تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۰۹:۴۱
کد مطلب : ۴۵۱۲۴۸
« ابتکار» تازه‌ترین تحولات مذاکرات هسته‌ای را بررسی می‌کند
توافق؛ شاید وقتی دیگر / دور جديد بي اعتمادي ايران و غرب / برجام در انتظار بلي يا خير؟
۲
کبنا ؛
روزنامه های صبح کشور بخشی از مهمترین گزارش های خود را به موضوع پایان مذاکرات وین اختصاص دادند، در این خصوص روزنامه آرمان امروز، ابتکار، اعتماد مطالبی درخور توجه نوشته اند که در این مطلب آورده شده است:
به گزارش کبنا، روزنامه ابتکار نوشت: پس از پنج روز مذاکرات کارشناسی و سیاسی میان هیئت‌های مذاکره کننده ایران و ۱+۴ و آمریکا که به صورت غیرمستقیم و با هماهنگی نماینده اتحادیه اروپا در وین انجام شد، مذاکره‌کنندگان با تفاسیر و تعابیر متفاوتی وین را به مقصد پایتخت‌هایشان ترک کردند.
مذاکرات ایران و آمریکا بر سر دو سه موضوع باقی مانده در رابطه با رفع تحریم‌ها، مسایل پادمانی میان ایران و آژانس و تضمین عدم خروج یک جانبه آمریکا از پنجشنبه هفته گذشته در هتل کوبورگ وین پس از پنج ماه به طور حضوری و مستقیم آغاز شد. در این مدت به جز هیئت مذاکره کننده ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا، سایر کشورها در سطح کارشناسان در جریان مذاکرات قرار گرفتند. اما به طور کلی مذاکرات به واسطه گری نماینده اتحادیه اروپا میان ایران و آمریکا در جریان بود.
بر اساس گزارش رسانه‌ها و اظهارات مقامات حاضر در مذاکرات، موضوعی که بیشتر از همه در این دور مورد تاکید و توجه قرار گرفت، سوالات پادمانی میان ایران و آژانس است که از سه سال پیش از سوی رژیم صهیونیستی با طرح ادعاهایی که از سوی ایران رد و جعلی اعلام شده، مطرح شده است. در طی این سه سال موضوعات و سوالات آژانس از ایران حول چهار مکان شکل گرفت. مکانی در ورامین، دیگری در تورقوزآباد نزدیکی تهران، سایتی در مریوان یا آباده و آزمایشگاه جابربن حیان که در مورد آخر موضوع ظاهرا میان ایران و آژانس حل شده است. با این حال سوالات آژانس درباره سه مکان دیگر به وجود همکاری و حسن نیت ایران هم چنان از سوی آژانس لاینحل مانده است.
برخلاف رویه‌ای که در مذاکرات ۲۰۱۵ بر سر برجام وجود داشت و پرونده مطالعات ادعایی (PMD) که در چارچوب مذاکرات سیاسی و فنی و با تایید قطعنامه ۲۲۳۱ حل و فصل شد یعنی قبل از هرگونه توافق نهایی نیز پرونده سوالات آژانس درباره سوالات باقی مانده از گذشته نیز حل شد، این بار کشورهای اروپایی، آمریکا و نیز آژانس بر این نظرند که سوالات پادمانی درباره سه مکان در چارچوب مذاکرات برجامی نیست چرا که بعد از
اجرای برجام این سوالات طرح شده اند و باید مستقل از مذاکرات سیاسی در وین مورد بررسی قرار گیرد و به این مذاکرات گره نخورد.
در مقابل ایران، با توجه به تجربه طولانی بهانه‌گیری‌ها و سنگ اندازی‌های کشورهای اروپایی و آمریکا طی بیش از دو دهه به واسطه آژانس، خواستار حل و فصل سوالات آژانس پیش از هرگونه توافق احتمالی برای بازگشت به برجام است تا به این شکل ضمانت اجرای برجام افزایش یابد.
در این رابطه جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه شب بعد از اعلام پایان این دور از مذاکرات و بازگشت هیئتها به پایتخت‌هایشان برای مشورت و تصمیم گیری در توییتی نوشت که، پایتخت‌ها هم‌اکنون باید درخصوص متن نهایی توافق بر سر احیای برجام تصمیم‌گیری کنند.
بورل نوشت: بر سر هر آنچه که می‌توانست مذاکره انجام گیرد، مذاکره شد و حال آنچه مذاکره شده در متن نهایی قرار دارد. با این حال پشت هر مشکل فنی یا پاراگرافی، یک تصمیم سیاسی قرار دارد که پایتخت‌ها باید درخصوص آنها تصمیم‌گیری کنند. اگر این پاسخ‌ها مثبت باشند، آن وقت می‌توانیم توافق را امضا کنیم.
با این حال، یک مقام وزارت امور خارجه ایران درباره احتمال آماده شدن متن نهایی توافق گفت: با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن سخن بگوییم.
از سوی دیگر محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده ایران می‌گوید، گزارش‌ها درباره جزئیات چیزی که پیشنهاد شده صرفا گمانه‌زنی‌اند.
به گفته مرندی تیم مذاکره‌کننده تا زمانی که متن حاصله، با دقت در تهران مطالعه و بررسی نشود، نمی‌تواند درباره چیزی که تا الان به دست آمده نظری ارائه دهد. در چند ماه اخیر، چه در وین و چه زمانی که مذاکره‌کنندگان در پایتخت‌هایشان هستند، مذاکره‌کنندگان ایران تهدیدهای غربی و ضرب‌الاجل‌های ساختگی را برای حفظ حقوق ایرانیان و دست یافتن به امتیازات مهم، نادیده گرفته‌اند. تفاوت آن موقع با الان بسیار زیاد است.
مهمترین موانع در مسیر توافق
در این رابطه کورش احمدی کارشناس ارشد مسائل بین الملل در گفت و گویی که با ایسنا انجام داده، معتقد است: به نظر این دور از مذاکرات به نوعی ادامه مذاکرات دوحه بود. در دوحه طرفین موضوعات باقی مانده را به همراه برخی ایده های جدید از سوی اتحادیه اروپا مرور کرده بودند.
با چنین مقدمه‌ای، ایران و آمریکا با اطلاع از موضوعات باقی مانده در متن و با آمادگی و کسب دستورالعمل‌های لازم در وین حاضر شدند. شواهد و قراین حاکی از آن است که نهایتا نماینده اتحادیه اروپا به عنوان تسهیل کننده و بر اساس برداشت خود از مواضع طرفین راه حل هایی را برای برخی موضوعات باقی مانده وارد متن کرده که به نظر می رسد شامل تعیین تکلیف ۲۷ دوربین برجامی در تاسیسات هسته ایران که خاموش شده اند، نحوه انتقال اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده و به فلز تبدیل شده به خارج از ایران و حل مسئله تضمینهای مورد نظر ایران از طریق تضمین تداوم توافقات اقتصادی منعقده بین ایران و شرکتهای بینالمللی درصورت خروج آمریکا از برجام در آینده باشد. (البته مورد تضمین هم در قطعنامه ۲۲۳۱ و هم در متن برجام ۱۳۹۴ مورد تاکید قرار گرفته است.) متن به عنوان یک متن نهایی ۲۵ صفحهای به طرفین داده شده و گویا طرفین باید یا آن را بپذیرند یا رد کنند.
