بر اساس اصول مشخص در وین در حال گفتوگو هستند. در همین زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه روز دوشنبه ۲۵ بهمن در نشست خبری مشترک با همتای ایرلندی اظهار کرد: ما کماکان با ابتکار، جدیت و منطق مذاکراتی قوی در میز مذاکرات وین حضور داریم. همکارم آقای باقری و همه کارشناسان ارشد ایران از وزارت خارجه، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و همه بخش‌‌‌های ذی‌ربط در لغو تحریم‌ها گفتوگوهای جدی خود را ادامه می‌دهند.
حسین امیرعبداللهیان همچنین در توییتی با اشاره به گفتوگوی تلفنی‌‌‌اش با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روند مذاکرات در وین را رو به جلو خواند و با بیان اینکه هنوز برخی موضوعات مهم، پیش روی ماست، حصول توافق نهایی را منوط به «رفتار مسوولانه» طرف غربی دانست. در تازه‌ترین واکنش نیز خاویر سولانا مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص گشایش در مذاکرات جاری در وین ابراز امیدواری کرد.
برخی مسائل باقی مانده است
همزمان با اظهارات مذاکرهکننده ارشد ایران، یک تحلیلگر سیاسی حاضر در وین گفت برخی از مسائل باقیمانده در مذاکرات وین، به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی نیاز دارد که در این صورت می‌توان ظرف چند روز به توافق رسید. به گزارش خبرگزاری فارس، «محمد مرندی» تحلیلگر سیاسی حاضر در وین پایتخت اتریش خبر داد که مذاکرات رفع تحریم‌های ایران به توافق نزدیک شده است. مرندی شامگاه چهارشنبه در صفحه توییتر خود نوشت: «ما به توافقی در وین نزدیک می‌‌‌شویم. با این حال، برخی از مسائل باقی مانده است که نیاز به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی دارد.» وی تحلیل کرد در صورتی که آمریکا و تروئیکای اروپایی اراده سیاسی نشان داده و تصمیماتی را بگیرند، «این امکان وجود دارد که ظرف چند روز به توافقی دست پیدا کرد»
پیشرفت قابل‌توجهی حاصل شده
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در گفت‌‌‌وگویی با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، به گمانهزنی درباره زمان انجام شدن توافق در مذاکرات وین پرداخت. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه تی‌‌‌آرتی ترکیه، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه درباره پیشرفت حاصل شده در مذاکرات به خبرگزاری فرانسه گفت «پیشرفت قابل‌توجهی» در هفته گذشته در مذاکرات وین حاصل شده است که باعث می‌شود در صورتی که ایران «جدیت نشان دهد» توافق ظرف چند روز امکان‌‌‌پذیر به نظر برسد. به گفته او، «اگر ایران جدیت نشان بدهد، ما می‌توانیم و باید ظرف چند روز به تفاهمی در زمینه بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام دست یابیم.» این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: اما هر چیزی فراتر از آن، احتمال رسیدن به یک توافق را به خطر می‌‌‌اندازد.
ند پرایس سخنگوی دیگر وزارت امورخارجه آمریکا با تاکید بر اینکه «در یک مقطع تعیین‌کننده در مذاکرات وین قرار داریم» گفت: همچنان بر این باوریم که بازگشت متقابل به برجام بهترین راه برای محدود کردن برنامه هستهای ایران است. پرایس در کنفرانس خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره احتمال دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار کرد: دستکم در مونیخ انتظار دیدار میان وزیران امورخارجه دو کشور را ندارم اما چیزی که می‌توانم بگویم و همواره نیز گفتهایم، این است که به اعتقاد ما گفتوگوهای مستقیم میان ایران و ایالات‌متحده در وین به نفع ما خواهد بود.
بنابر گزارش وب‌سایت وزارت امورخارجه آمریکا، ند پرایس در ادامه نشست خبری خود ادامه داد: ما اکنون به صورت غیرمستقیم تعامل داریم، به این شکل که پیام‌هایی را از طریق شرکای اروپایی‌مان رد و بدل می‌کنیم و این به یک مانع در مذاکراتی تبدیل شده است، مذاکرات فنی پر از جزئیات و پیچیده است. وی گفت: ما بارها گفتهایم که گفتوگوی مستقیم در وین به نفعمان است، دست کم به نفع تلاش هایمان برای حصول توافق است و می‌توانیم بفهمیم آیا دستیابی به بازگشت متقابل به برجام ممکن است یا خیر.
گفتنی است وزیر امور خارجه ایران ظهر روز جمعه ۲۹ بهمن، تهران را به مقصد مونیخ برای حضور در ۵٨ امین نشست کنفرانس امنیت مونیخ، تهران ترک کرد.
ادامه دیدارها و رایزنیها در هتل کوبورگ
دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و گروه ۴+۱(آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به منظور رفع تحریم‌های آمریکا عصر روز سه‌‌‌شنبه ۱۹ بهمن ماه بعد از ۱۱ روز تنفس به منظور مشورت هیات‌‌‌های مذاکرهکننده با پایتخت‌‌‌ها، از سر گرفته شد. نشست دوجانبه علی باقری مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران و «انریکه مورا» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده گفتوگوها، آغازین نشستی بود که برگزار شد و پس از آن هم هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست علی باقری و «میخائیل اولیانوف» بر سر یک میز به گفتوگو نشستند. در این نشست موضوعات باقی مانده در بحث ترتیبات اجرایی و اقدامات هستهای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه در وین هم کار کارشناسی هیات‌‌‌های مذاکرهکننده روی متون از ساعات ابتدایی صبح آغاز و در چارچوب نشست‌‌‌های هماهنگی داخلی تا ۲ بامداد روز پنجشنبه ادامه یافت و دو نشست هم بین علی باقری و انریکه مورا برگزار و تا ساعات پایانی چهارشنبه شب ادامه پیدا کرد. پنجشنبه ۲۱ بهمن ماه نیز رایزنیها در سطوح مختلف از جمله بین هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا، ایران و روسیه و همچنین ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در جریان بود. جمعه ۲۲ بهمن ماه نیز هتل کوبورگ شهر وین شاهد برگزاری سه جلسه شامل کارگروه اقدامات هستهای با حضور کارشناسان ایران و گروه ۴+۱، کارگروه سوم یا همان ترتیبات اجرایی و همچنین کارگروه رفع تحریم‌ها با حضور کارشناسان مذکور بود و نشستی هم با حضور هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و چین به ریاست باقری و مذاکرهکننده ارشد چین برگزار شد و پس از آن هم علی باقری و انریکه مورا در جلسه‌‌‌ای دوجانبه به گفتوگو نشستند. شنبه ۲۳ بهمن ماه هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست باقری و اولیانوف دیدار و گفتوگو کردند و بعد از آن هم هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا با حضور علی باقری و انریکه مورا تشکیل جلسه دادند. دیدار هیات‌‌‌های ایران و چین نیز از دیگر تحولات روز شنبه بود.
