چرا پتروشیمی گچساران تعطیل شد؟ / وقتی از بزرگترین فاجعه اقتصادی و اجتماعی در کهگیلویه و بویراحمد جلوگیری شد / اقدام شجاعانه دادستان مرکز کهگیلویه و بویراحمد برای رفع مشکلات بزرگترین واحد صنعتی

کبنا ؛ایرانی‌ترین پتروشیمی کشور بعد از 20 سال، تیرماه 1402 در شهرستان گچساران با اعتباری بالغ بر 1.3 میلیارد یورو معادل 75 هزار میلیارد تومان افتتاح و وارد چرخه صنعت پتروشیمی کشور شد؛ اما متأسفانه طولی نکشید که این صنعت هزاران میلیاردی و بزرگ به دلیل پاره‌ای از مشکلات از مدار تولید خارج شد و این امکان وجود داشت و دارد که هزار و 251 کارگر از کار بیکار شود. به گفته برخی از مسئولان پتروشیمی گچساران به دلیل همین مشکلات و عدم همکاری نکردن شرکت صنایع ملی پتروشیمی کشور و نداشتن پروانه بهره برداری بیش از 2 هزار میلیارد تومان تولید این کارخانه سوزانده شد و در واقع این سرمایه عظیم به همین سادگی دود هوا شد؛ اما داستان از این جا شروع می‌شود که خبر تعطیلی پتروشیمی گچساران در رسانه کبنا نیوز و برخی از رسانه‌های دیگر استان کهگیلویه و بویراحمد منتشر شد و همین جرقه کافی بود تا  بلافاصله سید وحید موسویان دادستان جوان یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد که همواره دغدغه تولید و اشتغال داشته و در عمل، رفتار و گفتار این مسئله را به‌وضوح نشان داده، مدیران مربوطه را فرا خواند تا در یک جلسه‌ای کاملاً تعاملی و منظم گره‌های کوری که به ناف پتروشیمی زده بودند، باز شوند. این در حالی است که موسویان دادستان یاسوج می‌توانست به این مسئله ورود نکند و همانند خیلی از مدیران که خبر تعطیلی پتروشیمی گچساران را شنیدند و به اصطلاح «پس گوش زدند» و با بی اعتنایی سرشان را مثل «کبک» فرو بردند، بی‌توجه باشد و منتظر یک جلسه خشک و بی‌روح و معمولاً بی‌نتیجه در یکی از سالن‌های جلسات استانداری بماند؛ اما آستین همت را بالا زد و پا پیش گذاشت تا نان 1251 کارگر در سایه بی‌توجهی و کم‌کاری این دسته از مدیران آجر نشود و از طرفی از یک فاجعه احتمالی بزرگ اقتصادی و اجتماعی جلوگیری کند.
به گزارش کبنا، شامگاه (یکشنبه 16 مهرماه 1403) مهم‌ترین و بزرگ‌ترین جلسه اقتصادی در دفتر دادستان یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد با حضور سید احسان عسکری معاون امور اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد،  اسلام جاودان خرد مدیرکل محیط زیست و سید امیرتیمور موسویان مدیرکل صنعت، معدن و تجارت، یدالله مصدقی فرد مدیرعامل پتروشیمی گچساران و جمعی از مسئولان استانی به ریاست سید وحید موسویان دادستان یاسوج برگزار شد.
بزرگ‌ترین جلسه اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد و کشور در سالن کوچک جلسات دادستانی آغاز شد و سید احسان عسکری معاون اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد اولین کسی بود که صحبت کرد و به کار ارزشمند دادستان یاسوج اشاره کرد و گفت: تعامل بخش تولید و دادستانی ارزشمند است و این می‌تواند آغاز فصل جدیدی برای رفع موانع تولید در استان کهگیلویه و بویراحمد باشد.
عسکری در ادامه اطهار کرد: بعد از سال‌ها انتظار سال گذشته به رئییس جمهور شهید افتتاح و 1200 نفر در این پتروشیمی مشغول به کار شدند.
