انواع شخصیت وابسته چیست و نحوه درمان اختلال شخصیت وابسته

کبنا ؛بهروز نصرت زاده - روانشناس بالینی - اختلال شخصیت وابسته، مثل این است که یک طناب نامرئی شما را به دیگران متصل کرده باشد. این طناب آنقدر محکم است که اجازه نمی‌دهد به تنهایی تصمیم بگیرید یا حتی یک رابطه سالم را تجربه کنید. از مهم‌ترین علائم اختلال شخصیت وابسته این است که افراد مبتلا اغلب احساس می‌کنند بدون دیگران ناتوان بوده و برای انجام کوچک‌ترین کار‌ها به آن‌ها نیاز دارند.
اگر به دنبال ریشه این مشکل هستید، با شناخت علت بروز اختلال شخصیت وابسته، می‌توانید راه‌های درمان آن را پیدا کرده و به زندگی مستقل و شادتری برسید.
اختلال شخصیت وابسته چیست؟
اختلال شخصیت، الگویی پایدار از تفکر، احساس و رفتار است که به طور قابل توجهی از هنجار‌های فرهنگی جامعه فرد منحرف می‌شود. این الگو معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز شده، در بسیاری از موقعیت‌های زندگی نفوذ می‌کند و باعث پریشانی قابل توجه یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های مهم زندگی فرد می‌شود. اختلال شخصیتی وابسته یکی از انواع اختلال شخصیت است.
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی وابسته به دیگران وابستگی شدیدی دارند و برای انجام بسیاری از کار‌های روزمره به حمایت و راهنمایی اطرافیان نیازمندند. آن‌ها ترس شدیدی از تنهایی و جدایی دارند و به همین دلیل تلاش می‌کنند تا هر طور شده توجه و حمایت دیگران را جلب کنند.
این افراد در تصمیم‌گیری مستقل مشکل دارند و اغلب اجازه می‌دهند که دیگران برای آن‌ها تصمیم بگیرند. همچنین، آن‌ها به دنبال تأیید و حمایت دیگران هستند و از ابراز نظر مخالف خودداری می‌کنند.
اختلال شخصیت وابسته می‌تواند ریشه در تجربیات کودکی و روابط اولیه فرد داشته باشد. افرادی که در کودکی مورد بی‌توجهی، سوءاستفاده یا طرد شدن قرار گرفته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
در صورتی که بدانید اختلال شخصیتی چیست؟
و انواع آن را بشناسید، قطعاً تشخیص زودهنگام این اختلالات امکان بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا را افزایش می‌دهد.
علت بروز اختلال شخصیت وابسته:
قطعاً برای شما هم سؤال است که چه عواملی باعث می‌شود برخی افراد به شدت به دیگران وابسته شوند و نتوانند به تنهایی تصمیم بگیرند. اختلال شخصیت وابسته یکی از این اختلالات است که در آن فرد وابستگی شدیدی به دیگران دارد. در صورتی که بدانید سلامت روان چیست؟ قطعاً نشانه‌های این چالش را در رفتار دیگران شناسایی کرده و می‌توانید ارتباط بهتری با آن‌ها بگیرید.
علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل مختلف می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد. در ادامه به بررسی علت بروز اختلال شخصیت وابسته می‌پردازیم:
_تجربیات منفی مانند بی‌توجهی، _سوءاستفاده و طرد شدن در دوران کودکی
_اضطراب جدایی در کودکی
_وجود بیماری‌های مزمن در کودکی و نیاز به مراقبت دائم
_برخی از عوامل ژنتیکی
_عوامل فرهنگی خاص با تأکید بر خانواده و گروه‌های اجتماعی
بررسی شخصیت وابسته در روانشناسی
اختلالات شخصیتی در روانشناسی به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که شخصیت وابسته در روانشناسی جزء خوشه C اختلالات شخصیتی قرار می‌گیرد. اختلالات خوشه C با ویژگی‌هایی مانند ترس، اضطراب و اجتناب مشخص می‌شوند. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب احساس ناامنی و کم‌ارزشی می‌کنند.
