کبنانیوز - سکوت لاریجانی؛ دوراهي انتخاباتي

گمانه‌زني‌ها درباره لاريجاني افزايش يافته ولي نزديكان رييس پيشين مجلس شوراي اسلامي همچنان سعي مي‌كنند از اظهارنظر صريح و مطلق درباره فعاليت انتخاباتي او پرهيز كنند. پیش‌تر برخی از تمایل کارگزاران به ادامه سیاست انتخاباتی ائتلافی سخن می‌گفتند و در این بین بیان می‌شد که کارگزاران قصد دارد از علی لاریجانی حمایت کند که البته مرعشی، سخنگوی این حزب، این موضوع را رد کرد.

علي لاريجاني هنوز براي ورود به ميدان يا ايستادن بيرون كارزار انتخابات 1400 به تصميم نرسيده است. اين خلاصه خبري است كه نزديكان او درباره نظر رييس ادوار هشتم، نهم و دهم مجلس شوراي اسلامي نسبت به انتخابات رياست‌جمهوري 1400 مي‌گويند. اين روزها نام لاريجاني از جلسات و گعده‌هاي انتخاباتي اين و آن‌سو به گوش مي‌رسد. برخي حضور لاريجاني را در انتخابات رياست‌جمهوري 1400 مثبت و موثر مي‌دانند و تأكيد دارند كه بهتر است جريان‌هاي سياسي مختلف به‌ويژه اعتداليون و اصلاح‌طلبان از او حمايت كنند ولي در عين حال برخي به‌ويژه در جمع اصلاح‌طلبان معتقدند كه ديگر به هيچ عنوان نبايد روي يك كانديداي غيراصلاح‌طلب و غيرگفتماني سرمايه‌گذاري كرد. با اين همه اما از شنيده‌ها و خبرهاي انتخاباتي اين روزها اينگونه برمي‌آيد كه چانه‌زني درمورد لاريجاني و كانديداتوري و البته چگونگي كانديداتوري‌اش در انتخابات رياست‌جمهوري سيزدهم افزايش يافته و بسياري از چهره‌هاي سياسي، به‌ويژه نمايندگان ادوار گذشته مجلس به سراغ او رفته و مي‌روند تا به‌قول خودشان «رييس» را براي حضور در انتخابات 1400 راضي كنند. هرچند اينكه چرا تاكنون لاريجاني اظهارنظري صريح درباره كانديداتوري يا عدم كانديداتوري خود نكرده و تصميمي در اين باره نگرفته، محل پرسش است و هنوز كسي در اين باره نظر دقيقي نداده است. برخي پيش از اين گفته بودند كه لاريجاني براي حضور در انتخابات منتظر شكل‌گيري شرايطي است كه احزاب مختلف از او حمايت كنند اما عزت‌الله يوسفيان‌ملا از نمايندگان سابق و شايد يكي از نزديك‌ترين چهره‌هاي سياسي به لاريجاني، اين موضوع را رد مي‌كند و تأكيد دارد كه هنوز علت سكوت و عدم اعلام تصميم نهايي لاريجاني براي كسي روشن نيست.
به تازگي خبري منتشر شده كه نشان مي‌دهد جمعي از نمايندگان ادوار به ديدار علي لاريجاني رفته‌اند. پايگاه خبري ديده‌بان ايران به‌تازگي نوشت كه «هفته‌هاي اخير برخي از نمايندگان ادوار مجلس به ديدار «علي لاريجاني» در خيابان نياوران رفته‌اند. هرچند از جزييات اين ديدار تاكنون اخباري منتشر نشده اما با توجه به اسامي افرادي كه در اين ديدار حاضر شده بودند، به نظر مي‌رسد محتواي اين ديدار انتخاباتي و دعوت از علي لاريجاني براي شركت در انتخابات رياست‌جمهوري ۱۴۰۰ بوده است.»
