تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۰۹:۵۱
کد مطلب : ۴۵۵۸۲۱
اظهار نظر کارشناسان اقتصادی در باره افزایش نرخ ارز و پیامدهای آن؛
«قطار پیشرفت» دلار به کانال 39 هزار تومان رسید / قیمت‌ها در بازار سکه و ارز اعداد جدید را ثبت کرد/ عرضه دلار در بازارهای رسمی رکورد زد/ صالح‌آبادی از خط قرمز همتی عبور کرد/ چرا دلار گران می‌شود؟ پاسخ بازارساز و بازار چیست؟
۰
کبنا ؛دلار دوباره خبرساز شده و رکورد قیمت جدیدی به ثبت رسانده است. خبرسازی دلار در شرایطی است که دولت می‌گوید ذخایر اسکناس بانک مرکزی بیشتر از همیشه است و تاکید زیادی دارد که برای کسری بودجه خود پول چاپ نکند.
قیمت دلار دیروز در بازار آزاد وارد کانال 39 هزار تومانی شد. دلار در حوالی عصر 26 آذر در بازار آزاد تا محدوده 39 هزار و 600 تومان معامله شد. در بازار متشکل ارزی، قیمت فروش دلار توافقی 36 هزار و 356 تومان و قیمت خرید دلار توافقی 36 هزار و 343 تومان اعلام شد. قیمت فروش یوروی توافقی نیز معادل 38 هزار و 608 تومان اعلام شد.
بجز نگرانی‌هایی که برای درآمدهای نفتی ایران وجود دارد، این روزها چشم‌اندازها نسبت به احیای برجام تیره و تارتر از همیشه است. فعالان بازار ارز اعتقاد دارند توقف مذاکرات هسته‌ای موجب شده است نااطمینانی در این بازار افزایش داشته باشد و ازسوی دیگر اخباری مربوط به قطع گاز پتروشیمی‌ها و کاهش احتمالی صادرات آنها شنیده می‌شود.
از این گذشته این روزها بحث کسری بودجه دولت و تلاش دولت‌ها برای جبران آن در سه‌ماهه پایان سال را هم بعنوان یکی دیگر از دلایل رشد قیمت ارز می‌دانند. ضمن اینکه دولت باید لایحه بودجه سال 1402 را به مجلس می‌رساند که نه‌تنها هنوز این اتفاق نیفتاده است که چندی پیش حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، در خبری غیرمنتظره اعلام کرد امسال تصویب بودجه دو مرحله‌ای خواهد بود. او در یک برنامه تلویزیونی گفت که امسال ابتدا کلیات و احکام بودجه را مصوب می‌کنیم و برای دولت می‌فرستیم تا دولت براساس آن جداول بودجه را به مجلس بفرستد.
مجموعه این اخبار گمانه‌زنی‌ها را بر این گذاشته است که دولت در تراز‌کردن دخل‌و‌خرج کشور مشکل دارد. همچنین موضوع افزایش تقاضا برای خرید ارز در آستانه تعطیلات ژانویه هم مطرح شده و این مسئله را یکی از عوامل تقویت انتظارات صعودی برای اسکناس آمریکایی می‌دانند. در همین زمینه علی مروی، کارشناس اقتصادی، درباره علت رشد قیمت دلار می‌گوید نااطمینانی مردم نسبت به شرایط پایان سال دولت یکی از دلایل رشد قیمت ارز است و البته تاکید میکند که اجرای مالیات بر عایدی سرمایه یکی از راهکارهای مقابله با دلالی ارز و مدیریت بازار است.
این کارشناس توضیح داده است: وقتی دولت‌ها عموما در سه‌ماهه پایان سال نسبت به جبران‌سازی کسری بودجه خود با استفاده از ظرفیت بانک مرکزی اقدام کردند؛ بنابراین مردم حتی حرف رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر مازاد عرضه ارز را باور نمی‌کنند و همین مسئله عامل افزایش قیمت می‌شود.
.jpg)
مروی درباره راهکارهای مهار روند صعودی قیمت دلار گفته است که مهم‌ترین راهکار کوتاه‌مدت، حذف فروش ارز کاغذی است که در کشور ما و چند کشور معدود جریان دارد. فروش ارز کاغذی در صرافی‌ها زمینه بازیگری تقاضای کاذب را ایجاد کرده و همین مسئله عامل مهم افزایش قیمت ارز است.
او در ادامه تاکید کرده است که راهکار بلند‌مدت را باید در قوانینی مبنی بر مالیات بر عایدی سرمایه جست‌وجو کرد، زیرا هم‌زمان با افزایش نرخ ارز بازارهای سرمایه‌ای موازی در کشور با افزایش قیمت مواجه می‌شوند و دولت هم هیچ ابزاری برای مدیریت این مسئله ندارد. در نظام اقتصادی می‌گویند پول بد، پول خوب را از بازار بیرون میکند، الان در نظام اقتصادی ما دلار به پول خوب تبدیل شده که تقاضای کاذب، آن را خریداری کرده و در خانه نگه می‌دارد و ارزش ریال هم به تبع آن کاهش پیدا خواهد کرد.
حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، نیز درباره التهابات بازار ارز و دلایل افزایش نرخ دلار گفت: بطور قطع دولت عامل گرانی نرخ ارز است و دولت هر صبح به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام میکند که امروز نرخ دلار و نرخ ارز چقدر باشد و چقدر بفروشند. وی در گفتگو با ایلنا، با بیان اینکه دولت به دلیل کسری بودجه نسبت به افزایش نرخ ارز اقدام کرده است، ادامه داد: بنظر می‌رسد دولت توان اداره امور را ندارد و اعضای آن ناکارآمد هستند ازسوی دیگر منافع عده‌ای سودجو و غارتگر در این میان بوده و منافع آنها در این وضعیت و گرانی ارز است.