یکشنبه ۲۴ بهمن نیز گفتوگوهای فشرده در فرمت‌‌‌های مختلف بین هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و ۱+۴ برگزار و از سوی دیگر نشست‌‌‌های کارشناسی و جلسات داخلی هیات مذاکرهکننده ایران نیز تا ساعات پایانی شب ادامه داشت. دوشنبه ۲۵ بهمن ماه نیز جلسه‌‌‌ای با حضور هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا برگزار و پس از آن هم جلسه مشترکی با حضور ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در مورد برخی موضوعات باقیمانده برپا شد. دوشنبه عصر هم باقری به دیدار «الکساندر شالنبرگ» وزیر خارجه اتریش رفت و درباره روند مذاکرات به گفتوگو پرداخت.
روز سه‌‌‌شنبه ۲۶ بهمن نیز جلسات داخلی هیات ایرانی و پس از آن جلسه‌‌‌ای بین علی باقری و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی برگزار شد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پیامی توییتری با اشاره به دیدار روز سه‌‌‌شنبه خود با باقری نوشت که گفتوگوهای مهمی با باقری داشته است.
بعد از آن هم دیدار دوجانبه باقری و مورا و در نهایت جلسه‌‌‌ای نزدیک به سه ساعت با حضور هیات‌‌‌های ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی برگزار شد و یکی از مهم‌ترین موضوعات باقیمانده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. روز چهارشنبه ۲۷ بهمن ماه نیز نشست دوجانبه باقری مذاکرهکننده ارشد ایران و انریکه مورا هماهنگکننده گفتوگوها برگزار شد.
ادعای رویترز درمورد جزئیات توافق
در بحبوحه مذاکرات و در فضایی که طرفهای برجامی نسبت به رسیدن به توافق اظهار خوش‌بینی کردند، خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها نوشت ایران و آمریکا در حال دستیابی به توافقی برای احیای برجام هستند که بر اساس آن، مراحلی از گامهای متقابل برای بازگشت به برجام مشخص شده است. به گفته دیپلمات‌ها، اولین گام شامل ارائه معافیت از تحریم‌های نفتی نمی‌شود.
به گزارش «انتخاب»؛ در گزارش رویترز آمده است: نمایندگان ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا و ایالات متحده همچنان در حال مذاکره درباره جزئیات پیشنویس توافق هستند. مذاکره‌کنندگان می‌گویند که بسیاری از مسائل موجود در متن حل شده است، اما برخی از مسائل دشوار باقی مانده است.
متن پیشنویس این توافق که بیش از ۲۰ صفحه است، مراحل توالی گامهای دو طرف را مشخص می‌کند که باید پس از تایید آن توسط طرفهای باقیمانده در توافق، اجرا شود. به گفته سه دیپلمات، نخستین فاز اجرا با مرحله‌‌‌ای از جمله تعلیق غنیسازی بالای ۵ درصد توسط ایران، شروع می‌شود.
این متن همچنین به اقدامات دیگری اشاره می‌کند که دیپلمات‌ها می‌گویند شامل آزادسازی حدود ۷میلیارد دلار از پول‌های ایران در بانک‌های کره‌جنوبی و همچنین آزادی زندانیان غربی در ایران است. تنها زمانی که فاز اولیه اقدامات صورت گرفته و تایید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود، و به آنچه که بسیاری از دیپلمات‌ها آن را روز اجرای مجدد می‌نامند، منتهی می‌شود.
دیپلمات‌ها می‌گویند مدت این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته است. مقامات مختلف، زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند. دیپلمات‌‌‌های حاضر در این مذاکرات، ضمن بیان این که تا زمانی که همه چیز توافق نشود، توافقی صورت نمی‌گیرد، گفتهاند که هنوز مشخص نیست که آیا واقعا توافقی حاصل خواهد شد یا خیر. مسائل سختی که همچنان باقی مانده، شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر از برجام خارج نخواهد شد، می‌شود.
ارزیابی نور نیوز از گزارش رویترز
در واکنش به گزارش رویترز درخصوص جزئیات توافق، سایت نور نیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران به این گزارش واکنش نشان داد. نور نیوز نوشته است: خبرگزاری رویترز با ادعای دسترسی به سند ۲۰ صفحهای توافق وین از مشخص شدن گام‌‌‌هایی که هر یک از طرفین در مرحله اجرای توافق باید بردارند خبر داد. ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گامهای لازم را در مسیر لغو تحریم‌ها بر ندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هستهای خود که در ردیف تعهدات برجامی است انجام نخواهد داد.
سایت نور نیوز اضافه کرده است: رویترز در حالی از آزاد شدن زندانیان آمریکایی و اروپایی زندانی در ایران به عنوان بخشی از توافق وین خبر داده که اساسا این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات جاری در وین ندارد. طرفی که از توافق مربوط به تبادل زندانیان خارج شد، آمریکا بوده و ایران در چارچوب توافقات قبلی آمادگی دارد در این زمینه اقدام کند. برخلاف ادعای رویترز در خصوص انجام مذاکره میان آمریکا و ایران به عنوان الزام دستیابی به توافق پایانی، هیچ برنامه‌‌‌ای برای گفتوگوی مستقیم در دستور کار هیات ایرانی نیست.
