دریافت لینک صفحه با کد QR
واکاوی دلایل ساخت و سازهای غیر مجاز در یاسوج؛
آیا دست قدرتمندی جلوی زمین خواری و ساخت‌وسازهای غیرمجاز یاسوج را می‌گیرد؟
28 آبان 1398 ساعت 22:32
اسدالله هاشمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد از احتمال تکرار حوادث تلخ سیل سال ۹۷ خبرداد و گفت: تا زمانیکه رابطه انسان و طبیعت بهبود پیدا نکند و نگاه‌ها به طبیعت غارتگرانه باشد سایه تهدید سیل همچنان باقی است وعواملی مانند بی توجهی به حریم رودخانه‌ها، نادیده گرفتن مسائل فنی ساختار حوزه آبی و تخریب طبیعت باعث می‌شود که ویرانی‌های ناشی از سیل‌ها گسترده‌تر شود.
ناهماهنگی برخی ادارات و ارائه خدمات توسط دستگاههای خدمات رسان منجر به افزایش ساخت و سازهای بدون ضابطه در یاسوج شده است.
پاییز است باران شدید باران و عرض کم جاده تنگ زیبای مهریان موجب می‌شود تا آهسته رانندگی کرد، برگ‌های پاییزی پس از برخورد قطران باران به آنان جلوه گری می‌کنند و برف پاک کن‌های ماشین هم به وجد آمده و برایشان دست تکان می‌دهند، نمایی از زیبایی‌های طبیعت در قاب تصویر چشم‌ها است، پاییز همیشه زیباست ولی پاییز یاسوج که دردامنه زیبای دنا جاگرفته طراوت خاصی دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد، متاسفانه در سالهای اخیر ساخت‌وسازهای غیرمجاز و ویلاسازی در یاسوج و حومه شدت گرفته است همین زمان اندک سبب شده تا بسیاری از مشکلات و معضلاتی که اغلب کلانشهرها با آن مواجه هستند دامن این شهر زیبای سردسیری را بگیرد.
بلایی که پولدارهای ویلاساز بر سر شهر یاسوج آورده‌اند نه تنها آب و هوا بلکه زمین را هم از این شهرستان گرفته‌اند به گونه‌ای که آینده مناسبی برای آن متصور نیست.
تغییر کاربری اراضی آن هم با ترغیب کشاورزان به فروش زمین‌هایشان و بعد هم تغییر کاربری باغات به مسکونی و از سوی دیگر معضل کوه و جنگل خواری و موج ویلاسازی روی کوه‌ها و در دل جنگل قلب هر انسان طبیعت‌دوستی را به درد می‌آورد و که با ادامه این روند باید در چند سال آینده ویلاشهر یاسوج را نصیب نسل‌های آینده کنیم.
زیبایی شهر یاسوج که سالانه حدود 3 میلیون گردشگر را در ایام مختلف سال به خود جذب می‌کند عمدتاً به دلیل تفرجگاه‌ها، جنگل‌ها، باغها و درختان زیبای حاشیه آن است ولی کارشناسان محیط زیست معتقدند که با ادامه روند ساخت و سازهای غیرمجاز؛ یاسوج از آینده مطلوبی برخوردار نخواهد بود زیرا بسیاری از روستاها مانند سروک، محمودآباد، مزدک، تنگ گنجه‌ای، تنگ مهریان، جاده آبشار و .... که روزگاری درختان سبز سربه فلک کشیده آنها در کوچه‌های قدیمی و گلی طرح بوم نقاشی بسیاری از هنرمندان بود، در حال از بین رفتن هستند و بخشی از این زیبایی‌ها این روزها زیر ساخت و سازهای غیرمجاز مدفون شده است و دیگر اثری از برخی از آن باغها نیست.