علائم اختلال شخصیت وابسته:
آیا تا به حال احساس کرده‌اید که برای انجام ساده‌ترین کار‌ها هم به کمک دیگران نیاز دارید یا از تنها بودن می‌ترسید و برای حفظ روابطتان حاضرید هر کاری انجام دهید؟ اگر پاسخ شما به این سؤالات مثبت است، ممکن است با برخی از خصوصیات شخصیت وابسته آشنا باشید.
آشنایی با علائم اختلال شخصیت وابسته کمک می‌کند تا هنگام برخورد با این افراد بتوانید رفتار مناسب‌تری داشته باشید. به همین سبب، در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین علائم اختلال شخصیت وابسته می‌پردازیم:
مشکل در تصمیم‌گیری
افراد مبتلا به شخصیت وابسته به سختی می‌توانند به تنهایی تصمیم بگیرند و برای کوچک‌ترین مسائل هم به نظر دیگران نیاز دارند. برخلاف افرادی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته هستند و اغلب خود را برتر می‌دانند، افراد وابسته تمایل دارند که تصمیم‌گیری را به دیگران واگذار کنند.
ترس از تنهایی
تنهایی برای این افراد بسیار دردناک است و آن‌ها از فکر جدا شدن از دیگران می‌ترسند.
نیاز به تأیید دیگران
آن‌ها به شدت به تأیید و حمایت دیگران نیاز دارند و از انتقاد می‌ترسند.
مشکل در بیان مخالفت
به دلیل ترس شدید از دست دادن دیگران، آن‌ها به ندرت نظرات مخالف خود را بیان می‌کنند.
احساس ناتوانی
آن‌ها معتقدند که بدون کمک دیگران نمی‌توانند به هیچ هدفی دست پیدا کنند.
انجام کار‌های ناخوشایند برای جلب توجه
آن‌ها ممکن است کار‌های ناخوشایندی را انجام دهند تا توجه و حمایت دیگران را جلب کنند.
پرهیز از مسئولیت
آن‌ها ترجیح می‌دهند که دیگران مسئولیت‌های زندگیی آن‌ها را بر عهده بگیرند.
ترس از ر‌ها شدن
آن‌ها از این می‌ترسند که دیگران آن‌ها را ترک کنند و به همین دلیل در روابطشان بسیار وابسته هستند.
چگونه شخصیت وابسته نداشته باشیم؟
وابستگی بیش از حد به دیگران قطعاً بر کیفیت زندگی و روابط افراد تأثیر منفی می‌گذارد؛
اما یافتن پاسخ سؤال چگونه شخصیت وابسته نداشته باشیم؟ چندان ساده نیست زیرا ریشه‌های این اختلال اغلب در تجربیات کودکی و عوامل ژنتیکی نهفته است و نمی‌توان به شکل قطعی از بروز آن پیشگیری کرد.
اما خبر خوب این است که می‌توان با شناخت علائم اولیه و انجام اقدامات مناسب، از رشد و تشدید این اختلال جلوگیری کرد و به سمت استقلال و اعتماد به نفس بیشتر حرکت کرد. با برداشتن چند قدم ساده می‌توان به سمت ر‌هایی از وابستگی حرکت کرد و زندگی مستقل‌تر و شادتری را تجربه کرد:
اولین قدم، آشنایی با علائم اختلال شخصیت وابسته
دومین قدم، تلاش کردن برای تقویت استقلال و اعتماد به نفس با یادگیری مهارت‌های تازه
در نهایت، دریافت کمک و مشاوره از متخصص روان‌شناس برای پیدا کردن ریشه‌ها
به یاد داشته باشید که تغییر یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیاز به صبر و تلاش مداوم دارد. با کمک و حمایت مناسب، می‌توانید بر این چالش غلبه کرده و زندگی پرثمرتری داشته باشید.