واکنش وزارت خارجه ایران
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به انتشار گزارش‌های تحریف شده از وین با بیان اینکه توافق دوجانبه نخواهد بود، اعلام کرد: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریفشدهای که شایعهسازی کرده، بسیار متفاوت خواهد بود. به گزارش خبرگزاری فارس، «سعید خطیبزاده» پنجشنبه شب پس از انتشار گزارش‌های تحریف شده از مذاکرات جاری در وین در توییتی نوشت: انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارشدهی رسانهای کاری خطرناک است.
وی افزود: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریف شده‌‌‌ای که شایعهسازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: توافق دوجانبه نیز نخواهد بود. وی یادآور شد: با نزدیک شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریفهای بیشتری بود.
واکنش نماینده روسیه
از سوی دیگر، مذاکرهکننده ارشد روسیه در مذاکرات وین، در پیامی توییتری خاطرنشان کرد که با نزدیک شدن طرفهای مذاکرهکننده در وین به یک توافق نهایی، فعالیت مخالفان احیای برجام با هدف ایجاد یک جو ناسالم پیرامون مذاکرات، شدت گرفته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین پنجشنبه شب در پیامی توییتری به ادعای بی‌‌‌اساس خبرگزاری رویترز درباره پیشنویس متن توافق احتمالی وین واکنش نشان داد.
این دیپلمات ارشد روس در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «همچنان که ما به یک توافق بر سر احیای برجام نزدیکتر می‌‌‌شویم، مخالفان توافق هستهای فعالیت‌های خود را در فضای عمومی بیشتر و بیشتر کرده و تلاش می‌کنند که یک جو ناسالم را پیرامون مراحل پایانی مذاکرات وین ایجاد کنند»
واکنش کنگره به موضوع تضمین در مذاکرات
همزمان با این تحولات، یک گروه ۲۰۰ نفری از نمایندگان جمهوریخواه کنگره روز گذشته (چهارشنبه) با ارسال نامه‌‌‌ای به «جو بایدن» رئیسجمهور ایالات متحده با هشدار علیه به گفته آنها«یک توافق هستهای دیگر با ایران»تصریح کردند که بدون تایید کنگره، هرگونه توافق با ایران به همان سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دولت «باراک اوباما» دچار خواهد شد که در دولت «دونالد ترامپ» لغو شد.
این در حالی است که وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه هفته گذشته در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» تصریح کرد از آنجا که پیش از این ایالات متحده با خروج از برجام، تعهداتش را نقض کرده است، هم‌‌‌اکنون کنگره این کشور باید در خصوص تعهدات واشنگتن به برجام، یک «بیانیه سیاسی» صادر کند. مساله تضمین یکی از اصلی‌ترین موضوعات باقی مانده برای رسیدن طرفین مذاکرهکننده به توافق است.
اکو ایران نوشت: اخیراً گزارش‌هایی تأییدنشده مبنی بر اینکه پیش‌نویسی که اکنون در وین در دست مذاکره است، سندی ۲۰ صفحهای با سه پیوست است که کل توافق را شامل می‌شود، منتشر شده است.
بنابر این گزارش‌ها این سه پیوست به ترتیب لغو تحریم‌ها، تعهدات هستهای و در نهایت برنامه‌ی اجرایی (ترتیب و توالی اقدامات و راستی‌آزمایی) است که این ضمائم نیازمند نهایی‌شدن در کمیسیون مشترک است.
در همین حال در واشنگتن بحث‌ها بر سر ارائه یا عدم ارائه توافق به کنگره داغ است. درحالی‌که به نظر می‌رسد دولت بایدن با این استدلال که توافق احتمالی در وین نه یک «توافق جدید» بلکه «تفاهمی سیاسی برای بازگشت به توافق پیشین» است، ظاهراً تمایل چندانی به ارائه آن به کنگره ندارد، برخی دیگر بر ضرورت رأی نمایندگان و سناتورهای آمریکایی به هرگونه توافق بالقوه با ایران تأکید دارند.
به ویژه آنکه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه اختصاصی با فایننشال تایمز با اشاره به اینکه «واشنگتن نتوانسته است به درخواست ایران برای تضمین اینکه هیچ طرفی قادر به ترک توافق نیست، پاسخ دهد» گفته است که مذاکره‌کنندگان ایران به طرفهای غربی پیشنهاد کرده‌اند که «حداقل مجلس‌ها یا رؤسای مجالس آنها از جمله کنگره آمریکا می‌توانند در قالب بیانیه‌ای سیاسی پایبندی خود به توافق و بازگشت به اجرای برجام را اعلام کنند».
اریک آر. مندل مدیر شبکه اطلاعات سیاسی خاورمیانه (MEPIN) که به طور منظم به اعضای کنگره و دستیاران سیاست خارجی آنها در ارتباط است در مطلبی برای هیل –پایگاه رسانهای کنگره ایالات متحده- به ضرورت رأی کنگره به توافق احیای برجام پرداخته و نوشته است: قانون بازنگری توافق هسته ای ایران یا INARA که در سال 2015 با حمایت دو حزب به تصویب رسید، مستلزم آن است که هر توافق جدیدی که با ایران مذاکره می شود برای تصویب به کنگره ارائه شود.
یک قرارداد جدید در وین در حال مذاکره است زیرا طرفین نمی توانند دوباره به یک توافق هفت ساله تغییر نیافته بپیوندند. آخرین چیزی که پرزیدنت بایدن می خواهد این است که یک توافق جدید با ایران زیر ذره بین قرار گیرد. بایدن توسط اینارا ملزم می‌شود که هر ۹۰ روز یک‌بار پایبندی، شفافیت و قابلیت راستی‌آزمایی ایران را به کنگره تأیید کند.
به نوشته منندل، در واقع، این یک دژاوو است. گزارش ها حاکی از آن است که آمریکا و ایران در مراحل پایانی مذاکره برای رسیدن به توافق هستند. با رقص مذاکرات گمراه نشوید، زیرا هر یک از طرفین ادعا می کنند که تا زمانی که حداقل الزامات آنان برآورده نشود، دوباره وارد معامله نمی شوند. هنگامی که دو طرف می خواهند قراردادی را منعقد کنند و یکی از آنها مایل است اهرم خود را برای معامله کنار بگذارد، نتیجه ممکن است یک نتیجه قطعی باشد.