ساخت و سازهایی که طی سالهای متمادی قارچ‌گونه و عمدتاً با هدف درآمدزایی از کمیسیون ماده 100 انجام شده است (ماده 100 یکی از قوانین شهرداری‌هاست که در سال 1334 تصویب شده است و در این کمیسیون پرونده‌هایی که براساس پروانه ساخته نشده، بدون پروانه یا فراتر از پروانه ساخته می‌شوند مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و می‌توان گفت یک مرجع شبه قضایی است برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی که در شهرداری‌ها اتفاق می‌افتد.)
اما یکی از تبصره‌های این قانون امروز دردساز شده است، بر اساس این تبصره اگر ضرورت قلع و تخریب احراز نشود کمیسیون‌ها می‌توانند آن را جریمه کنند و در حقیقت مهر تاییدی بر جنگل خواری و کوه خواری بزنند.
همین دو کلمه یعنی «می‌توانند» و «احراز ضرورت قلع» دردسر ساز شده است.
منتقدان معتقدند کمیسیون ماده 100 به جای دادن حکم تخریب تنها به جریمه نقدی بسنده می‌کند و گاهی خود این کمیسیون به محل تخلف تبدیل می‌شود زیرا برخی ساخت و سازها غیرمجاز هستند، اما این تخلفات به دلیل وجود کمیسیون ماده ۱۰۰ با پرداخت جریمه، تخریب نمی‌شوند.
اگر چه برخی سوالاتی مانند: چرا این تخلفات ساختمانی اتفاق می‌افتد، مگر این ساختمان‌ها مهندس ناظر و پروانه ساخت ندارند؟ مگر شهرداری بر روندساخت وساز نظارت نمی‌کند؟ مگر مالکان توجیه نشده‌اند که باید بر اساس قانون ساخت و ساز کنند؟ مگر نمی‌دانند که ساخت وسازدرحریم مسیل‌ها و رودخانه‌ها ممنوع است؟ ذهن مردم و افکار عمومی را به خود معطوف کرده است اما مردم یک چیز را خوب می‌دانند که نظارت ناکافی و سلیقه‌ای، طایفه گرایی و بی تفاوتی برخی مدیران به اراضی ملی و بیت المال عامل نه تنها ساخت و سازهای غیر مجاز بلکه بسیاری از معضلات کنونی است.
یکی از مشاوران املاک ساکن یاسوج در این باره می‌گوید: برای ساخت و ساز مشکل هست ولی می شه در سایه قانون آن را رفع کرد بدین صورت که می‌سازیم وبعد پرونده را به کمیسیون ماده 100 می‌فرستند و نهایتاً جریمه می‌شوید اون وقت می‌بینیم جریمه‌ها کمتر از گرفتن مجوز به صورت قانونی در اول ساخت و ساز است.
اما سیل فروردین ماه امسال منجر شد تا مردم و مسئولان و متعرضان به منابع طبیعی و حریم رودخانه‌ها بیشتر از همه عواقب این عمل ناشایست خود (دور زدن قانون با یا بدون همکاری مسئولان) را مشاهده کنند به گونه‌ای که دبیر کارگروه مبارزه با زمین‌خواری کهگیلویه و بویراحمد اردیبهشت ماه امسال در اولین نشست کارگروه مبارزه با زمین خواری از بسیاری از تخلفات مسئولان دستگاههای دولتی پرده برداری کرد و گفت: دستگاههای دولتی هم در زمین‌خواری و هم در تسهیل شرایط لازم برای زمین خواری بیشترین سهم را دارند زیرا ساخت و سازهایی در بستر و حریم رودخانه‌ها به ویژه رودخانه بشار و مهریان در این شهر زیبا انجام گرفت اما آقایان به راحتی چشم پوشی کردند.
حسین کاظمی مدیرکل امور شهری استانداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه در جلسات مختلف داد و فریاد زدیم که به حریم و بستر رودخانه تجاوز نشود اما از سال 2002 تا 2019 شاهد تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها بودیم تا اینکه رودخانه‌ها انتقام خود را از این اقدامات گرفتند و افزود: حتی بارها گفتم به ساخت و سازهای غیرمجاز انشعابات ندهید اما همه ساخت و سازهای غیرمجاز دارای انشعابات آب، برق و گاز هستند.
