حاج قاسم و طرحی از ایران

به گزارش کبنا نیوز ، جبار نژاد در این یادداشت آورده است: 
 

انسان ایرانی، اساسا انسان خاصی است. این خاص بودن را کربن با عنوان اِتوسِ(ethos) ایرانی یاد میکند. اتوس ایرانی ، نبوغ و شخصیت ویژه ایرانی است که از تلاقی دو عنصر "حماسه" و‌ "عرفان" تشکیل میشود. حماسه، عرفانِ در صحنه است و‌عرفان، حماسه ی درون.  

۲. جالب آنکه حاج قاسم سلیمانی در واپسین سخنرانی عمر خود در جمع مردان رزم، به همین دو‌عنصر اشاره میکند: عرفان و‌حماسه. او در آخرین جمله مهم خود در این سخنرانی به این مضمون اشاره میکند که کنش عرفانی یا به تعبیر خود او‌ "عمل مقدس" ، تنها از کسانی سر میزند که از "روح حماسه" برخوردار باشند. من این تعبیر حاج قاسم را "آواز قوی سلیمانی" نام نهاده ام!

۳. این تعبیر حاج قاسم، البته بنیادی عمیق در متن سنت تاریخی ما ایرانیان دارد. از جمله در شاهنامه نیز چنین مضمونی حاکم است. شاهنامه فردوسی به تعبیر هانری کربن، گذار از "حماسه پهلوانی"، به "حماسه عرفانی" است. این به این معناست که پهلوانان شاهنامه، پیش از اینکه فاتحان میدان باشند، فاتحان فضیلت های اخلاقی اند. حاج قاسم نیز خود چنین بود.

۴. شهید سلیمانی طرحی از "رزم" و "حماسه ایرانی" را ارائه میکند که عمیقا با معنویت و‌عرفان شیعی در آمیخته است.طرحی که خود بیش از همه نماد تجسم و تعین آن است. این طرح قابل تعمیم به سایر حوزه ها نیز هست. از جمله به سیاست و‌فرهنگ. به این معنا که سیاست و فرهنگ هر گاه از "معنا " ببُرَّد، اسیر قِسمی فرمالیسم کور میشود و‌ نهایتا به ضد خود تبدیل میگردد.

۵. نکته آخر اینکه در سلوک سلیمانی، بصیرتی است که غالبا جریان روشنفکری ( اعم از ملی گرا و‌ یا غرب گرا)‌ از آن غافلند و‌ آن این که هر طرحی از ایران و ملیت ایرانی، اگر از ایران به مثابه "کانون معنویت" در تاریخ(چه تاریخِ ایران باستان و‌ چه تاریخِ ایرانِ پس از اسلام) غفلت کند و آن را صرفا به "امپراتوی ایران" فرو‌ بکاهد، روایتی مخدوش و غیر اصیل از ایران ارائه داده است. خلاصه حاج قاسم به ما نشان داد که ایران، هنوز "روح یک جهان بی روح" است.
۱۲دی ماه ۱۴۰۳