این کارشناس اقتصادی درباره افزایش نرخ ارز درحالی که دولت مدعی است برنامه‌های ضد تورمی را به اجرا می‌رساند، گفت: رئیس دولت سیزدهم خط قرمز دولت را دو موضوع مطرح و اعلام کرده، یکی از آنها موضوع تورم و مهار افزایش نرخ تورم و دیگری کاهش ارزش پول ملی است و تیم اقتصادی این دولت عنوان کردند که این دو موضوع خط قرمز دولت بوده اما می‌بینیم که نرخ دلار در 6 الی 7 ماه گذشته 11 هزار تومان افزایش یافته است. بمعنای دیگر تنها در این مدت بیش از 40 درصد بر قیمت دلار اضافه شد وخودِ دولت هم عامل گرانی افزایش نرخ دلار بوده چراکه با کسری بودجه مواجه است.
راغفر افزود: پیامد این وضعیت شورش طبقه فقرا یا همان شورش گرسنگان است و بنظر می‌رسد که اتفاقا عده‌ای به دنبال این هستند که این اتفاق رخ دهد و این مسیر طی شود. وی درباره ادعای وزارت اقتصاد مبنی بر اینکه از نیمه اول سال آینده آثار کاهش تورم مشاهده می‌شود، تاکید کرد: این ادعا همان وعده‌های توخالی هستند که با ادامه این روند قطعا به اجرا نمی‌‌رسد.
وی با بیان اینکه راهکار پوشش کسری بودجه افزایش نرخ دلار و ارز نیست، اظهار داشت: دولت باید بودجه را اصلاح کند و بر پایه مالیات باشد و آن هم نه اخذ مالیات از مردم و کسبه بلکه مالیات باید از تریلیاردرهایی که در این کشور ساخته شدند و از ثروت و دارایی‌های آنها گرفته شود. بانک مرکزی آمار و اطلاعات تمام آنها را دارد و می‌توانند مالیات ستانی از آنها را انجام دهند اما اراده‌ای برای انجام این کار وجود ندارد و اساسا این اجازه به دولت داده نمی‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: مشکل دیگر بانک‌های هستند که به غده‌های سرطانی تبدیل شدند. این غده‌های سرطانی در اقتصاد کشور را باید تعطیل کنند و این مجموعه‌هایی که دردسر اقتصاد کشور شده‌اند باید یا تعطیل یا در هم ادغام شوند. اما موضوع این است که این بانک‌ها و مجموعه‌ها متعلق به بنیادها و ستادها هستند.راغفر درباره تغییر در ترکیب تیم اقتصادی دولت ادامه داد: سیاست‌ها باید تغییر کنند اگر آدم‌ها و مدیران تغییر کنند اما سیاست‌ها همان سیاست‌های گذشته باشد که روند تغییر نخواهد کرد. قرار بر این بود این مدیران در اقتصاد تحول ایجاد کنند، آن تحول کجاست؟ در کدام بخش اقتصاد رخ داده است؟ آیا این تحول همین تخریب هر چه بیشتر اقتصاد بوده‌است؟
وی افزود: باید سیاست‌ها و جهت‌گیری‌ها تغییر کند. باید در نظام فاسد بانکی جراحی عمیقی داشته باشند و غده‌های سرطانی را به دور بیندازند و نظام مالیاتی اصلاح شود و از افرادی که در سه دهه گذشته ثروت‌های کلانی به دست آوردند، مالیات اخذ کنند. ازسوی دیگر دولت هم باید مخارج خود را کاهش دهد، در این شرایط کسری بودجه دیگر امکان ولخرجی وجود ندارد. باید از خروج سرمایه از کشور جلوگیری شود و تمرکز دولت بر روی بهبود وضعیت طبقات محروم و فقیر کشور باشد.
رئیس نیامد دلار تب کرد
.jpg)
دلار هرات در 37 هزار و 900 تومان آغاز به کار کرد و با افزایش 500 تومانی به 38 هزار و 400 تومان رسید. نوسان دلار تهران هم به طبع افزایش هرات و درهم در دامنه 38 هزار و 500 تا 39 هزار و 200 تومان بود. نرخ دلار سلیمانیه بعد از دو ماه به بالای تهران برگشت و در 39 هزار و 500 تومان بسته شد.
دو جمله رییس کل بیشتر از سایر حرف‌ها مورد توجه معامله‌گران بود. جمله اول: از همین فردا یعنی شنبه تزریق ارزهای پرطرفدار را تشدید می‌کنیم. جمله دوم هم: قیمت دلار واقعی نیست.
معامله‌گران می‌گفتند وقتی رییس کل بانک مرکزی به صراحت کلمه تزریق را به کار می‌برد یعنی تا حالا در بازار تزریق انجام می‌شده و قیمت بالا رفته است. آنها در بازار شنبه این صحبت صالح‌آبادی را با مصاحبه‌های همتی مقایسه می‌کردند. در دوره همتی کلمه تزریق خط قرمز شده بود و هیچوقت بانک مرکزی قبول نمی‌کرد که در بازار تزریق انجام میدهد. اطلاق این واژه از طرف صالح‌آبادی یعنی عبور از خط قرمز همتی. اهمیت چنین تفسیری وقتی معلوم می‌شود که در محاسبات معامله‌گران و رصد روند، نقش بازارساز هم درنظر گرفته می‌شود و با وزن دادن به این نقش، آرایش معامله‌گران تغییر میکند.
برخی معامله‌گران پیشکسوت می‌گفتند وقتی برای جوان‌ترها محرز شود که بازارساز باوجود تزریق نتوانسته است از یکسری سقف‌ها دفاع کند، ممکن است بازار با خطر حرکت بدون سقف روبرو شود. به همین دلیل آنها از این جمله انتقاد می‌کردند.