بایدن گفت روزی که رئیس جمهور شود، دوباره به دستاورد سیاست خارجی اوباما، برجام، خواهد پیوست. با این حال، یک سال پس از خروج دونالد ترامپ از توافق ایران شروع به ارتقاء توانایی های هسته ای خود کرد و پیوستن مجدد به توافق اولیه دانش فنی ایران ر برنخواهد گرداند. دولت بایدن می‌گوید که می تواند بدون هیچ تغییر قابل توجهی به توافق اولیه بپیوندد، بنابراین نیازی به نظارت جدید کنگره ندارد.
با این حال، این با اینارا در تضاد است، که در صورت توافق جدید، خواستار رأی کنگره است. جمهوری خواهان در کنگره از دولت می خواهند که توافق جدیدی ارائه دهد. به ادعای نویسنده، برخلاف توافق اولیه که پیش‌بینی می‌کرد ایران حداقل به یک سال زمان نیاز دارد تا به یک کشور هستهای آستانه تبدیل شود، اکنون این زمان کوتاهتر شده است و پذیرش چنین پنجره کوتاهی در ازای آزادی میلیاردها دلار دارایی های مسدود شده ایران، تجارت جهانی بدون مانع، دسترسی نامحدود به سیستم بانکی بین المللی و صادرات نامحدود نفت ایران، [به زعم نویسنده] امتیاز بزرگی برای ایران خواهد بود (این در حالی است که ایران در راستای نشان دادن حسن نیت و انعطاف پذیری، پیش از این از گرفتن غرامت و خسارت ناشی از خروج غیرقانونی آمریکا از توافق عبور کرده است).
اگرچه دموکرات‌ها 50 رای سنا به همراه رأی معاون رئیسجمهور، کاملا هریس را دارند، چهار سناتور دموکرات، از جمله چاک شومر، رهبر اکثریت پیش‌تر به توافق اولیه رای منفی دادند.
علاوه بر این، [به ادعای نویسنده] قانونی بودن قرارداد 2015 همچنان زیر سوال است. قانون اساسی ایالات متحده خواستار ارائه برجام به عنوان یک معاهده بود. ماده دوم قانون اساسی می گوید رئیس جمهور برای انعقاد موافقت نامه های بین المللی نیاز به تایید دو سوم سنا دارد. اوباما می دانست که این رای را ندارد و در سنا با اکثریت جمهوریخواه، دموکرات‌ها با استفاده از فیلیباستر، «مخالفت با توافق هسته ای ایران» را با 58 رای موافق در مقابل 42 رای مخالف خنثی کردند.
بنابراین، بیایید جمع بندی کنیم: چهل و دو سناتور توانستند آمریکا را به توافقی ملزم کنند که برای یک معاهده باید رای 66 سناتور را لازم داشت. چه تعداد از آمریکایی‌هایی که طرفدار توافق هستهای ایران بودند، می‌دانستند که این یک معاهده نیست یا یک سند بدون امضا است؟ اکنون زمان آن است که مردم آمریکا را در مورد اینکه چرا هر توافق جدید باید به عنوان یک معاهده به سنا ارائه شود، همانطور که قانون اساسی ما ایجاب می کند، آگاه کرد.
ادعای رویترز درباره متن ۲۰ صفحهای
رویترز در گزارش خود نوشته است که درباره متنی ۲۰صفحهای به‌عنوان پیشنویس توافق اطلاعاتی کسب کرده است. طبق این گزارش، این متن چند مرحله را پیش‌بینی کرده که پس از تأیید از سوی دیگر کشورهای سهیم در مذاکرات باید اجرائی شوند. این رسانه همچنین نوشت سه دیپلمات مطلع از مذاکرات وین به خبرگزاری رویترز گفتهاند که در مرحله نخست، ایران غنیسازی بالای پنج درصد را متوقف می‌کند. البته درباره اینکه با سانتریفیوژهای پیشرفته ایران چه باید کرد، هنوز خبری منتشر نشده است. اقدام بعدی آزادسازی دارایی‌های مسدودشده ایران به میزان هفت میلیارد دلار نزد کره‌جنوبی خواهد بود که ایران در قبال آن زندانیان غربی را آزاد می‌کند. رابرت مالی، نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات وین، پیش از این گفته بود که پیش‌شرط هر نوع معامله‌ای با ایران، آزادی این زندانیان است. طبق ادعای رویترز، تنها زمانی که مرحله اولیه اقدامات انجام شده و تأیید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود و آنچه این دیپلمات‌ها آن را «روز اجرای مجدد» می‌نامند، خواهد رسید که اشاره‌ای به «روز اجرای» توافق اولیه دارد، زمانی که آخرین گامهای مربوط به تعهدات هستهای و رفع تحریم‌ها انجام خواهد شد. دیپلمات‌ها می‌گویند که مدت‌زمان این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته و متن شامل حرف «X» برای تعداد روزهای بین گامهای مهم و روز اجرای مجدد است. مقامات مختلف زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند. در ادامه این گزارش آمده است چنان‌که در برجام اولیه آمده است، توافق جدید شامل «اعطای معافیت» از سوی ایالات متحده به تحریم‌های بخش نفت ایران به جای «لغو کامل» آنهاست که مستلزم تمدید هر چند ماه یک بار معافیت‌ها است. این رسانه به نقل از «یک دیپلمات خاورمیانه‌ای مطلع از مذاکرات وین» نوشته است در مورد صادرات نفت بر اساس این توافق، اوباما و ترامپ معافیت‌های ۹۰ تا ۱۲۰روزه صادر و به‌طور مداوم آنها را تمدید می‌کردند تا اینکه ترامپ پس از خروج از برجام تمام معافیت‌ها را منتفی دانست. مسائل سرسختی که همچنان باقی مانده است شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر عقب‌نشینی نخواهد کرد، می‌شود. مقامات آمریکا می‌گویند که با توجه به دشواری الزام دولت‌های آینده، نمی‌توان چنین تضمینی داد. یک دیپلمات خاورمیانه‌ای و یک مقام ایرانی نیز در این گزارش گفتهاند تهران آماده پذیرش سطح پایین‌تری از غنیسازی است، مشروط بر اینکه در صورت نقض پیمان از سوی ایالات متحده، ایران اجازه خواهد داشت دوباره تا ۶۰ درصد غنیسازی کند. برخی از دیپلمات‌ها گفتهاند که لغو برخی تحریم‌های حساس می‌تواند مستلزم دیدار مستقیم مقامات ایرانی و آمریکایی باشد. در ادامه این گزارش نیز ادعا شده است که مقامات ایران و خاورمیانه گفتهاند که چنین اقدامی در پایان مذاکرات انجام خواهد شد.
