رئیس جمهور ترکیه که برای شرکت در مراسم رژه نظامی نیرو‌های جمهوری آذربایجان به مناسبت اتمام اشغال منطقه قره‌باغ کوهستانی توسط ارمنستان، به باکو سفر کرده بود بیتی از یک شعر جدایی طلبانه خواند. اردوغان در آن مراسم شعری در رابطه با رود ارس خواند و در آن خطاب به مردم آذربایجان ایران گفت: ما از شما جدا نمی‌شویم، ما را به زور از شما جدا کرده‌اند و بزودی ارس قدرت می‌گیرد.
به گزارش کبنا، سید علی حمیده کیش شاه قاسمی فعال اجتماعی و سیاسی در این باره نوشت: در حالی که در کشور ما دعواهای سیاسی با شدت تمام استمرار دارد و اتاق‌های فکر بی مسئولیت نحله‌های سیاسی فضا را غبارآلود و منطبق بر دستورات جریان متبوعه همدیگر را تخطئه می‌کنند و از طرفی یه دوجین از تشنگان قدرت با شعار خدمت به ملک و ملت نبرد را برای رسیدن به پاستور آغاز کرده‌اند.
در مراسم رژه پیروزی کشور آذربایجان بر ارمنستان، صداهای خطرناکی به گوش می‌رسد، اردوغان این عجوزه دوران که داعیه‌ی امپراتوری عثمانی را در سر دارد، در آن مراسم بصورت غیر رسمی نقشه‌ی بعدی خود را اعلام کرد.
او در آن مراسم شعری در رابطه با رود ارس خواند و در آن خطاب به مردم آذربایجان ایران گفت: ما از شما جدا نمی‌شویم، ما را به زور از شما جدا کرده‌اند و بزودی ارس قدرت می‌گیرد.
اردوغان در باکو آهنگ آزار، آزار را خواند که برای پان ترکیست ها سمبل جدایی دو سوی ارس و رمز تجزیه‌ی ایران است.
این در حالی است که دولت و مجلس ما در جدال با هم،  اهداف جریانی خود را دنبال می‌کنند، نه به فکر مردمند و نه به رفتارهای پیرامون کشور توجه دارند.
بی شک مردم غیور ایران، با رصد و پایش این وضعیت، دست رد به سینه‌ی تشنگان قدرت خواهند زد و جوانان سرزمین بزرگ ایران عزیز نیز تو دهنی محکمی به اردوغان و علی اف می‌کوبند.
واکنش تند ظریف به شعرخوانی اردوغان در باکو
بازخوانی بیتی از یک شعر ترکی خطاب به رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان از سوی اردوغان، با واکنش تند ظریف روبرو شد. رئیس جمهوری ترکیه این شعر را در مراسم "رژه پیروزی" در پایتخت جمهوری آذربایجان خوانده بود.    
  
وزیر خارجه ایران جمعه ۲۱ آذر در یک پیام توئیتری به شعرخوانی رئیس جمهوری ترکیه واکنش نشان داد. رجب طیب اردوغان این شعر را در مراسمی خواند که به مناسبت پیروزی ارتش جمهوری آذربایجان و حامیانش در جنگ قره‌باغ برگزار شد.
اردوغان در باکو بیتی از شعر مشهور "آراز آراز" خطاب به رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را خواند که مضمون آن گلایه از جدا افتادن شهروندان آذری‌زبان در دو سوی این رودخانه است. خبرگزاری ایسنا این شعر را "یکی از نمادهای جدایی‌طلبی پان ترکیست‌ها" توصیف کرده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در توئیتر نوشت: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!»

یادداشت توئیتری ظریف ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد و اندکی بعد ترجمه فارسی آن هم انتشار یافت. شعرخوانی اردوغان و پیام توئیتری ظریف با واکنش‌های موافق و مخالف زیادی در فضای مجازی روبرو شده‌اند.

