کبنانیوز - جریانی خاص ‌به دنبال ناامیدی مردم است

با قتل دردناک رومینا شریفی، ‌دختر 13ساله تالشی، دوباره جای خالی لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت و همچنین لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بیشتر از قبل به چشم آمد. لوایحی که به نظر می‌رسد در لجبازی‌های سیاسی و برای اینکه عده‌ای یا می‌خواهند مردم به هیچ حرکتی دلخوش نباشند یا می‌خواهند تصویب این اسناد را به نام خودشان ثبت کنند، مانند توپ فوتبال بین دولت و مجلس و شورای نگهبان پرتاب می‌شود. معلوم نیست چند رومینای دیگر باید قربانی شوند، چند کودک دیگر باید زیر دست پدران و مادرانشان از بین بروند، چند زن دیگر در خانه مورد خشونت واقع شوند تا کسی تصمیم بگیرد کاری کند و بازی‌های سیاسی و منافع جناحی را ارجح نداند. بعد از قتل رومینا، معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده در توییتی عنوان کرد در هیئت دولت درباره جنایت رومینا صحبت و درخواست کردم تسریع و اولویت برای نوبت لایحه تأمین امنیت زنان انجام شود. در پاسخ به درخواست خانم جنیدی نیز آقای جهانگیری دستور بررسی خارج از نوبت لایحه در کمیسیون را صادر کردند. آماده‌ایم تا در هفته آینده در کمیسیون لوایح مطرح شود. توییتر مقام معظم رهبری نیز یکی از سخنان ایشان را که در سال 76 در مورد وضعیت زنان بیان کرده بودند، مجددا منتشر کرد. ایشان عنوان کرده بودند: جامعه، هم از لحاظ قانونی و هم از لحاظ اخلاقی، باید با کسانی که تعدی به زن را حق خودشان می‌دانند، برخورد سخت کند؛ قانون هم باید در این زمینه مجازات‌های سختی را پیش‌بینی کند. این واکنش و همچنین صحبت‌های ابتکار این امید را ایجاد کرد که لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت که هرچند در پاس‌کاری‌ها شده، اما بالاخره به سرانجام برسد. همه اینها بهانه‌ای شد تا با معصومه ابتکار درباره زنان که اولویت دولت نبودند گفت‌وگو کنیم و از او بپرسیم دلیل این همه تعلل در تصویب لایحه چه بود.
چرا ما همیشه دیر یادمان می‌افتد کاری را انجام بدهیم یا تمام کنیم؟ حتما باید سر یک نوجوان بریده می‌شد که دولت یادش می‌آمد این لایحه را خارج از نوبت بررسی کند؟ اصلا چرا زنان در اولویت دولت نیستند؟
موضوع این لایحه و مسائل مرتبط با مباحث حقوقی، در دولت یازدهم به جد پیگیری شده. این لایحه اواخر دولت یازدهم در کمیسیون لوایح دولت به قوه قضائیه ارسال شد چراکه گفته شده بود یک‌سری بندهای قضائی دارد. وقتی من سال 96 به معاونت زنان آمدم، جزء اولین کارهایی که انجام دادم، این بود که از رئیس وقت قوه قضائیه آقای صادق آملی‌لاریجانی درخواست کردم روند رسیدگی به این لایحه تسریع شود. حتی آخر سال 96، ‌قوه قضائیه نشستی تخصصی را درخواست کرد و این نشست سه، چهار روز فشرده با حضور معاونان قوه برگزار شد و خیلی جدی تمام دغدغه‌ها و نگرانی‌ها برطرف شد و انصافا با ما همکاری شد. اما باز هم دیدیم لایحه به دولت ابلاغ نشد! ما پیگیری کردیم، مکاتبه کردیم باز نشست‌هایی با معاونان قوه داشتیم و دیدیم باز این مسئله به انحای مختلف دچار تعلل است. حرف و حدیث‌هایی هم بود که عده‌ای می‌گویند دستور کار سند2030 است... .
الان هم می‌گویند...