رايزني‌هاي بهارستاني‌هاي ديروز در نياوران

اين پايگاه خبري همچنين پيش‌تر در خبري جداگانه اعلام كرده بود كه مصطفي پورمحمدي، دبيركل جامعه روحانيت با لاريجاني ديدار كرده است. خبري كه البته بلافاصله با واكنش روابط عمومي جامعه روحانيت مواجه شد و اين تشكيلات سياسي-‌ مذهبي جناح راست كه ازقضا مدتي است به عنوان يكي از چند نهاد خواهان دستيابي به اجماع اصولگرايان فعال شده، در بيانيه‌اي تند و تيز اين خبر را تكذيب كرد. همزمان اما منابع مختلف مي‌گويند كه اين روزها رفت و آمد به دفتر لاريجاني بسيار است و بسياري از چهره‌هاي سياسي در حال رايزني با او، آن‌هم با محور انتخاباتند. همچنين شنيده‌هاي خبرنگار اعتماد حاكي از آن است كه بسياري از مقام‌هاي دولت حسن روحاني نيز در گفت‌وگوهاي خود تأكيد كرده‌اند كه در انتخابات پيش‌رو از علي لاريجاني حمايت خواهند كرد. آنان مي‌گويند لاريجاني باتوجه به سوابق و مشي اعتدالي‌اش مي‌تواند كشور را از مشكلات و مصائب و كشمكش‌هاي سياسي خارجي عبور دهد.
اما با اين حال عزت‌الله يوسفيان‌ملا كه دوره هشتم وقتي علي لاريجاني نخستين روزهاي حضورش را در پارلمان آغاز مي‌كرد و انتظار مي‌رفت غلامعلي حدادعادل، رييس مجلس هفتم، دوره جديد را نيز از كرسي رياست دنبال كند، از «علي لاريجاني» نام برد و توجه نمايندگان را به سوي او جلب كرد و تا 12 سال پس از آن روز تا پايان دوره دهم، همچنان از نزديك‌ترين چهره‌هاي مجلس به علي لاريجاني باقي ماند، ديروز به «اعتماد» گفته است: « آقاي لاريجاني تا اين لحظه براي كانديداتوري انتخابات 1400 اعلام آمادگي نكرده‌اند. بسياري به ايشان مراجعه كردند و در اين باره درخواست دادند. اشخاص مختلفي به ايشان رجوع كرده‌اند و درباره انتخابات رياست‌جمهوري 1400 صحبت كرده‌اند اما آقاي لاريجاني هنوز اظهارنظري نفيا يا اثباتا درباره انتخابات نداشته است.»
چندي پيش برخي گفته بودند كه لاريجاني در پاسخ به درخواست‌هاي مكرر شروطي را تعيين كرده كه درصورت محقق شدن آنها و هماهنگ شدن حمايت‌ها پا به عرصه انتخابات مي‌گذارد. اما يوسفيان‌ملا در اين باره مي‌گويد: «چنين چيزي صحت ندارد. آقاي لاريجاني تا به حال هيچ شرطي براي حضور در انتخابات مطرح نكرده‌اند. آقاياني كه تا به حال با ايشان ملاقات كرده‌اند و در اين باره با آقاي لاريجاني صحبت كرده‌اند، در جريان هستند كه ايشان فعلا هيچ پاسخي نداده است. اگر كسي چنين گفته، بايد در پاسخ به آنان بگوييم كه هيچ‌كس سخنگوي آقاي لاريجاني نيست و ايشان سخنگو ندارد!» نماينده آمل و لاريجان در چند دوره مجلس همچنين گفته است: «بسياري از بزرگان و چهره‌هاي مطرح از جريان‌هاي سياسي مختلف كشور و حتي از اقشار و گروه‌هاي مختلف تا به حال به آقاي لاريجاني مراجعه كرده‌اند و همگي نيز به ايشان گفته‌اند كه شرايط مساعد است.»