احمدی ادامه داد: به گفته بورل آنچه که باید مذاکره می شد، مذاکره شده و اکنون زمان تصمیم است. بنا به گفته یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ظاهرا این متن برای آمریکا قابل قبول است. درصورت پذیرش طرفین، وزرای خارجه برای اعلام رسمی آن به وین خواهند رفت. این متن در صورت نهایی شدن، مشخص می‌کند که هر یک از دو طرف چه اقداماتی برای بازگشت به برجام باید انجام دهند.
احمدی همچنین می‌گوید: هنوز تکلیف مسائل پادمانی روشن نشده و این موضوع می تواند یکی از مهمترین موانع بر سر راه باشد. در ارتباط با مسائل پادمانی ما تجربه دور قبلی در سال ۹۴ را پیش رو داریم. در آن دوره مسئله ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران یا اختصارا PMD مطرح بود. کاری که در آن دوره شد این بود که به طور همزمان در یک روز، یعنی ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، هم توافق برجام نهایی شد و هم یک «نقشه راه برای روشن سازی مسائل گذشته و حال برنامه هسته ای ایران» به امضای رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رئیس آژانس یعنی آقایان صالحی و آمانو رسید.
این کارشناس ارشد مسائل بینالملل در این ارتباط تاکید کرد: به عبارت دیگر، تنها ایجاد رابطه‌ای غیررسمی و عملی بین تعیین تکلیف مسائل پادمانی با آژانس از یک سو و نهایی کردن احیای برجام از سوی دیگر می‌تواند حل کننده مشکل باشد. در غیر این صورت، مشکل میتوان آژانس را به عنوان یک نهاد فنی و تخصصی که باید از نظر سیاسی بی طرف باشد، از طریق یک توافق سیاسی بین تعدادی از کشورها به انجام یا عدم انجام کاری وادار کرد. به ویژه به نظر میرسد که سه کشور اروپایی در این مورد حساسیت زیادی دارند؛ چه اینکه سه روز قبل با صدور بیانیه ای مشترک در این مورد خواستار خودداری ایران از طرح مسائل فرابرجامی شدند که اشارهای به این موضوع بود.
دور جديد بي اعتمادي ايران و غرب
«آرمان امروز» در گفت‌وگو با کارشناسان، آينده روابط ايران و غرب را پس از نشست وين بررسي مي کند آرمان امروز| گروه سياسي | پايان دور جديد مذاکرات وين در روز دوشنبه (17) مرداد و بازگشت هيات مذاکره کننده کشورمان به تهران، بيش از هر زمان ديگري موضوع برجام و نتيجه اين دور از گفت‌وگوها را به کانون توجهات رسانه‌ها و ناظران سياسي بازگردانده است. هر چند تا کنون شفاف‌سازي دقيقي پيرامون متن توافق و خواسته‌هاي ايران در وين از سوي مسئولان کشورمان ارائه نشده اما مسئولان ايراني و کشورهاي مختلف نسبت به اين موضوع اظهارنظر کرده و واکنش نشان داده‌اند.
در مهم‌ترين واکنش حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه کشورمان عصر دوشنبه (17 مرداد) در تماس تلفني با «جوزف بورل» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، با وي در مورد تحولات دور تازه گفت‌وگوهاي رفع تحريم در وين به بحث و تبادل نظر پرداخت.
وزير امور خارجه کشورمان در اين تماس با تأکيد بر اينکه هيأت مذاکره‌کننده ايراني با اراده و جديت براي دستيابي به توافق در وين حضور داشته و ايده‌هاي سازنده‌اي را براي حل و فصل موضوعات باقيمانده ارائه داد، اظهار کرد: ديدگاه‌ها و ملاحظات جمهوري اسلامي ايران درباره ايده‌هاي ارائه‌شده از سوي انريکه مورا به وي منتقل شده است و انتظار مي‌رود همه طرف‌ها براي دستيابي به متن نهايي توافق از خود اراده و جديت نشان دهند.
اميرعبداللهيان ضمن تمجيد از تلاش‌هاي هماهنگ‌کننده جهت تسهيل دستيابي به توافق، تصريح کرد که توافق نهايي بايد تأمين‌کننده حقوق و منافع ملت ايران بوده و رفع پايدار موثر تحريم‌ها را تضمين نمايد. اميرعبداللهيان در پايان ابراز اميدواري کرد که با واقع‌بيني و اجتناب از اتخاذ مواضع غيرسازنده، به خصوص از سوي آمريکا، مسير دستيابي به توافق هموار شود.
علاوه بر امير عبداللهيان بعد از اعلام پايان دور جديد مذاکرات وين، جوزپ بورل مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در صفحه توييترش نوشت: مذاکره‌کنندگان از اين مذاکرات و گفت‌وگوهاي نزديک ميان ايران و آمريکا براي تنظيم و رسيدگي به برخي مشکلات باقي مانده در متن توافقي که من به هماهنگ‌کننده توافق هسته‌اي برجام در بيست و يکم جولاي ارائه کرده بودم، استفاده کردند. او همچنين بيان کرد: بر سر هر آنچه که مي‌توانست مذاکره انجام گيرد، مذاکره شد و حال در متن نهايي قرار دارد. با اين حال پشت هر مشکل فني يا پاراگرافي، يک تصميم سياسي قرار دارد که پايتخت‌ها بايد درخصوص آنها تصميم‌گيري کنند. اگر اين پاسخ‌ها مثبت باشند، آن وقت مي‌توانيم توافق را امضا کنيم.
در سطحي ديگر، ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در صفحه توييترش درباره مذاکرات وين نوشت: در حقيقت منظورم اين است که با احترام به تمامي طرفين توافق هسته‌اي و در وهله اول ايران، تمامي دلايل براي احياي برجام وجود دارد. مثل هميشه دشواري‌ها در جزئيات است.
او همچنين در پيام ديگري در واکنش به اظهارات شب گذشته جوزپ بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وين در اين باره، نوشت: اين کلمات اتمام حجت به نظر نمي‌آيند. تصميم‌گيري‌ها در پايتخت‌هاي طرفين برجام[توافق هسته‌اي] گرفته مي‌شود. آنها تصميم مي‌گيرند.
همچنين، وانگ کوان، نماينده چين در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين با تاکيد بر اين که تمامي طرفين در اين مذاکرات بايد با اتخاذ رويکري واقع‌بينانه و به کار بستن راه حلي واحد از فرصت احياي مذاکرات استفاده کنند، از آمريکا خواست در اسرع وقت تصميمات سياسي لازم را براي احياي توافق هسته‌اي اتخاذ کند.
افزون براين خبرگزاري رويترز به نقل از يک مقام وزارت خارجه آمريکا اعلام کرد که واشنگتن آماده حصول سريع توافق بر سر احياي برجام است. با اين اوصاف، «آرمان امروز» در راستاي پرداختن به نتايج دور جديد مذاکره و موارد جديد اختلافات، با رحمان قهرمان‌پور، کارشناس حوزه سياست خارجي و مسائل هسته‌اي و مهدي ذاکريان، کارشناس مسائل بين‌الملل و استاد دانشگاه گفتگو داشته است.