بله. بدبختی که یکی دو تا نیست. یکی از مشکلاتی که داریم این است که حتی قوانین را هم مطرح کنیم و یک مورد مترقی باشد که دنیا از آن تبعیت کرده باشد، عده‌ای می‌گویند نه! در سند 2030 از آب‌خوردن تا ایجاد توالت تا هوا و خاک و کشاورزی هم لحاظ شده. پس اینها را هم متوقف کنیم؟‌ یکی از محورهای مهم سند 2030 کشاورزی است. خب تعطیلش کنیم چون در سند 2030 آمده. آخر من نمی‌دانم چه شناختی نسبت به این ماجرا دارند که مدام صحبت می‌کنند؟ ‌آن زمان هم گفتند و خاطرم هست که مکاتباتی کرده بودند و متأسفانه آقای لاریجانی تعلل می‌کردند. اتفاقا آقای لاریجانی هستند و چقدر خوب می‌شود که از ایشان سؤال کنید و ایشان هم جواب بدهند که چه کسانی با شما مکاتبه کردند و این مسئله به این مهمی را سیاسی کردند که کار دو سال طول کشید... بالاخره نشد و ریاست قوه تغییر کرد. این را هم بگویم که از اولین جلسه‌ای که در دولت با مقام معظم رهبری داشتیم، انصافا ایشان در موضوع خشونت علیه زنان به من تأکید کردند که این موضوع یکی از مسائلی است که دغدغه من است و هرکاری باید برایش انجام دهید. اگر قانون می‌خواهد دنبال قانون باشید، ‌لایحه می‌خواهد دنبال لایحه باشید که من هم همان‌جا عرض کردم که ما از فردا این لایحه را باجدیت و تأکید بر این نظر شماست پیگیری می‌کنیم. ولی دوباره فشارها شروع شد و افرادی که شما می‌شناسید و من نمی‌خواهم نامی از آنها ببرم، حملات را شروع کردند که اصلا این ماجرا نه مسئله است و نه اولویت. البته ما کار خودمان را کردیم.
آقای رئیسی که به قوه قضائیه آمدند در اولین جلسه به ایشان گفتم که این موضوع را شما تمام کنید. بعد یک نشستی با خانم‌ها گذاشته شد و آنها هم مباحثشان را مطرح کردند و بحث لایحه و ضرورت تعیین‌تکلیف‌شدن این لایحه مطرح شد. چند ماهی طول کشید تا ایشان بالاخره لایحه را به دولت برگرداندند ولی با تغییرات خیلی زیاد؛ به حدی که از نظر خیلی از صاحب‌نظران عنوان، مفاد و ماهیت لایحه تغییر کرده بود. اما نظر ما این نبود، نظرمان این نبود که ماهیت لایحه حفظ شده ولی مواردی قضائی در آن اضافه شده و البته به مواردی ورود شده که جزء تکالیف دولت است. کمیسیون لوایج تصمیم گرفت که آن را بررسی کند، ما تقاضا کردیم که همان اول که حداقل این لایحه را به کمیسیون فرعی نفرستید و نظر دستگاه‌ها را بگیرید و لایحه در کمیسیون اصلی برود. نظرات گرفته شد و در نوبت بود. کمیسیون لوایح متأسفانه کمیسیون پرتراکمی است و ما هر بار گفتیم و تذکر دادیم و نامه دادیم... تمام روال مکاتبات من و پیگیری‌های من، پیگیری‌های خانم جنیدی خیلی زیاد بود. خوشبختانه چهارشنبه که موضوع در دولت مطرح شد، مشخص شد که خانم جنیدی نامه زده‌اند، آقای جهانگیری دستور دادند که در کمیسیون با اولویت بررسی شود و آقای رئیس‌جمهور هم دستور دادند خارج از نوبت کار شود. من فکر نمی‌کنم تعللی اتفاق افتاده باشد، بالاخره متأسفانه روند بوروکراسی و مصوبات دولت یک کندی دارد که زمان زیادی می‌گذرد. ما هیچ‌وقت نسبت به پیگیری این لایحه با وجود تمام هجمه‌هایی که علیه معاونت بوده و هست کوتاهی نکردیم. شما همین الان همین کامنت‌های توییت من را درباره گزارش جلسه چهارشنبه که چه کارهایی کردم، ببینید که چه مسائلی مطرح می‌کنند و ببینید چه هجمه‌ای صورت می‌گیرد که این کار نشود. مثل خیلی از مواردی که قرار است تغییری مثبت در کشور اتفاق بیفتد که با شرع مقدس و همه ارزش‌ها و اصول موافق است و حتی نظر مقام معظم رهبری پشتیبان آن است و توییتر ایشان به این موضوع ورود کرده، ‌باز هم می‌خواهند بهانه‌جویی کند. امیدواریم که این‌بار منعی نباشد و این لایحه هرچه سریع‌تر در کمیسیون تصویب شود.