    

رژه نظامی و مراسم روز گذشته در باکو برای بزرگداشت عملیات بازپس‌گیری بخش‌هایی از منطقه کوهستانی قره‌باغ برگزار شد که از حدود سه دهه پیش در اشغال نظامیان ارمنستان بود.
درگیری‌های نظامی در قره‌باغ از ۲۷ سپتامبر آغاز شد و پس از ۴۴ روز خاتمه یافت. کماندوهای ویژه ارتش ترکیه و پهپادهای این کشور که در پیروزی نیروهای جمهوری آذربایجان نقش مهمی بر عهده داشتند در رژه نظامی مشترک در باکو شرکت داشتند.
مراسم روز پنج‌شنبه با حضور اردوغان و الهام علی‌اف، همتای او از جمهوری آذربایجان و نواخته شدن سرود ملی دو کشور آغاز شد.
واکنش محسن رضایی به شعرخوانی اردوغان در باکو
 محسن رضایی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به اظهارات مداخله‌جویانه اردوغان طی توییتی نوشت: اگر آقای اردوغان از خواندن شعر ارس منظورش ایران بزرگ است، درست است. زیرا آذربایجان در قلب ملت ایران و درکنار برادران دیگرش از قوم، لر و کرد و بلوچ و عرب قرار دارد . اگر نظرش تکرار تجربه شکست خورده داعش در سوریه است حرف غلطی است.

     

"دو دولت و یک ملت"
به گزارش خبرگزاری آناتولی، مصطفی شن‌توپ، رئیس مجلس ترکیه در پیامی "نجات وطن" را به دولت و ملت جمهوری آذربایجان تبریک گفت و نوشت: «ما دو دولت و یک ملت هستیم.»
اردوغان در سخنرانی خود در باکو برای چندمین بار در هفته‌های اخیر به نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان به شدت تاخت و ابراز امیدواری کرد مردم ارمنستان از شر رهبرانی که به گفته او به آنها دروغ می‌گویند خلاص شوند.
رجب طیب اردوغان در مراسم رژه نظامی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰
توافق بر سر آتش‌بس در منطقه قره‌باغ با دخالت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه حاصل شد. نیروهای روسی نظارت بر آتس‌بس و کنترل بخشی از مناطق آزاد شده را برای یک دوره زمانی پنج ساله بر عهده دارند.
الهام علی‌اف در مراسم جشن پیروزی جنگ قره‌باغ تهدید کرد که اگر نیروهای ارمنستان بار دیگر به مناطق آزاد شده تجاوز کنند "با مشت آهنین آذربایجان" روبرو خواهند شد.
اکثریت ساکنان منطقه قره‌باغ ارمنی هستند و بخشی از آنها با پیش‌روی نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان و حامیانش مجبور به ترک سکونت‌گاه‌های خود شدند.
برخی ناظران احتمال می‌دهند با بازگشت شهروندان مسلمان آذربایجان به این مناطق  آتش اختلاف‌های قومی و مذهبی دوباره شعله‌ور شود.
ارمنستان خواستار اداره منطقه قره‌باغ به صورت خودگردان است و رئیس جمهوری آذربایجان با این درخواست به شدت مخالف می‌کند. الهام علی‌اف بارها تاکید کرده که منطقه قره‌باغ جزء جدایی‌ناپذیر جمهوری آذربایجان است.
در جنگ قره‌باغ بیش از ۳۶ هزار ساکن این منطقه آواره شدند. قرار است ۲ هزار سرباز روسی که بر اجرای آتش‌بس نظارت می‌کنند امنیت آوارگان برای بازگشت به سکونت‌گاهشان را تامین کنند.
شعرخوانی جنجالی اردوغان درباره رود ارس
به گزارش کبنا، رجب طیب اردوغان که در این مراسم به همراه الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان شرکت کرده بود، بیتی از یک شعر جدایی‌طلبانه درباره رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را علیه تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران خواند.
   
او گفت: "ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پر کردند / من از تو جدا نمی‌شدم به زور جدایمان کردند"
این شعر که به زبان ترکی است یکی از نماد‌های جدایی طلبی پان ترکیست‌ها است.
شعرخوانی اردوغان با واکنش محمدجواد وزیر خارجه ایران همراه شد. ظریف در واکنش به اظهارات مداخله‌جویانه رئیس جمهور ترکیه، در توئیتر نوشت که او درباره جدایی مناطق شمالی ارس از ایران شعر خواند، اما هیچکسی نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.
ظریف در صفحه توئیتر خود نوشت: به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!
وی ادامه داد: آیا او نفهمید که علیه استقلال جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.

