کبنانیوز - چرا حضور نخبگان در بدنه مدیریتی کهگیلویه و بویراحمد کمرنگ است؟ / تا زمانی که تفکر نخبگی و دانشگاهی و آدم‌های فکور بر استان کهگیلویه و بویراحمد حاکم نشود، همین درد و رنج را خواهیم داشت / برای برون رفت استان از این وضعیت باید دست به دامن نخبگان شویم / آسیب‌های اجتماعی در کهگیلویه و بویراحمد به شکلی است که انگار جنگلی آتش گرفته و ما شاخه ای برداشته ایم و مشغول خاموش کردن گوشه ای از آن هستیم / سیاسیون به تحصیل کرده‌ها شناسنامه‌ای نگاه می‌کنند

کبنانیوز در گفت‌وگو با دکتر خرامین، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج بررسی کرد؛

چرا حضور نخبگان در بدنه مدیریتی کهگیلویه و بویراحمد کمرنگ است؟ / تا زمانی که تفکر نخبگی و دانشگاهی و آدم‌های فکور بر استان کهگیلویه و بویراحمد حاکم نشود، همین درد و رنج را خواهیم داشت / برای برون رفت استان از این وضعیت باید دست به دامن نخبگان شویم / آسیب‌های اجتماعی در کهگیلویه و بویراحمد به شکلی است که انگار جنگلی آتش گرفته و ما شاخه ای برداشته ایم و مشغول خاموش کردن گوشه ای از آن هستیم / سیاسیون به تحصیل کرده‌ها شناسنامه‌ای نگاه می‌کنند

در هر جامعه‌ای باید باب گفت و گو باز باشد تا مسائل به شکل عادی حل شوند، اما زمانی که گفت و گو حذف می‌شود، افراد نتوانند درباره مسائل مختلف با هم گفت و گو کنند یا رسانه‌ها نتوانند صدای جامعه باشند، مشکلات به شکل‌های مختلفی مثل اعتراض و ... بروز می‌کند. در خصوص شرایط فعلی مدیریتی و جامعه استان کهگیلویه و بویراحمد، پایگاه خبری کبنا نیوز تصمیم گرفته که با چهره‌های مختلف کشوری و استانی پیرامون مسائل مطرح شده گفت‌وگو‌هایی را ترتیب بدهد تا همچون گذشته به رسالت اصلی خود، اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی عمل کرده باشد. در ادامه گفت‌وگوی کبنا نیوز با دکتر علی خرامین عضو هیئت علمی دانشگاه در خصوص مسائل مدیریتی استان کهگیلویه و بویراحمد و آسیب های اجتماعی را می خوانید:
چرا مسوولان در ابتدای کار خود از حضور و همراهی نخبگان استقبال می‌کنند ولی بصورت سیستمی ‌آنها هیچ جایگاهی در سطوح مدیریتی دولت ندارند و به آن راه پیدا نمی‌کنند؟
یکی از نشانه‌های دولت‌های مترقی و توسعه یافته و پیشرفته حضور نخبگان در زیرساخت دولت‌ها است. هرچقدر دولت توسعه‌یافته‌تر باشد، حضور نخبگان، مغزهای متفکر و تصمیم گیرندگان برنامه‌ریز را بیشتر می‌بینیم. در دین ما نیز مولا علی (ع) می‌فرماید نشانه‌های دولت‌های ایراد دار «آسیب حکومت‌ها»، «تمسک به فرعیات، فراموش کردن اصلیات»، «پیش قدم شدن افراد کوتاه فکر و ضعیف»، «عقب افتادن نخبگان و فضلا و دانشمندان» است. نشانه‌های یک دولت توانمند استفاده از نخبه‌ها است.