جمله دوم هم که قیمت دلار واقعی نیست مورد انتقاد معامله‌گران بود. آنها بازارساز را متهم می‌کردند، اگر قیمت دلار واقعی نیست و بالاتر از قیمت واقعی درحال تزریقی، پس داری نوسان‌گیری می‌کنی.
در بازار شنبه یک نکته دیگر هم به چشم می‌خورد: دلیل بالا رفتن قیمت دلار. رییس کل بانک مرکزی گفته است دلیل بالا رفتن نرخ دلار تقویت شاخص دلار آمریکا در بازار جهانی، شرایط حاکمه در یکی دو ماه اخیر در ایران و نوسانات فصلی است.
اما در مقابل معامله‌گران بازار اعتقاد داشتند آن‌چه که موجب افزایش قیمت دلار در این مدت شده، چاپ پول، انتظارات تورمی، خروج سرمایه، کسری بودجه و بسته شدن دریچه‌های توافق است.
اما آن چیزی که در بازار شنبه موجب شد قیمت دلار افزایش پیدا کند، از نگاه معامله‌گران به سفر هیئتی از آژانس انرژی اتمی برمی‌گردد. روز چهارشنبه که اعلام شد مسئولان آژانس به ایران سفر میکنند معامله‌گران تصور کردند شخص رافائل گروسی به ایران می‌آید اما وقتی اعلام شد روز یکشنبه هیئت فنی آژانس مهمان آژانس انرژی اتمی است و گروسی سفری به ایران ندارد ورق برگشت. معامله‌گران می‌گفتند وقتی گروسی نمی‌آید باید به نتیجه سفر توجه داشت نه نفس سفر. از نگاه آنها حضور هیئت فنی یعنی توافق بین ایران و آژانس خیلی نزدیک نیست. در عین حال انتظار ریزش در بازار مثل چن وقت گذشته قوی است.
یکسری از معامله‌گران معتقدند بازارها در سقف کانال صعودی هستند و اگر از این سقف نرخ رو به پایین برگردد یعنی وارد روند نزولی شده‌ایم و اگر بالای این سقف تثبیت دهد یعنی اعداد بالاتر روشن می‌شود و وارد یک کانال صعودی جدید می‌شویم.
نکته اول بازار حجم معاملات توافقی و ورود دلار سهمیه‌ای به کانال 37 هزار است. حجم دلار توافقی معامله شده در بازار متشکل به 23 میلیون و 450 هزار دلار بود که دومین رکورد از زمانی است که بانک مرکزی آمار میدهد. دلار سهمیه‌ای هم برای اولین بار در تابلو صرافی‌ها وارد کانال 37 هزار شد.
نکته دوم جوکی بود که معامله‌گران برای هم تعریف می‌کردند. آنها می‌گفتند خرید دلار توافقی از مسیر ثبت‌نام مثل جهنم ایرانی است. در جهنم ایرانی یک روز قیر هست قیف نیست، یک روز قیر و قیف هست مسئولش نیست. در ثبت‌نام دلار متشکل هم یکسری از متقاضیان می‌گفتند یک روز هیچکدام از صرافی‌ها قبول نمی‌کنند، یک روز قبول میکند می‌گوید نمی‌فروشم، یک روز قبول میکند حاضر است بفروشد اما می‌گوید سیستم قطع است.
سرایت هیجان دلار به سکه
فضای بازار سکه یکبار دیگر در ابتدای هفته جاری هیجانی شد. فلز گرانبهای داخلی که در انتهای هفته گذشته تا حدی آرام گرفته و تا کانال 18 میلیون تومان عقب رفته بود، در اولین روز هفته توانست با فشار خریدها به کانال 19 میلیون تومان نفوذ کند و حتی به سوی سطح 19 میلیون و 500 هزار تومان گام بردارد.
به گزارش کبنا، به باور برخی از فعالان، رشد قیمت سکه در ابتدای هفته، واکنشی بود که در بازار فلز گرانبهای داخلی نسبت به رشد کانالی دلار صورت گرفت.
به اعتقاد برخی تحلیلگران بازار، تاثیر روند اسکناس آمریکایی روی قیمت فلز گرانبهای داخلی به اندازه‌ای است که ادامه رشد دلار میتواند زمینه‌ساز صعود سکه به بالای کانال حساس 20 میلیون تومان شود. افت اسکناس آمریکایی نیز میتواند به‌راحتی سکه امامی را به سوی کانال‌های پایین‌تر هدایت کند. حباب فلز گرانبهای داخلی به اندازه‌ای سنگین است که به افت دلار، واکنش شدیدی در بازار سکه نشان داده خواهد شد.
روز شنبه ارزش ذاتی سکه امامی در حدود 16 میلیون و 500 هزار تومان بود که اختلاف سه میلیون تومانی با قیمت بازار داشت. سکه برای جبران این حباب، دو سناریو پیش رو دارد؛ در یک سناریو قیمت دلار به اندازه‌ای بالا می‌رود که ارزش ذاتی با قیمت بازار تقریبا برابر شود و در سناریوی دیگر، سکه امامی در بازار نقدی با چنان فروشی مواجه خواهد شد که نرخ سکه نقدی و ارزش ذاتی آن به یکدیگر بسیار نزیک شود.