سفیر ترکیه به وزارت خارجه احضار شد

سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان، با اشاره به احضار سفیر ترکیه به وزارت خارجه ، در پی اظهارات رجب طیب اردوغان، گفت: ‏به سفیر ترکیه گفته شد بنا کردن سیاست خارجی‌ بر خیالات، خردمندانه نیست.
به گزارش کبنا، سعید خطیب زاده، در صفحه توییتر خود در این زمینه نوشت : «‏به سفیر ترکیه گفته شد بنا کردن سیاست خارجی‌ بر خیالات، خردمندانه نیست. بسیارند در ترکیه‌ که تاریخ را نیک می‌دانند. لازم است پیش از خوانش شعرها، ریشه اصلی سرایش آن را به دولتمردان خود یادآوری کنند. آذربایجان غیور، پاره تن ‎ایران عزیز، همواره دژ مستحکم ‎وطن بوده است.».



سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین از احضار سفیر ترکیه در جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات مداخله جویانه و غیرقابل قبول رئیس جمهور ترکیه در سفر به باکو خبر داد.
 سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار داشت: امروز جمعه ۲۱ آذر ۱۳۹۹ سفیر ترکیه در تهران از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اورآسیا به وزارت امور خارجه احضار و ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.
خطیب زاده افزود: در جریان این احضار به سفیر ترکیه ابلاغ شد که دوران ادعا های ارضی و امپراطوری های جنگ افروز و توسعه طلب سال هاست که سپری شده است.
سخنگوی دستگاه سیاست خارجی در ادامه اضافه کرد :به سفیر ترکیه تاکید شد جمهوری اسلامی ایران به هیچ کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمی دهد و همان طور که تاریخ پرافتخارش گواه است، در خصوص امنیت ملی خود حتی ذره‌ای کوتاه نمی‌آید.
پشت پرده شعرخوانی ضد ایرانی اردوغان چیست؟
فارس : روز گذشته اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه که به عنوان مهمان در مراسم رژه نظامی نیروهای جمهوری آذربایجان شرکت کرده بود ابیاتی از یک شعر جدایی‌طلبانه درباره رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را علیه تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران خواند و سفیر پیشین ایران در باکو معتقد است که اظهارات اردوغان نه تنها از روی احساسات نبوده، بلکه کاملا هدفمند بوده است.
پشت پرده شعرخوانی ضد ایرانی اردوغان چیست؟

