کبنانیوز - سرعت‌گیرهای دردسرساز در کهگیلویه و بویراحمد

وضعیت سرعت گیرها و سرعت‌کاه‌های جاده‌ای در استان بررسی شد

سرعت‌گیرهای دردسرساز در کهگیلویه و بویراحمد

با مطالعه موارد بالا به‌راحتی می‌توان نتیجه گرفت که در استان کهگیلویه و بویراحمد نصب سرعتگیرها و سرعتکاه ها طبق استانداردهای کشوری وجهانی صورت نمی‌گیرد. نصب این ابزار نه تنها در بسیاری از اماکن و معابر ضرورت ندارد بلکه گاها باعث ایجاد مشکل برای شهروندان، ساکنین، شهرداری و همچنین سایر ارگانهای خدمت رسان می‌گردد.

متن ارسالی: یکی از عواملی که سلامت رانندگان را به خطر می‌اندازد و باعث وارد کردن هزینه‌های زیادی به اتومبیل‌ها می‌شود سرعت گیرها و سرعت‌کاه‌های جاده‌ای می‌باشند. در استان‌های مجاور مانند فارس، اصفهان، خوزستان، بوشهر و چهارمحال و بختیاری تعداد این عوامل تهدید کننده سلامت کم شده است و به جای آنها وسایل الکترونیکی نصب شده است. متاسفانه در استان کهگیلویه و بویراحمد نه تنها تعداد آنها کاهش نیافته است بلکه در مواردی به صورت چند لایه نصب شده‌اند و آسیب‌های جسمانی مانند کمر دردهای مزمن و سایر بیمارهای عضلانی –اسکلتی و آسیب‌های مغزی و ستون فقرات برای رانندگان ایجاد کرده است. لازم است که شورای ترافیک استان این موانع را یا استاندارد سازی بکند و یا کلاً در جاده‌های درون شهری و برون شهری استان جمع آوری نماید. چندی پیش معاون عمرانی استاندار جناب آقای مهندس فیلی در مصاحبه با جراید اعلام فرمودند که سرعتگیرهای موجود در استان غیر استاندارد می‌باشند که باعث خوشحالی مردم استان و کسانیکه دغدغه سلامت مردم رادارند شد. متاسفانه صحبت‌های اینچنینی فقط در حد مصاحبه می‌ماند و بر عکس در طی 3 ماه گذشته تعداد زیادی سرعتگیر غیر استاندارد بخصوص در شهر یاسوج نصب گردیده است. مردم استان و به‌ویژه رانندگان از سرعت گیرها و سرعتکاههای غیر استاندارد در سطح جاده‌ها و شهرهای استان رضایت ندارند و این موانع یا باید استاندارد شوند و یا برچیده شوند. برای روشن شدن منافع و مضرات موانع جاده‌ای توضیح آنها لازم است.
سرعت گیر (Speed Bump):Speed Reduction
ابزاری برای کنترل سرعت وسایل نقلیه است. طبق استانداردهای موجود ارتفاع بلندترین نقطه یک سرعت گیر باید 3 تا 4 اینچ (7 تا 10 سانتی متر)، حداکثر طول آن 1 فوت (30 سانتی متر) وعرض آن به اندازه عرض محل نصب باشد (تصویر شماره 1).
استفاده از سرعت گیر در اماکنی توصیه می‌شود که حداکثر سرعت وسایل نقلیه از 5 تا 10 مایل (15 کیلومتر) تجاوز نمی‌کند. پارکینگ‌ها یا مراکز خرید به عنوان بهترین اماکن برای نصب سرعت گیر می‌باشد. نصب این وسیله در اماکن و معابری که محل رفت و آمد عمومی هستند مناسب نیست و معمولاً باعث ایجاد مشکل برای وسایل نقلیه می‌شود.

تصویر شماره 1(سرعت گیر)
سرعتکاه (Speed Hump):
از این ابزار با نام سرعت گیر ملایم (Gentle Bump) نیز یاد می‌کنند. ارتفاع سرعتکاه 3 تا 4 اینچ (7 تا 10 سانتی متر)، عرض آن به اندازه عرض خیابان محل نصب و طولی بین 12 تا 14 فوت (3.5 تا 4.2 متر) دارد (تصویر شماره 2). طول سرعتکاه ممکن است به 22 فوت (6.7 متر) نیز برسد، در چنین مواقعی به آن Speed Table نیز میگویند. سرعتکاه تنها در زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ناکار آمدی و عملی نبودن ابزارهای دیگر کنترل سرعت مثل تابلوها و علایم مسجل شده باشد.
امروزه استفاده از سرعتکاه در مناطق و معابر مسکونی و همچنین مناطقی که مسیر اصلی اتوبوس، آمبولانس و اتومبیلهای اورژانسی دیگر نیستند متداول است که سرعت عبور از این موانع نباید از 10 تا 20 مایل (15 تا 30 کیلومتر) تجاوز کند. بر خلاف سرعتگیر، سرعتکاهها معمولاً به صورت سری چند تایی با فاصله معین در طول یک مسیر نصب می‌شوند تا سرعت وسایل نقلیه قبل و بعد از هر سرعتکاه کنترل شود.

