تاریخ انتشار
شنبه ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱۷:۲۵
کد مطلب : ۴۵۱۶۰۶
کبنانیوز در گفت‌وگو با حمداله اکوانی دانشیار دانشگاه یاسوج و رئیس بنیاد نخبگان کهگیلویه و بویراحمد بررسی کرد
منافع برخی در عدم آگاهی‌رسانی و نظارت خبرنگاران بر محیط است / خبرنگاران سیاسی‌شدن فرهنگ عشیره‌ای را فریاد بزنند / شهرت‌محوری و نبود اخبار سیاستی؛ دو ضعف بزرگ رسانه‌های کهگیلویه و بویراحمد
۵
کبنا ؛
در 17 مرداد به عنوان روز خبرنگار و روزهای پس از آن، موضوع خبرنگاری و مشکلات آن برای مدت محدودی هم که شده مورد بحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. رسالت خبرنگار، وظایف او و میزان پایبندی‌اش به اصول حرفه‌ای از موضوعاتی اساسی است که به چنین مناسبتی می‌توان حول آن گفت‌وگو کرد. حمداله اکوانی دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج که علاوه بر سابقه فعالیت در حوزه خبر، دروسی همچون ارتباطات و سیاست و جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی را نیز تدریس می‌کند با حضور در دفتر کبنا نیوز از وضعیت رسانه‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد گفت. مشروح این گفت‌وگو در زیر از نظر مخاطبان می‌گذرد.
کبنا نیوز: وضعیت خبرنگاری در کهگیلویه و بویراحمد را به طور کلی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اکوانی: از نظر کمی و کیفی خبرنگاری و کلاً فعالیت‌های رسانه‌ای در استان ما رشد بسیار خوبی داشته است. در حقیقت یکی از شاخص‌های توسعه در کهگیلویه و بویراحمد در نسبت با سایر شاخص‌های توسعه، همین رشد کمی و کیفی رسانه‌ها است. امروز کمتر جایی از استان را می‌توان مثال زد که خبرنگار نداشته باشیم. .
همینطور در اصول حرفه‌ای خبرنگاری مثل سوژه‌یابی، زاویه نگاه به سوژه و کلاً تنظیم حرفه‌ای خبر، توجه به سبک خبر، تنظیم حرفه‌ای لید، تیتر و ... استانداردهای حرفه‌ای خوب رعایت می‌شوند.
در حقیقت توسعه رسانه ها یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در استان ما هست.
البته برخی مشکلات هم معمول است؛ عمده خبرها شهرت‌محور هستند و این ضعف بزرگی است. یا اینکه توجه کمتری به خبرهای سیاستی می‌شود. این نوع خبرها کمک زیادی می‌توانند در سیاست‌گذاری داشته باشند. اما متأسفانه توجه کمی به این نوع خبرها می‌شود.
کبنا نیوز: از نظر شما خبرنگاران کهگیلویه و بویراحمدی در ایفای رسالت خبرنگاری در چه وضعیتی قرار دارند؟
اکوانی: خبرنگاران چهار رسالت دارند؛ اطلاع‌رسانی، آموزش، آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط. یعنی هر خبر، باید یک یا چند مورد از این چهار رسالت را داشته باشد. به نظر من خبرنگاران این استان از نظر دو شاخص اول، نمره قابل قبولی می‌گیرند. اما در دو شاخص آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط با استانداردهای خبررسانی فاصله زیادی دارند. منظور از این دو آن است که خبرنگاران بتوانند به گونه‌ای خبررسانی کنند که مصالح و منافع عمومی تأمین شود و در پی آن بتوانند به تحقق مواردی مثل توسعه شفافیت، رفع تبعیض، عدالت اجتماعی، ایجاد فرصت های برابر برای آحاد مردم کمک کنند. در این زمینه‌ها رسانه‌های استان نیاز به کار زیادی دارند. تعداد رسانه‌هایی که این دو وظیفه را انجام می‌دهند انگشت‌شمارند.