متأسفانه در دولت فعلی در استان، حضور نخبه‌ها و افراد توانمند و تحصیل‌کرده را بسیار کمرنگ می‌بینیم. این مسئله مربوط به این دولت نیست، این بحران را بطور کلی در استان شاهدیم که کمتر از افراد نخبه و صاحب‌فکر استفاده می‌شود. چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟ اولین دلیل را باید از خود افراد نخبه دانشگاهی پرسید، ما به عنوان افراد صاحب‌فکر چه کردیم که نتوانستیم نقش و جایگاه خود را پیدا کنیم؟ ما تا کنون چه عملکرد و رفتاری داشتیم که تاکنون نتوانستیم جایگاه خود را پیدا کنیم؟ در جامعه ای که نخبه‌ها تماشاگر هستند، عامه مردم تصمیم می‌گیرند که به کدام جهت بروند و پس از آن نخبگان پشت سر آنها راه می‌افتند.
اگر می‌خواهیم جایی پیدا کنیم، باید برای جامعه جهت یابی کنیم، نباید پشت سر جامعه و مردم باشیم. باید از نخبه‌ها و نیروهای موثر جامعه مثل رسانه‌ها پرسید که برای این جامعه چه کار کرده ایم؟ سیستم رسانه‌ای هم نتوانسته است موثر باشد، بنابراین سیاسیون به تحصیل کرده‌ها شناسنامه ای نگاه می‌کنند، تا شناسنامه داریم ما را می‌خواهند و پس از انتخابات هم ما برایشان ارزشی نداریم. پس اولین مقصر به نظر من نخبه‌ها و تحصیل کرده‌ها هستند. چند بار دانشگاهی‌ها جلسه برگزار کرده اند برای اینکه یک حرکت و نهضت و جهش برای نجات استان ایجاد کنند؟
از طرف دیگر دیدگاهی که در میان نیروهای اثرگذار استان وجود دارد اینگونه است که گاها دانشگاهی‌ها را رقیب خود می‌دانند. حس می‌کنند اگر نخبگان جایگاهی برای اظهارنظر و اثرگذاری پیدا کنند جای آنها گرفته می‌شود.
مسوولان ما نتوانسته‌اند به این نتیجه برسند که ضعف کار ما کجاست، سرزمین ما سرزمین گنج‌ها و رنج‌ها است، زمانی که مسوولان متوجه نشوند که درد این بدبختی و مصیبت عدم حضور افراد علمی و دانشگاهی و رسانه‌ها است، مطمئنا به تحصیل کرده‌ها فرصت کار نمی‌دهند.
مشکل ما این است که فضلای ما جایگاه ندارند و جایگاه خود را نمی‌شناسند. تا زمانی که سیستم اداری ما دانشگاهی نشود، تک تک اداره‌های ما به دانشگاه کانال نزنند، بچه‌های ما باید زباله گردی کنند، بیکاری و آسیب‌های اجتماعی همچنان وجود خواهد داشت. چون کار علمی و تحقیقی نمی‌شود، آسیب شناسی نمی‌شود، کدام تحقیق در خصوص آسیب شناسی ها در سیستم مدیریتی و دولت در استان انجام شده است؟ این دور بی نصیبی دولت از نخبگان همچنان تکرار می‌شود و تکرار می‌شود.
زمانی که زمزمه حضور دولت سیزدهم ایجاد شد، این امید در میان عده زیادی از مردم وجود داشت که عدالت محوری و قانون محوری بیشتر از قبل سرلوحه کار مسوولان می‌شود، ولی متاسفانه در استان کهگیلویه و بویراحمد انتخاب مدیران رنگ و بوی دیگری دارد، تاجایی که بسیاری از افراد میانه رو و حتی اصولگرا از این وضعیت سرخورده شدند!
توقع همه دولت عدالت محور بود که ارزش‌های دینی را احیا کند. ولی شاید مسائل اقتصادی و معیشتی هنوز فرصت نداده که دولت کار خود را بکند، و بطورکلی دولت نتوانسته به اهداف و ادعا و شعارهای خود عمل کند.