تصویر شماره 2: سرعتکاه
وسعت کاربری
در مورد کاربرد این ابزار در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که نصب سرعت گیر (Bump) در کلیه معابر به غیر از پارکینگها مخالف قانون است ولی سرعتکاه (Hump) می‌تواند با رعایت شرایط و ضوابطی خاص نصب شود.
سرعتکاه در برخی شهرها مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بعضی شهرهای دیگر نیز یا استفاده نمی‌شود (از دید شهرداری منع قانونی دارد) یا نصب آنها مستلزم رعایت قوانین و شرایطی است که محل نصب و خود سرعتکاه باید حائز این شرایط باشند.   این ابزار در برخی شهرهای آمریکا و انگلیس برای کنترل سرعت مورد استفاده قرار می‌گیرد اما مساله قابل توجه میزان استفاده از آنها در سطح شهرهاست. تحقیقات نشان می‌دهد سرعتکاه در مناطقی خاص مثل خیابانهایی که در آنها یک یا چند مدرسه وجود دارد یا مناطق مسکونی که میزان جمعیت و میزان عبور و مرور وسایل نقلیه در حدی است که نیاز به وجود سرعتکاه را ایجاد می‌کند نصب می‌گردند. با مطالعه و بررسی موارد مربوط به شرایط محل نصب می‌توان به این نتیجه رسید که حتی در شهرهایی که منع قانونی برای نصب سرعتکاه ندارند، فقط محلها و مناطق مخصوصی که طبیعتاً تعدادشان هم زیاد نیست به این ابزار مجهز می‌شوند. سرعتکاه به صورت و حجمی که ما در کشور و استان شاهد آن هستیم معمول و پر استفاده نیست.
     به طور کلی می‌توان گفت مهمترین عیب وارده به سرعتکاه توسط اکثر مخالفین تاثیر مثبت این ابزار در کند کردن سرویس دهی ارگانهای سرویس رسان مثل آتش نشانی یا آمبولانس است، به شکلی که موارد متعددی از فوت در اثر دیر رسیدن آتش نشانی و یا آمبولانس به دلیل وجود موانع فیزیکی کنترل سرعت مثل سرعتکاه گزارش شده‌اند.
      موافقین سرعتکاه بر این عقیده‌اند که استفاده از این وسیله اثری مثبت دارد و در حل مشکل سرعت زیاد رانندگان که در برخی مواقع باعث آسیب رسیدن به شهروندان می‌شود موثر است.
مزایا و معایب سرعتکاه ها
مزایا:
1-تخقیقات نشان داده این روش یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای کنترل سرعت وسایل نقلیه است.
2-   نصب سرعتکاه در مناطق مسکونی امنیتی نسبی برای ساکنین و به خصوص کودکان فراهم می‌کند.
3-   نصب آنها آسان و تقریباً ارزان است.
4- طبق تحقیقات استفاده از سرعت کاه حجم ترافیک را به میزان 18% و حجم تصادفات را به میزان 13% کاهش می‌دهد.
5- از مکان نصب سرعتکاه می‌توان به عنوان محلی مناسب و راحت برای عبور عابرین پیاده استفاده کرد.
6- این ابزار در صورتی که طبق ظوابط ساخته شوند، باعث کاهش حجم ترافیک در معابر محلی و انتقال بخشی ازحجم آن‌ها به معابر رده بالاتر یعنی معابر جمع و پخش کننده و شریانی می‌شوند.
معایب:
1- سرعتکاه ها به دلیل مجبور کردن رانندگان به ترمزهای ناگهانی و امکان برخورد اتومبیل پشتی در برخی مواقع معابر را برای اتومبیلها بیشتر خطرناک می‌کند تا ایمن.
2-  باعث ایجاد خسارت در وسایل نقلیه می‌شود.
3- باعث تاخیر در سرویس دهی وسایل نقلیه اورژانسی مثل آمبولانس، آتش نشانی یا پلیس می‌شود. طبق تحقیقات این تاخیر 3 تا 5 ثانیه برای آتش نشانی و حدود 10 ثانیه برای آمبولانس به ازای هر سرعتکاه میباشدکه این مورد مهمترین عیب این ابزار دانسته می‌شود.
4-اگر سرعتکاه به صورت سری نصب نشود رانندگانی که تمایل به راندن با سرعت بالا دارند پس از عبور از آن دوباره سرعت خود را افزایش می‌دهند.
5-خطر جدی برای راکبین موتورسیکلت و دوچرخه به حساب می‌آید.
6- از آنجایی که رانندگان تمایلی به عبور از سرعتکاه ندارند بنابر این ممکن است حجم ترافیک به خیابانهای مسکونی مجاور که فاقد این ابزار هستند منتقل شود.
7- کم کردن سرعت وسیله نقلیه و شتابگیری مجدد آن علاوه بر بالا بردن مصرف سوخت، آلودگی صوتی نیز ایجاد می‌کند.
8-از دیگر معایب این ابزار افزایش میزان "ذرات آزبست" ناشی از ترمزهای وسایل نقلیه در محدوده پیرامون محل نصب آن‌ها می‌باشد.
ضوابط (بایدها و نبایدهای نصب):
قبل از هر چیز ذکر این نکته ضروری است که اصولاً نصب سرعت گیر و سرعتکاه به عنوان بخشی از طرح‌های موسوم به "آرام سازی ترافیک" استفاده می‌شود که در کشورهای توسعه یافته از این روش فقط در معابر محلی و یا در مقابل مدارس و مراکز آموزشی یا مراکز خاص مشابه استفاده می‌شود.
   در ادامه به قوانین و مواردی که باید در هنگام نصب سرعتکاه در نظر گرفته شوند پرداخته می‌شود. بسیاری از این موارد در شهرهای پیشرفته دنیا به شرایط قانونی تبدیل شده که نصب سرعتکاه مستلزم احراز این شرایط است:
1- فقط خیابانها و مناطق مسکونی محلی مناسب برای نصب این ابزار هستند.
2- سرعتکاه تنها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ناکارآمدی و عملی نبودن ابزار دیگر کنترل سرعت (مثل تابلوها و علائم) مسجل شده باشد.
3- نصب این ابزار تنها در خیابانهای مسکونی که روزانه کمتر از 2500 و بیشتر از 1000 وسیله نقلیه از آنها عبور می‌کنند مجاز است.
4- نصب سرعتکاه در خیابانهایی که دارای یک )Lane یک قسمت از یک جاده وسیع) (تصویر شماره 3) در هر جهت حرکت هستند و تابلوی محدودیت سرعت 25 مایل بر ساعت (40 کیلومتربر ساعت) دارند ممکن است. البته نوع تخت سرعتکاه که دارای طول بیشتر است می‌تواند در خیابانهایی با حداکثر سرعت مجاز 32 مایل بر ساعت (50 کیلومتربر ساعت) نیز نصب شود.