علت بلاتكليفي لاريجاني
يوسفيان‌ملا درباره علت سكوت لاريجاني در فاصله چندماه مانده به انتخابات 1400 نيز تأكيد مي‌كند: «واقعا به‌طور دقيق نمي‌دانم كه چرا هنوز در اين باره تصميمي گرفته نشده؛ اگر در اين باره اطلاعي داشته باشم، واقعا منطقي و معقول نمي‌دانم كه اين را مخفي كنم. خلاصه واكنش آقاي لاريجاني تاكنون اين است كه نه گفته‌اند براي انتخابات 1400 مي‌آيم و نه گفته‌اند كه نمي‌آيم! فعلا واكنشي نشان نداده‌اند و گفته‌اند كه نظري ندارم؛ درواقع پاسخي كه به همه داده‌اند، همين است.» نماينده پيشين آمل و لاريجان در مجلس همچنين مي‌گويد: «هنوز كسي درباره علت اين تصميم نگرفتن، كلامي از لاريجاني نشنيده است؛ چراكه اگر تصميم قطعي براي نيامدن داشت، به همه به‌طور قاطع مي‌گفت كه قصدي براي شركت در انتخابات ندارم و اگر هم قطعا مي‌خواست كه در انتخابات شركت كند، اين تصميم را حداقل به دوستان و نزديكان، به صراحت اعلام مي‌كرد.»
با اين همه اما به نظر مي‌رسد لاريجاني در حال بررسي شرايط است و چنانچه گروه‌هاي مختلف از او حمايت كنند، انگيزه‌اش براي حضور در انتخابات بيشتر خواهد شد. ولي تاكنون اصلاح‌طلبان دست رد، به سينه او زده‌اند. ضمن اينكه آتش انتخاباتي اصولگرايان هم به قدري تند شده كه ممكن است عرصه براي هر رقيبي -‌ چه لاريجاني، چه اصلاح‌طلبي تمام‌عيار- سخت باشد. نكته‌اي كه شايد از ديگر عواملي است كه منجر به اين ترديد انتخاباتي لاريجاني شده است.
در اين ميان آن‌طور كه اشاره شد، درحالي كه خبرهايي هم از رايزني دولتي‌ها با لاريجاني به گوش مي‌رسد، يوسفيان‌ملا تأكيد دارد كه تا به حال نشنيده كسي از دولت حسن روحاني خواهان ديدار و رايزني انتخاباتي با لاريجاني شده باشد. نماينده پيشين آمل و لاريجان در مجلس به «اعتماد» مي‌گويد: «چهره‌هاي بسياري به آقاي لاريجاني رجوع مي‌كنند؛ از نمايندگان سابق و حتي نمايندگان فعلي مجلس. ولي تا به حال نشده كه لاريجاني به فردي يا گروهي بگويد بياييد تا درباره انتخابات صحبت كنيم، در بيشتر موارد افراد خودشان درخواست ديدار با او را مي‌دهند و پيشاپيش هم نمي‌گويند كه مي‌خواهند درباره انتخابات صحبت كنند!»

تمايل لاريجاني براي رياست‌جمهوري
در حالي كه گمانه‌زني‌ها درباره لاريجاني افزايش يافته ولي نزديكان رييس پيشين مجلس شوراي اسلامي همچنان سعي مي‌كنند از اظهارنظر صريح و مطلق درباره فعاليت انتخاباتي او پرهيز كنند. مهرداد لاهوتي، از ديگر نمايندگان پيشين مجلس كه همچون يوسفيان‌ملا، به عنوان يكي از چهره‌هاي پارلماني نزديك به رييس پيشين مجلس شناخته مي‌شود، در پاسخ به «اعتماد» درباره پرسش‌هاي گوناگوني كه در ارتباط با تحركات انتخاباتي لاريجاني مطرح است، گفته كه فعلا ترجيح مي‌دهد در اين باره صحبت نكند!
