افغانستانی‌های سی‌سخت نه به یار رسیدند نه به دوست ( + فیلم و تصاویر )

کبنا ؛بیش از ۶ ماه از زلزله سی سخت می‌گذرد، آنجا که زمین لرزید و سقف‌ها ویران شد و دیوارها فرو ریخت تاخانه‌های اجاره‌ای که تنها مأمن کارگران و خانواده‌هایشان بودند به تلی از خاک تبدیل شود.
 بیش از ۲۰۰۰ نفر از اتباع خارجی مقیم استان کهگیلویه و بویراحمد در شهرستان دنا ساکن هستند که شغل اغلب آنها کارگری است و در فصل برداشت نیز در باغستان‌های سی سخت کار می‌کنند.
 کارگران افغان ساکن سی سخت یک دهه است که این شهر را به عنوان مأمن خود برگزیده‌اند اما زلزله محل‌های اسکان آنها را فرو ریخت تا چادرها میزبان کارگران افغان شوند، کارگرانی که در چشمان هر کدام قصه یک درد فریاد می‌کشد تا چادر تنها سقف پس از زلزله برای آنها باشد.
     
ایرنا در این زمینه می‌نویسد: در سی سخت کوچه و خیابانی نیست که از لرزش زمین در بهمن ماه سال ۹۹ در امان مانده باشد. کوچه‌های فرعی و خیابان‌های اصلی شهر همه وضعیتی مشابه دارند و ساخت و ساز هم کم و بیش در جریان است.
بسیاری از خانه‌ها در همان مرحله سقف متوقف شده‌اند و آنگونه که مردم می گویند تسهیلات اعطایی بیش از این جواب نداده است زیرا از روزی که ساخت و ساز را شروع کرده‌اند تا حالا که هفت ماه گذشته مصالح ساختمانی افزایش بهای ۷۰ تا ۱۰۰ درصدی داشته است.
 اگرچه هم مسئولان و هم رسانه‌ها به بهانه‌های مختلف به مشکلات خانه‌های احداثی پرداخته‌اند اما در این میان مستاجران به مشکل اساسی برخورده‌اند و هر روز که می‌گذرد شرایط برایشان دشوارتر می‌شود و البته کمتر هم حرفی از شرایطشان به میان می‌آید.
 مستاجرانی که مجبورند در شهر سی سخت زندگی کنند اما خانه‌ای برایشان پیدا نمی‌شود و مجبورند رنج‌ها و زندگی را فعلاً به دوش بکشند.



 یکی از مشکلات شهر سی سخت حتی پیش از زمین لرزه کمبود خانه‌های استیجاری بود و بسیاری ترجیح می‌دادند همان تعداد محدود واحدهای مسکونی را به جای اجاره دائمی در اختیار گردشگران و مسافران بگذارند تا از این راه درآمدی بیشتر عایدشان شود.
 اما پس از زمین لرزه بسیاری از خانه‌های قابل اجاره، تخریب شد و یا آسیب جدی دید و از سویی زمین لرزه باعث شد گردشگرانی که با دور زدن محدودیت‌های کرونایی وارد سی سخت می‌شوند حضور در چادرو آلاچیق‌ها را به خانه‌ها ترجیح بدهند و در نتیجه شرایط برای صاحبان خانه‌ها سخت‌تر هم شد و همه این اتفاقات دست به دست هم داد که اجاره بها در این شهر سر به فلک بگذارد چنانچه گاهی از یاسوج مرکز استان نیز پیشی می‌گیرد. 
در این شهر به طور میانگین برای اجاره یک خانه معمولی مستاجران نیاز به ۴۰ تا ۵۰ میلیون رهن و اجاره بهای ماهانه ۲ تا سه میلیون تومانی دارند که پرداخت چنین اجاره‌ای از توان آدمهایی که اغلب پیش از زمین لرزه، این شهر را به دلیل اجاره بهای کمتر انتخاب کرده بودند، خارج است. 
افزایش اجاره بها باعث شده است مستاجران به دنبال زندگی در کانکس و یا چادر باشند. کانکس هم محدودیت‌هایی دارد زیرا پس از زلزله سی سخت محمد اسلامی وزیر وقت راه و شهرسازی و نماینده ویژه رئیس جمهور در شهر سی سخت گفته بود دولت بر اساس تجربه کرمانشاه به نتیجه رسیده که هزینه کانکس به عنوان اسکان موقت را در قالب همان تسهیلات مسکن در اختیار افراد بگذارد تا خودشان تصمیم بگیرند که برای تسریع ساخت منازلشان از آن استفاده کنند و یا با آن کانکس بخرند؛ که تمامی مردم شهر سی سخت آن را برای ساخت و ساز استفاده کردند و در نتیجه فقط ۳۰۰ دستگاه کانکس اهدایی مقام معظم رهبری و ۱۰۰ دستگاه کانکس سپاه بر اساس اولویت در اختیار متقاضیانی قرار گرفت که خانه‌های آنها غیر قابل سکونت بود.
 این بدان معناست که مستاجران باز هم در اولویت قرار نداشتند و در نتیجه برای ماندن در این شهر ناگزیر به استفاده از چادر شدند.
 