شخصیت وابسته در ازدواج
چالش‌های بیشتری را به وجود می‌آورد زیرا این افراد نیاز شدید به تأیید دیگران دارند و در تمام روابط خود رفتار‌های وابسته و کنترل‌گری از خود نشان می‌دهند.
در صورتی که همسر شخص وابسته سلطه‌جو باشد، احتمال سوءاستفاده‌های جسمی یا عاطفی افزایش می‌یابد. اگر همسر فرد وابسته مهربان باشد، وابستگی بیش از حد و عدم مسئولیت‌پذیری فرد مبتلا باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای در رابطه می‌شود.
ازدواج با فردی که اختلال شخصیت وابسته دارد می‌تواند به یک رابطه ناسالم و آسیب‌زا منجر شود.
اختلال شخصیت وابسته در کودکان
قطعاً اختلال شخصیت وابسته در کودکان می‌تواند پیامد‌های جدی بر رشد و توسعه شخصیت آن‌ها داشته باشد. این کودکان به دلیل ترس از طرد شدن و نیاز شدید به تأیید دیگران با چالش‌های زیادی در طول دوران زندگی خود مواجه می‌شوند. برای پیشگیری از این مشکلات، تشخیص زودهنگام و مداخله درمانی ضروری است.
از مهم‌ترین تأثیرات اختلال شخصیت وابسته در کودکان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
تمایل به وابستگی به یک فرد خاص به جای بازی کردن با همسالان
پایین بودن اعتماد به نفس به دلیل عدم توانایی در تصمیم‌گیری مستقل
ایجاد مشکلات تحصیلی از جمله شکست در انجام تکالیف به دلیل نداشتن تمرکز
بروز مشکلات عاطفی مانند احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی همیشگی
بروز برخی از مشکلات رفتاری نامناسب برای جلب توجه و تأیید دیگران.
چگونه شخصیت وابسته را درمان کنیم؟
اختلال شخصیتی وابسته، همانطور که از نامش پیداست، با وابستگی بیش از حد به دیگران و ترس از تنهایی مشخص می‌شود. خوشبختانه با درمان اختلال شخصیتی وابسته، می‌توان این اختلال را مدیریت کرده و به زندگی مستقل‌تری دست یافت.
باید گفت روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد، اما روان‌درمانی و دارودرمانی بهترین راه حل هستند که باید توسط افراد متخصص انجام شود.
روان‌درمانی
روان‌درمانی به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود و بسته به شرایط هر فرد، روان‌شناس و روانپزشک تصمیم‌گیری می‌کنند. دو روش نتیجه‌بخش عبارت‌اند از:
درمان شناختی-رفتاری (CBT)
این روش درمانی به افراد کمک می‌کند تا الگو‌های تفکر و رفتار ناسازگار را شناسایی کرده و آن‌ها را تغییر دهند.
درمان روان‌پویایی
این روش درمانی به افراد کمک می‌کند تا ریشه‌های عمیق‌تر مشکلات خود را درک کرده و آن‌ها را حل کنند.
دارودرمانی
اگر فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، علائمی مانند افسردگی یا اضطراب را تجربه کند، پزشک ممکن است دارو‌هایی مانند ضدافسردگی یا آرام‌بخش را تجویز کند.
نتیجه‌گیری
اختلال شخصیت وابسته، اگرچه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با درمان مناسب، به خوبی قابل کنترل است. با شناخت علائم این اختلال، می‌توان آن را در مراحل اولیه شناسایی کرد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. روان درمانی و در برخی موارد، دارو درمانی، دو روش اصلی برای درمان این اختلال هستند. با کمک درمانگران متخصص و حمایت خانواده و دوستان، افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند به تدریج بر ترس‌های خود غلبه کنند، اعتماد به نفس خود را تقویت کنند و روابط سالم‌تری برقرار کنند به یاد داشته باشید شما تنها نیستید با کمی صبر و تلاش، می‌توانید بر این اختلال غلبه نمایید.