تکذیب گزارش رویترز از سوی ایران
این گزارش البته از سوی سخنگوی وزارت خارجه تکذیب شده است. سعید خطیبزاده در توییتر خود در این زمینه نوشت: «انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارشدهی رسانهای کاری خطرناک است. توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریفشدهای که شایعهسازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریفهای بیشتری بود». سایت خبری نورنیوز که نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران خوانده می‌شود نیز گزارش رویترز را «فضاسازی غیرواقعی» خواند و نوشت: «ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گامهای لازم در مسیر لغو تحریم‌ها را برندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هستهای خود که در ردیف تعهدات برجامی است، انجام نخواهد داد». خبرگزاری تسنیم هم به نقل از منابع آگاه می‌نویسد: «مطلب رویترز صرفا در راستای عملیات روانی است و نسبتی با واقعیت اصلی مذاکرات ندارد». در مجموع به نظر می‌رسد موضع مقامات ایران درباره این گزارش این است که ادعاهای آن، بخشی از فرایند اعمال فشار به ایران در فرایند گفت‌وگوهاست. این دو رسانه هر دو به نقل از منابع خود به این نکته نیز اشاره کرده‌اند که مذاکرات درباره آزادی زندانیان مستقل از مذاکرات احیای برجام در وین انجام می‌شود. مسئله تبادل زندانیان البته در حاشیه مذاکرات احیای برجام در وین به گفتوگو گذاشته شده است و احتمالا موفقیت این گفتوگوها به موفقیت گفتوگوهای احیای برجام گره خواهد خورد؛ اما این مسئله به‌طور کلی نیز سابقه‌ای مستقل از برجام داشته است. در سال‌های ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا که این کشور از برجام خارج شده بود و کارزار فشار حداکثری از سوی این دولت جمهوریخواه علیه ایران در حال پیگیری بود، با وجود اینکه تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده در اوج خود قرار داشت، در چند نوبت تبادل زندانیان بین ایران و ایالات متحده انجام شد.
اولیانوف: مخالفان برجام فعال‌تر میشوند
نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین و رئیس هیئت روس در مذاکرات احیای برجام، همچنان فعال‌ترین گزارش‌دهنده از روند گفت‌وگوهاست. میخائیل اولیانوف، روز پنجشنبه در توییتی در واکنش به توییت باقری گفت که با او اتفاق نظر دارد. اولیانوف نوشت: «موافقم. اکنون زمان اتخاذ تصمیمات نهایی در گفتوگوهای وین درباره برجام است». او در توییت دیگری تأکید کرد: «با نزدیک‌ترشدن به توافق بر سر احیای برجام، مخالفان توافق هستهای در فضای عمومی بیش از پیش فعال میشوند تا جو ناسالمی پیرامون مرحله نهایی مذاکرات وین ایجاد کنند». او همچنین پنجشنبه از دیدار خود با مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر داد: «امروز [پنجشنبه] با آقای رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار کردم. ما درباره مسائل مرتبط با برجام دیدار کردیم. آژانس اتمی نقشی حیاتی در احیای توافق هستهای دارد». او همچنین چهارشنبه‌شب درباره روند گفتوگوها نوشته بود: «رایزنی‌های شدید تقریبا بدون توقف در روند مذاکرات وین بر سر برجام ادامه دارد». اولیانوف البته هفته گذشته در صدر هیئت روس، دیداری هم با هیئتی اسرائیلی که به وین آمده بودند، کرده بود. او البته در روایتش از موضوع این دیدار اشاره‌ای به ایران نکرده بود و نوشته بود: «امروز با همکاران اسرائیلی اعزامی از پایتخت و نمایندگی دائم آنها در وین دیدار کردم. ما درباره مسائل مرتبط با آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار کردیم». جاشوا زارکا، معاون مدیرکل وزارت امور خارجه اسرائیل که به وین رفته بود، با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم دیدار کرده بود.
پرایس: غیرمستقیم‌بودن مذاکرات به مانع تبدیل شده است
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده نیز در نشستی خبری به سؤالاتی درباره ایران پاسخ داد. ند پرایس در پاسخ به سؤالی درباره احتمال دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه نشست امنیتی مونیخ اظهار کرد: «دستکم در مونیخ انتظار دیدار میان وزیران امور خارجه دو کشور را ندارم؛ اما چیزی که می‌توانم بگویم و همواره نیز گفتهایم، این است که به اعتقاد ما گفتوگوهای مستقیم میان ایران و ایالات متحده در وین به نفع ما خواهد بود». پرایس ادامه داد: «ما اکنون به صورت غیرمستقیم تعامل داریم، به این شکل که پیام‌هایی را از طریق شرکای اروپایی‌مان ردوبدل می‌کنیم و این به یک مانع در مذاکرات تبدیل شده است، مذاکرات فنی پر از جزئیات و پیچیده است». او افزود: «ما بارها گفتهایم که گفتوگوی مستقیم در وین به نفعمان است، دستکم به نفع تلاش‌های‌مان برای حصول توافق است و می‌توانیم بفهمیم که آیا دستیابی به بازگشت متقابل به برجام ممکن است یا خیر». پرایس در پاسخ به این سؤال که «آیا تهران اراده و تمایل سیاسی در این روزهای پایانی را دارد؟» خاطرنشان کرد: «در روزهای آینده می‌توان ارزیابی قطعی را ارائه داد؛ اما همانطور که گفتم در مقطع تعیین‌کننده‌ای هستیم که تمام طرف‌ها باید تعهدات سیاسی را بپذیرند، تعهداتی که اگر بخواهیم به بازگشت متقابل به پایبندی به برجام دست یابیم، ضروری هستند». جن ساکی، سخنگوی دولت ایالات متحده نیز در‌این‌باره گفت: «بارها در گذشته گفتهایم، ما از فرصت تعامل مستقیم با ایران حمایت می‌کنیم؛ اما اگر در هفته‌های پیش‌رو به توافق نرسیم، ادامه پیشرفت‌های هستهای ایران به گونه‌ای است که بازگشت به برجام را برای ما غیرممکن می‌کند». سخنگوی کاخ سفید در ادامه گفت: «ما همچنان در مذاکرات وین تعامل داریم؛ اما رئیسجمهور بایدن از یک تیم خواسته است تا گزینه‌های دیگر را آماده کنند تا در صورت لزوم آنها را بررسی کند».
