سیدمحمد قاضی نیا، مدرس دانشگاه، مشاور و طراح شبکه های کامپیوتری، طرح های فناوری، منتقد و فعال در شهرستان گچساران است. با او در خصوص «شیوع کرونا و دولت الکترونیک» در استان کهگیلویه و بویراحمد گفت و گو کردیم، که در ادامه از نگاه مخاطبان می گذرد؛
به گزارش کبنانیوز؛ با وجود اینکه کرونا فرصتی ایجاد کرد تا تسریع در روند اجرای دولت الکترونیک صورت بگیرد، با این حال به نظر می آید در استان کهگیلویه و بویراحمد این روند لنگان لنگان و گاهی با اجبار صورت می گیرد، دو فاکتور ضعف همکاری نهادها و سازمان‌ها در بارگذاری اطلاعات و ضعف خواست و پیگیری مردم و عزم دولت از جمله مواردی است که می توان در مورد عدم اجرای دولت الکترونیک به آن اشاره کرد. آقای قاضی نیا در این خصوص به «گریزان بودن مدیران از حوزه فناوری و عدم علاقه به این شکل مدیریت اطلاعات» اشاره می کند.
*شیوع کرونا چقدر به تسریع در اجرای دولت الکترونیک در استان کمک کرده است؟
در دهه ۸۰ موضوع دولت الکترونیک اجرایی شد و تا اواخر دهه، کمتر از ۱۰ درصد خدمات دولتی به صورت الکترونیک ارائه می‌شد. در دهه ۹۰ نیز این روند با انتقاداتی روبرو شد ولی تا سال ۹۸ بیش از ۵۰ درصد خدمات دولت به صورت الکترونیک در کشور ارائه شد، اما در استان کهگیلویه و بویراحمد به دلایل متعدد مثل محرومیت بوده و وجود تعداد کم مدیران با نگاه نوآورانه و مسلط بر فناوری موجب شده تراز استفاده از خدمات دولتی به نسبت تراز کل کشور کمتر باشد.
شرایط کرونایی شوکی به جامعه وارد کرد که عدم سرعت بخشی در ایجاد ساختارهای دولت الکترونیک طی سالهای گذشته را جبران کند و پیش بینی می‌شود که طی چند سال آینده خدمات دولت تا بیش از ۹۰ درصد به صورت الکترونیکی ارائه شوند.

*آیا با ایجاد دولت الکترونیک از تعداد کارمندان کاسته خواهد شد و ممکن هست که برخی از کارمندان از کار بیکار شوند؟
همانطوری که حضور فناوری در زندگی بشریت موجبات برخی تغییرات همچون ارتباطات راه دور، سفارشات و خریدهای راه دور و دیگر موارد را ایجاد کرد بطوریکه اصل زندگی حذف نشد، بلکه نگرش‌ها و نوع زندگی‌ها با فناوری آجین شد، حضور فناوری در شغل‌ها به صورت کلی نیز موجبات حذف شغل‌ها نمی‌شود، بلکه شغل‌ها را تخصصی‌تر می‌کند.

*آیا می‌توانستیم از ظرفیت کرونا استفاده کنیم و مثلاً بانک‌های استان را الکترونیک کنیم؟
هم اکنون برخی بانک‌ها از حداکثر ظرفیت خود در ارائه خدمات به صورت الکترونیک استفاده می‌کنند. اما در بانک‌ها به دلیل داشتن پتانسیل‌های قابل توجه در بخش نیروهای فناوری و شرکت‌های پشتیبان می‌تواند با شتاب بیشتری بسیاری از خدمات بانکی را در بستر الکترونیک فراهم کند تا رفت و آمدهای مردمی روز به روز کمتر و کمتر شود. بانک‌های استان کهگیلویه و بویر احمد با توجه به سامانه جامع می‌توانند خدمات ارائه دهند. اما برخی موارد که به شکل حضوری باید خدمات ارائه شوند را می‌تواند به شکلی مدیریت کند که ترافیک حضور یکجا نباشد یا در یک زمان ترافیک نشود. در زمان تعطیلی بانک‌ها می‌توانند از کشیک استفاده کنند و برنامه‌های مختلف حضور و مسائل بانکی را از طریق سایت‌ها و سامانه‌های محلی به سمع و نظر مردم برسانند.
اشکالی که در این روزها شاهد آن در استان هستیم، بعد از تعطیلی بانک‌ها توسط ستاد کرونا اطلاعاتی که راهنمایی برای رفع درخواست و نیازها و خدمات مردم را مهیا کند به صورت مشخص در سایت‌ها و رسانه‌ها که می‌توانست حتی صدا و سیمای استان باشد، ارائه نشد.