برجام در انتظار بلي يا خير؟
روزنامه اعتماد نوشت: مذاكرات براي احياي توافق هسته‌اي ميان ايران و تركيب اوليه 1+5 (بريتانيا، فرانسه، ايالات متحده، روسيه، چين و آلمان) روزهاي جديدي را تجربه مي‌كند. روزهايي كه مي‌تواند در آينده‌اي نه چندان دور به اعلام حصول توافق يا شكست 16 ماه مذاكره منتهي شود. 4 روز مذاكرات فشرده در سه نوبت صبح ظهر و شب ميان اعضاي باقيمانده در برجام و ايالات متحده در دو سطح روساي هيات‌ها و كارشناسي به دو روايت متفاوت منتهي شد. روايتي كه از زبان انريكه مورا، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ‌كننده گفت‌وگوها شنيده شد، اين بود كه متن نهايي توافق به دست آمده و اكنون اعضاي برجام به علاوه ايالات متحده بايد در پايتخت‌ها درباره رد يا پذيرش آن تصميم‌گيري كنند. روايت طرف ايراني با روايت مورا كه به نظر مي‌رسد از حمايت ايالات متحده هم برخوردار است، متفاوت بود. ايران مي‌گويد متني كه انريكه مورا روي ميز گذاشته حاوي ابتكارهايي براي حصول توافق است كه تهران نظرات اوليه را درباره آن داده و به بررسي بيشتر نياز دارد.
در 24 ساعت گذشته از پايان اين دور از مذاكرات وين، مقام‌هاي آگاه اروپايي و امريكايي فضاي رسانه‌اي پيرامون آنچه در وين گذشت را در دست گرفته و اين‌گونه وانمود كردند كه اكنون توپ در زمين تهران است. توپي كه به گفته مقام‌هاي اروپايي ديگر امكان پاسكاري آن وجود ندارد يا بايد به دروازه توافق راه پيدا كند يا به اعلام پايان پروسه مذاكرات منتهي شود.
در اين بازه زماني يك يا چند مقام امريكايي بدون افشاي نام موضع واشنگتن درباره متن نهايي از نظر انريكه مورا را اعلام كردند. در حالي كه خبرگزاري رويترز به نقل از يك سخنگوي وزارت خارجه اين كشور گفته بود كه اين متن «بهترين و تنها مبناي ممكن براي احياي توافق هسته‌اي ۲۰۱۵ ايران بوده و امريكا آماده توافق سريع بر اساس متن پيشنهادي اتحاديه اروپاست، اما يك مقام آگاه ديگر در وزارت خارجه امريكا لحن محتاطانه‌تري انتخاب كرده و گفت كه ما در حال مطالعه متن هستيم و پاسخ‌هاي‌مان را به اروپا مي‌دهيم.
همزمان خبرنگاران امريكايي به نقل از يك مقام ارشد ديگر اطلاعات بيشتري درباره موضع امريكا منتشر كردند. به گفته اين مقام امريكايي تغييراتي كه روي متن پيشنهادي جوزپ بورل در طول 4 روز مذاكره اعمال شد، جزيي بودند و امريكا هنوز پاسخ رسمي به اين متن نداده و در حال مرور آن است، اما احتمالا آن را به عنوان متن نهايي مي‌پذيرد. به ادعاي اين مقام امريكايي ايران از مطالبه پيشين درباره حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از ليست گروه‌هاي به اصطلاح تروريستي وزارت خارجه امريكا صرف‌نظر كرده اما اكنون خواهان بسته شدن پرونده اختلاف با آژانس بر سر تعهدات پادماني است. اين مقام امريكايي باز هم توپ را به زمين ايران انداخته و ادعا كرد كه اكنون تهران بايد ببيند، مي‌تواند از عهده اختلاف‌هاي داخلي بر سر پذيرش متن برآيد يا خير. به گزارش «اعتماد»، در حالي كه انريكه مورا در سخنان شامگاه دوشنبه از تعيين ضرب‌الاجل زماني براي اعلام نظر پايتخت‌ها سرباز زد، اما اين مقام امريكايي ادعا كرد كه ايران بايد نظر خود را در10 روز آتي اعلام كند.
به گزارش «اعتماد»، از آنجا كه متن مدنظر انريكه مورا منتشر نشده به سختي مي‌توان ادعاهاي مطرح شده درباره جزييات آن يا ميزان تفاوت متن در اين دور را مشخص كرد، اما يك منبع آگاه ايراني به «اعتماد» مي‌گويد كه پيش‌نويس موجود در مقايسه با متن اسفندماه بهبود پيدا كرده و به ويژه از جهت ارايه اطمينان اقتصادي به فعالان و شركاي تجاري ايران، امتيازات قابل توجهي دارد. تضمين اقتصادي درباره بهره‌مندي كامل اقتصادي ايران از احياي برجام يكي از مطالبه‌هاي مهم و غيرقابل تغيير هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران در دولت‌هاي دوازدهم و سيزدهم بوده است.
در اين دور از مذاكرات براي احياي برجام بيش از پيش بر مطالبه تهران درباره ضرورت تعيين تكليف موضوع ادعاهاي پادماني عليه برنامه هسته‌اي ايران تمركز شد. مساله‌اي كه به نظر مي‌رسد نشان‌دهنده حل اختلاف‌هاي اساسي ميان تهران و واشنگتن در ساير موضوعات مورد اختلاف است. در حالي كه انريكه مورا، معاون جوزپ بورل در نشست خبري پس از پايان اين دور از مذاكرات وين چند بار تاكيد كرد كه اين مساله بايد در رايزني‌ها ميان ايران و آژانس حل و فصل شود، اما نگاه ايران كاملا متفاوت است. يك منبع آگاه در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: غربي‌ها در حالي ادعا مي‌كنند كه ايران بايد ميان برجام و موضوعات پادماني تفكيك قائل شود، چراكه اين مساله مي‌تواند حرفهاي و مستقل بودن آژانس را زير سوال ببرد كه اتفاقا اساس امنيتي‌سازي پرونده ايران در گذشته از آژانس و با سياسي‌كاري‌هاي اين نهاد آغاز شد. جمهوري اسلامي ايران به درستي و براساس تجربه به آژانس بين‌المللي به عنوان نهادي مستقل اعتماد ندارد. ايران نه مي‌تواند عملكرد سياسي شوراي حكام در گذشته و نه در حال را فراموش كند و نه سفرها و رايزني‌هاي دايمي مديركل اين نهاد با مقام‌هاي رژيم اسراييل را كه حتي در مهم‌ترين معاهده اين آژانس هم عضويت ندارد! در ميانه 16 ماه مذاكره ميان ايران و 1+4 به شكل مستقيم و تهران و واشنگتن به شكل غيرمستقيم آژانس در اقدامي كاملا سياسي كه روند مذاكرات را هم تحت‌الشعاع قرار داد اقدام به صدور قطعنامه عليه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران كرد. لذا طبيعي است كه جمهوري اسلامي ايران با درخواست براي حل و فصل اين موضوع از نبود اهرم فشار سياسي در آينده عليه خود مطمئن شود.