یک قدم مانده تا توافق
دنیای اقتصاد هم در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت: مذاکرهکننده ارشد ایران با بیان اینکه زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی فرارسیده، اعلام کرد: بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم. همزمان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت پیشرفت قابل‌توجهی در هفته گذشته در مذاکرات وین انجام شده است. در این میان خبرگزاری رویترز در فضای تایید پیشرفت و رسیدن طرفین به توافق در گزارشی به گمانهزنی درخصوص جزئیات توافق پرداخته است. گزارشی که ایران آن را فضاسازی غیرواقعی برای موفق‌‌‌نمایی غرب در مذاکرات ارزیابی کرده است. دور هشتم مذاکرات از روز ۱۹ بهمن ماه در پایتخت اتریش از سر گرفته شده و کماکان در سطوح مختلف در حال برگزاری است.
در همین ارتباط، علی باقری کنی مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه شب ۲۷ بهمن ماه در توییتی نوشت: بعد از هفتهها مذاکرات فشرده، بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم، اما تا وقتی درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است. باقری تاکید کرد: واقعبینی، خودداری از زیادهخواهی و توجه به تجربه چهار سال گذشته لازمه تحقق این هدف است. وی اعلام کرد: زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی ما فرارسیده است. توییت مذاکرهکننده ارشد ایران در حالی منتشر شد که آخرین توییت او به مدتی قبل بازمی‌گردد که در نوع خود می‌تواند نشان از پیشرفت در مذاکرات باشد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز ضمن موافقت با اظهارات باقری، گفت: اکنون زمان اتخاذ تصمیمات نهایی در مذاکرات وین درباره برجام است. نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی همچنین روز پنجشنبه در توییتی نوشت: «با نزدیکتر شدن به توافق بر سر احیای برجام، مخالفان توافق هستهای در فضای عمومی بیش از پیش فعال میشوند تا جو ناسالمی پیرامون مرحله نهایی مذاکرات وین ایجاد کنند.»
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که تصمیمات خود را اتخاذ کرده و هیات مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران همانگونه که بارها از سوی مقامات ایرانی اعلام شد با دستورالعمل مذاکراتی روشن و بر اساس اصول مشخص در وین در حال گفتوگو هستند. در همین زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه روز دوشنبه ۲۵ بهمن در نشست خبری مشترک با همتای ایرلندی اظهار کرد: ما کماکان با ابتکار، جدیت و منطق مذاکراتی قوی در میز مذاکرات وین حضور داریم. همکارم آقای باقری و همه کارشناسان ارشد ایران از وزارت خارجه، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و همه بخش‌‌‌های ذی‌ربط در لغو تحریم‌ها گفتوگوهای جدی خود را ادامه می‌دهند.
حسین امیرعبداللهیان همچنین در توییتی با اشاره به گفتوگوی تلفنی‌‌‌اش با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روند مذاکرات در وین را رو به جلو خواند و با بیان اینکه هنوز برخی موضوعات مهم، پیش روی ماست، حصول توافق نهایی را منوط به «رفتار مسوولانه» طرف غربی دانست. در تازه‌ترین واکنش نیز خاویر سولانا مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص گشایش در مذاکرات جاری در وین ابراز امیدواری کرد.
برخی مسائل باقی مانده است
همزمان با اظهارات مذاکرهکننده ارشد ایران، یک تحلیلگر سیاسی حاضر در وین گفت برخی از مسائل باقیمانده در مذاکرات وین، به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی نیاز دارد که در این صورت می‌توان ظرف چند روز به توافق رسید. به گزارش خبرگزاری فارس، «محمد مرندی» تحلیلگر سیاسی حاضر در وین پایتخت اتریش خبر داد که مذاکرات رفع تحریم‌های ایران به توافق نزدیک شده است. مرندی شامگاه چهارشنبه در صفحه توییتر خود نوشت: «ما به توافقی در وین نزدیک می‌‌‌شویم. با این حال، برخی از مسائل باقی مانده است که نیاز به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی دارد.» وی تحلیل کرد در صورتی که آمریکا و تروئیکای اروپایی اراده سیاسی نشان داده و تصمیماتی را بگیرند، «این امکان وجود دارد که ظرف چند روز به توافقی دست پیدا کرد»
پیشرفت قابل‌توجهی حاصل شده
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در گفت‌‌‌وگویی با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، به گمانهزنی درباره زمان انجام شدن توافق در مذاکرات وین پرداخت. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه تی‌‌‌آرتی ترکیه، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه درباره پیشرفت حاصل شده در مذاکرات به خبرگزاری فرانسه گفت «پیشرفت قابل‌توجهی» در هفته گذشته در مذاکرات وین حاصل شده است که باعث می‌شود در صورتی که ایران «جدیت نشان دهد» توافق ظرف چند روز امکان‌‌‌پذیر به نظر برسد. به گفته او، «اگر ایران جدیت نشان بدهد، ما می‌توانیم و باید ظرف چند روز به تفاهمی در زمینه بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام دست یابیم.» این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: اما هر چیزی فراتر از آن، احتمال رسیدن به یک توافق را به خطر می‌‌‌اندازد.