در هیچ دوره ای مقام معظم رهبری اینگونه دست حواشی را از دولت کم نکرد
در هیچ دوره ای از تاریخ انقلاب، مقام معظم رهبری اینگونه دست حواشی را از دولت کم نکرد. مجلس را از دخالت در کار دولت منع کرد و شورای نگهبان نیز هشدار داد. ولی در دولت استانی انتظاری که داشتیم صورت نگرفت و دولت به اهدافی که مورد نظرش بود نرسیده است.
محور انتخاب‌ها سیاسی‌سالاری و منطقه‌سالاری است
چینش نیروها و مسوولین به گونه ای اتفاق افتاد که بجای شایسته سالاری، محور انتخاب‌ها سیاسی‌سالاری و منطقه‌سالاری بوده است. دولت آنقدر دستش باز است که خود را از دخالت سیاسیون خلاص کند ولی این کار را نکرد. این انتظار وجود دارد بجای اینکه دولت بر سر انتخاب مدیران خود با نمایندگان شراکت داشته باشد، مستقل رفتار کند و از هر گروهی و دسته ای افراد شایسته انتخاب شوند.
کهگیلویه و بویراحمد در برخی از آسیب‌ها در خاورمیانه اول است
در بحث آسیب‌های اجتماعی مسوولان راهکار عملی ندارند و کار فقط در حد شعار و جلسه باقی مانده، به نظر شما هیئت اندیشه ورز که توسط معاون استاندار به تازگی کار خود را شروع کرده چقدر می‌تواند در حل معضلات اجتماعی استان موفق باشد؟
آسیب‌های اجتماعی پدیده چند بعدی است، کار کردن در این حوزه سخت است. خودکشی آمار مشخصی ندارد، بنابراین ما در آمارها هم مشکل داریم. حل آسیب‌های اجتماعی عزم عمومی و همگانی می‌خواهد، با کمال تأسف کهگیلویه و بویراحمد در بسیاری از آسیب‌ها در کشور اول هستیم، در برخی از آسیب‌ها در خاورمیانه نیز اول هستیم. لازم است مسوولین استانی و مسوولین کشوری که برای حل این آسیب‌ها پای کار بیایند.
این معضلات با برنامه یک روزه و دو روزه حل نمی‌شود، اداراتی مثل دانشگاه علوم پزشکی و بهزیستی که وظیفه ای در این حوزه دارند، در حد خود کار می‌کنند، ولی اینها کافی نیست. آسیب‌های اجتماعی در استان به شکلی است که انگار جنگلی آتش گرفته و ما شاخه ای برداشته ایم و مشغول خاموش کردن گوشه ای از آن هستیم. مشکل آسیب‌های اجتماعی استان به این شکل حل نمی‌شود، باید کمک و حمایت شود.
با کمال تأسف من اصلا نمی‌دانم هیئت اندیشه ورز تشکیل شده یا خیر، بنده هم در این رابطه اصلا در جریان نیستم و اصلا خبر هم نشدم. ولی مشکل استان فراتر از یک هیئت اندیشه ورز است. مشکل استان باید عمومی مطرح شود، عزم جدی مسوولان کشوری و مسوولان استانی و استفاده از نخبگان دانشگاهی باید صورت بگیرد.
اگر این وضعیت ادامه پیدا کند آسیب‌های اجتماعی تبدیل به بحران می شود
اگر با این وضعیت جلو برویم، با یک بحران مواجه خواهیم بود، به عنوان یک متخصص که سی و چند سال از عمرم را در آسیب‌های اجتماعی بخصوص خودکشی کار کردم احساس خطر می‌کنم، همین الان به مسوولان استان اعلام می‌کنم. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند آسیب‌های اجتماعی استان از مرز مشکل عبور می‌کند و تبدیل به بحران می‌شود.