تصویر شماره 3: جاده‌ای با دو خط مسیر
5- سرعت گیر و سرعتکاه نباید در معابر دارای شیب بیش از 8% در صد نصب شود.
6-سرعتکاه در خیابانی که به عنوان مسیر عبور کامیون/ کامیونت یا مسیر حمل ونقل عمومی شناخته می‌شود نصب نمی‌گردد.
7- نصب سرعتکاه در خیابانهایی که مسیر اولیه و اصلی رفت وآمد وسایل نقلیه اورژانسی هستند و بنابر تشخیص متخصصین باعث تاخیر غیر قابل قبول در سرویس دهی این وسایل می‌شوند ممنوع است.
8-نصب سرعتکاه در خیابانهایی که محل استقرار نیروهای پلیس، اورژانس 115، آتش نشانی و دیگر موارد اورژانسی هستند ممنوع است.
9- به دلیل تامین امنیت، این ابزار در خیابانهایی که طبق تایید متخصصین از طول و عرض مناسب و دید کافی از فاصله دور برخوردار نباشد و همچنین دارای پیچ و خم زیاد و شیب نامناسب باشند نصب نمی‌شود.
10- سرعتکاه ها برای نصب نیاز به موافقت کتبی 100% صاحبین املاک (1 رای به ازای هر مالک) و 67% ساکنین (1 رای به ازای هر واحد مسکونی) خیابان محل نصب دارند.
11- علائم هشدار دهنده که به راننده وجود سرعتکاه و همچنین سرعت عبور از آنها را اعلام کند باید در فاصله مناسب قبل از شروع یک سری سرعتکاه نصب شوند. رانندگان بایستی از فاصله مناسب این موانع را ببیند. درجدول زیر حداقل فاصله دید برای انتخاب سرعتکاه درداخل شهر و سرعت گیرهای ورودی شهر پیشنهاد شده است:
120 110 100 90 80 70 60 50 40 سرعت طرح (کیلومتر درساعت)
405 380 345 315 280 240 200 160 115 فاصله دید سرعتگیر در ورودی شهر
450 425 390 355 315 300 245 205 150 فاصله دید سرعتگیر در داخل شهر
12- سرعتکاه نباید در خیابانهای بن بست با طول کمتر از 800 فوت (25 متر) نصب شود.
13- طول خیابان محل نصب باید حداقل 1.4 مایل (2.25 کیلومتر) باشد.
در مواقعی که استفاده از سرعتکاه لازم است اما مشکلاتی نظیر اصلی بودن خیابان یا عبور و مرور مرتب وسایل نقلیه اورژانسی وجود داشته باشد از ابزاری به نام Speed Cushion(کوسن سرعت تصویر شماره 4) و در برخی مواقع از)Speed Table جدول سرعت تصویر شماره 5) استفاده می‌شود.