وی با اشاره به اینکه کمیسیون مبارزه با زمین خواری به شدت به بحث زمین خواری دامن زده است گفت: دستگاههای دولتی هم در زمین‌خواری و هم در تسهیل شرایط لازم برای زمین خواری بیشترین سهم را دارند این در حالی است که تاکنون برخورد جدی با مظاهر زمین خواری انجام نگرفته است.
کاظمی بیان کرد: اراضی با ارزش اطراف شهرها که باید در خدمت مسائل توسعه باشد عمدتاً در دست زمین خواران است و منابع طبیعی تاکنون نتوانسته به وظایف خود در صیانت از این پهنه‌های گسترده عمل کند.
وی با اشاره به اینکه مهمترین مانع توسعه اقتصادی بالاخص در مرکز استان موضوع معارضات محلی یا همان زمین خواری است گفت: تعاونی‌های مسکن ادارات (تعاونی مسکن جهاد کشاورزی، بنیاد مسکن، استانداری، فرمانداری، منابع طبیعی، محیط زیست، آبفای شهری) بیشترین نقش را در تغییر کاربری اراضی داشته‌اند.
این در حالی است که حکمتیان مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد آبان ماه امسال در نشست مبارزه با زمین خواری در مورد ساخت و سازهای غیر قانونی در یاسوج گفت: هم اکنون ۸۰ مورد حکم تخریب احکام قضایی ساخت و سازهای غیر مجاز در تفرجگاه گنجه‌ای کهنه را گرفته‌ایم و باید ببینیم آیا زمینه اجرای این احکام فراهم است؟ و در صورت نبود مشکل این احکام اجرا خواهند شد.
کارشناسان مسکن مهاجرت‌های بی رویه را عاملی در افزایش قیمت زمین یا تغییر کاربری اراضی ملی، کشاورزی و باغی می‌دانند اما واقعیت این است که ضعف نظارتی و کنترلی سبب شده تا دامنه ساخت وساز غیر مجاز پا را از زمین، مسکن، ویلا یا هر بنای دیگر فراتر گذاشته و سرمایه‌های عمومی هم از تیررس آنها در امان نماند.
کاظمی دبیر کارگروه مبارزه با زمین خواری علل مختلفی را باعث زمین‌خواری در استان دانست و گفت: سهل‌انگاری، کم‌کاری و تخلف عوامل دولتی، ضعف ادارات منابع طبیعی راه و شهرسازی و سایر ادارات در پاسداشت عرصه‌های تحت حفاظت، عدم مستندسازی، محصور نبودن، ارزش زمین و نقش دستگاههای خدمات رسان در دادن امتیاز خدمات مورد نیاز از جمله علل زمین‌خواری در استان است.
اردشیر محمدی با بیان اینکه ساخت و سازهای غیرمجاز به معنای نقض قوانین و ضوابط شهرسازی است که بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، شهرداری موظف به تخریب ساخت و سازهای بدون مجوز است گفت: ساخت یک منزل به ویژه یک باغچه در خارج از روستا اقدامی نیست که از دید مسئولان نهادهای نظارتی پنهان بماند یا اینکه ملک ساخته شود و بعد از سال‌ها حکم تخریب این منازل و باغچه‌ها صادر شود.
هرچند که در نشست‌های دستگاههای اجرایی که با حضور مسئولان در استانداری کهگیلویه و بویراحمد برگزار می‌شود زوایای پنهان از زمین خواری آشکار می‌شود ولی برخی مردم عنوان می‌کنند که این نشست‌ها صوری بوده و مصوبات آن هم برای فروکش کردن خشم برخی از مردم و طبیعت دوستان مطرح می‌شوند و به مرحله اجرا نمی‌رسند.