لورا روزن، خبرنگار امريكايي در نشريه ديپلماتيك گزارشي درباره آنچه در اين دور از مذاكرات وين گذشت، نوشته است: به موازات رايزني‌ها براي احياي برجام، نمايندگان 5 عضو دايم شوراي امنيت به علاوه آلمان جلساتي را برگزار كردند تا به نقشه راهي برسند كه در سايه آن ايران به سوالات آژانس درباره برخي فعاليت‌هاي هسته‌اي در گذشته پاسخ داده و در نتيجه همزمان با احياي برجام اين پرونده هم مختومه شود.
يك مقام اتحاديه اروپا مي‌گويد كه در جريان اين چهار روز مذاكره، پيشرفت‌هايي در 4 تا 5 پاراگراف از متن توافقي 35 صفحه‌اي كه در 16 ماه گذشته نوشته شده به دست آمد. اگر اين تغييرات مطلوب طرفين واقع شود نقشه راه بازگشت همه به اجراي تعهدات برجامي مشخص مي‌شود. اكنون ما بايد از پايتخت‌ها يك بله يا نه بشنويم. البته جزييات اين پروسه را شخص جوزپ بورل بايد تعيين كند و مشخص نيست كه آيا او بازه زماني مشخصي براي دريافت اين پاسخ تعيين كند يا خير .
لورا روزن در ادامه اين گزارش اشاره كرده كه در هيات مذاكره‌كننده ايران بهروز كمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي و رضا نجفي كه سابقه حضور در نمايندگي ايران نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در فاصله سال‌هاي 2008 تا 2011 را در كارنامه دارد، حضور داشتند . روزن نتيجه‌گيري كرده كه حضور اين دو نفر نشان‌دهنده جديت تهران براي حل و فصل اين اختلاف‌ها پادماني با آژانس همراستا با به نتيجه رسيدن مذاكرات احياي برجام است. در ادامه اين گزارش آمده كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از تهران مي‌خواهد درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي به شمول مواد اعلام نشده‌اي توضيح بدهد كه تاريخ آن به قبل از 2003 بازمي‌گردد اما آژانس به اسناد اين فعاليت‌ها در سال 2018 و از طريق اسراييل دست پيدا كرده است. ايران مي‌گويد در ماه مارس به پرسش‌هاي آژانس در اين زمينه پاسخ داده اما آژانس اين پاسخ‌ها را ناكافي مي‌داند. يك مقام اتحاديه اروپا مي‌گويد كه مذاكرات درباره مسائل پادماني ميان 1+5 در جريان است و آنها هم با ايران در تماس مداوم هستند تا بتوانند بيانيه‌اي را كه در ماه مارس تا حدودي بر سر آن توافق كردند به‌روزرساني كنند. اين بيانيه بايد به دلايلي به‌روزرساني شود.
لورا روزن در ادامه مي‌نويسد كه هرچند در نتيجه اين دور از مذاكرات وين از فاصله اختلاف‌هاي تهران و واشنگتن كاسته شده اما يك كارشناس نزديك به مذاكرات مي‌گويد كه اين بيم وجود دارد كه برجام به ايستگاه احياي دوباره نرسد. لورا روزن در ادامه به نقل از علي واعظ مي‌نويسد: ظاهرا تهران تمايل دارد گفت‌وگوها درباره متن را ادامه دهد و اينكه طرف اروپايي ترجيح داد به جاي ادامه مذاكره تا حصول نتيجه، مذاكرات را متوقف كرده و از متن نهايي سخن بگويد نشانه خوبي نيست و نشان مي‌دهد كه هنوز انعطاف كافي براي نهايي كردن مذاكرات وجود ندارد. به نظر من ايراني‌ها تلاش مي‌كنند تعهد 1+5 را براي بستن پرونده اختلافي با آژانس در حوزه پادماني دريافت كنند. آنها مي‌خواهند مطمئن شوند كه پس از ارايه پاسخ‌ها به آژانس اين پرونده بسته مي‌شود و به سرنوشت تفاهمي كه در ماه مارس داشتند، مبتلا نخواهد شد.
سايت خبري - تحليلي امواج نيز در گزارشي به توضيح آنچه در وين گذشت، پرداخته و در نتيجه‌گيري متفاوت نوشته است: با توجه به نزديك بودن نشست آتي شوراي حكام و سفر ابراهيم رييسي به نيويورك به منظور شركت در مجمع عمومي، مي‌توان انتظار يك گشايش را داشت. البته فراموش نكنيم كه مسابقه ايران و امريكا بر سر تشديد تحريم و افزايش سانتريفيوژ هم ادامه دارد. در حالي كه جو بايدن سياست فشار حداكثري دولت پيشين امريكا عليه ايران را كنار نگذاشت دولت ابراهيم رييسي هم بر توانمندي هسته‌اي ايران مي‌افزايد.
به گزارش «اعتماد»، با بازگشت هيات مذاكره‌كننده به تهران بايد منتظر برگزاري مجموعه‌اي از جلسات در نهادهاي تصميم‌گير با حضور هيات مذاكره‌كننده باشيم. روندي كه به نظر مي‌رسد در واشنگتن هم بايد طي شود. مجموع اظهارنظرهاي مقام‌هاي آگاه ايراني در 24 ساعت اخير نشان مي‌دهد كه متن نهايي كه مورا از آن سخن مي‌گويد هنوز نظر مثبت ايران را جلب نكرده و در صورتي كه جمع‌بندي نهادهاي تصميم‌گيرنده در تهران هم اين باشد بايد ديد كه آيا اتحاديه اروپا به عنوان هماهنگ‌كننده مذاكرات از سخنان 24 ساعت اخير مبني بر پايان مذاكره بر سر متن عقب‌نشيني كرده و مجددا بررسي ملاحظه‌هاي احتمالي تهران را در دستور كار قرار مي‌دهد يا خير؟
«ميخاييل اوليانوف»، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در «وين» در خصوص روند مذاكرات گفت كه گرچه دلايلي براي احياي برجام وجود دارد، اما جزييات دشوار است.
او در صفحه توييتري خود در اين باره نوشت: «در حقيقت منظورم اين است كه تمام دلايل با احترام به تمامي طرف‌هاي توافق هسته‌اي از جمله در وهله اول ايران، براي احياي برجام و مثل هميشه دشواري‌هايي در جزييات وجود دارد.» اوليانوف در توييت ديگري در خصوص دور فعلي مذاكرات وين گفت: «اين حرف‌ها به نظر حرفهاي نهايي نمي‌آيند. تصميمات در پايتخت‌هاي طرف‌هاي برجام گرفته مي‌شود. آنها تصميم مي‌گيرند.»
توييتر نمايندگي دايم چين در وين در توييت‌هايي به نقل از «وانگ كان» نماينده دايم اين كشور در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در پايتخت اتريش، از ايالات متحده خواست براي به نتيجه رسيدن مذاكرات رفع تحريم‌ها تصميمات سياسي فوري بگيرد.اين ديپلمات چيني كه رياست هيات كشورش در مذاكرات وين را برعهده داشته است، «از امريكا خواست تا تصميمات سياسي فوري براي كمك به دستيابي به توافق زودهنگام در مذاكرات هسته‌اي ايران اتخاذ كند».وي همچنين گفت: از سرگيري مذاكرات وين نشان مي‌دهد كه پل زدن بر اختلافات از طريق گفت‌وگو و مذاكره تنها راه‌حل موضوع هسته‌اي ايران است.