در همین چند روز گذشته، همین افرادی که قرار است اسمشان را نبریم، ماجرای قتل رومینا را به سند 2030 و کاهش سن ازدواج ربط دادند. به نظر می‌رسد با آمدن مجلس جدید مشکلات ما پیچیده‌تر می‌شود. نظر شما چیست؟
من امیدوارم این اتفاق نیفتد. همین تندروها وقتی اتفاقات کف جامعه را ببینند و بدانند که مسائل مطرح‌شده عین مطالبات دین، بحث عدالت و قسط و مطالباتی است که در عالی‌ترین سطوح انقلاب و دین ما مطرح شده، امیدوارم که نظراتشان را اصلاح کنند و منطقی برخورد کنند. چراکه قرار است هوای نفس و اصرار بر موضع نباشد، قرار است که منطق باشد. یکی از مفاهیم محوری انقلاب اسلامی ایران عدالت است و عدالت ابعاد مختلفی دارد و بی‌تردید یکی از مباحث مهم در موضوع عدالت، عدالت جنیستی است که بدون شک یک مفهوم عمیق قرآنی است. من تصورم این است اگر بخواهند به اصول پایبند باشند و منطقی واقعیت‌های کشور را ببینند و حتی نگاه رهبری را در این موضوعات ببینند شاید دست از خیلی از مواضع بردارند و به واقعیت‌ها ورود کنند، چون صحنه اجرا با سیاست متفاوت است. ساده‌ترین کار در عرصه سیاسی نقدکردن است و دشوارترین کار اصلاح‌کردن است. دشوارترین کار دست‌زدن به اصلاحات و بهبود شرایط است و ما هیچ چاره‌ای نداریم و حتما در این مسیر ادامه خواهیم داد. دوستان خیال‌پردازی، داستان‌پردازی و حاشیه‌پردازی می‌کنند تا ما معطل شویم و جای انجام دو کار درست و حسابی معطل جواب‌دادن شویم ولی این هرگز مانع نمی‌شود.
معاونت زنان بعد از رسانه‌ای‌شدن ماجرای رومینا چه اقداماتی انجام داد؟
من از دستیار حقوق شهروندی خواستم که موضوع را به‌طورکامل بررسی و به من اعلام و ابعاد موضوع را مشخص کنند. مرحله بعد این بود که نسبت به موضوع در دولت گزارش دادم و ضرورت فعال‌شدن این لوایح را پیگیری کردم. ما سه لایحه داریم که فکر می‌کنم به این موضوع کاملا مرتبط است. یکی لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان است که 12 سال در مجلس مانده بود و ما از سال 96 مطرحش کردیم و معاونت به دولت نامه زد که این لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان دولت اولویت می‌خواهد تا دوباره به صحن بیاید و با درخواست اولویت دولت به صحن برگشت و بررسی شد و در مجلس تصویب شد. نهایتا دوباره سه نوبت در شورای نگهبان ایراد گرفت و هر سه نوبت مجلس ایرادات شورای نگهبان را رفع کرد و در هر سه نوبت ایراداتی مطرح شد. من متوجه شدم دوباره لایحه در کمیسیون مانده و تقاضا کردم از کمیسیون که اولویت لحاظ شود. حدود سه ماه پیش در اوج ماجرای کرونا با آقای لاریجانی مکاتبه و تقاضا کردیم که تکلیف این لایحه قبل از پایان کار مجلس مشخص شود و این اواخر خوشبختانه کمیسیون نشستی گذاشت و دو هفته پیش در مجلس بررسی شد. شما تصور کنید که چقدر مکاتبه و با همه رایزنی کردیم. خوشبختانه ظاهرا آخرین مورد ایراد برطرف شده و رفته برای شورای نگهبان. یکی از نمایندگان شورای نگهبان توییتی زدند و گفتند متأسفانه ماجرا حل نشده، ‌ایشان ظاهرا در جریان نبودند، ایرادات برای چهارمین بار رفع شده و به شورای نگهبان برگشته و ان‌شاءالله این بار مشکلی نباشد و بتوانیم این لایحه را که مهم است و می‌توانست به قاضی ماجرای رومینا راهنمایی بدهد تصویب کنیم. مثلا لحظه‌ای که دختر می‌گوید من در صورت بازگشت امنیت ندارم، شرایط خانواده را در نظر بگیرد، مخصوصا شرایط پدر را و روی این مسائل تأمل کند.
شما قبول دارید که حال زنان ایرانی خوب نیست؟
ببینید؛ حال روحی که به مسائل مختلف برمی‌گردد. شرایط کرونا و پساکرونا وضعیت سختی برای همه مردم به وجود آورده است.
من درباره کرونا حرف نمی‌زنم. دلسردی زنان ایرانی از کرونا نیست.
این دلسردی به خاطر قوانین و مقررات و پیش‌نرفتن مسائل در عرصه‌ها وجود دارد. من فکر می‌کنم در عرصه‌هایی که می‌خواهیم اصلاح انجام دهیم و چیزی را درست کنیم، جریانی عامدانه می‌خواهد ناامیدی ایجاد کند. همین انتخابات مجلس نمونه روشنش بود. تلاش فعالی صورت می‌گیرد که مردم بگویند فایده‌ای ندارد و همین باعث می‌شود جریان خاصی غلبه پیدا کند. مردم سال 92 زیر این بار نرفتند. درست است، تلاشی هست برای ناامیدی جوانان و زنان، برای اینکه حال مردم خوب نباشد،‌ احساس کنند شرایط خوب نیست. متأسفانه بخشی از تندروها هستند که می‌خواهند همین فضا را ایجاد کنند و این جریان اصلاحی و بهبود را در برابر انقلاب قرار دهند. در حالی که اصلا این‌طور نیست. ماهیت انقلاب ایران یک ماهیت متحول است و اصلا انقلاب یک جریان دینامیک بود و فلسفه انقلاب اسلامی ماهیت دینامیک داشته و هیچ‌گاه مخصوصا جایی که با حقوق مردم و مفاهیم مرتبط با عدالت درگیر شده دینامیک عمل کرده. اصلا قرار نیست چون ما انقلابی هستیم همه چیز مثل اول بماند. اصلا چنین قراری نداریم، حتی نگاه فقهی این است که تلاش کنید در شرایط زمانه اصول را درست تفسیر کنید. عده‌ای تلاش می‌کنند حال روحی ما را خراب کنند. کرونا هم آمد و این را بدتر کرد. ما با توجه به شرایط کشورها فهمیدیم با توجه به محدودیت‌ها و قرنطینه و استرس همه‌گیری ممکن است یک‌سری تنش‌ها داخل خانواده افزایش پیدا کند. این نگرانی صرفا از جانب ما نبود و نهادهای زیادی نگران بودند. برای همین ما مکاتبه رسمی کردیم و با همکاری بهزیستی از وزیر ارتباطات درخواست کردیم و در نهایت برای اولین بار پیامکی درباره خشونت خانگی به همراه راه‌حل ارسال کردیم. ما در پیامک گفتیم که در صورت بروز خشونت با 123 تماس بگیرید و کمک بخواهید.
خانم ابتکار؛ اما شما توییت کردید که خشونت افزایش پیدا نکرده بود... .
چون ما آماری نداشتیم که خشونت افزایش پیدا کرده یا نه. ما واقعا آماری نداشتیم. بعد از اینکه این پیامک ارسال شد، گزارش گرفتیم که تماس‌ها افزایش پیدا کرده که طبیعی است؛ مردم شناخت پیدا کردند؛ اصلا خیلی‌ها نمی‌دانستند که 123 چیست. سال 96 ایسپا نظرسنجی کرده بود و 92 درصد مردم نمی‌دانستند 123 اصلا کجاست. این مشکل بزرگ کار ماست که مردم نمی‌دانند چنین خدمات خوب مداخله‌گری وجود دارد و از آن بی‌خبر هستند.
حالا بالاخره خشونت افزایش پیدا کرده بود یا نه؟
آن چیزی که به طور قطع سازمان اورژانس اجتماعی به ما اعلام کرد، این بود که تماس‌ها بعد از پیامک افزایش پیدا کرده. حالا این پیام‌ها به خاطر افزایش خشونت است یا آگاهی مردم نسبت به وجود این خدمات، باید اورژانس اجتماعی تحلیل کند و به ما گزارش دهد تا ما هم بتوانیم به طور دقیق بگوییم خشونت افزایش داشته یا نه. ما فکر می‌کنیم این پیامک اقدام خوبی بود چون مردم آگاهی پیدا کردند و همین آگاهی بازدارنده است و کسی که اهل خشونت است، اگر بداند چنین خطی وجود دارد، ممکن است مهار شود و کسی که تحت خشونت است، می‌داند جایی هست که با تلفن از آنها کمک بخواهد و بالاخره پیامی کلی است برای جامعه که خشونت علیه خانواده تحمل نمی‌شود و این اتفاق برای ما مهم بود. فعلا یکی از مؤثرترین ابزار حمایتی ما اورژانس اجتماعی است که در لایحه هم خیلی تقویت شده.
خانم ابتکار در یک سال پایانی مأموریت‌تان چه می‌خواهید بکنید؟
ما در یک سال باقی‌مانده طرح‌های اصلی و محوری را که در این سه سال پایه‌گذاری کردیم، ادامه می‌دهیم و امیدواریم بخش زیادی از آن را به نتیجه برسانیم. طرح‌های زیادی در دست داریم؛ اجرائی‌سازی طرح‌های مرتبط با عدالت جنسیتی که مهم‌ترینش اسناد ارتقای وظیفه زنان و خانواده است در دستور کار ماست. حالا هر استانی یک سند دارد. این اسناد محورهای مختلفی دارد و هشت محور عدالت جنسیتی را دارد و یکی از همین محورها بحث عدالت خانوادگی و خشونت است. من فکر می‌کنم برای اولین بار است که با برنامه علمی روی بحث عدالت جنسیتی کار می‌کنیم. این سندها یکی از ابزارهای مؤثر برای بهبود و ارتقای وضعیت زنان خواهد بود. (روزنامه شرق)