آنطور که برخی مسئولان و کارشناسان می گویند: امروزه از یک سو بخش عمده‌ای از زیر ساخت‌های عمومی مانند شبکه‌های برق، گاز، آب و سایر خدمات در خارج از قاعده و قانون اداری به راحتی در اختیار سودجویان و ساخت و سازهای غیر مجاز قرار می‌گیرد که این خود خسارتی عظیم و گاهی حادثه بار است و از سوی دیگر برخی از این ساخت و سازها در مناطقی انجام گرفته که درحوزه آبریز هستند و ممکن است در آینده باران‌های سیل آسا خسارت‌های جانی و مالی را به بار بیاورد و حتی می‌تواند باعث آلودگی منابع آب و چشمه‌ها که تأمین کننده آب آشامیدنی مردم شهر یاسوج است بشود.
معاون فنی و اجرایی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کهگیلویه و بویراحمد مهر ماه امسال در نشست شورای فنی استان با اشاره به اینکه برخی از طرح‌ها در سطح شهر یاسوج وضعیت مناسبی ندارند، گفت: در نشستی با حضور استاندار و معاون امور عمرانی این وضعیت بررسی شد اما مسائل پشت پرده {طایفه گرایی، ساخت و ساز و اعمال نفوذ توسط برخی مدیران} اجازه نمی‌دهند ساخت و سازهای شهر یاسوج ساماندهی شوند.
سهمگین با اشاره به اینکه یکی از ریشه‌های تخلف در ساخت و سازهای غیرمجاز خود مهندسان هستند، گفت: در فرآیند صدور مجوز برای نقشه ساختمانی گردش‌های مالی وجود دارد و دلال‌ها و واسطه‌ها استارت طرح و نقشه را می‌زنند که یکی از عوامل فساد همین موضوع است.
رمضانی معاون شهرداری یاسوج هم معتقد است شهرداری قدرت اجرایی برای تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز را ندارد و به تنهایی قادر به تخریب این قیبل ساخت و سازها نیست.
عزیز فیلی معاون امور عمرانی استانداری کهگیلویه و بویراحمد هم خواستار تشکیل کمیته‌ای با حضور راه و شهرسازی، شهرداری، دفتر امور شهری و چند دستگاه دیگر برای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز شده و گفت: اعضای این کمیته باید ظرف یک ماه بازدیدی از وضعیت شهر داشته و جلوی ساخت و سازها بی‌رویه و غیرمجاز را بگیرند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد هم با اشاره به وجود ۱۳ هزار کیلومتر رودخانه فصلی، دائمی و شریانی در استان گفت: ۱۰ کیلومتر حد فاصل پایانه قدیم تا پل مختار از دست سودجویان رفع تصرف شده است و در اختیار شهرداری برای تبدیل به پارک مهرورزی قرار گرفت.
علی داودی‌مهر با اشاره به رفع تصرف از ۱۲۰ هکتار از اراضی تصرف شده حاشیه رودخانه‌ها گفت: ۹۰ درصد تصرفات در حوزه رودخانه بشار بوده است، ضمن اینکه رفع تصرف در تفرجگاه مهریان به صورت جدی در دستور کار قرار دارد.
سید حسین کاظمی دبیر کارگروه مبارزه با زمین خواری نیز با تقدیر از تلاش مسئولان آب منطقه‌ای در رفع اراضی تصرف شده اظهار داشت: اراضی تصرف شده در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد اما صیانت توسط شهرداری انجام نمی‌شود به همین دلیل مجدداً این اراضی توسط سودجویان تصرف می‌شود.
مدیرکل شهری و امور شوراهای استانداری و دبیر کارگروه مبارزه با زمین خواری به اقدام غیرقانونی تعاونی مسکن بویراحمد در سایت دیوار اشاره کرد و گفت: در هفته‌های اخیر در سایت دیوار تبلیغات واگذاری زمین توسط تعاونی بویراحمد مشاهده شده که این موضوع در وهله اول واگذاری اراضی غیر مسکونی و غیرقانونی به شمار می‌رود و در شکل دوم زمین‌خواری است، مردم فریب اینگونه تبلیغات را نخورند.