دوستی که‌باعث خسران بازار ارز شد/ حباب ها در بازار دلار و طلا
.jpg)
تیم فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی امروز وارد تهران می شود، با توجه به محدوده مهم قیمتی که دلار تهران در آن قرار گرفته است بسیاری از تحلیلگران معتقدند نتیجه این سفر می تواند ترمز بازار ارز را بکشد ولی بازار ارز روز قبل در آستانه این سفر روند صعودی داشت، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که تمرکز آمریکا بر روی برجام نیست، به نظر می رسد شرایط طرف های مذاکرات تغییر کرده و رویکرد اروپایی ها از زمانی که نگران زمستان سخت بودند دگرگون شده است. ترکیب تیم آژانس بدون گروسی هم یکی از دلایل نوسان قیمت دلار است.
با کنترل قیمت نفت و گاز در جهان به لطف رکود اقتصادی چین، عرضه بیشتر سایر صادرکنندگان و پاییزی که خیلی سرد نبود اروپا دیگر مانند قبل به دنبال توافق هسته‌ای با ایران نیست و بالعکس ایران را به خاطر فروش پهپاد به روسیه متهم میکند. در شرایطی مقامات ایرانی بارها ادعای فروش پهپاد توسط ایران به روسیه را رد میکنند غرب همچنان برادعای خود پافشاری کرده و با پیشروی، ادعای شراکت نظامی ایران و روسیه را دارد. مانور خبری غرب بر این موضوع با توجه به حساسیتی که اروپا بر مسئله اوکراین و روسیه دارد باعث شده تا اروپایی ها از موضعی که در زمان ترامپ در برابر ایران اتخاذ کرده بودند فاصله بگیرند و همراه آمریکا در مقابل ایران و برجام‌موضع گیری کنند و به اجماع برسند.
این شرایط وضع را برای کشورهایی مانند عربستان فراهم کرده تا وزیر خارجه این کشور سکوت را بشکند و بازنگری در برجام و برجام پلاس را تقاضا کند. در این شرایط چین هم پشت ایران را خالی کرده و تنها کشوری که در کنار ایران مانده روسیه است که دوستی اش موجب خسران شده است. تمام موارد اعلام شده در وضعیت به وجود آمده و شکل گیری انتظارات افزایشی در بازار ارز موثر بوده ولی هم اکنون شتاب بالای رشد دلار و قرار گیری در محدوده مهم مقاومتی باعث شده تا تحلیلگران انتظار داشته باشند هر خبر مثبتی بتواند بازار ارز را به سمت عقب برگرداند و موجب عقب نشینی معامله گران از محدود ای شود که بازارساز به سختی از آن محافظت می کند. اظهار نظر مثبت کارشناسان آژانس و حتی ملاقات احتمالی سید ابراهیم رییسی و بن سلمان در بیستم دسامبر در اردن بنابر ادعای یک رسانه لبنانی هم می تواند ترمز بازار ارز را بکشد.
عوامل بالا عوامل سیاسی موثر بر بازار ارز در کوتاه مدت بود ولی بررسی شاخص های اقتصادی نشان میدهد که هنوز اقدام موثری برای کنترل تورم در بلند مدت انجام نشده و موتور چاپ پول پرقدرت به کار خود ادامه می دهد. پایه پولی رشد کم سابقه ای را در مهرماه تجربه کرده است که بر اساس بررسی های اکوایران یکی از دلایل اصلی افزایش پایه پولی رشد بدهی بانک ها به بانک مرکزی به خاطر افزایش بدهی دولت به بانک ها بوده است. در صورتی که دولت برای مخارج روز افزون خود چاره ای نیندیشد با توجه به رکود قیمت های جهانی در سال آتی اگر تحریم ها ادامه پیدا کند درآمد های دولت محدود تر شده و موتور چاپ اسکناس داغ تر خواهد شد. که با عث رشد تورم می شود و چون تورم با ارزش پول ملی رابطه معکوس دارد بر پول ملی فشار وارد خواهد کرد.
بررسی حباب دلار در بازارهای مختلف نشان دهنده تداوم هیجان در بازار ارز است، وضعیت دلار تهران بهتر از بازارهای مرزی است و دلار تهران کمتر از بازارهای سلیمانیه و درهم امارات متلاطم شده است. حباب درهم و سلیمانیه در محدوده بالایی است که کاهش قابل توجه حباب درهم و سلیمانیه روی تابلو میتواند سیگنال توقف روند صعودی را منعکس کند.
حباب کم سابقه طلای آب شده
در شرایطی که بازار های جهانی به تعطیلات رفته بودند و اونس طلا معامله ای نداشت سایه بازارساز بر بازار ارز نیز به شدت احساس می شد زیرا در کنار رشد محدود دلار حباب طلای آب شده رشد قابل توجهی را ثبت کرد که در بازار ارز کم سابقه بوده است، به طور کل می توان گفت هیجانات معامله گران بر حباب بازارها می دهد و مهم ترین سیگنالی که می تواند منعکس کننده آرام شدن شرایط در بازارها باشد تعدیل حباب های بالا در بازار ارز، سکه و طلا است.
همانطور که در گزارش های قبل پیش بینی شده بود محدودیت دامنه نوسان گواهی سکه در شرایطی که گواهی سکه کمتر از بازار آزاد معامله می شد باعث تشکیل صف خرید برای گواهی سکه شد و حجم معاملات و تقاضا به خاطر گپ قیمتی گواهی سکه و سکه امامی افزایش یافت.البته بازار آزاد سکه و ربع سکه تغییر چندانی نداشت و به سقف قیمتی هفته گذشته برگشته بود.
شرط یک صعود
بازار سهام روز قبل اصلاح کرد در شرایطی که شاخص کل منفی بود ولی شاخص هم‌وزن به نمایندگی از سهام کوچک مثبت بود. رشد شارپ شاخص کل در هفته گذشته باعث شده این شاخص طبق روال شنبه های نزولی، منفی معامله شود و کمی استراحت کند، فاصله دلار نیما و آزاد افزایش پیدا کرده و این به نفع بازار سهام نیست و رشد بازارسهام را با اختلال مواجه می کند.