همزمان يكي از نزديكان علي لاريجاني كه نخواست نامش فاش شود نيز به «اعتماد» اطلاع داده كه او از زمان پايان يافتن دوره دهم مجلس شوراي اسلامي به موضوع انتخابات رياست‌جمهوري فكر كرده و شركت در انتخابات 1400 يكي از برنامه‌هاي لاريجاني براي آينده سياسي اوست اما اينكه حتما در اين انتخابات شركت كند، بستگي به شرايط انتخابات و حمايت جريان‌هاي مختلف از او دارد. هرچند به‌گفته اين چهره نزديك به رييس پيشين مجلس شوراي اسلامي، با تمامي اين تفاسير لاريجاني از كانديداتوري در انتخابات رياست‌جمهوري استقبال مي‌كند. لاريجاني پيش از اين، بارها و بارها كشمكش را با نيروهاي تندروي اصولگرا در مجلس تجربه كرده و به همين دليل، بسيار بعيد است كه به اين دليل پا پس بكشد و احيانا به‌خاطر مخالفت و كارشكني‌هاي اصولگرايان تندرو به‌ويژه پايداري‌ها، از حضور در انتخابات منصرف شود و در نتيجه آن‌چه مي‌تواند در تصميم نهايي لاريجاني اثرگذار باشد، چيزي نيست مگر نظر اصلاح‌طلبان!
هرچه هست، به نظر مي‌رسد لاريجاني بعيد است كه بخواهد رقيب كانديداي اصلاح‌طلبان در انتخابات رياست‌جمهوري باشد و چنانچه اصلاح‌طلبان بتوانند كانديداي موردنظر خود را وارد رقابت انتخاباتي كنند، احتمالا خبري از كانديداتوري لاريجاني نخواهد بود و اگر هم بيايد، احتمالا پيش از روز سرنوشت، كنار خواهد كشيد. اما اگر اين اتفاق رخ ندهد، لاريجاني خود را براي رقابتي سخت و سنگين با اصولگرايان و به‌خصوص تندروهاي اين جريان سياسي در انتخابات رياست‌جمهوري آماده مي‌كند.

چه کسانی از لاریجانی حمایت می‌کنند
بحث اجماع اصلاح‌طلبان بر یک نامزد واحد همچنان ادامه دارد و در روزهای اخیر نام اسحاق جهانگیری به دفعات و از زبان تعدادی از چهره‌های اصلاح‌طلب و حتی اصولگرا مانند محمدرضا باهنر به گوش می‌رسد.
باهنر خبر داد جهانگیری به او گفته است که اگر درخواست شود، نامزد انتخابات 1400 می‌شود و بعد از این خبر جهانگیری هم در مقام تکذیب برنیامد تا این این احتمال که جهانگیری در مقطع کنونی مهم‌ترین گزینه اصلاح‌طلبان باشد، تقویت شود. از سوی دیگر با ایجاد مجمع اجماع‌ساز گویا همه احزاب بنا دارند به نظر جمعی تن دهند و گرچه فعالیت‌های حزبی و معرفی نامزدهای حزبی ادامه دارد، اما گفته می‌شود تمام این کنش‌ها صرفاً برای معرفی نامزدهاست و در نهایت همه بر یک شخص به وحدت می‌رسند؛ حتی حزب کارگزاران سازندگی هم گویا در این مسیر همراه بوده و نمازی، یکی از اعضای این حزب، در گفت‌وگو با «ایسنا» گفته است: «30 حزب به همراه ۱۰ تا ۱۳ فرد حقیقی به عضویت این نهاد درمی‌آیند و همه یک رأی خواهند داشت؛ بنابراین احزاب تحت تأثیر اشخاص حقیقی قرار نمی‌گیرند. چه‌بسا رئیس دولت اصلاحات کمک کند تا احزاب قوی‌تر سهم بیشتری از افراد حقیقی داشته باشند». این سخن نمازی نشان می‌دهد کارگزاران هم بنا دارد با اکثر اصلاح‌طلبان به نتیجه مشترک برسد.