به گزارش کبنا، روزنامه ابتکار نوشت: پس از پنج روز مذاکرات کارشناسی و سیاسی میان هیئت‌های مذاکره کننده ایران و ۱+۴ و آمریکا که به صورت غیرمستقیم و با هماهنگی نماینده اتحادیه اروپا در وین انجام شد، مذاکره‌کنندگان با تفاسیر و تعابیر متفاوتی وین را به مقصد پایتخت‌هایشان ترک کردند.
مذاکرات ایران و آمریکا بر سر دو سه موضوع باقی مانده در رابطه با رفع تحریم‌ها، مسایل پادمانی میان ایران و آژانس و تضمین عدم خروج یک جانبه آمریکا از پنجشنبه هفته گذشته در هتل کوبورگ وین پس از پنج ماه به طور حضوری و مستقیم آغاز شد. در این مدت به جز هیئت مذاکره کننده ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا، سایر کشورها در سطح کارشناسان در جریان مذاکرات قرار گرفتند. اما به طور کلی مذاکرات به واسطه گری نماینده اتحادیه اروپا میان ایران و آمریکا در جریان بود.
بر اساس گزارش رسانه‌ها و اظهارات مقامات حاضر در مذاکرات، موضوعی که بیشتر از همه در این دور مورد تاکید و توجه قرار گرفت، سوالات پادمانی میان ایران و آژانس است که از سه سال پیش از سوی رژیم صهیونیستی با طرح ادعاهایی که از سوی ایران رد و جعلی اعلام شده، مطرح شده است. در طی این سه سال موضوعات و سوالات آژانس از ایران حول چهار مکان شکل گرفت. مکانی در ورامین، دیگری در تورقوزآباد نزدیکی تهران، سایتی در مریوان یا آباده و آزمایشگاه جابربن حیان که در مورد آخر موضوع ظاهرا میان ایران و آژانس حل شده است. با این حال سوالات آژانس درباره سه مکان دیگر به وجود همکاری و حسن نیت ایران هم چنان از سوی آژانس لاینحل مانده است.
برخلاف رویه‌ای که در مذاکرات ۲۰۱۵ بر سر برجام وجود داشت و پرونده مطالعات ادعایی (PMD) که در چارچوب مذاکرات سیاسی و فنی و با تایید قطعنامه ۲۲۳۱ حل و فصل شد یعنی قبل از هرگونه توافق نهایی نیز پرونده سوالات آژانس درباره سوالات باقی مانده از گذشته نیز حل شد، این بار کشورهای اروپایی، آمریکا و نیز آژانس بر این نظرند که سوالات پادمانی درباره سه مکان در چارچوب مذاکرات برجامی نیست چرا که بعد از
اجرای برجام این سوالات طرح شده اند و باید مستقل از مذاکرات سیاسی در وین مورد بررسی قرار گیرد و به این مذاکرات گره نخورد.
در مقابل ایران، با توجه به تجربه طولانی بهانه‌گیری‌ها و سنگ اندازی‌های کشورهای اروپایی و آمریکا طی بیش از دو دهه به واسطه آژانس، خواستار حل و فصل سوالات آژانس پیش از هرگونه توافق احتمالی برای بازگشت به برجام است تا به این شکل ضمانت اجرای برجام افزایش یابد.
در این رابطه جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه شب بعد از اعلام پایان این دور از مذاکرات و بازگشت هیئتها به پایتخت‌هایشان برای مشورت و تصمیم گیری در توییتی نوشت که، پایتخت‌ها هم‌اکنون باید درخصوص متن نهایی توافق بر سر احیای برجام تصمیم‌گیری کنند.
بورل نوشت: بر سر هر آنچه که می‌توانست مذاکره انجام گیرد، مذاکره شد و حال آنچه مذاکره شده در متن نهایی قرار دارد. با این حال پشت هر مشکل فنی یا پاراگرافی، یک تصمیم سیاسی قرار دارد که پایتخت‌ها باید درخصوص آنها تصمیم‌گیری کنند. اگر این پاسخ‌ها مثبت باشند، آن وقت می‌توانیم توافق را امضا کنیم.
با این حال، یک مقام وزارت امور خارجه ایران درباره احتمال آماده شدن متن نهایی توافق گفت: با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن سخن بگوییم.
از سوی دیگر محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده ایران می‌گوید، گزارش‌ها درباره جزئیات چیزی که پیشنهاد شده صرفا گمانه‌زنی‌اند.
به گفته مرندی تیم مذاکره‌کننده تا زمانی که متن حاصله، با دقت در تهران مطالعه و بررسی نشود، نمی‌تواند درباره چیزی که تا الان به دست آمده نظری ارائه دهد. در چند ماه اخیر، چه در وین و چه زمانی که مذاکره‌کنندگان در پایتخت‌هایشان هستند، مذاکره‌کنندگان ایران تهدیدهای غربی و ضرب‌الاجل‌های ساختگی را برای حفظ حقوق ایرانیان و دست یافتن به امتیازات مهم، نادیده گرفته‌اند. تفاوت آن موقع با الان بسیار زیاد است.
مهمترین موانع در مسیر توافق
در این رابطه کورش احمدی کارشناس ارشد مسائل بین الملل در گفت و گویی که با ایسنا انجام داده، معتقد است: به نظر این دور از مذاکرات به نوعی ادامه مذاکرات دوحه بود. در دوحه طرفین موضوعات باقی مانده را به همراه برخی ایده های جدید از سوی اتحادیه اروپا مرور کرده بودند.
با چنین مقدمه‌ای، ایران و آمریکا با اطلاع از موضوعات باقی مانده در متن و با آمادگی و کسب دستورالعمل‌های لازم در وین حاضر شدند. شواهد و قراین حاکی از آن است که نهایتا نماینده اتحادیه اروپا به عنوان تسهیل کننده و بر اساس برداشت خود از مواضع طرفین راه حل هایی را برای برخی موضوعات باقی مانده وارد متن کرده که به نظر می رسد شامل تعیین تکلیف ۲۷ دوربین برجامی در تاسیسات هسته ایران که خاموش شده اند، نحوه انتقال اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده و به فلز تبدیل شده به خارج از ایران و حل مسئله تضمینهای مورد نظر ایران از طریق تضمین تداوم توافقات اقتصادی منعقده بین ایران و شرکتهای بینالمللی درصورت خروج آمریکا از برجام در آینده باشد. (البته مورد تضمین هم در قطعنامه ۲۲۳۱ و هم در متن برجام ۱۳۹۴ مورد تاکید قرار گرفته است.) متن به عنوان یک متن نهایی ۲۵ صفحهای به طرفین داده شده و گویا طرفین باید یا آن را بپذیرند یا رد کنند.
احمدی ادامه داد: به گفته بورل آنچه که باید مذاکره می شد، مذاکره شده و اکنون زمان تصمیم است. بنا به گفته یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ظاهرا این متن برای آمریکا قابل قبول است. درصورت پذیرش طرفین، وزرای خارجه برای اعلام رسمی آن به وین خواهند رفت. این متن در صورت نهایی شدن، مشخص می‌کند که هر یک از دو طرف چه اقداماتی برای بازگشت به برجام باید انجام دهند.