وی در ادامه با بیان اینکه پایداری تولید به عوامل زیادی بستگی دارد، افزود: یکی از این عوامل مسائل محیط‌زیستی است که باید در همه موضوعات و واحدهای صنعتی و تولیدی مدنظر قرار بگیرد.
معاون اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد در ادامه به میزان سرمایه گذاری برای احداث پتروشیمی گچساران اشاره می‌کند و می‌گوید: 1.3 میلیارد یورو برای احداث این پتروشیمی سرمایه گذاری شده و الان که در آستانه تولید قرار گرفته تعطیل شده است.


وی افزود: حدود هزار و 251 نفر کارگر در پتروشیمی گچساران کار می‌کنند و در صورتی ادامه تعطیلی مشکلات زیادی متوجه استان خواهد شد. تعطیلی حقوق کارکنان، بازپرداخت اقساط، عدم تولید و عدم گردش مالی و همچنین ساختار مالی این واحد صنعتی بزرگ را برهم می‌زند و باید مدیریت شود که مسئله امنیتی ایجاد نشود.
عسکری معاون اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد در ادامه مشکل اصلی پتروشیمی گچساران را به نداشتن مجوز محیط زیست و پروانه بهره برداری ربط داد و گفت: به بهانه نداشتن مجوز محیط زیست میزان تولید پتروشیمی از 40 هزار تن به 20 هزار تن و 9 هزار تن کاهش پیدا کرد  که 2 هزار میلیارد تومان محصول این پتروشیمی که باید به اتیلن تبدیل شود به اجبار سوخته شد و اگر این رویه ادامه یابد ماهیانه همین میزان ضرر به تولید وارد خواهد شد و به کشور و استان در واقع ضرر می‌رسد، این همه سرمایه با حمایت دولت به مرحله تولید رسیده و الان با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند.
اسلام جاودان خرد مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد وقتی توپ مشکلات پتروشیمی را در زمین اداره کل محیط زیست دید، صحبت کرد و گفت: پتروشیمی گچساران رده هفت است و نوع آلایندگی آن برای محیط زیست مضر است و باید ارزیابی محیط زیستی انجام بگیرد.
در ادامه جاودان خرد سعی می‌کرد که از خود رفع مسئولیت کند و توپ را به زمین سازمان محیط زیست کشور بیندازد، او گفت: موضوع مهمی است و استان حق صدور مجوز ندارد.  سید وحید موسویان دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد جواب او را داد و گفت: این همه سرمایه اینجا هزینه شده و بیش از هزار و 250 نفر در پتروشیمی گچساران مشغول به کار هستند و الان داری این حرف‌ها را می‌زنید. او حتی از عسکری معاون اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد خواست که پیشنهاد عزل چنین مدیرانی داده شود. [لبخند حاضرین]
در ادامه جاودان خرد گفت: پتروشیمی گچساران تعهداتی داده و دو تا تعهد استانی و ملی داده که باید به تعهداتش عمل کند.
او گفت: پتروشیمی گچساران نزدیک به شهر و روستای چهاربیشه است و این مشکلات محیط زیستی را در پی خواهد داشت. این موضوع حساس و نمی‌توان بدون ارزیابی مجوز صادر کرد.
مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد که در ادامه عزم دادستان یاسوج را مبنی بر فعالیت پتروشیمی گچساران را دید، بیان کرد: مجوز بهره‌برداری برای یک سال صادر می‌شود منوط به اینکه سایر بندها اجرا شود.
در ادامه احسان عسکری معاون اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد خطاب به جاودان خرد گفت: از 21 بند فقط 2 بند اجرا نشده  و ما باید مدیریت کنیم و نمی‌شود این‌همه مشکل با یک نه بر سر پتروشیمی آوار شود.
جاودان خرد مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد که این روزها به دلیل اتفاقات دنای شمالی بیش از حد تحت‌فشار است، گفت: این‌طوری نیست که من به دنبال «نه» گفتن باشم ما موظف هستیم که پاسخ استعلامات را بدهیم و این موضوع هم سلیقه‌ای نیست؛ اما باید یک مهلتی را مشخص کنیم که موارد خواسته شده در مهلت تعیین شده رفع شود. 
