گشودن راه به سوی خرمشهر از میان انبوه آتش

کبنا ؛«سوم خرداد» با گزاره «آزادی خرمشهر» عجین شده و گذشت زمان نمی‌تواند از اهمیت و عظمت این واقعه بزرگ و حماسی که ۳۸ سال پیش در چنین روزی به وقوع پیوست، چیزی بکاهد. بلکه هر چه از آن فاصله گرفته شود، شکوه حماسی آن روز و واقعه بیشتر به چشم می‌آید.
به گزارش کبنا، روزنامه ایران در ادامه نوشت: «این روز، نوروز دیگری است که جوهره ایرانی را متجلی و پرچم غرور ملی را بر بام خانه ایرانیان نشاند. در این واقعه سترگ و افتخارآفرین که در سایه اتحاد و همدلی به وقوع پیوست «خونین‌شهر»، بار دیگر «خرمشهر» شد و شیرینی لحظات آن روز گرم و صمیمی در قاب خاطرات ملت ایران جای گرفت.
دشمن با تمهیدات گسترده‌ای که تدارک دیده بود قصد ماندن برای همیشه در این خطه از میهن عزیزمان را داشت و شعاری با همین مضمون ساخته و بر دیوارهای شهر نقش زده بود؛ غافل از آن که غیرت ملی ایرانیان خیلی زودتر از آن چه بعثیان متجاوز گمان دارند به سروقت‌شان رفته و با اسارت ۱۹ هزار عراقی، قطار اسیران به راه خواهد انداخت. ارتش متجاوز عراق در فرصت ۱۹ ماهه، استحکامات فوق تصوری را گرداگرد خرمشهر و راه‌های منتهی به آن ایجاد و برای حفظ آن لشکر۵ مکانیزه شامل ۲تیپ زرهی و ۲ تیپ مکانیزه/ لشکر۶ زرهی، شامل ۲تیپ زرهی و یک تیپ مکانیزه/ لشکر۳ زرهی شامل، ۳تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر۹زرهی شامل، ۲ تیپ زرهی و یک تیپ مکانیزه/ لشکر۱۰ زرهی شامل، یک تیپ زرهی و یک تیپ مکانیزه/ لشکر۱۱ پیاده شامل، ۳تیپ پیاده و ۳ تیپ تحت امر/ لشکر۱۲ زرهی شامل یک تیپ زرهی و یک تیپ مکانیزه/ لشکر ۷ پیاده شامل، ۲ تیپ پیاده/ ۱۲ تیپ پیاده مستقل/ تیپ مستقل ۱۰ زرهی/ تیپ‌های ۳۱، ۳۲ و ۳۳ از نیروی ویژه/ تیپ‌های ۹، ۱۰ و۲۰ گارد مرزی/ ۳۰ گروهان کماندو/ ۱۰ گردان جیش الشعبی/۳ گردان شناسایی/ و گردان تانک مستقل سیف سعد، به استعداد ۳۶ هزار نیروی نظامی با ۱۴۳۵ دستگاه تانک، ۱۳۳۰ دستگاه نفربر و ۵۳۰ قبضه توپ را به منطقه گسیل کرده و در کنار استحکامات خود آرایش داده بود. اما رزمندگان ایرانی با پشتوانه نیروی ایمان به رغم غیر قابل پوشش بودن تحرکات و زمان تقریبی عملیات، در فاصله ۱۵ روز پس‌ از عقب راندن دشمن از ۵۳۸۰ کیلومترمربع مناطق اشغالی خود را به دروازه‌های خرمشهر رسانده و شهر را از لوث وجود اهریمنان پاک کردند.
این پیروزی بزرگ اما به آسانی به‌ دست نیامد کمااین‌که در طرح اولیه، بنا بود عملیات در سه مرحله و در زمان کوتاه‌تری به پایان برسد، لکن به‌ دلیل مقاومت و پاتک‌های سنگین دشمن عملیات به مرحله چهارم کشیده شد. در شب اول عملیات در محور شمالی منطقه عملیات، دشمن سرسختی نشان داده و نیروهای عمل‌کننده پس از بر جای گذاشتن ۲۲ شهید، به اسارت رفتن ۲۷ نفر و ۱۲۸ زخمی، مجبور به عقب‌نشینی به مواضع خود شدند. در شب دوم عملیات نیز رزمندگان تیپ ۲ لشکر۷۷ به‌ دلیل پاتک دشمن و برخورد با میدان مین و موانع پیچیده، ناچار از برگشت به مواضع قبلی خود در برقازه و سیبور شدند. در محور عملیاتی قرارگاه قدس به‌ دلیل نزدیکی نیروهای دشمن به ساحل کرخه کورو آب گرفتگی مصنوعی، تنها راه پیشروی به سمت دشمن سطح جاده بود که به‌ دلیل عرض کم جاده و استقرار تیربارهای متعدد کاری بس مشکل بود. رزمندگان اسلام در مرحله شب عملیات با استفاده از تاریکی شب از روی جاده به‌ سمت خاکریزهای دشمن پیشروی کردند اما هوشیاری دشمن موجب شد تا بلافاصله منطقه به جهنمی از آتش توپ و خمپاره تبدیل و درگیری خونینی در این جبهه رقم بخورد. سرانجام رزمندگان جان بر کف با تقدیم چندین شهید موفق شدن بین ۷۰۰ تا ۳۵۰۰ متر نفوذ در مواضع دشمن جای پای مهمی برای مراحل بعدی عملیات در این محور به دست آورند. اما با فشار دشمن و روبه‌رو شدن با استحکامات عراقی‌ها ناچار به عقب‌نشینی شدند و عدم پیشروی و تأمین اهداف از پیش تعیین شده در این محور منجر به کندی عملیات شد. روز بعد اما با تلاش‌های طاقت فرسا و با تقدیم بیش از ۳۰۰ شهید و تعداد بیشتری مجروح توانستند مواضع از دست رفته را بازپس بگیرند.
با توجه به شکستن برخی از خطوط دفاعی عراق، صدام طی دستورالعملی فوری تأکیدکرد: «تمامی نیروهایی که مواضع و استحکامات خود را از دست داده‌اند باید ظرف امروز و امشب دوباره از دشمن پس بگیرند، در غیر این صورت محاکمه انقلابی خواهند شد.» پس از دستور و تهدید صدام که شخصاً فرماندهی نیروهایش را بر عهده گرفته بود، با تک سنگین توانستند بار دیگر رزمندگان قرارگاه قدس را عقب رانده و به مواضع قبلی خود دست یابند. بر اثر مقاومت عراقی‌ها مرحله اول عملیات بدون آن که تمامی اهداف خود را تأمین کند ۷ روز به درازا کشید. در این مرحله سردار شهید محسن وزوایی مسئول محور تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله به شهادت رسید.
در مرحله دوم هنگام عملیات و با مطالعه عکس‌های هوایی معلوم شد عبور از موانع هفت گانه عراق و آبگیرها و پیشروی به سمت خرمشهر در امتداد جاده اهواز خرمشهر با کندی و تلفات زیادی مواجه خواهد شد، بنابراین بخشی از طرح عملیات کنار گذشته شد. با حذف این بخش دشمن که نگران فلش عملیات به سمت بصره شده بود نیروهای خود را از بخش وسیعی از مناطق اشغالی عقب کشیده و رو به روی بصره مستقر کرد. در این مرحله اما در غرب جاده اهواز - خرمشهر اقدام به پاتک کرد و با به شهادت رساندن و اسارت ۲۹ نفر از نیروهای خودی به مواضع جدیدی در این محور دست یافتند. در این مرحله سردار شهید حسین قجه‌ای از فرماندهان جسور و شجاع سپاه نیز به شهادت رسید.
در مرحله سوم که با پس راندن نیروهای عراقی اغلب آنان درخرمشهر مجتمع شده بودند با حساسیت‌های سیاسی نیز برخوردار شد. از سویی یک منبع خارجی با ابراز نگرانی نسبت به پیروزی‌های رزمندگان ایران گفت: «فتح خرمشهر به معنای به دست آوردن تل آویو خواهد بود» و صدام نیز برای روحیه دادن به نیروهایش در اظهار نظری رجزگونه گفت: «اگر ایرانی‌ها بتوانند خرمشهر را بگیرند کلید بصره را تقدیم آنان خواهم کرد.» فرماندهان که در عمل با مشکلات و موانع کار در عمل مواجه شده بودند در شور و بررسی تازه به این نتیجه رسیدند که دشمن با هدف بالا بردن توان مقابله با آزاد‌سازی خرمشهر که هدف نهایی عملیات بود، تمامی استعداد خود را جهت حفظ این شهر بسیج کرده است بنابراین مرحله سوم عملیات، محاصره خرمشهر و تثبیت مناطق آزاد شده تدبیر شد. ارتش عراق در این مرحله و به‌ منظور حفظ روحیه نیروهایش و همچنین جلب نظر حامیان بین‌المللی خود اقدام به اجرای چند پاتک مؤثر وسنگین کرد و با تصرف پاسگاه شهابی توانست نیروهای خود را در آن جبهه عقب براند و مانع از نزدیک شدن نیروهای قرارگاه قدس به خط مرزی شود. در این مرحله جنگ حماسی شکل گرفت و رزمندگان با مقاومت دلیرانه زیر آتش دشمن مواضع خود را حفظ کردند. مقاومت عاشورایی رزمندگان موجب شد تا عراق برای عقب راندن رزمندگان ایران از سلاح شیمیایی استفاده کند. اما با این ترفند هم موفق به شکستن مقاومت رزمندگان جان بر کف نشد. در چهارمین دور نبرد رزمندگان اسلام با وجود خستگی ناشی از ۲۳ روز جنگ توان فرسا در گرمای جنوب با یورش به سنگرهای دفاعی دشمن در غرب خرمشهر آنان را عقب رانده و با قطع ارتباط زمینی نیروهای دشمن که در خرمشهر مجتمع شده بودند با عقبه آنان موفق به فتح خرمشهر بعد از ۵۷۵ روز اسارت به دست اشغالگران بعثی شدند.»