حدود یک ماهی می شود که خانواده های ایرانی به دلیل شیوع ویروس کرونا که پیش از آن سر و کله این ویروس در شهر ووهان چین پیدا شد و به تدریج به نقاط مختلف دنیا از جمله ایران سرایت کرد، طبق توصیه وزارت بهداشت و به منظور قطع زنجیره انتقال این ویروس و حفظ سلامتی، خود را در منازل قرنطینه و محبوس کرده اند و مجبور هستند ساعات بیشتری را در کنار یکدیگر در محیط خانه بگذرانند.
اتفاقی که تا پیش از این به این شکل در هیج جای دنیا مسبوق به سابقه نبوده است و حالا خانواده های ایرانی نیز برای نخستین بار چنین تجربه ای را پشت سر می گذرانند، تجربه ای که گویا برای چینی ها مشکلاتی را نیز به همراه داشته است.
چندی پیش بود که خبری از سوی رسانه های خارجی و داخلی منعکس شد، خبری مبنی بر اینکه با کاهش سرعت شیوع کرونا در کشور چین و احتمال توقف کامل، این کشور با موجی از طلاق زوج‌ها پس از اعمال قرنطینه مواجه شده است.
درخواست‌های طلاق در استان‌های مختلف چین به اندازه‌ای افزایش داشته که زمان قرارهای ملاقات وزارت امور شهروندی این کشور با مدیران کل استان‌ها جهت رسیدگی به این امور تا چندین هفته آینده رزرو بوده و درخواست‌های جدید تا تاریخ ۱۸ مارس به دلیل فشردگی حجم درخواست‌ها پذیرش نخواهد شد.
طبق گزارش شبکه خبری ام‌ بی‌اس نیوز، وزارت امور شهروندی چین اعلام کرده است برای کاهش ازدحام جمعیت در دفاتر مدیران استانی، از این پس زوج‌هایی که قصد دارند درخواست طلاق دهند باید از قبل در سامانه‌ این وزارتخانه ثبت‌نام کرده و تاریخ و زمان مراجعه خود را به صورت آنلاین دریافت کنند.
البته دور از ذهن نیست که اینگونه اتفاقات همچون ویروس کرونا گریبانگیر خانواده های سایر نقاط دنیا از جمله کشورمان نیز بشود.
چرا که بسیاری از خانواده های ایرانی هم اکنون به منظور حفظ سلامتی و جلوگیری از انتشار ویروس کرونا علاوه بر اینکه از مسافرت های نوروزی محروم شده اند، خود را در منازل اغلب آپارتمانی محبوس می بینند و قرنطینه خانگی نیز به طور حتم در بهداشت و سلامت روان خانواده های ایرانی همچون شهروندان چینی تاثیرگذار خواهد بود.
لذا احتمال بروز رفتارهای چالش برانگیز در دوران قرنطینه خانگی از سوی زوجین یا فرزندان که هر کدام خلق و خوی خاص خود را دارند، وجود دارد.
این موضوع و چگونگی مدیریت صحیح رفتار در دوران قرنطینه را که مشخص نیست تا چه زمانی برقرار باشد، به منظور حفظ بهداشت و سلامت روان بیشتر خانواده و البته مسوولیت خطیر روانشناسان در این برهه زمانی که تب کرونا جامعه را گرفته و ترس، اضطراب و نگرانی هایی را در جامعه دامن زده است، با دکتر سیما فردوسی عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و از روانشناسان کشورمان در میان گذاشتیم.

زن و شوهرها همدیگر را زیر ذره بین نبرند
روانشناس و استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه، باید منفی نگری را هرچه بیشتر از خود دور کنیم و از خوشبین بودن به اتفاقات دور و بر خود غافل نباشیم، اظهار کرد: هرچند ویروس کرونا تاکنون تعدادی از خانواده ها را داغدار عزیزان خود کرده و بسیاری از خانواده ها را در خانه قرنطینه کرده است اما باید مقداری به نقاط مثبت و نیمه پر لیوان نیز نگریست.