 «این جلسه، یکی از بی‌نظیرترین و مهم‌ترین جلسات بود.» این بخشی از سخنان  یدالله مصدقی فرد مدیرعامل پتروشیمی گچساران بود و برق خوشحالی در چشمان او مشخص بود به جهت اینکه جلسه‌ای با این کیفیت برگزار شد و یک تصمیم نهایی برای مشکلات پتروشیمی گرفته شد.
سید وحید موسویان دادستان یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در ادامه صحبت‌هایش به عملیات غرورآفرین وعده صادق 2 گریزی زد و گفت: حالا که کشور ما در چنین شرایطی قرار دارد و دشمنان ما سعی می‌کنند با جنگ اقتصادی و نظامی به مملکت اسلامی ضربه بزند مدیران باید کاری کنند که در جامعه چنین مشکلات ایجاد نشود. اگر پتروشیمی گچساران تعطیل شود مشکل بزرگ اقتصادی و اجتماعی شاید رقم بخورد؛ لذا باید حواسمان کاملاً جمع باشد و با همدلی، تعامل و هم‌فکری برای رفع مشکلات قدم برداریم.
موسویان در ادامه گفت: دو نکته وجود دارد، علی‌رغم این‌همه سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری به ارزش 1.3 میلیارد یورو (معادل 75 هزار میلیارد تومان) برای ساخت این پتروشیمی انجام‌گرفته و الان به بهره‌برداری عرفی رسیده است و الان که به مرحله تولید رسیده و می‌خواهد به بهره‌برداری قانونی برسد، این حرف‌ها زده می‌شود که اصلاً زیبنده نیست. 
وی گفت: خط تولید این شرکت راه‌اندازی شده و 2 هزار میلیارد تومان تولیدات پتروشیمی گچساران به دلیل نداشتن پروانه بهره‌برداری و مجوز محیط زیستی سوخت و دود شد. 

دادستان یاسوج گفت: ما از باب دلسوزی برای مردم و حقوق عامه جلسه ستاد قضایی و حقوقی رفع موانع تولید، امنیت اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را تشکیل دادیم و الان در این جلسه باید تصمیم بگیریم. مسئولان محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد ملاحظه قانونی دارند و شاید بالادستی‌ها به آنها همچنین اجازه ندهند و ما باید در استان تصمیم بگیریم. 
دادستان یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد که در کنار توسعه اقتصادی مسائل زیست‌محیطی را مهم می‌داند، می‌گوید: مسائل زیست‌محیطی مثل مسائل اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است و ضمن اینکه خواهان فعال‌شدن پتروشیمی گچساران و جلوگیری از هدررفت هزاران میلیارد تومان هستیم، باید مسائل زیست‌محیطی رعایت شوند و بر اساس تعهد مدیرعامل پتروشیمی گچساران ظرف 6 ماه و یک سال مشکلات زیست‌محیطی مرتفع می‌شود و اداره کل محیط‌زیست هم مجوزهای لازم را صادر کند.
موسویان این جلسه را مهم‌ترین  جلسه اقتصادی در تاریخ کهگیلویه و بویراحمد دانست و گفت: اگر هزار و 251 کارگر بیکار شوند شاید به یک موضوع ضد امنیتی تبدیل شود. از طرفی  از هدررفت هزار میلیارد و 2 هزار میلیارد تومان حسب ظرفیت تولیدی پتروشیمی گچساران  جلوگیری می‌شود. پس فعال‌بودن این واحد صنعتی بزرگ به تصمیم ما بستگی دارد.
وی با تأکید بر اینکه جالب نیست وقتی یک واحد صنعتی با این حجم سرمایه‌گذاری به مرحله بهره‌برداری رسیده این مسائل مطرح شود، گفت: علت ورود ما به این موضوع این بود که بعضی رسانه‌ها به تعطیلی پتروشیمی گچساران پرداختند و این ارزش کار رسانه است که با انتشار خبری مبنی سوزاندن 2 هزار میلیارد تومان تولیدات پتروشیمی و ضرر بزرگی که به سرمایه‌های کشور و استان زده می‌شد و دادستانی برای دفاع از حقوق مردم موظف به ورود و تشکیل این جلسه شد.
