برخی از ناظران طرح‌های پژوهشی کم‌ترین اطلاع را از چند و چون طرح‌های پژوهشی دارند. برای یکی از طرح‌ها در کهگیلویه و بویراحمد، ناظر دستگاه اجرایی بر روی یک طرح، تحصیلات لیسانس داشت، کسی که اصلا نمی داند پروپوزال چیست.
به گزارش کبنا، داستان فساد علمی در ایران چند سالی است که در رسانه‌ها مطرح شده است. بعد از آن که مجله نیچر نام برخی از نویسندگان علمی را که مرتکب فساد شده‌اند، منتشر کرد، این پدیده ابعاد تازه‌ای به خود گرفت؛ چرا که یکی از اساتید برتر دانشگاه تهران نیز در این لیست حضور داشت. البته این تنها مورد نبود که کشف شده بود. پس از آن مجلس شورای اسلامی نیز به قضیه ورود کرد و دست به قانون‌گذاری در این زمینه زد. دانشگاه‌ها نیز با الزام دانشجو به ثبت پایان‌نامه در سایت ایرانداک، سعی کرده‌اند تا حدودی با تقلب و فساد علمی مبارزه کنند. اما همگی این موارد نتوانسته‌اند از بازاری که در خرید و فروش پایان‌نامه به وجود آمده است، جلوگیری کنند.

مسأله پایان‌نامه‌نویسی و متعاقب آن فساد علمی، هم اکنون به بحرانی در کشور تبدیل شده است. اما نکته‌ی جالب قضیه آنجاست که بدانیم که این پدیده در کهگیلویه و بویراحمد نیز در حال تبدیل شدن به بحران است. نواب دانشی معاون بازرسی استان کهگیلویه و بویراحمد امروز (16 بهمن 1400) در نشست شورای برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه یکی از پژوهشگران همزمان هفت طرح پژوهشی در دست اجرا داشت گفت: «در سال‌های گذشته که بازرسی از طرح‌های پژوهشی صورت گرفت، یکی از پژوهشگران همزمان هفت طرح پژوهشی را در دست داشت، بررسی کردیم و فهمیدیم این طرح‌ها در سردار جنگل جنوبی در یک مرکز تایپ ایجاد شده‌اند. جالب این است که فرد دیگری در یکی از این طرح‌ها که مقاله‌ای در خصوص یکی از شهرهای استان سمنان بوده که در عنوان فقط اسم یاسوج را جایگزین آن شهر کرده، ولی فراموش کرده بود که در متن هم اسم سمنان را بردارد و برای این مقاله 25 میلیون تومان در آن سال گرفته بود.» این تنها یکی از این موارد است که دانشی به آن اشاره کرده است. اگر گذرتان به کافی‌نت‌های شهر یاسوج افتاده باشد متوجه می‌شوید که این طرح‌ها چگونه نوشته می‌شوند. مقاله، طرح پژوهشی و پایان‌نامه هر کدام قیمت‌های متفاوتی دارند. حتی شنیده می‌شود که رساله دکتری و مقاله مستخرج از آن هم در این مکان‌ها خرید و فروش می‌شوند. در بازدیدی که از یکی از این فروشگاه‌های مقاله داشتیم شنیده شد که مقاله علمی پژوهشی که برای دفاع از رساله دکتری باید پذیرش بگیرد از هفت میلیون تومان به بالا بود. پایان‌نامه کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری نیز هر کدام تعرفه‌های متفاوتی دارند. جالب این است که همان‌طور که دانشی در بالا به آن اشاره کرده بود، در بعضی از این مقاله و پایان‌نامه‌ها تنها عنوان شهر عوض می‌شوند!
برخی از اساتید دانشگاه هم طرح‌های پژوهشی را به طور کامل در قبضه خود دارند. دانشی به درستی اشاره کرده بود که پژوهشگری در یک سال هفت طرح پژوهشی را در دست اجرا داشته است. بین دانشجوها و اساتید به کرات شنیده می‌شود که عده‌ای هستند که طرح‌های پژوهشی ملک طلق آنهاست و تنها آنها هستند که می‌توانند در رایزنی‌هایی که با ادارت دارند طرح‌ها را به دست گیرند.
اما نکته مهمتر که دانشی در ادامه به آن اشاره می‌کند این است که اغلب این طرح‌ها توجیه اقتصادی ندارند. طرح‌های پژوهشی باید در راستای نیازهای استان کهگیلویه و بویراحمد باشند. اما اغلب دیده می‌شود که اینچنین نیست. دانشی گفت: «دستگاه‌های اجرایی تابع برنامه‌های تکلیفی مرکز هستند و باید فقط روی موضوعاتی که پتانسیل استان هست کار کنند، نمی‌توانند به همه موضوعات ورود کنند چرا که این‌ها از قبل سیاست‌گذاری شده‌اند.»
نکته غم‌انگیز ماجرا آنجاست که برخی از ناظران طرح‌های پژوهشی کم‌ترین اطلاع را از چند و چون طرح‌های پژوهشی دارند. دانشی در این خصوص گفت: «برای یکی از طرح‌ها، ناظر دستگاه اجرایی بر روی یک طرح، تحصیلات لیسانس داشت، کسی که اصلا نمی داند پروپوزال چیست».
حال با این شرایط چگونه می‌توان به نهاد دانشگاه امید داشت؟ نهادی که فساد نیز کم کم به آن رخنه کرده است. دانشگاه نهادی است که داعیه مبارزه با فساد را دارد. زمانی که خود این نهاد به فساد آلوده شود، مصداق همان مثل قدیمی است که «هر چه بگندد نمکش می‌زنند وای از آن روز که بگندد نمک».
علاوه بر اینکه نظارت چندانی بر پدیده فساد علمی وجود ندارد، برخی از قوانین نیز به این پدیده دامن زده‌اند. کمی‌گرایی و سنجش کمی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها برای ارتقاء یکی از مهمترین مواردی است که موجب گسترش این پدیده شده است.

کبنانیوز