ند پرایس سخنگوی دیگر وزارت امورخارجه آمریکا با تاکید بر اینکه «در یک مقطع تعیین‌کننده در مذاکرات وین قرار داریم» گفت: همچنان بر این باوریم که بازگشت متقابل به برجام بهترین راه برای محدود کردن برنامه هستهای ایران است. پرایس در کنفرانس خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره احتمال دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار کرد: دستکم در مونیخ انتظار دیدار میان وزیران امورخارجه دو کشور را ندارم اما چیزی که می‌توانم بگویم و همواره نیز گفتهایم، این است که به اعتقاد ما گفتوگوهای مستقیم میان ایران و ایالات‌متحده در وین به نفع ما خواهد بود.
بنابر گزارش وب‌سایت وزارت امورخارجه آمریکا، ند پرایس در ادامه نشست خبری خود ادامه داد: ما اکنون به صورت غیرمستقیم تعامل داریم، به این شکل که پیام‌هایی را از طریق شرکای اروپایی‌مان رد و بدل می‌کنیم و این به یک مانع در مذاکراتی تبدیل شده است، مذاکرات فنی پر از جزئیات و پیچیده است. وی گفت: ما بارها گفتهایم که گفتوگوی مستقیم در وین به نفعمان است، دست کم به نفع تلاش هایمان برای حصول توافق است و می‌توانیم بفهمیم آیا دستیابی به بازگشت متقابل به برجام ممکن است یا خیر.
گفتنی است وزیر امور خارجه ایران ظهر روز جمعه ۲۹ بهمن، تهران را به مقصد مونیخ برای حضور در ۵٨ امین نشست کنفرانس امنیت مونیخ، تهران ترک کرد.
ادامه دیدارها و رایزنیها در هتل کوبورگ
دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و گروه ۴+۱(آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به منظور رفع تحریم‌های آمریکا عصر روز سه‌‌‌شنبه ۱۹ بهمن ماه بعد از ۱۱ روز تنفس به منظور مشورت هیات‌‌‌های مذاکرهکننده با پایتخت‌‌‌ها، از سر گرفته شد. نشست دوجانبه علی باقری مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران و «انریکه مورا» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده گفتوگوها، آغازین نشستی بود که برگزار شد و پس از آن هم هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست علی باقری و «میخائیل اولیانوف» بر سر یک میز به گفتوگو نشستند. در این نشست موضوعات باقی مانده در بحث ترتیبات اجرایی و اقدامات هستهای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه در وین هم کار کارشناسی هیات‌‌‌های مذاکرهکننده روی متون از ساعات ابتدایی صبح آغاز و در چارچوب نشست‌‌‌های هماهنگی داخلی تا ۲ بامداد روز پنجشنبه ادامه یافت و دو نشست هم بین علی باقری و انریکه مورا برگزار و تا ساعات پایانی چهارشنبه شب ادامه پیدا کرد. پنجشنبه ۲۱ بهمن ماه نیز رایزنیها در سطوح مختلف از جمله بین هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا، ایران و روسیه و همچنین ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در جریان بود. جمعه ۲۲ بهمن ماه نیز هتل کوبورگ شهر وین شاهد برگزاری سه جلسه شامل کارگروه اقدامات هستهای با حضور کارشناسان ایران و گروه ۴+۱، کارگروه سوم یا همان ترتیبات اجرایی و همچنین کارگروه رفع تحریم‌ها با حضور کارشناسان مذکور بود و نشستی هم با حضور هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و چین به ریاست باقری و مذاکرهکننده ارشد چین برگزار شد و پس از آن هم علی باقری و انریکه مورا در جلسه‌‌‌ای دوجانبه به گفتوگو نشستند. شنبه ۲۳ بهمن ماه هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست باقری و اولیانوف دیدار و گفتوگو کردند و بعد از آن هم هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا با حضور علی باقری و انریکه مورا تشکیل جلسه دادند. دیدار هیات‌‌‌های ایران و چین نیز از دیگر تحولات روز شنبه بود.
یکشنبه ۲۴ بهمن نیز گفتوگوهای فشرده در فرمت‌‌‌های مختلف بین هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و ۱+۴ برگزار و از سوی دیگر نشست‌‌‌های کارشناسی و جلسات داخلی هیات مذاکرهکننده ایران نیز تا ساعات پایانی شب ادامه داشت. دوشنبه ۲۵ بهمن ماه نیز جلسه‌‌‌ای با حضور هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا برگزار و پس از آن هم جلسه مشترکی با حضور ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در مورد برخی موضوعات باقیمانده برپا شد. دوشنبه عصر هم باقری به دیدار «الکساندر شالنبرگ» وزیر خارجه اتریش رفت و درباره روند مذاکرات به گفتوگو پرداخت.
روز سه‌‌‌شنبه ۲۶ بهمن نیز جلسات داخلی هیات ایرانی و پس از آن جلسه‌‌‌ای بین علی باقری و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی برگزار شد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پیامی توییتری با اشاره به دیدار روز سه‌‌‌شنبه خود با باقری نوشت که گفتوگوهای مهمی با باقری داشته است.
بعد از آن هم دیدار دوجانبه باقری و مورا و در نهایت جلسه‌‌‌ای نزدیک به سه ساعت با حضور هیات‌‌‌های ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی برگزار شد و یکی از مهم‌ترین موضوعات باقیمانده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. روز چهارشنبه ۲۷ بهمن ماه نیز نشست دوجانبه باقری مذاکرهکننده ارشد ایران و انریکه مورا هماهنگکننده گفتوگوها برگزار شد.
ادعای رویترز درمورد جزئیات توافق
در بحبوحه مذاکرات و در فضایی که طرفهای برجامی نسبت به رسیدن به توافق اظهار خوش‌بینی کردند، خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها نوشت ایران و آمریکا در حال دستیابی به توافقی برای احیای برجام هستند که بر اساس آن، مراحلی از گامهای متقابل برای بازگشت به برجام مشخص شده است. به گفته دیپلمات‌ها، اولین گام شامل ارائه معافیت از تحریم‌های نفتی نمی‌شود.