موسویان با بیان اینکه این رسالت ما است، گفت: 80 درصد مسائل محیط زیستی مرتفع شده و با تعهد مدیرعامل پتروشیمی ۶ماهه یا یک سال بقیه این تعهدات اجرایی و مانع از این ضرر و زیان بزرگ شویم.
وی در پاسخ به مدیرکل محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد که بر روی مسائل محیط زیستی تأکید می‌کرد، گفت: باید قبلاً این فکرها می‌شد.
دادستان یاسوج گفت: به اختیار دادستانی فعلاً مجوزهای محیط زیستی صادر شود و مدیرعامل پتروشیمی هم باید زیر نظر ما در پی رفع مشکلات محیط زیستی و اجرا تعهدات زیست‌محیطی باشد. مسائل زیست‌محیطی در طول 6  ماه یا یک سال با ضمانت اجرایی مسئولیت مدنی انجام بگیرد.
جاودان خرد مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد در ادامه گفت: با این شجاعت دادستان این امید می‌رود که حداقل منابع مالی پتروشیمی به. استان بیاید.
بارها مسئولان حاضر در این جلسه شجاعت دادستان یاسوج را برای دفاع از حقوق مردم و عامه ستودند.
موسویان در ادامه دست روی منابع مالی پتروشیمی گچساران گذاشت و گفت: باید حساب‌های مالی پتروشیمی گچساران در همین استان باشد. بانک‌های استان به دلیل نداشتن منابع مالی قادر به پرداخت تسهیلات تکلیفی خود نیستند  و پشتوانه منابع مالی ندارند و یکی از شروط دادستانی این است که منابع پتروشیمی گچساران در استان باشد. حق آلایندگی متعلق به استانی است که واحد صنعتی و شرکت‌های دارای آلایندگی همان جا است.
وی در ادامه گفت: 25 درصد نفت کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد است و عملاً وزارت نفت در بحث مسئولیت‌های اجتماعی در این استان ضعیف عمل می‌کنند.
جاودان خرد که حرف‌های دادستان یاسوج و دغدغه‌مندی او را شنید، پذیرفت که با فرصت یک‌ساله به شرکت پتروشیمی گچساران موافقت کند و در ادامه هم گفت: نباید این باب شود که دادستان خطاب به او گفت: باب‌نشدن این مسئله این بود که شما قبل از راه‌اندازی اجازه نمی‌دادید.
یدالله مصدقی فرد، مدیرعامل پتروشیمی گچساران نیز در این جلسه گفت: شاید برخی استانداردهای سخت‌گیرانه محیط‌زیست رعایت نشده؛ اما واحد تحت مدیریتش تاکنون اقدامی تخریبی علیه محیط‌زیست انجام نداده و خروجی پساب آن، مخرب نیست که آقایان در این شرایط حساس، یقه ما را گرفتند و ما را تعطیل کردند.

مصدقی افزود: در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و محدودیت واردات قطعه یا باید همه چیز را تعطیل می‌کردیم و دشمن‌شادکن می‌شدیم یا منتظر حل‌شدن سیستم پساب که همه قطعاتش خارجی است می‌ماندم.
او البته شفاف هم گفت که همه شرایط محیط‌زیست را یکجا اعلام کنند نه اینکه این موارد را رعایت کنیم دوباره مورد دیگری مطرح کنند!
مصدقی تأکید کرد که خطایی نکردیم، تخریب محیط‌زیست که اداره کل محیط‌زیست دست روی آن گذاشته کجاست؟ خروجی که ما به‌عنوان پساب بیرون می‌دهیم چه اتفاقی را به وجود آورده است؟ خیلی از کالاها که ما را به تولید پایدار رسانده داخلی بوده و یک قطعه را خارجی‌ها به ما نمی‌دهند. در شرایط تحریمی قطعات به ما نمی‌دهند که من واحد دیگری را راه بیندازم.