احمدی همچنین می‌گوید: هنوز تکلیف مسائل پادمانی روشن نشده و این موضوع می تواند یکی از مهمترین موانع بر سر راه باشد. در ارتباط با مسائل پادمانی ما تجربه دور قبلی در سال ۹۴ را پیش رو داریم. در آن دوره مسئله ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران یا اختصارا PMD مطرح بود. کاری که در آن دوره شد این بود که به طور همزمان در یک روز، یعنی ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، هم توافق برجام نهایی شد و هم یک «نقشه راه برای روشن سازی مسائل گذشته و حال برنامه هسته ای ایران» به امضای رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رئیس آژانس یعنی آقایان صالحی و آمانو رسید.
این کارشناس ارشد مسائل بینالملل در این ارتباط تاکید کرد: به عبارت دیگر، تنها ایجاد رابطه‌ای غیررسمی و عملی بین تعیین تکلیف مسائل پادمانی با آژانس از یک سو و نهایی کردن احیای برجام از سوی دیگر می‌تواند حل کننده مشکل باشد. در غیر این صورت، مشکل میتوان آژانس را به عنوان یک نهاد فنی و تخصصی که باید از نظر سیاسی بی طرف باشد، از طریق یک توافق سیاسی بین تعدادی از کشورها به انجام یا عدم انجام کاری وادار کرد. به ویژه به نظر میرسد که سه کشور اروپایی در این مورد حساسیت زیادی دارند؛ چه اینکه سه روز قبل با صدور بیانیه ای مشترک در این مورد خواستار خودداری ایران از طرح مسائل فرابرجامی شدند که اشارهای به این موضوع بود.
دور جديد بي اعتمادي ايران و غرب
«آرمان امروز» در گفت‌وگو با کارشناسان، آينده روابط ايران و غرب را پس از نشست وين بررسي مي کند آرمان امروز| گروه سياسي | پايان دور جديد مذاکرات وين در روز دوشنبه (17) مرداد و بازگشت هيات مذاکره کننده کشورمان به تهران، بيش از هر زمان ديگري موضوع برجام و نتيجه اين دور از گفت‌وگوها را به کانون توجهات رسانه‌ها و ناظران سياسي بازگردانده است. هر چند تا کنون شفاف‌سازي دقيقي پيرامون متن توافق و خواسته‌هاي ايران در وين از سوي مسئولان کشورمان ارائه نشده اما مسئولان ايراني و کشورهاي مختلف نسبت به اين موضوع اظهارنظر کرده و واکنش نشان داده‌اند.
در مهم‌ترين واکنش حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه کشورمان عصر دوشنبه (17 مرداد) در تماس تلفني با «جوزف بورل» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، با وي در مورد تحولات دور تازه گفت‌وگوهاي رفع تحريم در وين به بحث و تبادل نظر پرداخت.
وزير امور خارجه کشورمان در اين تماس با تأکيد بر اينکه هيأت مذاکره‌کننده ايراني با اراده و جديت براي دستيابي به توافق در وين حضور داشته و ايده‌هاي سازنده‌اي را براي حل و فصل موضوعات باقيمانده ارائه داد، اظهار کرد: ديدگاه‌ها و ملاحظات جمهوري اسلامي ايران درباره ايده‌هاي ارائه‌شده از سوي انريکه مورا به وي منتقل شده است و انتظار مي‌رود همه طرف‌ها براي دستيابي به متن نهايي توافق از خود اراده و جديت نشان دهند.
اميرعبداللهيان ضمن تمجيد از تلاش‌هاي هماهنگ‌کننده جهت تسهيل دستيابي به توافق، تصريح کرد که توافق نهايي بايد تأمين‌کننده حقوق و منافع ملت ايران بوده و رفع پايدار موثر تحريم‌ها را تضمين نمايد. اميرعبداللهيان در پايان ابراز اميدواري کرد که با واقع‌بيني و اجتناب از اتخاذ مواضع غيرسازنده، به خصوص از سوي آمريکا، مسير دستيابي به توافق هموار شود.
علاوه بر امير عبداللهيان بعد از اعلام پايان دور جديد مذاکرات وين، جوزپ بورل مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در صفحه توييترش نوشت: مذاکره‌کنندگان از اين مذاکرات و گفت‌وگوهاي نزديک ميان ايران و آمريکا براي تنظيم و رسيدگي به برخي مشکلات باقي مانده در متن توافقي که من به هماهنگ‌کننده توافق هسته‌اي برجام در بيست و يکم جولاي ارائه کرده بودم، استفاده کردند. او همچنين بيان کرد: بر سر هر آنچه که مي‌توانست مذاکره انجام گيرد، مذاکره شد و حال در متن نهايي قرار دارد. با اين حال پشت هر مشکل فني يا پاراگرافي، يک تصميم سياسي قرار دارد که پايتخت‌ها بايد درخصوص آنها تصميم‌گيري کنند. اگر اين پاسخ‌ها مثبت باشند، آن وقت مي‌توانيم توافق را امضا کنيم.
در سطحي ديگر، ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در صفحه توييترش درباره مذاکرات وين نوشت: در حقيقت منظورم اين است که با احترام به تمامي طرفين توافق هسته‌اي و در وهله اول ايران، تمامي دلايل براي احياي برجام وجود دارد. مثل هميشه دشواري‌ها در جزئيات است.
او همچنين در پيام ديگري در واکنش به اظهارات شب گذشته جوزپ بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وين در اين باره، نوشت: اين کلمات اتمام حجت به نظر نمي‌آيند. تصميم‌گيري‌ها در پايتخت‌هاي طرفين برجام[توافق هسته‌اي] گرفته مي‌شود. آنها تصميم مي‌گيرند.
همچنين، وانگ کوان، نماينده چين در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين با تاکيد بر اين که تمامي طرفين در اين مذاکرات بايد با اتخاذ رويکري واقع‌بينانه و به کار بستن راه حلي واحد از فرصت احياي مذاکرات استفاده کنند، از آمريکا خواست در اسرع وقت تصميمات سياسي لازم را براي احياي توافق هسته‌اي اتخاذ کند.
افزون براين خبرگزاري رويترز به نقل از يک مقام وزارت خارجه آمريکا اعلام کرد که واشنگتن آماده حصول سريع توافق بر سر احياي برجام است. با اين اوصاف، «آرمان امروز» در راستاي پرداختن به نتايج دور جديد مذاکره و موارد جديد اختلافات، با رحمان قهرمان‌پور، کارشناس حوزه سياست خارجي و مسائل هسته‌اي و مهدي ذاکريان، کارشناس مسائل بين‌الملل و استاد دانشگاه گفتگو داشته است.