وی از برخی دستگاههای خدمات‌رسان مانند برق و گاز انتقاد کرد و گفت: این دستگاه‌ها به ساخت و سازهای خلاف در اراضی ملی انشعابات برق و گاز داده‌اند و باید پاسخ‌گو باشند.
کاظمی به زمین‌خواری در مناطق محمودآباد، دهنو، منطقه بکر سرنجل‌کل و تل‌گاه بویراحمد اشاره کرد و افزود: اراضی سرنجل‌کل و تل‌گاه یکی از بکرترین مناطق استان بودند اما سهل‌انگاری‌ها باعث سودجویی افراد شده و زیبایی این مناطق در حال از بین رفتن است.
پناهی معاون فرماندار بویراحمد هم به برخی آتش‌سوزی‌های عمدی در منابع طبیعی بویراحمد اشاره کرد و گفت: عده‌ای با هدف تصرف، اقدام به آتش‌زدن درختان چند صد ساله بلوط جنگل‌ها می‌کنند که از منابع طبیعی می‌خواهیم جلوی این کار گرفته شود.
این مسوول به تخلف تعاونی فرمانداری بویراحمد هم اشاره کرد و یادآور شد: این اراضی قبل از سال ۹۶ خریداری شده که غیرقانونی است چرا که اراضی کشاورزی و فاقد کاربری مسکونی است.
عزیز فیلی معاون امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: چنانچه مشخص شود دستگاههای خدمات‌رسان از غیرقانونی بودن ساخت و سازها اطلاع داشته و انشعابات ارائه کردند باید با هزینه‌های خود این انشعابات جمع‌آوری کنند.
کرامت فرج‌الله معاون سابق فرمانداری بویراحمد و کارشناس دفتر فنی از خرید و فروش اراضی زراعی سر رود بویراحمد خبر داد که ۹۰ درصد آن در سایت دیوار به عنوان اراضی مسکونی خرید و فروش شده است که با همکاری دادگستری مقرر شد ساخت و سازهای غیرمجاز در این منطقه نیز تخریب شود.
معاون دادگستری کهگیلویه و بویراحمد در خصوص تصرف اراضی و وضعیت قبرستان‌های شمال شهر یاسوج گفت: نمایندگان دادگستری برای رفع تصرف در کنار همه دستگاه‌ها هستند اما دستگاه‌ها، دادگستری را در حوزه‌ای که وارد می‌شود تنها می‌گذراند.
سید عیسی حسنی در خصوص قبرستان‌های شمال شهر یاسوج افزود: مصوب کردیم به منظور جلوگیری از تخریب جنگل‌ها جلوی توسعه قبرستان‌های شمال شهر گرفته شود البته باید قبرستان جایگزین دیده شود.
اسدالله هاشمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد از احتمال تکرار حوادث تلخ سیل سال ۹۷ خبرداد و گفت: تا زمانیکه رابطه انسان و طبیعت بهبود پیدا نکند و نگاه‌ها به طبیعت غارتگرانه باشد سایه تهدید سیل همچنان باقی است وعواملی مانند بی توجهی به حریم رودخانه‌ها، نادیده گرفتن مسائل فنی ساختار حوزه آبی و تخریب طبیعت باعث می‌شود که ویرانی‌های ناشی از سیل‌ها گسترده‌تر شود.
اما باید دید این ساخت‌وسازها و چنگ‌اندازی به دامن طبیعت تا کی ادامه خواهد داشت؟ آیا دست قدرتمندی هم هست تا جلوی رابطه‌ها را بگیرد؟ آیا نسل بعد از ما طبیعت زیبای بویراحمد را خواهند دید یا باید آن را در کتاب‌ها جست‌وجو کنند؟
--------------------------------------------
گزارش: محمدجعفر درزاده
کد مطلب: 414806