وی در ادامه گفت: برای راه‌اندازی سیستم پساب  9.9 میلیون یورو از ما هزینه خواستند که الان برای راه‌اندازی آن 15.9 میلیون یورو درخواست شده که شفاف می‌گویم. من ابهام دارم، چطور به 15.9 میلیون یورو رسیده است؟ من پول اضافی به شرکت نمی‌دهم.
مدیرعامل شرکت پتروشیمی گچساران گفت: محیط‌زیست 21 مورد اعلام کرد که فقط سه تا 5 مورد آن رعایت نشده است.
وی افزود: در بحث پایش آنلاین حرف اداره کل محیط‌زیست منطقی است. البته سیستم آفلاین مشکلی ندارد. 
مصدقی فرد قول داد که تا پایان مهرماه سیستم پایش آنلاین را راه‌اندازی کند.
به گزارش کبنا، شرکت پتروشیمی گچساران به دلیل نداشتن مجوزهای زیست‌محیطی نتوانست پروانه بهره‌برداری خود را دریافت کند و به همین خاطر کارت بازرگانی ندارد و کارت بازرگانی منوط به صدور پروانه بهره‌برداری است.
سید وحید موسویان دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در جمع‌بندی این جلسه گفت: در خصوص رفع مشکلات و موانع مربوط به شرکت پتروشیمی گچساران و به‌منظور حفظ منابع مالی و ضرر مالی یک هزار تا 2 هزار میلیارد تومان به‌صورت ماهانه، جلوگیری از طولانی‌شدن روند اجرای باقی‌مانده مسائل زیست‌محیطی در حدود 2 مورد و همچنین عدم امکان صادرات و فروش محصول به لحاظ عدم ثبت در سامانه تجارت و جلوگیری از اعتصاب و اعتراض 1250 نفر کارگر و پرداخت بدهی‌ها و تسهیلات شرکت و پرداخت حقوق کارگران جلسه ستاد قضایی و حقوقی رفع موانع تولید، امنیت اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را تشکیل دادیم.

وی گفت: با تأکید بر اولویت مسائل زیست‌محیطی، و ضرورت اتخاذ تصمیم فوری جهت جلوگیری از ورشکستگی شرکت و تعهد مدیرعامل شرکت پتروشیمی گچساران مبنی بر رفع و اجرا و تکمیل تمام مسائل زیست‌محیطی در یک سال آینده و نظارت دادستانی مرکز استان و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد مقرر شد که اداره کل صنعت و معدن و تجارت استان به قید فوریت اقدام به صدور پروانه بهره‌برداری کند و دادستانی مرکز استان بر روند حل مسائل زیست‌محیطی نظارت مستمر خواهد داشت.
موسوی بیان کرد: مقرر گردید در خصوص قوانین مسئولیت اجتماعی، حساب‌های شرکت پتروشیمی جهت تقویت منابع بانکی استان در حساب‌های بانک‌های استان ثبت و گردش مالی در استان کهگیلویه و بویراحمد صورت گیرد.
وی افزود: اداره کل محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد مکلف است ظرف 7 روز پاسخ استعلام اداره کل صمت را ارائه دهد.
وی افزود: به‌منظور افزایش تراز صادراتی استان کهگیلویه و بویراحمد و استفاده از منافع و مزایای صادراتی و وارداتی و امکان قانونی موضوع، دادستان مرکز استان، اتاق بازرگانی تهران، اتاق بازرگانی یاسوج و اداره کل صمت مکاتبه نمایند که انتقال کارت بازرگانی شرکت پتروشیمی گچساران از تهران به یاسوج انجام گیرد.
موسویان در پایان گفت: یکی دیگر از مصوبات این جلسه این بود که استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد در خصوص امکان تزریق کامل محصول شرکت پتروشیمی گچساران به خط اتیلن غرب مکاتبات و اقدامات لازم را صورت دهند.
در پایان مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد و مدیرعامل پتروشیمی گچساران باهم روبوسی کردند و برای منافع استان از اختلاف‌نظرها گذشتند