الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان در ادامه لفاظی‌های خود این بار طی سخنانی تامل برانگیز در نهمین اجلاس سران سازمان کشور‌های تُرک در سمرقند ازبکستان، مدعی شد: ما به تلاش خود ادامه خواهیم داد تا هموطنان ما که به سرنوشت تلخ از کشور آذربایجان جدا شده‌اند، زبان و سنت و فرهنگ ما را حفظ کنند و به اندیشه آذربایجانی گری وفادار بمانند.
به گزارش کبنا به نقل از ابتکار، این نخستین بار نیست که علی‌اف در مورد ایران چنین صحبت‌های را مطرح می کند و در طول چند سال اخیر و به موازات پشت گرمی خود از ترکیه، چند بار چنین جملات و لفاظی‌هایی را مطرح کرده است. علی‌اف همچنین به موازات اقدامات تنش آمیز خود از سال 2020 جنگی را با ارمنستان کلید زده و به فکر رویای تحقق نشدنی تغییر مرزها میان ایران، ارمنستان و آذربایجان است.
البته طی هفته‌های اخیر ایران با انجام رزمایشی بزرگ در مرزهای شمالی به صورت تلویحی به علی‌اف بابت عبور کردن از خط قرمزهای همسایگی هشدار داده بود. با این حال رئیس‌‌‌ جمهوری آذربایجان در مراسم روز پیروزی این کشور مدعی شد که برگزاری رزمایش‌‌‌ها در مرز جمهوری آذربایجان موجب ترس باکو نخواهد شد. اشاره علی اف به رزمایش ارس است که اخیرا در مرزهای شمالی کشور برگزار شد؛ این رزمایش سه روزه و بزرگ اقتدار نیروی زمینی سپاه از ۲۵ مهر ماه در منطقه عمومی ارس برگزار شد. در این رزمایش برای نخستین‌‌‌بار جمهوری اسلامی توانست روی رودخانه مرزی ارس، پل شناور ایجاد و انتقال سلاح و ادوات نظامی را به آن سوی رودخانه تمرین کند. همچنین موشک‌‌‌‌‌‌های نقطه‌‌‌‌‌‌زن فتح ۳۶۰ با دوربرد ۱۲۰ کیلومتر هم از دیگر سلاح‌‌‌‌‌‌های نظامی بود که در این رزمایش مورد توجه قرار گرفت.
به گزارش فارس، رئیس‌ جمهور جمهوری آذربایجان روز سه‌شنبه گذشته در مراسمی به مناسبت پیروزی این کشور در جنگ با ارمنستان در شهر «شوشا» گفت: «هیچ کس نمی‌تواند ما را بترساند.» به گزارش خبرگزاری ترند نیوز، علی اف ادامه داد: «ما در حال تقویت ارتش خود هستیم و به تقویت آن ادامه خواهیم داد. ارمنستان باید درک کند که این سیاست ماست. ما از هیچ‌کس نمی‌‌‌ترسیم. اگر از کسی می‌‌‌ترسیدیم، هرگز جنگ دوم قره باغ را شروع نمی‌کردیم، تک‌تک ما آماده مرگ بودیم، ترجیح می‌‌‌دادیم بمیریم تا عقب‌نشینی، آزادی یا مرگ، حالا هم حاضریم برای حقوق خود بمیریم.» علی‌اف در ادامه مدعی شد: «کسانی که در مرز جمهوری آذربایجان برای حمایت از ارمنستان رزمایش برگزار می‌کنند نیز باید این را بدانند که هیچ کس نمی‌تواند ما را بترساند.»
به گزارش ترند نیوز، علی‌اف در سخنان خود خطاب به ارمنستان گفت: «اگر ارمنستان بخواهد یک همسایه خوب باشد، ابتدا باید تمام مفاد بیانیه نوامبر ۲۰۲۰ را رعایت کند. باید در مذاکرات صلح با جمهوری آذربایجان صادقانه عمل کند و نباید زمان را به طور مصنوعی به تاخیر بیندازد.»