البته پیش‌تر برخی از تمایل کارگزاران به ادامه سیاست انتخاباتی ائتلافی سخن می‌گفتند و در این بین بیان می‌شد که کارگزاران قصد دارد از علی لاریجانی حمایت کند که البته مرعشی، سخنگوی این حزب، این موضوع را رد کرد و چند ماه پیش گفت: «حزب کارگزاران تاکنون هیچ دیداری با آقای لاریجانی نداشته است و اصلاً معلوم نیست که خود او بخواهد به عرصه انتخابات وارد شود یا خیر. کارگزاران نامزد حزبی دارد و نیازی ندارد از آقای لاریجانی حمایت کند. ضمن احترامی که برای آقای لاریجانی قائلیم، اما در حزب کارگزاران کوچک‌ترین بحثی درباره حمایت از او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده نداشته‌ایم. حزب کارگزاران که بیشترین ظرفیت را برای معرفی نامزد دارد، حتماً از یک نامزد غیرحزبی و حتی غیرجبهه‌ای حمایت نمی‌کند».
در کنار این گزاره، نمازی درگفت‌وگوی دیگری بیان کرد که تمایل کارگزاران به حمایت از نامزد اصلاح‌طلب است، اما اگر کارگزاران مجبور شود از لاریجانی حمایت می‌کند. یا محمد عطریانفر در روزنامه سازندگی نوشته بود: «برخی صاحب‌نظران سیاسی از کاندیداتوری آقای لاریجانی سخن می‌گویند یا تأکید می‌کنند که ایشان قرار است بنا بر حمایت اصلاح‌طلبان وارد صحنه شوند. باید تأکید کنم که آقای لاریجانی از منظر تاریخی، متعلق به جریان اصولگرایی است، اما حداقل از سال ۸۴ تا امروز رفتار، منش و نوع سیاست‌ورزی ایشان شباهت‌های زیادی به رویکردهای اصلاح‌طلبانه داشته و تجربه سه دوره مجلس ایشان هم نوعی رضایت‌مندی را از سوی اصلاح‌طلبان در کنار خود دارد؛ بنابراین عطف عنایت به امثال آقای لاریجانی زمانی می‌تواند مطرح باشد که اصلاح‌طلبان از ارائه نیروی متحد و مشترک میان احزاب متبوع خود دچار امتناع یا محرومیت شوند».
چنین سخنانی ادامه داشت تا آنکه بر اساس مصوبه شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان، مجمع اجماع‌ساز شکل گرفت که در مصوبه بنیادین این مجمع آمد که اصلاح‌طلبان با هدف حمایت از نامزد اصلاح‌طلب وارد انتخابات می‌شوند. با درنظرداشتن چنین موضوعی به نظر رسید که همه حرف‌وحدیث‌ها پایان یافته و کارگزاران به‌عنوان یکی از اعضای شورای هماهنگی و به تبع آن مجمع اجماع‌ساز با اصل این موضوع، یعنی ورود با هویت اصلاح‌طلبی، مشکلی ندارد تا آنکه روز گذشته علی صوفی خبر داد کارگزاران سازندگی با افرادی مانند محمدجواد ظریف، علی لاریجانی و رضا اردکانیان دیدار داشته است. او در گفت‌وگو با «مثلث‌آنلاین» گفته است: «اکنون احزاب تا حدی فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کرده‌اند. برخی احزاب مانند کارگزاران سازندگی بیشتر فعالیت می‌کنند و برخی احزاب مانند اتحاد ملت کمتر و حتی شنیده‌ام که کارگزاران با تعدادی از شخصیت‌های اصلاح‌طلب و غیراصلاح‌طلب برای انتخابات 1400 نیز دیدار داشته است. گویا اعضای کارگزاران به دیدار افرادی همچون آقایان ظریف، اردکانیان و لاریجانی رفته‌اند و حتی اخیراً آقای لیلاز بحث حمایت از نامزد نظامی را مطرح کرد. کارگزاران بیش از آنکه به وجه اصلاح‌طلبی نامزدها توجه داشته باشد، به میزان رأی‌آوری افراد توجه می‌کند. به‌هرحال گمانه‌زنی‌ها وجود دارد و احزاب هم نامزدهای خود را معرفی می‌کنند تا ببینند اقبال عمومی نسبت به چه کسی بیشتر است و این فرایندی است که تا انتخابات ادامه خواهد داشت. اما در نهایت مطمئن باشید اصلاح‌طلبان با سازوکار نهاد اجماع‌ساز بر یک نامزد به جمع‌بندی می‌رسند و اجازه نمی‌دهیم تجربه انتخابات سال 84 تکرار شود».