گروه بانکی از بزرگان بازار بودند که در روز قبل با افزایش قیمت تقاضا سبزپوش بودند ولی معاملات گروه پالایشی، خودرویی،فلزی و شیمیایی از این روند پیروی نکرد و جو کاهشی در این گروه ها غالب تر بود. به نظر می رسد سیگنال صعود جانانه شاخص کل و بازار سهام وقتی ارسال شود که روند صعودی بازار ارز و سکه متوقف شود.
قیمت دلار دیروز در بازار آزاد وارد کانال 39 هزار تومانی شد. دلار در حوالی عصر 26 آذر در بازار آزاد تا محدوده 39 هزار و 600 تومان معامله شد. در بازار متشکل ارزی، قیمت فروش دلار توافقی 36 هزار و 356 تومان و قیمت خرید دلار توافقی 36 هزار و 343 تومان اعلام شد. قیمت فروش یوروی توافقی نیز معادل 38 هزار و 608 تومان اعلام شد.
بجز نگرانی‌هایی که برای درآمدهای نفتی ایران وجود دارد، این روزها چشم‌اندازها نسبت به احیای برجام تیره و تارتر از همیشه است. فعالان بازار ارز اعتقاد دارند توقف مذاکرات هسته‌ای موجب شده است نااطمینانی در این بازار افزایش داشته باشد و ازسوی دیگر اخباری مربوط به قطع گاز پتروشیمی‌ها و کاهش احتمالی صادرات آنها شنیده می‌شود.
از این گذشته این روزها بحث کسری بودجه دولت و تلاش دولت‌ها برای جبران آن در سه‌ماهه پایان سال را هم بعنوان یکی دیگر از دلایل رشد قیمت ارز می‌دانند. ضمن اینکه دولت باید لایحه بودجه سال 1402 را به مجلس می‌رساند که نه‌تنها هنوز این اتفاق نیفتاده است که چندی پیش حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، در خبری غیرمنتظره اعلام کرد امسال تصویب بودجه دو مرحله‌ای خواهد بود. او در یک برنامه تلویزیونی گفت که امسال ابتدا کلیات و احکام بودجه را مصوب می‌کنیم و برای دولت می‌فرستیم تا دولت براساس آن جداول بودجه را به مجلس بفرستد.
مجموعه این اخبار گمانه‌زنی‌ها را بر این گذاشته است که دولت در تراز‌کردن دخل‌و‌خرج کشور مشکل دارد. همچنین موضوع افزایش تقاضا برای خرید ارز در آستانه تعطیلات ژانویه هم مطرح شده و این مسئله را یکی از عوامل تقویت انتظارات صعودی برای اسکناس آمریکایی می‌دانند. در همین زمینه علی مروی، کارشناس اقتصادی، درباره علت رشد قیمت دلار می‌گوید نااطمینانی مردم نسبت به شرایط پایان سال دولت یکی از دلایل رشد قیمت ارز است و البته تاکید میکند که اجرای مالیات بر عایدی سرمایه یکی از راهکارهای مقابله با دلالی ارز و مدیریت بازار است.
این کارشناس توضیح داده است: وقتی دولت‌ها عموما در سه‌ماهه پایان سال نسبت به جبران‌سازی کسری بودجه خود با استفاده از ظرفیت بانک مرکزی اقدام کردند؛ بنابراین مردم حتی حرف رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر مازاد عرضه ارز را باور نمی‌کنند و همین مسئله عامل افزایش قیمت می‌شود.
مروی درباره راهکارهای مهار روند صعودی قیمت دلار گفته است که مهم‌ترین راهکار کوتاه‌مدت، حذف فروش ارز کاغذی است که در کشور ما و چند کشور معدود جریان دارد. فروش ارز کاغذی در صرافی‌ها زمینه بازیگری تقاضای کاذب را ایجاد کرده و همین مسئله عامل مهم افزایش قیمت ارز است.
او در ادامه تاکید کرده است که راهکار بلند‌مدت را باید در قوانینی مبنی بر مالیات بر عایدی سرمایه جست‌وجو کرد، زیرا هم‌زمان با افزایش نرخ ارز بازارهای سرمایه‌ای موازی در کشور با افزایش قیمت مواجه می‌شوند و دولت هم هیچ ابزاری برای مدیریت این مسئله ندارد. در نظام اقتصادی می‌گویند پول بد، پول خوب را از بازار بیرون میکند، الان در نظام اقتصادی ما دلار به پول خوب تبدیل شده که تقاضای کاذب، آن را خریداری کرده و در خانه نگه می‌دارد و ارزش ریال هم به تبع آن کاهش پیدا خواهد کرد.
حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، نیز درباره التهابات بازار ارز و دلایل افزایش نرخ دلار گفت: بطور قطع دولت عامل گرانی نرخ ارز است و دولت هر صبح به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام میکند که امروز نرخ دلار و نرخ ارز چقدر باشد و چقدر بفروشند. وی در گفتگو با ایلنا، با بیان اینکه دولت به دلیل کسری بودجه نسبت به افزایش نرخ ارز اقدام کرده است، ادامه داد: بنظر می‌رسد دولت توان اداره امور را ندارد و اعضای آن ناکارآمد هستند ازسوی دیگر منافع عده‌ای سودجو و غارتگر در این میان بوده و منافع آنها در این وضعیت و گرانی ارز است.