پاسخ به علی اف
این اظهارات تحریک‌‌‌آمیز رئیس‌‌‌جمهور آذربایجان با واکنش تهران روبه‌رو شد؛ در این رابطه ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «سیاست اصولی ما بر پایه حسن همجواری و گسترش روابط با همه همسایگان استوار بوده و تقویت روابط با هر یک از همسایگان به منزله روابط علیه همسایه دیگر نیست.» سخنگوی وزارت امور خارجه رزمایش اخیر در مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان را اقدامی معمول و برنامه‌ریزی شده خواند که از مجاری رسمی نیز قبل از برگزاری به اطلاع همسایگان ذی‌ربط رسیده است. وی پیش‌تر نیز این مساله را اعلام کرده بود.
همچنین کنعانی با اشاره به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال مناقشه طولانی دو همسایه شمالی در منطقه قره‌باغ تاکید کرد: «ایران همواره بر حفظ تمامیت ارضی و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین جمهوری‌‌‌های ارمنستان و آذربایجان، با رعایت حق و در چارچوب حقوق بین‌الملل تاکید کرده و از این رو اشغال سرزمین‌‌‌های آذربایجان را محکوم و از آزادسازی آن در بالاترین سطوح حمایت کرده است.» کنعانی در عین حال گفت که دلایل نگرانی آذربایجان از دیدارهای معمول در سطوح همسایگی با کشور مقابل قابل درک نیست.
برای بررسی اظهارات اخیر علی‌‌‌اف باید به بیانیه اخیر وزارت اطلاعات درباره حمله تروریستی به حرم شاهچراغ (ع) توجه داشت. در این بیانیه با اعلام اینکه تاکنون ۲۶ تروریست تکفیری دستگیر شده‌‌‌اند، آمده است: «عنصر اصلی هدایت و هماهنگ‌‌‌کننده‌‌‌ عملیات در داخل کشور، تبعه‌‌‌ جمهوری آذربایجان بوده است.» همچنین طبق این بیانیه این عنصر هماهنگ‌کننده عملیات از فرودگاه بین‌المللی حیدرعلی‌‌‌اف در باکو پرواز و از مرز هوایی فرودگاه امام خمینی‌‌‌ (ره) وارد کشور شده است.
به گزارش ایراس، سالار سیف‌‌‌الدینی، پژوهشگر ارشد قفقاز جنوبی در گفت و گو با یکی از رسانه های کشور گفت: «در حالی که جمهوری آذربایجان هنوز اتهام دست داشتن در حمله به حرم شاهچراغ را رد نکرده است صحبت‌‌‌های علی‌‌‌اف را باید به نوعی ادامه این تهدیدها قلمداد کرد.» سیف الدینی توضیح داد: «متهم کردن یک کشور خارجی به مداخله در عملیات تروریستی اتهام جدی است و به‌رغم اینکه بیش از دو روز از این اتهام ایران زمان گذشته، آنها این اتهام را تکذیب نکردند. بنابراین می‌توان گفت که تهدیدهای لفظی از طرف هیات حاکمه باکو علیه ایران با اقدام اخیرشان مطابقت دارد.»
به گفته پژوهشگر مسائل قفقاز، باکو به دنبال تهدیدهای جدی و انجام مانور از سوی ایران در مرزهایش از تحقق پروژه دالان تورانی ناتو بازماند و بنابراین تغییر لحن فعلی آنها به این دلیل است.  وی افزود: «درواقع این پروژه به دنبال هشدار ایران و کشورهای اروپایی متوقف شد و به همین دلیل باکو الان به عملیات ایذایی روی آورده است.» سیف‌‌‌الدینی همچنین در گفت و گوی خود با دنیای اقتصاد در مورد سناریوهای پیش‌‌‌روی بحران ایران و آذربایجان توضیح داد: «گزینه نظامی خیلی محتمل نیست زیرا جنگ بر سر دالان تورانی ناتو بود و آن اکنون منتفی شده است.» این کارشناس درباره اتهام دست داشتن باکو در عملیات تروریستی علیه غیرنظامیان در قلب ایران و شیراز با اشاره به اینکه این موضوع بسیار مهم است، تاکید کرد: «در واقع اکنون دامنه تهدید باکو از نوار مرزی به شیراز یعنی جنوب ایران رسیده است.»