*در کل یک ناهماهنگی و شتابزدگی در خود ستاد کرونا احساس می شود و همین زمینه های عدم هماهنگی با رسانه ها را هم ایجاد می کند.
تبلیغات، فرهنگ سازی و آموزش مواردیست که همراه ارائه خدمات باید در جامعه نهادینه شود. چراکه ممکن است بانکی خدماتی را به طور کاملاً الکترونیکی ارائه دهد. اما مردم یا اطلاع نداشته باشند یا به دلیل عدم فرهنگ سازی و آموزش‌های لازم، مردم به حضور در بانک بیشتر عادت کرده و ترجیح دهند.
بنابراین بانک‌ها باید برنامه‌هایی به صورت محلی در استان برای رفع نیازها و درخواست‌های مردم ارائه دهند.
 
*الکترونیک کردن رفت و آمد افراد به ادارات را کمتر می‌کند؟
یکی از اهداف الکترونیک شدن در ارائه خدمات این هست که مراجعات حضوری به حداقل برسد و صف‌های انتظار مردم در نهادها و ارائه کنندگان خدمات کاهش یافته و هزینه‌های رفت و آمد، ترافیک و مسائلی همچون انتشار بیشتر ویروس کاهش و به حداقل برسد.

*چه موانعی در مسیر دولت الکترونیک در استان وجود داره؟
مهم‌ترین مانع در سرعت بخشی به توسعه دولت الکترونیک در استان نداشتن دانش و نگاه سیستمی مبتنی بر نوآوری و فناوری در برخی مدیران سطوح مختلف هست. دولت‌ها باید از همان ابتدا اولاً شاخص‌هایی را برای انتخاب مدیران مد نظر بگیرند و در ادامه برای توانمندسازی آنها دوره‌های کوتاه مدت متوالی برگزار کنند و روند کار و ارزشیابی آنها را بر اساس رویکرد نوآوری در سازمان مورد ارزیابی قرار دهند.
مانع دیگری که وجود دارد کمبود بودجه تخصیصی در برخی نهادها موجب می‌شود که روند الکترونیکی شدن نیز کندتر شود.

*الکترونیک کردن در کدام کشورها بطور کامل اجرا شده است؟
بررسی شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات کشورهای جهان، هر دو سال یک‌بار توسط سازمان ملل متحد منتشر می‌شود و براساس آخرین آماری که مربوط به سال ۲۰۱۸ می‌شود کشورمان در رتبه شاخص دولت الکترونیکی و ارائه آنلاین خدمات دولتی در رتبه ۸۶ از میان ۱۹۳ کشور جهان قرار دارد.
۱۰ کشور پیشگام در حوزه اجرای دولت الکترونیک و توسعه فناوری دانمارک، استرالیا، کره جنوبی، انگلیس، سوئد، فنلاند، سنگاپور، نیوزلند، فرانسه، ژاپن هستند.
در شرایط کرونایی در سال ۲۰۲۰ نه فقط ایران بلکه کلیه کشورها در ارائه خدمات به شکل الکترونیک تمایل به توسعه داشته‌اند.

*چطور طرح‌های اشتغال زایی می‌توانند به الکترونیک شدن و مجازی شدن بازار محلی کمک کنند؟ چرا هیچ عزمی وجود برای اینکه از این ظرفیت برای اشتغال زایی استفاده شود وجود ندارد؟
طرح‌های فناورانه می‌تواند در قالب مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش بنیان یا بازارچه‌های فناوری در هر شهر برای عده‌ای از جوانان شغل مهیا سازد و این مجموعه شرکت‌ها یا بازارچه‌های فناوری به ارتقاء دانش فناوری مدیران، مردم شهر و نهادها کمک شایانی می‌کنند.
از طرفی تولیدکنندگان محلی و افرادی که دارای کارگاه‌های خانگی هستند می‌توانند محصولات خود را از بستر فناوری عرضه کنند و از این طریق اشتغال رونق پیدا می‌کند.
البته لازمه این که طرح‌های اشتغال در بستر فناوری ارائه و موجبات توسعه دانش و فرهنگ ارائه و استفاده از حوزه الکترونیک فراهم شود باز همان نگاه سیستمی مبتنی بر فناوری مدیران را می‌طلبد که متاسفانه در برخی نهادها برخی مدیران از حوزه فناوری گریزان هستند و به همین دلیل عزمی برای اجرای طرح‌های اشتغال زا با کمترین نیاز به منابع وجود ندارد و از طرفی تبلیغات و آموزش‌های ناکافی و عدم رقابتی کردن بخش‌های خصوصی موجب شده فرهنگ استفاده از خدمات الکترونیک در مردم استان به نسبت تراز کشور کمتر باشد.

خبرنگار: سیده زهرا حسینی فر

کبنانیوز