سفیر پیشین ایران در باکو اظهارات مداخله جویانه اخیر اردوغان در جریان سفرش به جمهوری آذربایجان را کاملا هدفمند خواند و گفت که رئیس جمهور ترکیه به دنبال ایجاد اختلال در روابط تهران و باکو است.
در همین زمینه «محسن پاک آیین» سفیر پیشین ایران در باکو، عنوان کرد: صحبت‌های آقای اردوغان در مراسم رژه باکو و مخصوصا شعری که قرائت کرد، نه تنها از روی احساسات نبوده، بلکه کاملا هدفمند بوده است. 
وی افزود: هدف اصلی اردوغان از طرح این مسائل و خواندن شعر ایجاد اختلال در روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بوده است.
این تحلیلگر مسائل منطقه خاطرنشان کرد: در زمانی که «جیحون بایراموف» وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در ایران بود و توافق‌های خوبی در این سفر انجام و در مقطعی که روابط دو کشور به خصوص بعد از فرمایش‌های مقام معظم رهبری و مواضع ایران درباره آزادسازی اراضی اشغالی مسیر بسیار خوبی را طی می‌کند، اردوغان با هدف ایجاد اختلال در روابط دو کشور این موضوع را مطرح می‌کند و این موضوع مهمی است که هم ایران و جمهوری آذربایجان باید به این مسئله توجه کنند.
پاک آیین گفت: اردوغان در اظهارات خود از سهند و سبلان صحبت می‌کند. سهند و سبلان چه ربطی به قره باغ و چه ربطی به جمهوری آذربایجان و حتی ترکیه دارد؟ اردوغان با طرح این صحبت‌ها می‌خواهد ایران را تحریک کند که عکس العملی علیه جمهوری آذربایجان نشان دهد. بعد شعری می‌خواند که این شعر فولکلوریک است که مردم ایران و جمهوری آذربایجان وقتی یک عزیزی را از دست می‌دهند این شعر را می‌خوانند و می‌گویند ما نمی‌خواستیم از تو جدا شویم ما را به زور از تو جدا کردند.
وی ادامه داد: اردوغان این شعر فولکلوریک را به موضوع ارس تبدیل می‌کند و می‌گوید دو کشور نباید از هم جدا می‌شدند و موافقتنامه گلستان و ترکمانچای را یادآوری می‌کند که باعث جداسازی شمال ارس شد و به این شکل جمهوری آذربایجان را تحقیر و استقلال این کشور را زیر سوال می‌برد. این اقدام از سویی در جهت تحریک جمهوری آذربایجان و از سویی در جهت تحریک ایران است. 
به گفته پاک آیین، اردوغان دنبال این است که فضایی ایجاد کند که دلخوری‌های قبلی جمهوری آذربایجان و ایران دوباره زنده و فضای بهتری برای ترکیه جهت حضور بیشتر در جمهوری آذربایجان در آینده ایجاد شود.
وی توئیت ظریف را بسیار به موقع خواند و گفت: به خصوص اینکه ترکیه را هدف قرار داده و پاسخ اردوغان را داد.
سفیر پیشین ایران در باکو با بیان اینکه باید روابط مان را با جمهوری آذربایجان حفظ کنیم، اظهار داشت: ایران و جمهوری آذربایجان باید مراقب دسیسه‌های مختلفی که به دنبال ایجاد اختلال در روابط دو کشور هستند، باشند که برخی از سوی ترکیه انجام می‌شود که از قبل سابقه داشته و برخی هم از سوی ارمنستان و رژیم صهیونیستی. باید پشت صحنه‌های موضوع را بدانیم و اگر عکس العملی انجام می‌دهیم علیه اظهارات اردوغان باشد و سعی کنیم روابط ایران و جمهوری آذربایجان به خاطر اظهارات اردوغان که کاملا هدفمند گفته شد، خدشه‌دار نشود.
رودخانه ارس کجاست؟
اَرَس (ارمنی: Արաքս‎ آراکس؛ در ترکی آذربایجانی: Araz آراز) نام رودی نسبتاً پرآب و خروشان است که از کوه‌های بینگول منطقه آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد. رود آرپا در نزدیکی مرز ترکیه و ارمنستان به رود ارس می‌ریزد و سپس مرز مشترک نخجوان را بطول ۱۱ کیلومتر ترسیم کرده و پس از گذر از مرز ایران و نخجوان، از مرز میان ایران و ارمنستان عبور کرده و دوباره مرز مشترک میان ایران، جمهوری آرتساخ و جمهوری آذربایجان را شکل داده و در منتهی‌الیه شمالی استان اردبیل (شهرستان پارس‌آباد) وارد جمهوری آذربایجان شده و به رود کورا می‌ریزد. این رود ۱۰۷۲ کیلومتر طول دارد و از طولانی‌ترین رود داخلی ایران، یعنی کارون طولانی‌تر است.