وی در پاسخ به اینکه اکنون تهران باید چه سیاست‌هایی را در قبال باکو در دستور کار قرار دهد نیز گفت: «ایران باید به این سمت برود که نظام ویزا را در قبال آذربایجان اعمال کند تا نیروهای تکفیری و تروریستی به راحتی نتوانند وارد ایران شوند. در غیر‌این صورت بعد از این باز هم ممکن است شاهد چنین عملیاتی باشیم.» سیف‌‌‌الدینی ادامه داد: «ایران در خصوص مسائل مختلف باید تجدیدنظر کند؛ از جمله مسیر ارتباطی باکو به نخجوان از ایران است ولی حق ترانزیتی که می‌‌‌پردازند خیلی کم است که باید در این مساله تجدیدنظر شود؛ یعنی باید سیاست‌های ارفاقی را کنار بگذاریم و روابطمان باید چارچوب داشته باشد.»
این پژوهشگر درباره رژیم حقوقی دریای خزر نیز تاکید کرد که به این موضوع باید خیلی دقت کنیم؛ زیرا آذربایجان در نظر دارد از بستر آب از ترکمنستان به باکو لوله‌گذاری کند که این اقدام برای محیط‌زیست تبعات زیادی دارد. در نتیجه ایران نباید زیر بار چنین پروژه‌‌‌ای برود. سیف‌‌‌الدینی درباره پشت پرده این اظهارات و اقدامات باکو ضمن تاکید بر اینکه باکو یک بازیگر مستقل نیست، گفت: «آذربایجان این اقدامات و اظهارات را به عنوان یک بازیگر مستقل انجام نمی‌‌‌دهد بلکه اسرائیل و ترکیه در پشت پرده به آذربایجان خط می‌دهند. به‌ویژه از منظر خرید سلاح‌‌‌های متعدد و تجهیز ارتش، اسرائیل کاملا آذربایجان را حمایت می‌کند.»
وی توضیح داد: «نقش دولت‌‌‌های فرامنطقه‌‌‌ای این است که از آذربایجان به عنوان یک پایگاه و سرپل عملیاتی علیه ایران استفاده می‌کنند. قبلا نیز چند مورد را شاهد بودیم که اسرائیل از طریق آذربایجان توانست به اهدافی که علیه ایران داشت دست پیدا کند.» وی افزود: از آنجا که ایران با آذربایجان حدود ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد باید کاملا مقامات باکو را تفهیم کند که مرزهای مشترک را امن نگه دارند و تمهیدات امنیتی را به صورت جامع و کامل اتخاذ کنند.
درنهایت باید توجه داشت که رزمایش سه‌‌‌روزه سپاه در منطقه ارس و سفر سه‌‌‌روزه حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه به ارمنستان که با افتتاح کنسولگری در شهر قاپان همراه شد، نشان می‌دهد که راهبرد تهران برای عدم تغییر مرزهای شمال غربی بسیار جدی است و هرگونه تشدید بحران از سوی جمهوری آذربایجان در همراهی با دیگر بازیگران همچون ترکیه یا اسرائیل را تحمل نخواهد کرد. اگرچه تهران همزمان همکاری و مدیریت تنش با باکو را نیز محور سیاست خارجی خود در قفقاز قرار داده است.
پا را از گلیمت فراتر نگذار
گفتنی است در ادامه نشست علنی یکشنبه ۲۲ آبان ماه، مجلس نمایندگان از جمله نمایندگان استان‌های آذری زبان به اظهارات اخیر رییس جمهور اذربایجان واکنش نشان دادند.
الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در ادامه لفاظی‌ها علیه ایران در سخنانی تامل برانگیز در نهمین اجلاس سران سازمان کشورهای تُرک در ازبکستان، گفت که کشورش تلاش می‌کند تا کسانی که به سرنوشت تلخ از کشور آذربایجان جدا شده اند، به اندیشه آذربایجانی وفادار بمانند.
سید البرز حسینی نماینده مجلس در اخطاری با استناد به اصل ۱۵۲ قانون اساسی خطاب به وزارت امور خارجه گفت: رئیس جمهور آذربایجان اظهارنظری درخصوص ممالک ترک نشین کرده که پیشنهاد من این است که وی عهدنامه گلستان را بخواند تا بفهمد کجا از کجا جدا شده است! لذا این اظهارنظرها درخصوص تمامیت ارضی کشورهای همسایه در شان رئیس جمهور آذربایجان نیست.
نماینده مردم خدابنده در مجلس یازدهم ادامه داد: اظهارنظر رئیس جمهوری آذربایجان غیرواقعی است، اگر قرار بود که عهدنامه گلستان اجرا نشود، آذربایجان جزو ایران بود و وی به ریاست جمهوری این کشور نمی‌رسید، لذا لازم است وزارت امور خارجه و مجلس عکس العمل راجع به اینگونه اظهارنظرها داشته باشد، چرا که منطقه بیش از پیش نیاز به آرامش دارد.