فردوسی ادامه داد: ویروس کرونا در واقع به همه ما یادآور شد که زندگی کوتاه است و باید قدر یکدیگر را بیشتر بدانیم. با یکدیگر مهربان تر باشیم و بیشتر از قبل با خانواده خود وقت بگذرانیم و لذت ببریم.
وی با اشاره به خانه نشین شدن اجباری مردان ایرانی به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در جامعه اظهار کرد: هم اکنون که شرایط بسیار خوبی ایجاد شده تا زن و شوهرها اوقات بیشتری را با هم سپری کنند باید سعی کنند با یکدیگر مهربان تر رفتار کنند و به هم نزدیک تر شوند.
فردوسی با تاکید بر اینکه، زن و شوهرها نباید رفتار همدیگر را زیر ذره بین ببرند، افزود: آنها نباید دائما در حال رصد کردن رفتار طرف مقابل باشند و با یادآوری مسائل گذشته اعصاب یکدیگر را به هم بریزند.
زن و شوهرها حریم خصوصی یکدیگر را رعایت کنند
استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی  در ادامه با بیان اینکه، هر کسی در زندگی خود احتیاج به یک فضای شخصی و حریم خصوصی دارد، تاکید کرد: زن و شوهری که زندگی مشترک خود را آغاز کرده اند باید حریم هایی را در زندگی رعایت کنند تا بتوانند آرامش را تجربه کنند.

فردوسی ادامه داد: در شرایط فعلی که اعضای خانواده به شکل قرنطینه در کنار یکدیگر زندگی می کنند و ساعات بیشتری را با همدیگر می گذرانند، شاید خانمی دوست داشته باشد برود در یک اتاقی مطالعه کند و دوست دارد اطرافش خلوت باشد و نباید در کارش دخالت کرد.
وی با تاکید بر اینکه، زن و شوهران نباید گذشته ها و اختلافات قبلی را به رخ همدیگر را بکشند، گفت: هم اکنون و در این شرایط که همه افراد ممکن است کمی دچار استرس بوده و ناخوش احوال باشند، به هیج وجه فرصت مناسبی برای بازگشت به گذشته ها و مورد انتقاد قرار دادن یکدیگر نیست.
وب گردی و استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی ممنوع
فردوسی همچنین در ادامه با تاکید بر اینکه، زن و شوهرها نباید بیشتر اوقات خود را در شبکه های اجتماعی بگذارنند، افزود: آنها باید این شرایط خاص را به صورت صحیحی مدیریت کنند.

وی ادامه داد: در حال حاضر که همه اعضای خانواده برای حفظ سلامتی از سفر و بیرون رفتن از منزل منع شده اند، همگی باید همدل شوند و به احساسات همدیگر توجه کنند و بیش از اینکه در اینترنت و شبکه های مجازی وقت خود را سپری کنند با یکدیگر راجع به مسائل مختلف گفت و گو کنند.
خانواده ها در دوران قرنطینه چگونه خود را سرگرم کنند؟
اما در شرایطی که همه اعضای خانواده در قرنطینه خانگی به سر می برند، به طورحتم حوصله آنها از انجام برخی امور روزمره و حتی گشت و گذار در شبکه های اجتماعی سرخواهد رفت، در این شرایط براستی چه باید کرد؟
فردوسی در پاسخ به این سوال ابتدا می گوید: زوج ها در خانواده علاوه براینکه باید از فرزندان خود مراقبت کنند، باید به همدیگر نیز روحیه بدهند.
وی تصریح کرد: اعضای خانواده در کنار همدیگر می توانند کارهای مشترک نیز انجام دهند که انجام  نظافت منزل، تعمیرات وسائل معیوب منزل، تغییر دکوراسیون، مسابقه آشپزی و در کل انجام امور عقب افتاده از جمله این اقدامات سرگرم کننده محسوب می شود.
فردوسی ادامه داد: اعضای خانواده نیز به خصوص فرزندان به جای گشت و گذار ۲۴ ساعته در شبکه های مجازی، در کنار سایر افراد خانواده می توانند به طرق مختلف از جمله ورزش کردن، خواندن کتب و مجلات، قصه و خاطره نویسی، نقاشی، خطاطی، باغبانی، فراگیری زبان خارجی و یادگیری اینترنتی انواع مهارت هایی که افراد علاقمند به یادگیری آن هستند همچون آشپزی و موسیقی یا دیدن فیلم های سینمایی و حل جدول خود را سرگرم کنند.

وی با بیان اینکه، یکی از سرگرمی های نسل های قدیم قبل از ظهور تکنولوژی های جدید، انجام بازی های دسته جمعی خانگی بود، به خانواده ها پیشنهاد کرد که در روزهای قرنطینه خود و خانواده را با انجام انواع بازی های گروهی موجود همچون دوزبازی، اسم فامیل، بازی نمایشی همچون پانتومیم، بازی با اعداد و انواع بازی های تست هوش سرگرم کنند.
پیگیری مداوم خبرهای کرونا استرس زا است
استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با تاکید بر اینکه، خانواده ها باید برای دوری از استرس افکار خود را مدیریت کنند، اظهار کرد: پیگیری مداوم خبرهای مرتبط با شیوع کرونا که بیشتر منفی هستند، به طور حتم استرس زا است.
فردوسی ادامه داد: مردم به جای اینکه به صورت لحظه به لحظه در شبکه های مجازی به دنبال اخبار کرونا باشند که بعضا نیز جعلی و غیررسمی است باید اطلاعات و دانش خود را در زمینه مسئله پیشگیری افزایش دهند.
وی بیان کرد: اگر هم کسی می خواهد از اخبار کرونا مطلع شود می تواند طی یک ساعات مشخص از شبکه های رسمی و معتبر اخبار مورد نظر خود را پیگیری کند؛ چرا که جستجوی شبانه روزی در شبکه های مجازی و خواندن حجم بالای خبرها در رابطه با کرونا بیشتر استرس و ترس افراد را بالا می برد.
هنرمندان برای شرایط ویژه فعلی کلیپ های آموزشی بسازند
اما شاید یکی از تفاوت های نوروز امسال با سال های گذشته، دوری اقوام و وابستگان از یکدیگر و محبوس شدن اعضای خانواده در محیط چهار دیواری بیشتر آپارتمانی است. محدودیت هایی که البته با تعطیلی ادارات، اماکن تفریحی و حتی نماز جمعه از اواسط اسفند گذشته آغاز شد.
مسئله ای که شاید رنجش بزرگترها را نیز به دنبال داشته است زیرا آنها که بسیار علاقمند به دیدن نوه ها و بچه های خود هستند، حالا مجبورند برای حفظ سلامتی خود و اطرافیان از فرزندان و نوه های خود دور باشند.
فردوسی در خصوص چگونگی مواجهه با این شرایط  و چگونگی برگزاری مراسم عید و بازدیدهای نوروزی نیز با اشاره به اینکه، طبق توصیه وزارت بهداشت شهروندان باید از رفت و آمدها به منظور عید و بازدیدهای نوروزی خودداری کنند، افزود: این تصمیم به طور حتم برای حفظ سلامتی اعضای خانواده ها به خصوص سالمندان است که از سیستم ایمنی پایینی برخوردار هستند.
وی ادامه داد: بزرگترها و افراد مسن که علاقمند به دیدن نوه ها و بچه های خود هستند، باید توجیه شوند که در شرایط مناسب تر این دیدارها صورت گیرد.
این روانشناس معتقد است که صدا و سیما و سایر رسانه های اجتماعی باید در این شرایط و برای توجیه بزرگترها کلیپ های آموزشی کوتاه ساخته و همچون پیام های تبلیغاتی به صورت مکرر اقدام به پخش آن کنند.
رودربایستی و تعارفات را کنار بگذاریم
فردوسی در ادامه با تاکید بر اینکه، در حال حاضر در یک بحران جهانی به سر می بریم، گفت: باید یکسری تعارفات و ملاحظات را کنار بگذاریم و توصیه های وزارت بهداشت در قرنطینه ماندن خانواده مورد توجه قرار گیرد چراکه در غیر این صورت با خسارات جبران ناپذیری مواجه خواهیم شد.