رود ارس در پی عهدنامه ترکمنچای از اول اسفند ۱۲۰۶ به عنوان مرز ایران و امپراطوری روسیه برگزیده شد و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. بعدها ایران و اتحاد شوروی با همکاری همدیگر سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سپس سد خداآفرین به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث شد. هم‌اکنون سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث می‌شود. بر روی ارس تا کنون پنج پل نیز ساخته شده‌است که عبارتنداز: پل آهن جلفا، پل شوسه جلفا، پل پلدشت، پل خداآفرین و پل نوردوز در مرز ارمنستان.
ریشهٔ واژهٔ فارسی «ارس» و واژه‌های یونانی و ارمنی مربوطه احتمالاً از مادی «اَرَخس» *Araxs است که برگرفته است از نیاایرانی *Raxša- که یعنی «تیزرو»، «آنچه به سرعت جریان دارد».
در سنن ارمنی این رود به نام آراست نوه بزرگ خاندان افسانه‌ای ارمنی هایک گذاشته شده‌است. این نام بعداً یونانی شده و به Araxes دگرگون شد و برای فرهنگ کورا-ارسی استفاده شد. تمدنی پیش از تاریخ که در دره کورا و ارس شکوفا شده بود؛ ولی در بسیاری از زمان‌ها این رود ولگا بوده که به نام Araxes نامیده شده به ویژه در تاریخ هرودوت. همچنین این رود در آخرین فصل آننید هشتم اثر ویرجیل به نام خشم در پل ثبت شده‌است پس از آنکه رومیها با ساختن یک پل بر روی آن توانستند بر دشمن پیروز شوند. برخی بر این باورند که ارس با دو رود پیشون و گیهون که در فصل دوم کتاب مقدس به آن اشاره شده مرتبط است. در قرآن از قومی بنام اصحاب رس یاد شده که طبق کتاب عیون اخبار الرضا و روایتی از علی اصحاب رس قومی بودند که در حاشیه رود ارس زندگی می‌کرده و درخت صنوبر را عبادت می‌نمودند. اصحاب رس جزو اقوامی بودند که بر آنان عذاب نازل شد.
جزیره‌های ارس
در بستر رود ارس ۸۰۵ جزیرهٔ کوچک و بزرگ خالی از سکنه وجود دارد که به زبان محلی به آن «شام» می‌گویند. بر پایهٔ قرارداد مرزی، ۴۲۷ جزیره به ایران و ۳۸۲ جزیره به شوروی (و اکنون به جمهوری آذربایجان) تعلق دارند. این جزیره‌ها تنها برای چرای حیوانات پیرامون رود قابل استفاده‌اند.
تنها معدودی از این جزایر دارای نام می‌باشند و بیشتر این جزیره‌ها با شماره‌گذاری نامیده می‌شوند. اسامی برخی از جزایر عبارتند از: خُرامه، بویدوز، پیرواتلر، قره‌قباح و کثیری. چند جزیرهٔ نام‌برده دارای چراگاه‌های خوبی هستند.
در تعیین مالکیت جزیره‌های ارس میان هیئت‌های مرزبندی ایران و شوروی مقرر شده‌بود تا خط مرزی از میان رود ارس بگذرد و اگر در محلی چند شاخه از رود وجود داشته‌باشد میانهٔ شاخهٔ عمده‌تر خط مرزی شود. در تاریخ ۶ مهرماه ۱۳۳۴ یعنی زمانی که مالکیت جزیرهٔ نزدیک به پاسگاه عباسی تعیین می‌شد بر سر این که شاخهٔ عمدهٔ رود در این محل کدام است میان هیئت شوروی و ایران مشاجره‌ای درگرفت. یکی از افسران ایرانی به نام ستوان یکم نورالله کثیری نقشه‌بردار لشکر تبریز، برای اثبات این که شاخه‌ای که به سود ایران بود عمیق‌تر و بنابرین شاخهٔ عمده‌است با اسب خود بی‌باکانه به آب زد. وی و اسبش در زیر امواج ناپدید شدند ولی یکی از مرزبانان ایرانی به نام صمد مدداقلی توانست افسر ایرانی را نجات دهد. اعضای هیئت روس با دیدن این صحنه، مالکیت ایران بر جزیرهٔ ۱۳۰ در این شاخه از رود را پذیرفتند. جزیرهٔ ۱۳۰ بعداً با تصویب مقامات عالی ایران جزیرهٔ کثیری نام گرفت و به ستوان یکم نورالله کثیری پاداش و نشان افتخار داده‌شد.[۶] در دوران جنگ سرد، برخی از ایرانیان کمونیست از طریق این رود به اتحاد جماهیر شوروی فرار کردند.

کبنانیوز