علی نیکزاد نایب رئیس مجلس که ریاست جلسه علنی را برعهده داشت در پاسخ به این اخطار گفت: نوه نمی تواند منکر پدربزرگ شود، بنابراین اظهارات رئیس جمهوری آذربایجان مبنایی ندارد.
در ادامه محمدرضا میرتاج الدینی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی گفت: در اینجا سخنی با جوانان عزیز، دانشجویان و دانش آموزان دارم در هیچ دوره ای از تاریخ ایران این میزان عظمت و شکوه را خود ندیده است، تاریخ ۲۵۰ سال گذشته را مرور کنید در حال حاضر ایران در هندسه قدرت جهانی یک ضلع قوی و یک نقش آفرین موثر است. در ۸ سال جنگ تحمیلی، یک وجب از خاک کشور را به دشمن نداده ایم در حالی که در تاریخ گذشته پیمان نامه و عهدنامه های ننگینی چون عهدنامه گلستان و ترکمنچای را داریم که ۱۴ ولایت از ایران عزیز جدا شد از جمله باکو، قره باغ، ایروان و مناطق دیگر.
وی تصریح کرد:  سخنی با رئیس جمهوری آذربایجان دارم، اخیر سخنی بزرگتر از دهان خود گفته است و گفته سرنوشت تلخ جدایی آذری از آذربایجان، چقدر این رئیس جمهور نسبت به تاریخ بی اطلاع است، دقت کنید آذربایجان از ایران جدا شد و این طور نیست که شما می‌گویید. این نکته را یادآور می شوم  و به خوبی به خاطر بسپارید با این لفاظی ها مشکلی در همسایگی ما ایجاد نکنید که نیازی به لشکرهای محمدرسول الله(ص)، علی ابن ابی طالب(ع)، لشکرامام حسین(ع) باشد البته تنها لشکر عاشورا جواب شما را می دهد.اگر بنا باشد کسی ملحق شود باید نخجوان به ایران ملحق شود.
در ادامه محمود احمدی بیغش در اخطاری به اصول ۸۴ و ۸۶ قانون اساسی اشاره کرد و گفت: این اخطار در خصوص اظهارات مداخله‌جویانه آقای علی‌اف رئیس جمهوری جمهوری آذربایجان و تداوم گستاخی‌ها و دستورات فرمایشی نمایندگان مجلس این کشور و برخی رسانه‌های متوهم جمهوری‌آذربایجان و همچنین تعرض به هویت ملی ایران است.
نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی افزود: متاسفانه در رخوت و سستی آزاردهنده وزارت امور خارجه و سفیر بی‌کفایت ایران در باکو و انفعال شدید دولت در مقابل زبان‌درازی‌های مقامات و رسانه‌های باکونشین، این بی مقداران متوهم مدتی است پا از گلیم خود فراتر گذاشته و ضمن دویدن در مسائل تجزیه‌طلبانه، توهم خیالی در سر می‌پرورانند.
وی ادامه داد: به عنوان نماینده مردم از رئیس جمهور آذربایجان که تکه‌ای از پاره تن ایران است هشدار می‌دهم از تصورات غلط و توهمات خام بیرون زد و خود را به پشتوانه های خیالی هم‌پیمانان فرصت‌طلب غربی و اسرائیل غاصب دلگرم نکند.
احمدی بیغش یاداور شد: ضمن احترام به مردم صبور و دوست داشتنی آذربایجان که همه آنها را بخشی از وجود ابدی خود می‌دانیم به برخی مسئولان این کشور به ویژه آقای الهام علی اف تذکر می‌دهم دست از بازی‌های دیکته شده بردارد و برای مردم ستمدیده خود ارزش قائل شود و این را بداند که تمام آذری‌ها خواهان بازگشت هموطنان تحت ستمدیده به آغوش ایران هستند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم اظهار کرد: آرزوی امپراطوری عثمانی و آناتولی بزرگ را باید به گور ببرید، استمرار رویه‌های غلط شما ما را در جریان و الحاق فرورفتگی نقشه جغرافیایی مصمیم‌تر از گذشته خواهد نمود.

کبنانیوز