این کارشناس اقتصادی درباره افزایش نرخ ارز درحالی که دولت مدعی است برنامه‌های ضد تورمی را به اجرا می‌رساند، گفت: رئیس دولت سیزدهم خط قرمز دولت را دو موضوع مطرح و اعلام کرده، یکی از آنها موضوع تورم و مهار افزایش نرخ تورم و دیگری کاهش ارزش پول ملی است و تیم اقتصادی این دولت عنوان کردند که این دو موضوع خط قرمز دولت بوده اما می‌بینیم که نرخ دلار در 6 الی 7 ماه گذشته 11 هزار تومان افزایش یافته است. بمعنای دیگر تنها در این مدت بیش از 40 درصد بر قیمت دلار اضافه شد وخودِ دولت هم عامل گرانی افزایش نرخ دلار بوده چراکه با کسری بودجه مواجه است.
راغفر افزود: پیامد این وضعیت شورش طبقه فقرا یا همان شورش گرسنگان است و بنظر می‌رسد که اتفاقا عده‌ای به دنبال این هستند که این اتفاق رخ دهد و این مسیر طی شود. وی درباره ادعای وزارت اقتصاد مبنی بر اینکه از نیمه اول سال آینده آثار کاهش تورم مشاهده می‌شود، تاکید کرد: این ادعا همان وعده‌های توخالی هستند که با ادامه این روند قطعا به اجرا نمی‌‌رسد.
وی با بیان اینکه راهکار پوشش کسری بودجه افزایش نرخ دلار و ارز نیست، اظهار داشت: دولت باید بودجه را اصلاح کند و بر پایه مالیات باشد و آن هم نه اخذ مالیات از مردم و کسبه بلکه مالیات باید از تریلیاردرهایی که در این کشور ساخته شدند و از ثروت و دارایی‌های آنها گرفته شود. بانک مرکزی آمار و اطلاعات تمام آنها را دارد و می‌توانند مالیات ستانی از آنها را انجام دهند اما اراده‌ای برای انجام این کار وجود ندارد و اساسا این اجازه به دولت داده نمی‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: مشکل دیگر بانک‌های هستند که به غده‌های سرطانی تبدیل شدند. این غده‌های سرطانی در اقتصاد کشور را باید تعطیل کنند و این مجموعه‌هایی که دردسر اقتصاد کشور شده‌اند باید یا تعطیل یا در هم ادغام شوند. اما موضوع این است که این بانک‌ها و مجموعه‌ها متعلق به بنیادها و ستادها هستند.راغفر درباره تغییر در ترکیب تیم اقتصادی دولت ادامه داد: سیاست‌ها باید تغییر کنند اگر آدم‌ها و مدیران تغییر کنند اما سیاست‌ها همان سیاست‌های گذشته باشد که روند تغییر نخواهد کرد. قرار بر این بود این مدیران در اقتصاد تحول ایجاد کنند، آن تحول کجاست؟ در کدام بخش اقتصاد رخ داده است؟ آیا این تحول همین تخریب هر چه بیشتر اقتصاد بوده‌است؟
وی افزود: باید سیاست‌ها و جهت‌گیری‌ها تغییر کند. باید در نظام فاسد بانکی جراحی عمیقی داشته باشند و غده‌های سرطانی را به دور بیندازند و نظام مالیاتی اصلاح شود و از افرادی که در سه دهه گذشته ثروت‌های کلانی به دست آوردند، مالیات اخذ کنند. ازسوی دیگر دولت هم باید مخارج خود را کاهش دهد، در این شرایط کسری بودجه دیگر امکان ولخرجی وجود ندارد. باید از خروج سرمایه از کشور جلوگیری شود و تمرکز دولت بر روی بهبود وضعیت طبقات محروم و فقیر کشور باشد.
رئیس نیامد دلار تب کرد
دلار هرات در 37 هزار و 900 تومان آغاز به کار کرد و با افزایش 500 تومانی به 38 هزار و 400 تومان رسید. نوسان دلار تهران هم به طبع افزایش هرات و درهم در دامنه 38 هزار و 500 تا 39 هزار و 200 تومان بود. نرخ دلار سلیمانیه بعد از دو ماه به بالای تهران برگشت و در 39 هزار و 500 تومان بسته شد.
دو جمله رییس کل بیشتر از سایر حرف‌ها مورد توجه معامله‌گران بود. جمله اول: از همین فردا یعنی شنبه تزریق ارزهای پرطرفدار را تشدید می‌کنیم. جمله دوم هم: قیمت دلار واقعی نیست.
معامله‌گران می‌گفتند وقتی رییس کل بانک مرکزی به صراحت کلمه تزریق را به کار می‌برد یعنی تا حالا در بازار تزریق انجام می‌شده و قیمت بالا رفته است. آنها در بازار شنبه این صحبت صالح‌آبادی را با مصاحبه‌های همتی مقایسه می‌کردند. در دوره همتی کلمه تزریق خط قرمز شده بود و هیچوقت بانک مرکزی قبول نمی‌کرد که در بازار تزریق انجام میدهد. اطلاق این واژه از طرف صالح‌آبادی یعنی عبور از خط قرمز همتی. اهمیت چنین تفسیری وقتی معلوم می‌شود که در محاسبات معامله‌گران و رصد روند، نقش بازارساز هم درنظر گرفته می‌شود و با وزن دادن به این نقش، آرایش معامله‌گران تغییر میکند.
برخی معامله‌گران پیشکسوت می‌گفتند وقتی برای جوان‌ترها محرز شود که بازارساز باوجود تزریق نتوانسته است از یکسری سقف‌ها دفاع کند، ممکن است بازار با خطر حرکت بدون سقف روبرو شود. به همین دلیل آنها از این جمله انتقاد می‌کردند.
جمله دوم هم که قیمت دلار واقعی نیست مورد انتقاد معامله‌گران بود. آنها بازارساز را متهم می‌کردند، اگر قیمت دلار واقعی نیست و بالاتر از قیمت واقعی درحال تزریقی، پس داری نوسان‌گیری می‌کنی.