روزانه تعداد زیادی از جوانان و جگرگوشه‌های ما که با یک مداخله جزئی مشکلشان حل می‌شود دارند خودکشی می‌کنند، طلاق و اعتیاد رو به افزایش است. فکر نکنم که این هیئت اندیشه ورز بتواند کاری کند، فقط رفع تکلیف است، با رفع تکلیف کار واقعی صورت نمی‌گیرد، باید آقای استاندار با عزم جدی وارد عمل شود. توقع این است که حداقل ده جلسه با اعضای هیئت علمی ‌دانشگاه‌ها و روسای دانشگاه‌ها داشته باشد، ولی تاکنون حتی یک جلسه هم مسوولان با متخصصین برگزار نکرده اند. ما و دوستان ما در سازمان نظام روانشناسی، اساتید جامعه شناسی اعلام آمادگی می‌کنیم، بدون توقع ریالی پول اماده ایم در خدمت مسوولان باشیم . در مورد هیئت اندیشه ورز نمی‌توانم قضاوتی کنم، ولی تصورم این است که خیلی نتیجه مطلوبی بدست نمی‌آورد.
شما همواره به رسانه‌ها نقد وارد کرده اید که درخصوص آسیب‌های اجتماعی مثل خودکشی اخبار منفی انتشار ندهند، ولی حتی وقتی رسانه‌ها می‌خواهند اخبار امیدبخش و عبرت آموز تهیه کنند در پیچ و خم اداراتی مثل بهزیستی درمی‌مانند و کار جلو نمی‌رود، به نظر می‌آید عزم بالا و همکاری مسوولان نیز در حوزه انتشار اخبار امیدبخش نیاز است، چرا از رسانه‌ها در این استان برای راهبری جامعه و کاهش آسیب‌های اجتماعی استفاده نمی‌شود و از آنها کمک نمی‌گیرند؟
من معتقدم که رسانه‌ها مؤذن هستند -شهید بهشتی این عنوان را در مورد دانشجویان اطلاق می‌کرد- هر زمانی که رسانه‌ها خوابشان ببرد، جامعه و مسوولان هم می‌خوابند. من عرض نکردم که رسانه‌ها از آسیب‌های اجتماعی و خودکشی و اعتیاد صحبت نکنند، بلکه این عنوان شد که نحوه گزارش‌دهی به گونه ای نباشد که آسیب‌ها بیشتر شود و دلسوزی رسانه‌ها تبدیل به ضد شود.
ولی بطور کلی در زحمتی و دلسوزی که رسانه‌های استان داشتند شکی نیست. در مورد رسانه‌ها نیز مثل نخبگان نظر من این است که چرا رسانه‌ها جایگاهی برای خود کسب نکردند که مسوولان حرمت این جایگاه را حفظ کنند، شما چراغ راه هستید، اگر نباشید خیلی از مسوولان خواب می‌روند و آلوده می‌شوند. هیچ سازمان و نهاد نظارتی و امنیتی به اندازه رسانه‌ها نمی‌تواند مسوولان را پایش کند. من حس می‌کنم که رسانه‌ها در این موضوع بی گناه نیستند. وقتی جایگاه رسانه‌ها در حد تبلیغات یا مصاحبه با مسوول و ارائه آمار باشد، پس مسوولان نیز جایگاهی برای رسانه‌ها قائل نمی‌شوند. آنها باید بدانند که شما ناظر و پایشگر هستید، وظیفه اصلی شما نظارت است، نه تبلیغ.
به نظر می‌آید در رابطه با ارتباط مجموعه‌های عالی دولت با نخبگان و دانشگاهیان، برای رفع معضلات اجتماعی، عمرانی و اقتصادی کوتاهی صورت گرفته، ارتباط مستمر و پیوسته ای که بتواند تأثیرگذار باشد ندیده ایم که وجود داشته باشد.
نه تنها وجود ندارد، بلکه نگرشی منفی نیز در خصوص این ارتباط وجود دارد. آقای استاندار و دیگر مسوولان نباید از این بخش غافل شوند. مسوولان و مدیران کل اگر بخواهند مشکلاتشان حل شود و مردم را نجات دهند، هیچ راهی به غیر از ایجاد کانال مستقیم با دانشگاه ندارند.