به گزارش «انتخاب»؛ در گزارش رویترز آمده است: نمایندگان ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا و ایالات متحده همچنان در حال مذاکره درباره جزئیات پیشنویس توافق هستند. مذاکره‌کنندگان می‌گویند که بسیاری از مسائل موجود در متن حل شده است، اما برخی از مسائل دشوار باقی مانده است.
متن پیشنویس این توافق که بیش از ۲۰ صفحه است، مراحل توالی گامهای دو طرف را مشخص می‌کند که باید پس از تایید آن توسط طرفهای باقیمانده در توافق، اجرا شود. به گفته سه دیپلمات، نخستین فاز اجرا با مرحله‌‌‌ای از جمله تعلیق غنیسازی بالای ۵ درصد توسط ایران، شروع می‌شود.
این متن همچنین به اقدامات دیگری اشاره می‌کند که دیپلمات‌ها می‌گویند شامل آزادسازی حدود ۷میلیارد دلار از پول‌های ایران در بانک‌های کره‌جنوبی و همچنین آزادی زندانیان غربی در ایران است. تنها زمانی که فاز اولیه اقدامات صورت گرفته و تایید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود، و به آنچه که بسیاری از دیپلمات‌ها آن را روز اجرای مجدد می‌نامند، منتهی می‌شود.
دیپلمات‌ها می‌گویند مدت این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته است. مقامات مختلف، زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند. دیپلمات‌‌‌های حاضر در این مذاکرات، ضمن بیان این که تا زمانی که همه چیز توافق نشود، توافقی صورت نمی‌گیرد، گفتهاند که هنوز مشخص نیست که آیا واقعا توافقی حاصل خواهد شد یا خیر. مسائل سختی که همچنان باقی مانده، شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر از برجام خارج نخواهد شد، می‌شود.
ارزیابی نور نیوز از گزارش رویترز
در واکنش به گزارش رویترز درخصوص جزئیات توافق، سایت نور نیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران به این گزارش واکنش نشان داد. نور نیوز نوشته است: خبرگزاری رویترز با ادعای دسترسی به سند ۲۰ صفحهای توافق وین از مشخص شدن گام‌‌‌هایی که هر یک از طرفین در مرحله اجرای توافق باید بردارند خبر داد. ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گامهای لازم را در مسیر لغو تحریم‌ها بر ندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هستهای خود که در ردیف تعهدات برجامی است انجام نخواهد داد.
سایت نور نیوز اضافه کرده است: رویترز در حالی از آزاد شدن زندانیان آمریکایی و اروپایی زندانی در ایران به عنوان بخشی از توافق وین خبر داده که اساسا این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات جاری در وین ندارد. طرفی که از توافق مربوط به تبادل زندانیان خارج شد، آمریکا بوده و ایران در چارچوب توافقات قبلی آمادگی دارد در این زمینه اقدام کند. برخلاف ادعای رویترز در خصوص انجام مذاکره میان آمریکا و ایران به عنوان الزام دستیابی به توافق پایانی، هیچ برنامه‌‌‌ای برای گفتوگوی مستقیم در دستور کار هیات ایرانی نیست.
واکنش وزارت خارجه ایران
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به انتشار گزارش‌های تحریف شده از وین با بیان اینکه توافق دوجانبه نخواهد بود، اعلام کرد: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریفشدهای که شایعهسازی کرده، بسیار متفاوت خواهد بود. به گزارش خبرگزاری فارس، «سعید خطیبزاده» پنجشنبه شب پس از انتشار گزارش‌های تحریف شده از مذاکرات جاری در وین در توییتی نوشت: انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارشدهی رسانهای کاری خطرناک است.
وی افزود: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بیمنبع تحریف شده‌‌‌ای که شایعهسازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: توافق دوجانبه نیز نخواهد بود. وی یادآور شد: با نزدیک شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریفهای بیشتری بود.
واکنش نماینده روسیه
از سوی دیگر، مذاکرهکننده ارشد روسیه در مذاکرات وین، در پیامی توییتری خاطرنشان کرد که با نزدیک شدن طرفهای مذاکرهکننده در وین به یک توافق نهایی، فعالیت مخالفان احیای برجام با هدف ایجاد یک جو ناسالم پیرامون مذاکرات، شدت گرفته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین پنجشنبه شب در پیامی توییتری به ادعای بی‌‌‌اساس خبرگزاری رویترز درباره پیشنویس متن توافق احتمالی وین واکنش نشان داد.
این دیپلمات ارشد روس در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «همچنان که ما به یک توافق بر سر احیای برجام نزدیکتر می‌‌‌شویم، مخالفان توافق هستهای فعالیت‌های خود را در فضای عمومی بیشتر و بیشتر کرده و تلاش می‌کنند که یک جو ناسالم را پیرامون مراحل پایانی مذاکرات وین ایجاد کنند»
واکنش کنگره به موضوع تضمین در مذاکرات
همزمان با این تحولات، یک گروه ۲۰۰ نفری از نمایندگان جمهوریخواه کنگره روز گذشته (چهارشنبه) با ارسال نامه‌‌‌ای به «جو بایدن» رئیسجمهور ایالات متحده با هشدار علیه به گفته آنها«یک توافق هستهای دیگر با ایران»تصریح کردند که بدون تایید کنگره، هرگونه توافق با ایران به همان سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دولت «باراک اوباما» دچار خواهد شد که در دولت «دونالد ترامپ» لغو شد.
این در حالی است که وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه هفته گذشته در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» تصریح کرد از آنجا که پیش از این ایالات متحده با خروج از برجام، تعهداتش را نقض کرده است، هم‌‌‌اکنون کنگره این کشور باید در خصوص تعهدات واشنگتن به برجام، یک «بیانیه سیاسی» صادر کند. مساله تضمین یکی از اصلی‌ترین موضوعات باقی مانده برای رسیدن طرفین مذاکرهکننده به توافق است.