برجام در انتظار بلي يا خير؟
روزنامه اعتماد نوشت: مذاكرات براي احياي توافق هسته‌اي ميان ايران و تركيب اوليه 1+5 (بريتانيا، فرانسه، ايالات متحده، روسيه، چين و آلمان) روزهاي جديدي را تجربه مي‌كند. روزهايي كه مي‌تواند در آينده‌اي نه چندان دور به اعلام حصول توافق يا شكست 16 ماه مذاكره منتهي شود. 4 روز مذاكرات فشرده در سه نوبت صبح ظهر و شب ميان اعضاي باقيمانده در برجام و ايالات متحده در دو سطح روساي هيات‌ها و كارشناسي به دو روايت متفاوت منتهي شد. روايتي كه از زبان انريكه مورا، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ‌كننده گفت‌وگوها شنيده شد، اين بود كه متن نهايي توافق به دست آمده و اكنون اعضاي برجام به علاوه ايالات متحده بايد در پايتخت‌ها درباره رد يا پذيرش آن تصميم‌گيري كنند. روايت طرف ايراني با روايت مورا كه به نظر مي‌رسد از حمايت ايالات متحده هم برخوردار است، متفاوت بود. ايران مي‌گويد متني كه انريكه مورا روي ميز گذاشته حاوي ابتكارهايي براي حصول توافق است كه تهران نظرات اوليه را درباره آن داده و به بررسي بيشتر نياز دارد.
در 24 ساعت گذشته از پايان اين دور از مذاكرات وين، مقام‌هاي آگاه اروپايي و امريكايي فضاي رسانه‌اي پيرامون آنچه در وين گذشت را در دست گرفته و اين‌گونه وانمود كردند كه اكنون توپ در زمين تهران است. توپي كه به گفته مقام‌هاي اروپايي ديگر امكان پاسكاري آن وجود ندارد يا بايد به دروازه توافق راه پيدا كند يا به اعلام پايان پروسه مذاكرات منتهي شود.
در اين بازه زماني يك يا چند مقام امريكايي بدون افشاي نام موضع واشنگتن درباره متن نهايي از نظر انريكه مورا را اعلام كردند. در حالي كه خبرگزاري رويترز به نقل از يك سخنگوي وزارت خارجه اين كشور گفته بود كه اين متن «بهترين و تنها مبناي ممكن براي احياي توافق هسته‌اي ۲۰۱۵ ايران بوده و امريكا آماده توافق سريع بر اساس متن پيشنهادي اتحاديه اروپاست، اما يك مقام آگاه ديگر در وزارت خارجه امريكا لحن محتاطانه‌تري انتخاب كرده و گفت كه ما در حال مطالعه متن هستيم و پاسخ‌هاي‌مان را به اروپا مي‌دهيم.
همزمان خبرنگاران امريكايي به نقل از يك مقام ارشد ديگر اطلاعات بيشتري درباره موضع امريكا منتشر كردند. به گفته اين مقام امريكايي تغييراتي كه روي متن پيشنهادي جوزپ بورل در طول 4 روز مذاكره اعمال شد، جزيي بودند و امريكا هنوز پاسخ رسمي به اين متن نداده و در حال مرور آن است، اما احتمالا آن را به عنوان متن نهايي مي‌پذيرد. به ادعاي اين مقام امريكايي ايران از مطالبه پيشين درباره حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از ليست گروه‌هاي به اصطلاح تروريستي وزارت خارجه امريكا صرف‌نظر كرده اما اكنون خواهان بسته شدن پرونده اختلاف با آژانس بر سر تعهدات پادماني است. اين مقام امريكايي باز هم توپ را به زمين ايران انداخته و ادعا كرد كه اكنون تهران بايد ببيند، مي‌تواند از عهده اختلاف‌هاي داخلي بر سر پذيرش متن برآيد يا خير. به گزارش «اعتماد»، در حالي كه انريكه مورا در سخنان شامگاه دوشنبه از تعيين ضرب‌الاجل زماني براي اعلام نظر پايتخت‌ها سرباز زد، اما اين مقام امريكايي ادعا كرد كه ايران بايد نظر خود را در10 روز آتي اعلام كند.
به گزارش «اعتماد»، از آنجا كه متن مدنظر انريكه مورا منتشر نشده به سختي مي‌توان ادعاهاي مطرح شده درباره جزييات آن يا ميزان تفاوت متن در اين دور را مشخص كرد، اما يك منبع آگاه ايراني به «اعتماد» مي‌گويد كه پيش‌نويس موجود در مقايسه با متن اسفندماه بهبود پيدا كرده و به ويژه از جهت ارايه اطمينان اقتصادي به فعالان و شركاي تجاري ايران، امتيازات قابل توجهي دارد. تضمين اقتصادي درباره بهره‌مندي كامل اقتصادي ايران از احياي برجام يكي از مطالبه‌هاي مهم و غيرقابل تغيير هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران در دولت‌هاي دوازدهم و سيزدهم بوده است.
در اين دور از مذاكرات براي احياي برجام بيش از پيش بر مطالبه تهران درباره ضرورت تعيين تكليف موضوع ادعاهاي پادماني عليه برنامه هسته‌اي ايران تمركز شد. مساله‌اي كه به نظر مي‌رسد نشان‌دهنده حل اختلاف‌هاي اساسي ميان تهران و واشنگتن در ساير موضوعات مورد اختلاف است. در حالي كه انريكه مورا، معاون جوزپ بورل در نشست خبري پس از پايان اين دور از مذاكرات وين چند بار تاكيد كرد كه اين مساله بايد در رايزني‌ها ميان ايران و آژانس حل و فصل شود، اما نگاه ايران كاملا متفاوت است. يك منبع آگاه در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: غربي‌ها در حالي ادعا مي‌كنند كه ايران بايد ميان برجام و موضوعات پادماني تفكيك قائل شود، چراكه اين مساله مي‌تواند حرفهاي و مستقل بودن آژانس را زير سوال ببرد كه اتفاقا اساس امنيتي‌سازي پرونده ايران در گذشته از آژانس و با سياسي‌كاري‌هاي اين نهاد آغاز شد. جمهوري اسلامي ايران به درستي و براساس تجربه به آژانس بين‌المللي به عنوان نهادي مستقل اعتماد ندارد. ايران نه مي‌تواند عملكرد سياسي شوراي حكام در گذشته و نه در حال را فراموش كند و نه سفرها و رايزني‌هاي دايمي مديركل اين نهاد با مقام‌هاي رژيم اسراييل را كه حتي در مهم‌ترين معاهده اين آژانس هم عضويت ندارد! در ميانه 16 ماه مذاكره ميان ايران و 1+4 به شكل مستقيم و تهران و واشنگتن به شكل غيرمستقيم آژانس در اقدامي كاملا سياسي كه روند مذاكرات را هم تحت‌الشعاع قرار داد اقدام به صدور قطعنامه عليه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران كرد. لذا طبيعي است كه جمهوري اسلامي ايران با درخواست براي حل و فصل اين موضوع از نبود اهرم فشار سياسي در آينده عليه خود مطمئن شود.
لورا روزن، خبرنگار امريكايي در نشريه ديپلماتيك گزارشي درباره آنچه در اين دور از مذاكرات وين گذشت، نوشته است: به موازات رايزني‌ها براي احياي برجام، نمايندگان 5 عضو دايم شوراي امنيت به علاوه آلمان جلساتي را برگزار كردند تا به نقشه راهي برسند كه در سايه آن ايران به سوالات آژانس درباره برخي فعاليت‌هاي هسته‌اي در گذشته پاسخ داده و در نتيجه همزمان با احياي برجام اين پرونده هم مختومه شود.