تصویر شماره 4: کوسن سرعت

تصویر شماره 5: جدول سرعت
استانداردهای ساخت سرعت گیرها و سرعتکاه ها:
برای ساخت سرعتکاه استانداردهایی تعیین و تدوین شده تا کارایی این ابزار را به حداکثر و مشکلات حاصل از آن را به به حداقل برساند که شامل:
1- حداکثر ارتفاع هر سرعتکاه 3 تا 4 اینج (7 تا 10 سانتیمتر) و حاکثر طول آن 12 تا 14 فوت (3.5 تا 4.2 متر) می‌باشد.
2- مسیر نصب شود. فاصله بین هر سرعتکاه بسته به طول خیابان محل نصب می‌تواند بین 200 تا 600 فوت (6 تا 18 متر) باشد.
3-در ساخت آنها باید از آسفالت، سیمان یا مواد پلاستیکی استفاده شود. استفاده از پلاستیک متداول‌تر است.
4-بر روی هر سرعتکاه باید خطوط مخروطی شکل و با رنگی مشخص کشیده شود تا رویت آنها را از فاصله دور و در شب تسهیل بخشد.
نتیجه گیری
با مطالعه موارد بالا به‌راحتی می‌توان نتیجه گرفت که در استان کهگیلویه و بویراحمد نصب سرعتگیرها و سرعتکاه ها طبق استانداردهای کشوری وجهانی صورت نمی‌گیرد. نصب این ابزار نه تنها در بسیاری از اماکن و معابر ضرورت ندارد بلکه گاها باعث ایجاد مشکل برای شهروندان، ساکنین، شهرداری و همچنین سایر ارگانهای خدمت رسان می‌گردد. این در حالی است که حتی در شهرهای پیشرفته دنیا که این استانداردها رعایت می‌شوند، باز هم مخالفین زیادی در مقابل سرعت گیر و سرعت‌کاه وجود دارند.
نتیجه دیگر اینکه، غیر از محل و شرایط نصب، در کشور و استان خود سرعت گیرها و سرعتکاه ها هم از لحاظ مواد تشکیل دهنده، ابعاد و... نیز به صورت استاندارد ساخته نمی‌شوند که این مساله در بسیاری موارد خود به تنهایی این ابزار را به ابزاری نا مفید تبدیل می‌کند.
به نظر می‌رسد پایبندی به قوانین کشوری، رعایت حقوق شهروندی توسط نهادهای حکومتی مانند شورای ترافیک و شهرداریها، فراهم کردن تجهیزات الکترونیکی و علایم و تابلوهای هشداردهنده موانع سرعت گیر و سرعت کاه در فواصل مشخص، رعایت قوانین رانندگی توسط رانندگان، حذف سرعت گیرها و سرعتکاه های غیر مجاز، تفکیک وظایف ماموران راهنمایی و رانندگی از سایر واحدهای پلیس و پرداختن به کار اختصاصی خود، ایجاد پل‌های زیر گذر و .... می‌تواند راه‌های جدیدی را برای حل معضل سرعت گیر و سرعت کاه و تامین سلامت مردم و حذف هزینه‌های غیر ضروری آسیب‌های وارده بر وسایل نقلیه در کشورو استان باشد.
----------------------------------------
دکتر پرویز یزدان پناه
دانشیار طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج