یک روانشناس میگوید: «اگر روابط یک جوان در گروه همسالان را بررسی کنیم میبینیم زیر ۵ جلسه قرار باید پیشنهاد سکس را پاسخ بدهد. یعنی وقتی یک نوجوان وارد رابطه میشود اولین چیزی که باید در یک رابطه عاطفی با جنس مخالف یا حتی در یک دوستی ساده مشخص کند این است که زیر ۵ جلسه باید نسبت خود را با با سکس مشخص کند. یکی از چالشهای او این است که اگر نمیخواهد سکس داشته باشد چطور میتواند دوستی را ادامه دهد.»
در جامعه ایران در حوزه رابطه جنسی چه خبر است؟ چه اتفاقاتی در حال وقوع است و ما چقدر از ناهنجاری های موجود خبر داریم؟ تصمیمات و برنامههای مسئولان چه میزان درست و کارشناسی و برگرفته از واقعیات جامعه است؟ پدران و مادران از چم و خم رابطه نوجوانان و جوانان خود چقدر با خبرند؟ در گفتگو با مهدی مسلمی فر، سکس تراپیست و روانشناس به مهمترین مشکلات مبتلا به ایران در حوزه سلامت جنسی پرداختهایم؛ نظرات این روانشناس را در ادامه بخوانید.
در حال حاضر در حوزه سلامت جنسی چند اتفاق و چالش مهم در حال وقوع است که علنا و عینا با آن مواجه ایم و بعد از ۴۰ سال هنوز جامعه جدید ایرانى در مورد آنها به یک ساختار مشخص و جمع بندی درست نرسیده و بسیارى از ما هنوز هم تکلیفمان را با آنها مشخص نکرده ایم.
اولا جدا از بلوغ زودرس، شاهد کاهش شدید سن آغاز رابطه جنسی در کشور هستیم. این پدیده مشهود، آینده جنسیِ جمعیت و جامعه شناسىِ جنسى کشور را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد و به تغییر مقیاس عرفى هنجارهاى جنسى خواهد انجامید. نسل جدید در سن پایینتر و بسیار راحتتر، سریعتر و با اطلاعات دقیقتر و بیشتر که البته فعلا هنوز هم با پنهان کارى همراه است، وارد رابطه جنسی میشوند.
این در حالی است که اغلب پدر مادرها از این مساله بیاطلاع هستند و بسیاری از مراجعان ما میگویند که والدینشان هیچ اطلاعی از روابط جنسی آنها ندارند که حاکى از شکاف فرهنگى و اعتقادى شدیدی است که بین نسل دهه ۷۰ و ۸۰ با دهه ۶۰ و ٥٠ وجود دارد. در واقع باورها و ارزشهای نسل قبل عرفا هنوز هم این اجازه را به دهه هفتادیها نمیدهد که مسائل را با خانواده خودشان به راحتی در میان بگذارند، که افزایش آمار تعداد جراحى هاى ترمیمى دختران گواه آن است.
همچنین در حال حاضر با تغییر ادبیات نسل جدید مواجه ایم. ادبیات جنسی، شوخیهای جنسی، فضاهای حسی جنسی و مسافرتهای گروهی مسائلی است که فرهنگ نسل جدید را متحول کرده و نسل قدیم سعی میکند با اغماض و چشم پوشی خودش را به راه دیگرى بزند تا شاهد مسائلی نباشد که نمیتواند برای آن راهکاری پیدا کند!
اگر روابط یک جوان در گروه همسالان را بررسی کنیم میبینیم که زیر ۵ جلسه بعد از اولین قرار باید به پیشنهاد سکس پاسخ مثبت یا منفى بدهد و نسبت خود را به سرعت با مسأله سکس مشخص کند و حتى در یک دوستى و ارتباط نوپا و ساده به این چالش میرسد که اگر نمیخواهد سکس داشته باشد یا هنجارها و مطالبات جنسى جدید را بپذیرد، چطور میتواند به رابطه دوستی خود ادامه دهد...؟
عمر کوتاه روابط
یکی دیگر از مسائل مهم در حوزه روابط جنسیِ جدید، تغییراتی است که در شکلِ تداوم و پایداری روابط دیده میشود. ما الان جدا از بحث ازدواج، حتی در رابطه دوستی که مثلا ۲ -٣سال، (آنهم حتی با وجود توافق و پذیرش سطح رابطه رابطه جنسی میان دو نفر)، پایدار و ماندگار باشد دچار چالش هستیم. نسل جدیدِ ما هر چقدر که در جذب طرف مقابل، آراستگی و آراسته سازى، و ایجاد جذابیت هاى فیزیکی نظیر اهمیت به بدنسازی و جراحى هاى مختلف زیبایى ماهر شدند، به شدت در نگه داری رابطههایشان ناموفق و عقیم و ناکارآمد هستند.
تعداد بالای جراحیهای ترمیمی و کورتاژهاى ناشى از حاملگى هاى ناخواسته، نشان از بارداریهایی است که در روابط کوتاه مدت، بلاتکلیف و بدون تعهد و توافق طرفینى، اتفاق میافتد. چیزى که جزء پیش شرط هاى یک ارتباط رضایت بخش و پیشرفت کننده است.
بنده به جرأت میتوانم بگویم که بى اعتمادى و ناامیدی از تعهد در روابط عاطفی بلند مدت مشخصه بارز روابط امروزی است و شیوه تداوم رابطه عاطفی مهمترین مهارتى است که نسل جدید به آموزش آن نیازمند است.
از طرفی تعداد مردان آماده رابطه نسبت به زنان کاهش یافته است. مثلا وقتی این نسبت ۷ به ۱ میشود، مردی که میخواهد تعهد بدهد یا وارد رابطه بلند مدت شود، به دلیل اینکه حق انتخاب زیادی دارد و تعداد کسانی که میتوانند با همین آقا وارد رابطه جنسی زودهنگام یا روابط عاطفیِ کم توقعتر و کم تعهدتر بشوند زیاد است، مسئولیت پذیری اش کاهش پیدا میکند و خیلى هم به جایى بر نمیخورد، چون نسبت عرضه و تقاضا به هم خورده و میتواند به راحتى با انتخاب هاى کم هزینهتر در دسترس، جایگزین شود.
مهدى مسلمى فر، زوج درمانگر، مشاور ازدواج و رواندرمانگر اختلالات جنسى در ادامه افزود: نه تنها شرایط اقتصادی، امر ازدواج را بسیار دشوار کرده، بلکه وقتی فرد میبیند در دوستان و اطرافیان خود، انواع رابطهها به سرعت شکل میگیرند و قطع میشوند، میروند و میآیند، نوعی هراس از برقرای رابطه پیدا میکنند چه رسد به انعقاد قرارداد مادام العمر و همه جانبهاى مثل ازدواج که هنوز هم با وجود همه آموزشها و هشدارهاى کارشناسان مثل یک هندوانه دربسته با آن برخورد میشود.
باید بپذیریم که در واقعیت، پدیده روابط خارج زناشویی، پیمان شکنی و گسترش روابط کوتاه مدت مبتنى بر رابطه جنسى و تجربه گرایى، نسل به نسل در حال افزایش است و تمایل به عبور از مهارهاى افراطى و اجتماعى گذشته، نسل قدیم را که کمتر چنین مسائلی را میپذیرفت، در برابر نسل جدیدى قرار میدهد که خیلى راحتتر میپذیرد میتواند بگوید «یک رابطه بود! یک قرارداد! روزى شروع شد و حالا نیز به پایان رسیده است!»
بیماریهای مقاربتی
مهدى مسلمى فر روانشناس و سکس تراپ همچنین یکی از مشکلات جدی کشور را در حوزه مسائل جنسی، بیماریهای مقاربتی دانست و گفت: بیماری hpv به شدت در حال شیوع یافتن است. مخصوصا در نسلی که به راحتى ازدواج نمیکند، در کوچه و ماشین میتواند سکس کند و هیجان مدارتر و تجربه گراتر است. جوانى که در سرخوشىها و سرمستى هاى لحظات مختلف سفرهاى گروهى اش خلاف عرف گروه همسالان اش نیست اگر که رابطه جنسی برقرار میکند.
این موضوع وقتی نگران کنندهتر میشود که فرد حتی نمیداند این رفتار میتواند عامل بیماری زا باشد. خیلیها نمیدانند hpv از راه بزاق دهن منتقل میشود. موج بسیار چشمگیری از این بیماری را در سالهای های آینده مشاهده خواهیم کرد.
چرا با بحرانی به نام HPV روبرو هستیم؟
یکی از مشکلات جدی کشور در حوزه مسائل جنسی، بیماریهای مقاربتی است. ممکن است یک نوجوان یا جوان جراحی ترمیمی انجام دهد و بگوید «اختیار بدنم را دارم»، اما همیشه مساله به همین سادگی نیست که با یک عمل جراحى همه چیز در ظاهر حل شود. رابطههای جنسی متعدد به راحتى از طریق دهان و تماس پوستى مرطوب میتواند دیگرى را به بیمارى دچار کرده یا بیمارى نهفته جنسى و نقص ایمنى نظیر همین hpv را در خود فرد یا شریک جنسى فعال کند. به سادگى انتقال ویروس آنفولانزا!.
من به نوبه خودم هشدار میدهم که این بیماری به شدت در حال شیوع یافتن است، چرا که علائم آن نسبت به ایدز بسیار کمتر مشخص است و میتواند دوره نهفتگى پیدا کند. باید تآکید کنم که برخلاف ایدز که فقط از راه خون و رابطه جنسی و... بیمارى منتقل میشود، بیماری اچ پی وی از راه بزاق دهان (سکس دهانی، سکس اینال یا مقعدی و...) نیز به راحتی میتواند انتقال پیدا کند.
در اینجاست که چون شناخت وجود ندارد بیدقتیهایی صورت میگیرد. این در حالی است که مراکز مشاوره ازدواج، بیماریهای جنسی و حتی مهارتهای جنسی را آموزش نمیدهند. تنها آموزشی که در حوزه سلامت جنسی میدهند عدم بارداری است. یعنی تنها آموزشی که ما میدهیم کاری نکردن است! ولی در مورد اینکه زوجها چه کار کنند اطلاعاتی نمیدهیم.
حالا همین بحران را در روابط سن پایین بررسی کنیم. نسلی که ازدواج نمیکنند، در کوچه و ماشین سکس میکنند، در یک لحظه و یک غافل گیری یا در لحظات سفر که فضا هیجانی است رابطه جنسی برقرا میکنند. در این سن به دلیل شرایط بلوغ به راحتی تکانههای جنسی و غرایز میتواند به رفتار تبدیل شود، حتی رفتاری که خودش هم نمیخواهد.
این موضوع وقتی نگران کنندهتر میشود که فرد حتی نمیداند این رفتار میتواند عامل بیماری زا باشد. خیلیها نمیدانند hpv از راه بزاق دهن منتقل میشود؛ یک لیوان مشترک یا یک بوسه. این بیماری اثراتش را در عضو جنسی فرد میگذارد و به راحتی به دیگران منتقل میشود. حالا دیگر نوجوان نمیتواند بگوید من مال خودم هستم و ترمیمش میکنم.
موج بسیار چشمگیری از این بیماری را در سالهای های آینده مشاهده خواهیم کرد؛ درست مثل ایدز و هومو سکچوالیسم که اول انکار کردیم، اما الان مجبوریم برای این مسائل انجمن بزنیم و همایش برگزار کنیم.
رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران در مصاحبهای گفت روزی ۹۷ درصد مبتلایان ایدز در ایران مردان بودند و ۳ درصد زنان، اما الان آمار زنان مبتلا به ایدز ۱۰ برابر شده است.
این آمار نشان میدهد که زنان در حوزه مسائل جنسی جسارت بیشتری پیدا کردهاند و بیشتر وارد عمل، رفتار و کنشهای جنسی شدهاند. آنها از سطح رابطه تلفنی، عشق ورزی، سداکشن یا اغواگری به رفتار جنسی گرایش پیدا کرده اند.
رکن معنویت، احساس و تعهد در روابط امروزی دچار چالش شده است و انگار ما مجبور شدیم به نان جوی از سفره سلامت جنسی قناعت کنیم و به افراد توصیه کنیم حداقل سلامتتان را چک کنید، حداقل با هرکسی نباشد، حداقل اگر میخواهید رابطه جنسی داشته باشد با کسی باشد که برای شما امنیت ایجاد کند که بعد از رابطه جنسی در دل خود از هزار جهت متضرر نباشید.
متاسفانه در نسل امروز، کیفیت رابطه جنسی بیشتر معطوف به ارضای غریزه است تا احساسات بلند مدت. الان روابط بیشتر مبتنی است بر هوس، سرگرمی و تجربه. علت این مساله فشارهای روانی بسیار زیادی است که چه از لحاظ مسائل مالی و چه از لحاظ امنیت به جوان ما میآید. هیچ جوانی دوست ندارد در یکی فضای ناامن، ناشناخته، بیمارگونه و بی دوام نیازهایش را ارضا کند.
نتیجه چنین روابطی همین آمارهایی است که در خصوص بیماریهای مراقبتی، بارداریهای ناخواسته، مشکلات روانی جوانان و... وجود دارد.
ما باید راهکاری برای جلوگیری از فروپاشی و این همه بی سامانی در روابط جوانان پیدا کنیم. باید اجازه دهیم دختر و پسر در یک فضای سامانمند که لازم نباشد برای باهم بودن به خانواده دروغ بگویند و پنهان کاری بکنند باهم در ارتباط باشند.
نسل جدید نسل جسورتر و شفاف ترى است و من به آن خوشبینم، چرا که تکلیف اش نسبت به نسل هاى گذشته ایران بیشتر با خودش روشن است و بى نقابتر عمل میکند، اما به دلیل شرایطى که در آن زیست میکند بسیار بیشتر از گذشته در معرض آسیب هاى اجتماعى قراردارد و همه نکاتى که ذکر شد به جهت پیشگیرى و توجه به هشدارهایى است که اگر جدى گرفته نشود، گریبان نوپایش را محکمتر از پیش خواهد فشرد.