در دوره‌های قبل هم به همین شکل بود. مسوولان باید یخ این ارتباط را آب کنند، تا به حال ندیدم یک بار مسوولان استان در دانشگاه حضور پیدا کنند. آقای استاندار فقط یک بار به دانشگاه یاسوج رفت، با وجود اینکه قول داده بود که سر بزند ولی به قولش عمل نکرد.
اگر فرماندار، استاندار و مدیران کل می‌خواهند به استان خدمت کنند، ارتباطشان با دانشگاه را بیشتر کنند. ما هنوز مشاور عالی دانشگاهی در سیستم دولت نداریم. وقتی برای مسائل جزئی مشاور دارند ولی مشاور دانشگاهی ندارند، اینها کم کاری و کم محبتی است. اگر مسوولان می‌خواهند خدمتی کنند، هر چه سریعتر با دانشگاهیان ارتباط ایجاد کنند.
دعا می‌کنم نمایندگان نقش مشورتی و نظارتی خود را دوباره بدست بگیرند
انتخاب مدیران که در تعامل با نمایندگان صورت می‌گیرد چه اثری در مدیریت جامعه می‌گذارد؟ در استان ما بحث مشورت و دخالت آمیخته شده است. قطعا باید از نماینده یک شهرستان نظرخواهی شود، ولی این اتفاق در استان ما از نظرخواهی گذشته، متأسفانه استان ما سهمیه بندی شده، در هیچ دوره ای مقام معظم رهبری سپر دولت نشد برای اینکه جلوی دخالت‌ها را بگیرد. ولی متأسفانه این دخالت‌ها هنوز در استان کهگیلویه و بویراحمد ادامه دارد، شاید ضعف از نمایندگان نیز باشد. من دعا می‌کنم نمایندگان نقش مشورتی و نظارتی خود را دوباره بدست بگیرند. اینها وکیل مردم هستند، در حد مشورت می‌توانند نظر بدهند، نه در حد دخالت و تهدید. به اعتقاد من در کهگیلویه و بویراحمد جای دو قوه مجریه و مقننه عوض شده است. دخالت بیش از اندازه و عادی شدن روابط میان این دو گروه محرومیت استان را بیشتر دامن می‌زند.
چه عواملی موجب می‌شود در جامعه اعتراض به وجود بیاید؟
وقتی به عنوان یک روانشناس وقتی می‌خواهم آسیبی را در جامعه بررسی کنم سه سوال از خودم می‌پرسم. اول آنکه چه عواملی زمینه ساز این اسیب هستند، چه چیزی باعث می‌شود که خودکشی زمینه پیدا کند؟ عوامل ظاهرساز اسیب اجتماعی خودکشی یا طلاق و اعتیاد چیست؟ سوم آنکه عوامل تداوم بخش چیست؟ بنابراین گفت و گو درباره این مسائل مفصل و طولانی است، عوامل زمینه ساز ضعف‌های خود ما و مشکلاتی است که دشمن‌های نانجیب برای ما ایجاد کرده است.بنابراین معتقدم وقتی با چنین بحرانی روبرو شدیم باید از خود بپرسیم ما چه ایرادی داشتیم و کجا اشتباه کردیم، دوم آنکه دشمنان چه کاری کردند که نتوانستیم رودررو آنها را خنثی و مشکل را رفع کنیم.
تا زمانی که تفکر نخبگی و دانشگاهی و آدم‌های فکور بر استان کهگیلویه و بویراحمد حاکم نشود، همین درد و رنج را خواهیم داشت، برای نجات استان باید دست به دامن نخبگان شویم، نخبه‌ها فقط در دانشگاه نیستند، نخبه‌های مختلفی در سیستم اداری، بازار، سیستم‌های کارگری و ... داریم. ولی بطور کلی وقتی نخبه‌ها جایگاه خود را پیدا نکنند، و بخواهند پشت سر این و آن حزب و جناح سیاسی باشند، این وضعیت ادامه پیدا می‌کند و بدتر هم خواهد شد .مردم به کمک ما نیاز دارند، انتظار داریم که مسوولان دست نخبگان را در مسوولیت‌ها، تصمیم گیری‌ها باز کنند.