علاوه بر شائبه‌هایی که مبنی بر حمایت کارگزاران از علی لاریجانی وجود دارد، گفته می‌شود حزب اعتدال و توسعه، حزب نزدیک به حسن روحانی نیز بی‌میل نیست که با لاریجانی وارد انتخابات شود؛ چنان‌که غلامرضا ظریفیان در گفت‌وگو با «نامه‌نیوز» درباره این موضوع گفته بود: «اگر حزب اعتدال و توسعه از علی لاریجانی حمایت کند، باید بپذیریم که دیگر با اصلاح‌طلبان همراه نیست؛ زیرا اصلاح‌طلبان تا اینجای کار مشغول بررسی چگونگی ورود به انتخابات هستند و می‌خواهند راهبرد انتخاباتی، مانیفست و شیوه ورودشان به انتخابات را در یک مجمع اجماع‌ساز بررسی کنند تا بعد از همه اینها به بررسی نامزد مورد اجماع بپردازند. اگر حزب اعتدال و توسعه از حالا و به‌صورت ناگهانی اعلام کند که از آقای لاریجانی حمایت می‌کند، عملاً راهش را به همه شکل از اصلاح‌طلبان جدا کرده است.
آقای لاریجانی در سال‌های اخیر هیچ‌گاه همسو با تندروها نبوده و همیشه سعی کرده است وجه اعتدال را رعایت کند و در این موضوع شکی نیست، اما واقعیت این است که او دارای پایگاه اجتماعی قدرتمندی نیست و در انتخابات ریاست‌جمهوری بسیار مهم است که نامزد مورد تأیید اصلاح‌طلبان خودش هم سبد رأی بالایی داشته باشد که آقای لاریجانی چنین شرایطی را ندارد. اصلاح‌طلبان با توجه به تجربه‌ای که از ائتلاف با آقای روحانی دارند، می‌خواهند نتیجه انتخابات هرچه باشد، با تکیه بر ظرفیت‌های خودشان رخ دهد. بدنه اصلی اصلاحات حتماً از یک نامزد غیراصلاح‌طلب حمایت نمی‌کند و اجازه نمی‌دهد تجربه سال 96 تکرار شود».
با همه این اوصاف باید دید که اولاً علی لاریجانی بنا دارد که در انتخابات حاضر شود یا نه که البته منصور حقیقت‌پور، از نیروهای نزدیک به لاریجانی و مشاور او در دوره ریاستش بر مجلس دهم، تا این لحظه همچنان باور دارد که علی لاریجانی تصمیمی برای شرکت در انتخابات ندارد: «اصلاح‌طلبان در شرایطی از حمایت یا عدم حمایت سخن می‌گویند که اصلاً هیچ علامتی بر حضور آقای لاریجانی در انتخابات دیده نمی‌شود. من با آقای لاریجانی ارتباط دارم و در تمام این مدت هیچ نشانه‌ای دال بر نامزدشدن او ندیده‌ام».
ثانیاً درصورتی‌که لاریجانی تصمیم نهایی خود را بگیرد و نامزد انتخابات شود، چه نیروهایی از او حمایت می‌کنند؟ با توجه به آنکه پایگاه علی لاریجانی در میان اصولگرایان چندان مستحکم نیست و انتقادهای زیاد و البته تندی از سوی بسیاری از طیف‌های اصولگرایی متوجه اوست، باید دید اصلاح‌طلبان از او حمایت می‌کنند، نزدیکان دولت روحانی، هر دو یا هیچ‌کدام؟