در بازار شنبه یک نکته دیگر هم به چشم می‌خورد: دلیل بالا رفتن قیمت دلار. رییس کل بانک مرکزی گفته است دلیل بالا رفتن نرخ دلار تقویت شاخص دلار آمریکا در بازار جهانی، شرایط حاکمه در یکی دو ماه اخیر در ایران و نوسانات فصلی است.
اما در مقابل معامله‌گران بازار اعتقاد داشتند آن‌چه که موجب افزایش قیمت دلار در این مدت شده، چاپ پول، انتظارات تورمی، خروج سرمایه، کسری بودجه و بسته شدن دریچه‌های توافق است.
اما آن چیزی که در بازار شنبه موجب شد قیمت دلار افزایش پیدا کند، از نگاه معامله‌گران به سفر هیئتی از آژانس انرژی اتمی برمی‌گردد. روز چهارشنبه که اعلام شد مسئولان آژانس به ایران سفر میکنند معامله‌گران تصور کردند شخص رافائل گروسی به ایران می‌آید اما وقتی اعلام شد روز یکشنبه هیئت فنی آژانس مهمان آژانس انرژی اتمی است و گروسی سفری به ایران ندارد ورق برگشت. معامله‌گران می‌گفتند وقتی گروسی نمی‌آید باید به نتیجه سفر توجه داشت نه نفس سفر. از نگاه آنها حضور هیئت فنی یعنی توافق بین ایران و آژانس خیلی نزدیک نیست. در عین حال انتظار ریزش در بازار مثل چن وقت گذشته قوی است.
یکسری از معامله‌گران معتقدند بازارها در سقف کانال صعودی هستند و اگر از این سقف نرخ رو به پایین برگردد یعنی وارد روند نزولی شده‌ایم و اگر بالای این سقف تثبیت دهد یعنی اعداد بالاتر روشن می‌شود و وارد یک کانال صعودی جدید می‌شویم.
نکته اول بازار حجم معاملات توافقی و ورود دلار سهمیه‌ای به کانال 37 هزار است. حجم دلار توافقی معامله شده در بازار متشکل به 23 میلیون و 450 هزار دلار بود که دومین رکورد از زمانی است که بانک مرکزی آمار میدهد. دلار سهمیه‌ای هم برای اولین بار در تابلو صرافی‌ها وارد کانال 37 هزار شد.
نکته دوم جوکی بود که معامله‌گران برای هم تعریف می‌کردند. آنها می‌گفتند خرید دلار توافقی از مسیر ثبت‌نام مثل جهنم ایرانی است. در جهنم ایرانی یک روز قیر هست قیف نیست، یک روز قیر و قیف هست مسئولش نیست. در ثبت‌نام دلار متشکل هم یکسری از متقاضیان می‌گفتند یک روز هیچکدام از صرافی‌ها قبول نمی‌کنند، یک روز قبول میکند می‌گوید نمی‌فروشم، یک روز قبول میکند حاضر است بفروشد اما می‌گوید سیستم قطع است.
سرایت هیجان دلار به سکه
فضای بازار سکه یکبار دیگر در ابتدای هفته جاری هیجانی شد. فلز گرانبهای داخلی که در انتهای هفته گذشته تا حدی آرام گرفته و تا کانال 18 میلیون تومان عقب رفته بود، در اولین روز هفته توانست با فشار خریدها به کانال 19 میلیون تومان نفوذ کند و حتی به سوی سطح 19 میلیون و 500 هزار تومان گام بردارد.
به گزارش کبنا، به باور برخی از فعالان، رشد قیمت سکه در ابتدای هفته، واکنشی بود که در بازار فلز گرانبهای داخلی نسبت به رشد کانالی دلار صورت گرفت.
به اعتقاد برخی تحلیلگران بازار، تاثیر روند اسکناس آمریکایی روی قیمت فلز گرانبهای داخلی به اندازه‌ای است که ادامه رشد دلار میتواند زمینه‌ساز صعود سکه به بالای کانال حساس 20 میلیون تومان شود. افت اسکناس آمریکایی نیز میتواند به‌راحتی سکه امامی را به سوی کانال‌های پایین‌تر هدایت کند. حباب فلز گرانبهای داخلی به اندازه‌ای سنگین است که به افت دلار، واکنش شدیدی در بازار سکه نشان داده خواهد شد.
روز شنبه ارزش ذاتی سکه امامی در حدود 16 میلیون و 500 هزار تومان بود که اختلاف سه میلیون تومانی با قیمت بازار داشت. سکه برای جبران این حباب، دو سناریو پیش رو دارد؛ در یک سناریو قیمت دلار به اندازه‌ای بالا می‌رود که ارزش ذاتی با قیمت بازار تقریبا برابر شود و در سناریوی دیگر، سکه امامی در بازار نقدی با چنان فروشی مواجه خواهد شد که نرخ سکه نقدی و ارزش ذاتی آن به یکدیگر بسیار نزیک شود.
دوستی که‌باعث خسران بازار ارز شد/ حباب ها در بازار دلار و طلا
تیم فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی امروز وارد تهران می شود، با توجه به محدوده مهم قیمتی که دلار تهران در آن قرار گرفته است بسیاری از تحلیلگران معتقدند نتیجه این سفر می تواند ترمز بازار ارز را بکشد ولی بازار ارز روز قبل در آستانه این سفر روند صعودی داشت، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که تمرکز آمریکا بر روی برجام نیست، به نظر می رسد شرایط طرف های مذاکرات تغییر کرده و رویکرد اروپایی ها از زمانی که نگران زمستان سخت بودند دگرگون شده است. ترکیب تیم آژانس بدون گروسی هم یکی از دلایل نوسان قیمت دلار است.
با کنترل قیمت نفت و گاز در جهان به لطف رکود اقتصادی چین، عرضه بیشتر سایر صادرکنندگان و پاییزی که خیلی سرد نبود اروپا دیگر مانند قبل به دنبال توافق هسته‌ای با ایران نیست و بالعکس ایران را به خاطر فروش پهپاد به روسیه متهم میکند. در شرایطی مقامات ایرانی بارها ادعای فروش پهپاد توسط ایران به روسیه را رد میکنند غرب همچنان برادعای خود پافشاری کرده و با پیشروی، ادعای شراکت نظامی ایران و روسیه را دارد. مانور خبری غرب بر این موضوع با توجه به حساسیتی که اروپا بر مسئله اوکراین و روسیه دارد باعث شده تا اروپایی ها از موضعی که در زمان ترامپ در برابر ایران اتخاذ کرده بودند فاصله بگیرند و همراه آمریکا در مقابل ایران و برجام‌موضع گیری کنند و به اجماع برسند.
این شرایط وضع را برای کشورهایی مانند عربستان فراهم کرده تا وزیر خارجه این کشور سکوت را بشکند و بازنگری در برجام و برجام پلاس را تقاضا کند. در این شرایط چین هم پشت ایران را خالی کرده و تنها کشوری که در کنار ایران مانده روسیه است که دوستی اش موجب خسران شده است. تمام موارد اعلام شده در وضعیت به وجود آمده و شکل گیری انتظارات افزایشی در بازار ارز موثر بوده ولی هم اکنون شتاب بالای رشد دلار و قرار گیری در محدوده مهم مقاومتی باعث شده تا تحلیلگران انتظار داشته باشند هر خبر مثبتی بتواند بازار ارز را به سمت عقب برگرداند و موجب عقب نشینی معامله گران از محدود ای شود که بازارساز به سختی از آن محافظت می کند. اظهار نظر مثبت کارشناسان آژانس و حتی ملاقات احتمالی سید ابراهیم رییسی و بن سلمان در بیستم دسامبر در اردن بنابر ادعای یک رسانه لبنانی هم می تواند ترمز بازار ارز را بکشد.
عوامل بالا عوامل سیاسی موثر بر بازار ارز در کوتاه مدت بود ولی بررسی شاخص های اقتصادی نشان میدهد که هنوز اقدام موثری برای کنترل تورم در بلند مدت انجام نشده و موتور چاپ پول پرقدرت به کار خود ادامه می دهد. پایه پولی رشد کم سابقه ای را در مهرماه تجربه کرده است که بر اساس بررسی های اکوایران یکی از دلایل اصلی افزایش پایه پولی رشد بدهی بانک ها به بانک مرکزی به خاطر افزایش بدهی دولت به بانک ها بوده است. در صورتی که دولت برای مخارج روز افزون خود چاره ای نیندیشد با توجه به رکود قیمت های جهانی در سال آتی اگر تحریم ها ادامه پیدا کند درآمد های دولت محدود تر شده و موتور چاپ اسکناس داغ تر خواهد شد. که با عث رشد تورم می شود و چون تورم با ارزش پول ملی رابطه معکوس دارد بر پول ملی فشار وارد خواهد کرد.
بررسی حباب دلار در بازارهای مختلف نشان دهنده تداوم هیجان در بازار ارز است، وضعیت دلار تهران بهتر از بازارهای مرزی است و دلار تهران کمتر از بازارهای سلیمانیه و درهم امارات متلاطم شده است. حباب درهم و سلیمانیه در محدوده بالایی است که کاهش قابل توجه حباب درهم و سلیمانیه روی تابلو میتواند سیگنال توقف روند صعودی را منعکس کند.
حباب کم سابقه طلای آب شده
در شرایطی که بازار های جهانی به تعطیلات رفته بودند و اونس طلا معامله ای نداشت سایه بازارساز بر بازار ارز نیز به شدت احساس می شد زیرا در کنار رشد محدود دلار حباب طلای آب شده رشد قابل توجهی را ثبت کرد که در بازار ارز کم سابقه بوده است، به طور کل می توان گفت هیجانات معامله گران بر حباب بازارها می دهد و مهم ترین سیگنالی که می تواند منعکس کننده آرام شدن شرایط در بازارها باشد تعدیل حباب های بالا در بازار ارز، سکه و طلا است.
همانطور که در گزارش های قبل پیش بینی شده بود محدودیت دامنه نوسان گواهی سکه در شرایطی که گواهی سکه کمتر از بازار آزاد معامله می شد باعث تشکیل صف خرید برای گواهی سکه شد و حجم معاملات و تقاضا به خاطر گپ قیمتی گواهی سکه و سکه امامی افزایش یافت.البته بازار آزاد سکه و ربع سکه تغییر چندانی نداشت و به سقف قیمتی هفته گذشته برگشته بود.
شرط یک صعود
بازار سهام روز قبل اصلاح کرد در شرایطی که شاخص کل منفی بود ولی شاخص هم‌وزن به نمایندگی از سهام کوچک مثبت بود. رشد شارپ شاخص کل در هفته گذشته باعث شده این شاخص طبق روال شنبه های نزولی، منفی معامله شود و کمی استراحت کند، فاصله دلار نیما و آزاد افزایش پیدا کرده و این به نفع بازار سهام نیست و رشد بازارسهام را با اختلال مواجه می کند.
گروه بانکی از بزرگان بازار بودند که در روز قبل با افزایش قیمت تقاضا سبزپوش بودند ولی معاملات گروه پالایشی، خودرویی،فلزی و شیمیایی از این روند پیروی نکرد و جو کاهشی در این گروه ها غالب تر بود. به نظر می رسد سیگنال صعود جانانه شاخص کل و بازار سهام وقتی ارسال شود که روند صعودی بازار ارز و سکه متوقف شود.