يك مقام اتحاديه اروپا مي‌گويد كه در جريان اين چهار روز مذاكره، پيشرفت‌هايي در 4 تا 5 پاراگراف از متن توافقي 35 صفحه‌اي كه در 16 ماه گذشته نوشته شده به دست آمد. اگر اين تغييرات مطلوب طرفين واقع شود نقشه راه بازگشت همه به اجراي تعهدات برجامي مشخص مي‌شود. اكنون ما بايد از پايتخت‌ها يك بله يا نه بشنويم. البته جزييات اين پروسه را شخص جوزپ بورل بايد تعيين كند و مشخص نيست كه آيا او بازه زماني مشخصي براي دريافت اين پاسخ تعيين كند يا خير .
لورا روزن در ادامه اين گزارش اشاره كرده كه در هيات مذاكره‌كننده ايران بهروز كمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي و رضا نجفي كه سابقه حضور در نمايندگي ايران نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در فاصله سال‌هاي 2008 تا 2011 را در كارنامه دارد، حضور داشتند . روزن نتيجه‌گيري كرده كه حضور اين دو نفر نشان‌دهنده جديت تهران براي حل و فصل اين اختلاف‌ها پادماني با آژانس همراستا با به نتيجه رسيدن مذاكرات احياي برجام است. در ادامه اين گزارش آمده كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از تهران مي‌خواهد درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي به شمول مواد اعلام نشده‌اي توضيح بدهد كه تاريخ آن به قبل از 2003 بازمي‌گردد اما آژانس به اسناد اين فعاليت‌ها در سال 2018 و از طريق اسراييل دست پيدا كرده است. ايران مي‌گويد در ماه مارس به پرسش‌هاي آژانس در اين زمينه پاسخ داده اما آژانس اين پاسخ‌ها را ناكافي مي‌داند. يك مقام اتحاديه اروپا مي‌گويد كه مذاكرات درباره مسائل پادماني ميان 1+5 در جريان است و آنها هم با ايران در تماس مداوم هستند تا بتوانند بيانيه‌اي را كه در ماه مارس تا حدودي بر سر آن توافق كردند به‌روزرساني كنند. اين بيانيه بايد به دلايلي به‌روزرساني شود.
لورا روزن در ادامه مي‌نويسد كه هرچند در نتيجه اين دور از مذاكرات وين از فاصله اختلاف‌هاي تهران و واشنگتن كاسته شده اما يك كارشناس نزديك به مذاكرات مي‌گويد كه اين بيم وجود دارد كه برجام به ايستگاه احياي دوباره نرسد. لورا روزن در ادامه به نقل از علي واعظ مي‌نويسد: ظاهرا تهران تمايل دارد گفت‌وگوها درباره متن را ادامه دهد و اينكه طرف اروپايي ترجيح داد به جاي ادامه مذاكره تا حصول نتيجه، مذاكرات را متوقف كرده و از متن نهايي سخن بگويد نشانه خوبي نيست و نشان مي‌دهد كه هنوز انعطاف كافي براي نهايي كردن مذاكرات وجود ندارد. به نظر من ايراني‌ها تلاش مي‌كنند تعهد 1+5 را براي بستن پرونده اختلافي با آژانس در حوزه پادماني دريافت كنند. آنها مي‌خواهند مطمئن شوند كه پس از ارايه پاسخ‌ها به آژانس اين پرونده بسته مي‌شود و به سرنوشت تفاهمي كه در ماه مارس داشتند، مبتلا نخواهد شد.
سايت خبري - تحليلي امواج نيز در گزارشي به توضيح آنچه در وين گذشت، پرداخته و در نتيجه‌گيري متفاوت نوشته است: با توجه به نزديك بودن نشست آتي شوراي حكام و سفر ابراهيم رييسي به نيويورك به منظور شركت در مجمع عمومي، مي‌توان انتظار يك گشايش را داشت. البته فراموش نكنيم كه مسابقه ايران و امريكا بر سر تشديد تحريم و افزايش سانتريفيوژ هم ادامه دارد. در حالي كه جو بايدن سياست فشار حداكثري دولت پيشين امريكا عليه ايران را كنار نگذاشت دولت ابراهيم رييسي هم بر توانمندي هسته‌اي ايران مي‌افزايد.
به گزارش «اعتماد»، با بازگشت هيات مذاكره‌كننده به تهران بايد منتظر برگزاري مجموعه‌اي از جلسات در نهادهاي تصميم‌گير با حضور هيات مذاكره‌كننده باشيم. روندي كه به نظر مي‌رسد در واشنگتن هم بايد طي شود. مجموع اظهارنظرهاي مقام‌هاي آگاه ايراني در 24 ساعت اخير نشان مي‌دهد كه متن نهايي كه مورا از آن سخن مي‌گويد هنوز نظر مثبت ايران را جلب نكرده و در صورتي كه جمع‌بندي نهادهاي تصميم‌گيرنده در تهران هم اين باشد بايد ديد كه آيا اتحاديه اروپا به عنوان هماهنگ‌كننده مذاكرات از سخنان 24 ساعت اخير مبني بر پايان مذاكره بر سر متن عقب‌نشيني كرده و مجددا بررسي ملاحظه‌هاي احتمالي تهران را در دستور كار قرار مي‌دهد يا خير؟
«ميخاييل اوليانوف»، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در «وين» در خصوص روند مذاكرات گفت كه گرچه دلايلي براي احياي برجام وجود دارد، اما جزييات دشوار است.
او در صفحه توييتري خود در اين باره نوشت: «در حقيقت منظورم اين است كه تمام دلايل با احترام به تمامي طرف‌هاي توافق هسته‌اي از جمله در وهله اول ايران، براي احياي برجام و مثل هميشه دشواري‌هايي در جزييات وجود دارد.» اوليانوف در توييت ديگري در خصوص دور فعلي مذاكرات وين گفت: «اين حرف‌ها به نظر حرفهاي نهايي نمي‌آيند. تصميمات در پايتخت‌هاي طرف‌هاي برجام گرفته مي‌شود. آنها تصميم مي‌گيرند.»
توييتر نمايندگي دايم چين در وين در توييت‌هايي به نقل از «وانگ كان» نماينده دايم اين كشور در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در پايتخت اتريش، از ايالات متحده خواست براي به نتيجه رسيدن مذاكرات رفع تحريم‌ها تصميمات سياسي فوري بگيرد.اين ديپلمات چيني كه رياست هيات كشورش در مذاكرات وين را برعهده داشته است، «از امريكا خواست تا تصميمات سياسي فوري براي كمك به دستيابي به توافق زودهنگام در مذاكرات هسته‌اي ايران اتخاذ كند».وي همچنين گفت: از سرگيري مذاكرات وين نشان مي‌دهد كه پل زدن بر اختلافات از طريق گفت‌وگو و مذاكره تنها راه‌حل موضوع هسته‌اي ايران است.
فکر کردی کسی میشینه دری وری های شمارو بخونه ؟ متن خبر کوتاه نباشه کسی بهش نگاه ام نمیندازه....