زندگی چادری
 در واقع زمین لرزه و تبعات آن باعث ایجاد سبکی از زندگی چادری و اولیه در این شهر شده است که تاکنون در هیچ کجای استان سابقه نداشته است و آن چنان که یک کارشناس توسعه می‌گوید: اگر به سرعت چاره اندیشی برای این جمعیت چادر نشین نشود باید در آینده منتظر آسیب‌های اجتماعی شکل گرفته ناشی از این نوع زندگی باشیم.
مریم صادق نیا می‌گوید: برخلاف بسیاری از نقاط استان که ارتباطات بسیار نزدیکی دارند مردم سی سخت به ندرت در زندگی همدیگر سرک می‌کشند که گاهی از این نوع رفتار آنها به «سردی» یاد می‌شد که البته آن را به جغرافیای سرد این منطقه نیز نسبت می‌دهند.
 وی ادامه می‌دهد: حالا تصور کنید در هر کوچه و خیابان تعدادی خانه در حال ساخت است و مردم هم در چادر زندگی می‌کنند و در چنین شرایطی مردم مجبورند از آن دیوارو مرزهایی که در اطرافشان بوده بیرون بیایند که این موضوع باعث تغییر در سبک زندگی آن‌ها می‌شود.
 وی می‌گوید: مردمی با آن شرایط زندگی و رفتار و روحیات مجبورند در کوچه و خیابان در کانکس حمام بروند و از سرویس‌های بهداشتی مشترک استفاده کنند که این موضوع حتی به لحاظ روحی می‌تواند برایشان آزار دهنده باشد.
 صادق نیا ادامه می‌دهد: آن‌ها اغلب وسایلی را که به آن احساس تعلق داشته‌اند از دست داده‌اند و گاهی حتی تعمداً باقی مانده اشیای ارزشمند اطرافشان را خودشان دور می‌اندازند تا خود را به لحاظ روحی تخلیه کنند.
 سفره نان، دست بافته اصیل عشایری



وی می‌گوید: بسیاری از مردم دست بافته‌های قدیمی خود را بیرون انداخته‌اند که اینها نشانه‌هایی از فشارهایی است که این روزها بر مردم این شهر وارد است. 
البته موضوع سی سخت تنها مستاجران هم نیست. به این بحران باید مهاجران مستأجر را نیز اضافه کرد. ظفر پریسایی رییس شبکه بهداشت شهرستان دنا می‌گوید: ۲ هزار و ۲۰۰ نفر از اتباع خارجی که تقریباً همگی افغان هستند در شهرستان دنا زندگی می‌کنند که اغلبشان هم برای پیدا کردن شغل و کارگری در شهر سی سخت ساکن هستند.
اگر به جمعیت مستاجران این گروه که اغلبشان خانواده‌های پرجمعیتی هستند که پیش از زلزله نیز در خانه‌های قدیمی و مستهلک ساکن بودند و معمولاً حتی اجاره بهایی هم پرداخت نمی‌کردند، افزوده شود، بحران مستاجران و مهاجران بسیار جدی‌تر هم می‌شود.
 جمعیتی که این روزها علاوه بر همه مشکلاتی که دارند به دلیل اتفاقاتی که در کشورشان در جریان است با بحران روحی و نگرانی برای سرنوشت خود و بازماندگانشان در افغانستان درگیر هستند و همین هم باعث شده به زندگی در چادرها بدون هیچ امکاناتی راضی باشند و در عین حال درد و رنج و فشار ناشی از شرایطشان را با مردم سی سخت به اشتراک بگذارند. که البته چادرها در این روزها و شب‌های سرد سی سخت نه جوابگوی نیاز مستاجران و نه مهاجران است.
 از سویی باید تا زمانی که ساخت و سازها تمام می‌شود زیرساختهایی مانند حمام و سرویس‌های بهداشتی عمومی در شهر افزایش پیدا کند ضمن آنکه ایجاد چنین زیرساخت‌هایی برای آینده شهری که گردشگری مهمترین صنعت آن است یک گام رو به جلو و آینده نگرانه محسوب می‌شود. 



در نهایت باید گفت موضوع مستاجران و مهاجران در شهر زلزله زده سی سخت بسیار جدی است و تسهیلاتی که قرار بود به مستاجران پرداخت شود به ندرت پرداخت شده است و همین هم باعث شده سختی‌های مستاجران پس از زمین لرزه بیشتر از سایرین شود.
 آن‌ها در شرایطی که امکان پرداخت رهن و اجاره در سی سخت را ندارند در دیگر شهرهای استان هم نمی‌توانند ساکن شوند.
 زمین لرزه ۵.۶ ریشتری در ۲۹ بهمن ماه سال ۹۹ باعث تخریب ۳۰ تا ۱۰۰ درصدی خانه‌های شهر سی سخت و شهرستان دنا شد. در برآوردها یک هزار واحد نیاز به بازسازی و ۱۹ واحد مقاوم سازی داشت همچنین ۶۸۰ واحد هم در روستاهای شهرستان نیاز به بازسازی داشت.
 تعداد ۲ هزار و ۹۰۰ واحد هم تحت عنوان واحدهای تعمیری با درجه‌های "الف، ب، ج" با لحاظ میزان خسارت مورد برنامه ریزی برای اقدام قرار گرفت.
 هم اکنون در شهر سی سخت حدود ۶۱۰ واحد تا مرحله سقف کار شده است، حدود ۱۵۰ واحد به بهره برداری رسیده و در روستاهای شهرستان هم تاکنون ۵۰۰ واحد سقف اجرا شده است.
 منظور از بهره برداری این است که یک اتاق تا پیش از فصل سرما کامل و قابل سکونت شود.