وی با تاکید بر اینکه، متاسفانه در فرهنگ ما یک مشکل رودربایستی وجود دارد و باید فرهنگ سازی برای رفع آن از جایی شروع شود، افزود: هر دلخوری برای بزرگترها و سالمندان نیز به وجود آید بعدها قابل حل است.
استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی  گفت: البته بزرگترها و سالمندان نیز اگر بصورت منطقی توجیه شوند، این مسئله را خواهند پذیرفت و دوری از فرزندان و نوه های خود را برای مدتی تحمل خواهند کرد.
مردم مراقب سایت های جعلی مشاوره رایگان روانشناسی باشند
اما فردوسی در ادامه در خصوص وظیفه روانشناسان و مشاوران خانواده در این برهه زمانی که تب کرونا جامعه را گرفته است و این موضوع  ترس و اضطراب و نگرانی هایی را در جامعه جهانی و البته جامعه ایران بدنبال خود داشته است می گوید: روانشاسان باید راه کارهای ایجاد آرامش در افراد و چگونگی غلبه بر اضطراب و نگرانی را به شهروندانی که ترس و اضطراب آنها بیش از حد طبیعی است،  آموزش دهند.
وی با اشاره به اینکه، خانواده های ایرانی برای نخستین بار قرنطینه خانگی را تجربه می کنند و عادت ندارند به این شکل ساعات زیادی را در کنار همدیگر بگذرانند، گفت: این قرنطینه ممکن است بعضا اختلافاتی را در بین اعضای خانواده ایجاد کند و اینجاست که روانشاسان و مشاوران خانواده می توانند به یاری خانواده ها بشتابند.
فردوسی در خصوص نحوه کمک روانشاسان به خانواده ها برای استفاده از خدمات روانشناسی و اینکه به چه شکلی روانشناسان می توانند به جامعه کمک کنند، گفت: یکی از راه ها را ارائه مطالب مفید از طریق رسانه ها و شبکه های نوین ارتباطی عنوان کرد و افزود: روانشناسان می توانند از این طریق اطلاعات خود را به خانواده ها منتقل کنند.

این روانشناس در ادامه با تاکید بر اینکه، مشاوران سلامت روح و روان باید از طریق سازمان نظام روانشناسی به یاری خانواده ها بشتابند و به آنها مشاوره دهند، افزود: برای جلوگیری از مراجعات حضوری سازمان نظام روانشناسی و سازمان بهزیستی می توانند مشاوره های رایگان تلفنی را برای مردم برقرار کنند.
پیش از این محمد حاتمی رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره در نامه ای به سعید نمکی وزیر بهداشت از آمادگی این سازمان با بیش از ۳۰ هزار عضو رسمی دکتری و کارشناسی ارشد برای همکاری با ستاد مقابله با کرونا به منظور تدوین بسته‌های آموزشی مقابله با استرس و اضطراب، شیوه‌های آرام سازی روانی و سایر مداخلات روانشناختی جهت عادی‌سازی شرایط موجود با همکاری شبکه های تلوزیونی و رادیویی خبر داده بود.
فردوسی ادامه داد: در این صورت افرادی که به صورت اوژانسی با بحران روحی روانی مواجه شده اند می توانند به سهولت با روانشناسان ارتباط گیرند.
وی در ادامه با بیان اینکه، چند روز پیش از سازمان نظام روانشناسی پیامکی مبنی بر اینکه عده ای تحت عنوان نام این سازمان طرح مشاوره رایگان راه اندازی کرده اند، هشدار داد که ممکن است برخی از این اوضاع به اسم سازمان نظام روانشناسی و انجمن روانشناسی بخواهند سوء استفاده کنند و سایت های جعلی تحت عنوان مشاوره رایگان راه اندازی کنند که خانواده ها باید مراقب این سایت های جعلی باشند.
گزارش از یوسف درویشی