کبنا نیوز: دلیل آن چه می‌تواند باشد؟
اکوانی: قبل از هر چیزی باید به مخاطبان نگاه کرد. در دنیای امروز مخاطبان فعال هستند و به رسانه‌های متنوع دسترسی دارند. سواد رسانه‌ای بالاتری دارند. انتظار متفاوت و پایگاه اجتماعی متفاوتی دارند. بنابراین مخاطبان توانایی خوانش متفاوت از پیام‌های رسانه‌ها دارند. این موضوع باعث شده است که دیگر مثل گذشته پیام فقط توسط رسانه‌ها و خبرنگاران تولید نشود. معنای پیام با مشارکت دریافت کنندگان محقق می‌شود. معنای مد نظر خبرنگاران نه تنها معنای نهایی نیست بلکه برعکس، معنایی که متفاوت از نظر خبرنگاران است توسط خوانندگان تولید و منتشر می‌شود. بنابراین خبرنگاران باید ابعاد مختلف هر خبر و موضوع را به طور کامل واکاوی کنند.
دوم، مقاومت گروه‌ها و اشخاص ذی‌نفوذ، ذی‌نفع یا همان افراد صاحب قدرت است. برخی منافعشان در این است که خبرنگاران آگاهی‌بخشی و نظارت نکنند. بنابراین سنگ‌اندازی می‌کنند و به طرق مختلف فشار می‌آورند. اگر در این موارد، خبرنگاران حمایت نشوند کم می‌آورند. لذا خبرنگاران باید به عنوان چشمان بینا و گوش‌های شنوای نظام خبری حمایت شوند. مخصوصاً از طریق نهادهای نظارتی و قضایی مورد حمایت قرار گیرند و تنها گذاشته نشوند.
نهادهای نظارتی و تصمیم گیرندگان باید تذکرهای خبرنگاران برای نظارت حمایت کنند. چون کمک به آنها در راستای اهداف عالی نظام و ارزش های انقلاب اسلامی است. خبرنگاران که در حقیقت رکن اول هشدارهای بلادرنگ هستند را باید جدی گرفت. یکی از ورودی های اصلی اطلاعات برای بررسی و سیاست گذاری یا اصلاح مسیرها همین تولیدات فکری خبرنگاران هست.
سوم بحث استقلال اقتصادی رسانه‌ها است. اساساً اگر یک رسانه یا خبرنگار استقلال نسبی اقتصادی نداشته باشد، خیلی سخت است که انتظار آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط از او داشت. در فقدان استقلال اقتصادی است که رسانه‌ها وابسته می‌شوند و صدای انتقادی و صدای جامعه دیگر از آنها شنیده نمی‌شود.
کبنا نیوز: فکر می‌کنید مواردی که در استان کهگیلویه و بویراحمد باعث نارضایتی مردم شده و خبرنگاران باید به آنها بپردازند، چیست؟
اکوانی: به نظر من سیاسی شدن فرهنگ عشیره‌ای موضوع مهمی است. در چند سال اخیر فرهنگ عشیره‌ای به ابزار بسیج سیاسی و بعد از آن هم ابزار توزیع منابع و مناصب شده است.
فرهنگ عشیره‌ای یکی از سرمایه‌های بزرگ استان ماست. این فرهنگ زندگی اجتماعی ما را سامان می‌دهد. احترام به بزرگترها، همدلی، نوعدوستی، کمک به یکدیگر و ... ارزش‌هایی هستند در فرهنگ عشیره‌ای وجود دارد اما وقتی این ارزش‌ها وارد عرصه سیاست شوند، کاربرد آنها تغییر کرده و در پی آن باعث تولید منازعه و ایجاد دوقطبی در جامعه می‌شود. مثلا سیاسی کردن ساختار اجتماعی طایفه ای در انتخابات شکاف ایجاد می‌کند. لحاظ وابستگی طایفه ای در مناصب سیاسی باعث بی توجهی به اصل شایسته گزینی می‌شوند. خویشاوندگرایی در توزیع امکانات تبعیض را در پی دارد. اینها با ارزش ها و شعارهای انقلاب اسلامی در تضاد هست.
بنابراین یکی از رسالت‌های خبرنگاری در این استان به نظر من آگاهی‌بخشی در این زمینه است. همین نظارت و شفاف‌سازی در مورد مصادیق سوءاستفاده از فرهنگ عشیره‌ای در امور اداری، اجرایی و سیاسی بسیار مهم است.
خبرنگار می‌تواند با اطلاع‌رسانی مناسب، مردم و مسئولان را آگاه کند که ورود به چرخه سیاسی‌شدنِ فرهنگ عشیره‌ای، آسیب‌های درازمدتی برای همه در پی دارد و هیچکس هم از آسیب‌های آن مصون نیست.
کبنا نیوز: وضعیت خبرنگاری در کهگیلویه و بویراحمد را به طور کلی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اکوانی: از نظر کمی و کیفی خبرنگاری و کلاً فعالیت‌های رسانه‌ای در استان ما رشد بسیار خوبی داشته است. در حقیقت یکی از شاخص‌های توسعه در کهگیلویه و بویراحمد در نسبت با سایر شاخص‌های توسعه، همین رشد کمی و کیفی رسانه‌ها است. امروز کمتر جایی از استان را می‌توان مثال زد که خبرنگار نداشته باشیم. .
همینطور در اصول حرفه‌ای خبرنگاری مثل سوژه‌یابی، زاویه نگاه به سوژه و کلاً تنظیم حرفه‌ای خبر، توجه به سبک خبر، تنظیم حرفه‌ای لید، تیتر و ... استانداردهای حرفه‌ای خوب رعایت می‌شوند.
در حقیقت توسعه رسانه ها یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در استان ما هست.
البته برخی مشکلات هم معمول است؛ عمده خبرها شهرت‌محور هستند و این ضعف بزرگی است. یا اینکه توجه کمتری به خبرهای سیاستی می‌شود. این نوع خبرها کمک زیادی می‌توانند در سیاست‌گذاری داشته باشند. اما متأسفانه توجه کمی به این نوع خبرها می‌شود.
کبنا نیوز: از نظر شما خبرنگاران کهگیلویه و بویراحمدی در ایفای رسالت خبرنگاری در چه وضعیتی قرار دارند؟
اکوانی: خبرنگاران چهار رسالت دارند؛ اطلاع‌رسانی، آموزش، آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط. یعنی هر خبر، باید یک یا چند مورد از این چهار رسالت را داشته باشد. به نظر من خبرنگاران این استان از نظر دو شاخص اول، نمره قابل قبولی می‌گیرند. اما در دو شاخص آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط با استانداردهای خبررسانی فاصله زیادی دارند. منظور از این دو آن است که خبرنگاران بتوانند به گونه‌ای خبررسانی کنند که مصالح و منافع عمومی تأمین شود و در پی آن بتوانند به تحقق مواردی مثل توسعه شفافیت، رفع تبعیض، عدالت اجتماعی، ایجاد فرصت های برابر برای آحاد مردم کمک کنند. در این زمینه‌ها رسانه‌های استان نیاز به کار زیادی دارند. تعداد رسانه‌هایی که این دو وظیفه را انجام می‌دهند انگشت‌شمارند.
کبنا نیوز: دلیل آن چه می‌تواند باشد؟
اکوانی: قبل از هر چیزی باید به مخاطبان نگاه کرد. در دنیای امروز مخاطبان فعال هستند و به رسانه‌های متنوع دسترسی دارند. سواد رسانه‌ای بالاتری دارند. انتظار متفاوت و پایگاه اجتماعی متفاوتی دارند. بنابراین مخاطبان توانایی خوانش متفاوت از پیام‌های رسانه‌ها دارند. این موضوع باعث شده است که دیگر مثل گذشته پیام فقط توسط رسانه‌ها و خبرنگاران تولید نشود. معنای پیام با مشارکت دریافت کنندگان محقق می‌شود. معنای مد نظر خبرنگاران نه تنها معنای نهایی نیست بلکه برعکس، معنایی که متفاوت از نظر خبرنگاران است توسط خوانندگان تولید و منتشر می‌شود. بنابراین خبرنگاران باید ابعاد مختلف هر خبر و موضوع را به طور کامل واکاوی کنند.
دوم، مقاومت گروه‌ها و اشخاص ذی‌نفوذ، ذی‌نفع یا همان افراد صاحب قدرت است. برخی منافعشان در این است که خبرنگاران آگاهی‌بخشی و نظارت نکنند. بنابراین سنگ‌اندازی می‌کنند و به طرق مختلف فشار می‌آورند. اگر در این موارد، خبرنگاران حمایت نشوند کم می‌آورند. لذا خبرنگاران باید به عنوان چشمان بینا و گوش‌های شنوای نظام خبری حمایت شوند. مخصوصاً از طریق نهادهای نظارتی و قضایی مورد حمایت قرار گیرند و تنها گذاشته نشوند.
نهادهای نظارتی و تصمیم گیرندگان باید تذکرهای خبرنگاران برای نظارت حمایت کنند. چون کمک به آنها در راستای اهداف عالی نظام و ارزش های انقلاب اسلامی است. خبرنگاران که در حقیقت رکن اول هشدارهای بلادرنگ هستند را باید جدی گرفت. یکی از ورودی های اصلی اطلاعات برای بررسی و سیاست گذاری یا اصلاح مسیرها همین تولیدات فکری خبرنگاران هست.
سوم بحث استقلال اقتصادی رسانه‌ها است. اساساً اگر یک رسانه یا خبرنگار استقلال نسبی اقتصادی نداشته باشد، خیلی سخت است که انتظار آگاهی‌بخشی و نظارت بر محیط از او داشت. در فقدان استقلال اقتصادی است که رسانه‌ها وابسته می‌شوند و صدای انتقادی و صدای جامعه دیگر از آنها شنیده نمی‌شود.
کبنا نیوز: فکر می‌کنید مواردی که در استان کهگیلویه و بویراحمد باعث نارضایتی مردم شده و خبرنگاران باید به آنها بپردازند، چیست؟
اکوانی: به نظر من سیاسی شدن فرهنگ عشیره‌ای موضوع مهمی است. در چند سال اخیر فرهنگ عشیره‌ای به ابزار بسیج سیاسی و بعد از آن هم ابزار توزیع منابع و مناصب شده است.
فرهنگ عشیره‌ای یکی از سرمایه‌های بزرگ استان ماست. این فرهنگ زندگی اجتماعی ما را سامان می‌دهد. احترام به بزرگترها، همدلی، نوعدوستی، کمک به یکدیگر و ... ارزش‌هایی هستند در فرهنگ عشیره‌ای وجود دارد اما وقتی این ارزش‌ها وارد عرصه سیاست شوند، کاربرد آنها تغییر کرده و در پی آن باعث تولید منازعه و ایجاد دوقطبی در جامعه می‌شود. مثلا سیاسی کردن ساختار اجتماعی طایفه ای در انتخابات شکاف ایجاد می‌کند. لحاظ وابستگی طایفه ای در مناصب سیاسی باعث بی توجهی به اصل شایسته گزینی می‌شوند. خویشاوندگرایی در توزیع امکانات تبعیض را در پی دارد. اینها با ارزش ها و شعارهای انقلاب اسلامی در تضاد هست.
بنابراین یکی از رسالت‌های خبرنگاری در این استان به نظر من آگاهی‌بخشی در این زمینه است. همین نظارت و شفاف‌سازی در مورد مصادیق سوءاستفاده از فرهنگ عشیره‌ای در امور اداری، اجرایی و سیاسی بسیار مهم است.
خبرنگار می‌تواند با اطلاع‌رسانی مناسب، مردم و مسئولان را آگاه کند که ورود به چرخه سیاسی‌شدنِ فرهنگ عشیره‌ای، آسیب‌های درازمدتی برای همه در پی دارد و هیچکس هم از آسیب‌های آن مصون نیست.
