تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱۹:۵۹
کد مطلب : ۴۴۹۱۰۶
فقدان «تهدید نظامی معتبر» و پایان دوران «فشار حداکثری»؛
مقام امنیتی اسرائیل: استراتژیِ «هزار چاقو» سیاستی شکست خورده است
۰
کبنا ؛در حالی که اسرائیل بعضا از برخی موفقیت‌های تاکتیکی برخوردار بوده، اما از نظر استراتژیک، اسرائیل به هدف خود برای جلوگیری از پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است. اسرائیل هنوز ذهنیت یک دهه‌ای خود را حفظ کرده، بدون اینکه بفهمد جهان تغییر کرده و به‌ویژه برنامه هسته‌ای ایران تکامل یافته است.
به گزارش کبنا، در شرایطی که به نظر می رسد طی هفته های گذشته اسرائیل بر شدت اقدامات خرابکارانه و تروریستی خود افزوده، نخست وزیر این رژیم از تغییر سیاست در قبال جمهوری اسلامی سخن گفته است. به همین بهانه، دنی سیترینوویچ، با انتشار یادداشتی در پایگاه اینترنتی شورای آتلانتیک با عنوان «سیاست «هزار چاقو»ی اسرائیل در قبال ایران شکست خورده است» ضمن نقد رویکرد نفتالی بنت در قبال ایران استدلال کرده حتی اگر اسرائیل بعضا از برخی موفقیت‌های تاکتیکی برخوردار شده باشد، از نظر استراتژیک، به هدف خود برای جلوگیری از پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است.
دنی سیترینوویچ یک عضو غیر مقیم گروه خاورمیانه شورای آتلانتیک است که به مدت بیست و پنج سال در یگان های مختلف فرماندهی در اطلاعات دفاعی اسرائیل (IDI) مشغول به فعالیت بوده، از جمله به عنوان رئیس بخشایران در بخش تحقیق و تحلیل (RAD) در اطلاعات دفاعی اسرائیل و به عنوان نماینده اطلاعاتی ارتش اسرائیل در ایالات متحده.
تشدید حملات
طبق گزارش ها، اسرائیل در هفته های اخیر حملات خود به ایران را تشدید کرده است. برخلاف استراتژی قبلی این رژیم که بر خرابکاری در برنامه اتمی و ترور دانشمندان هسته‌ای این کشور متمرکز بود، اکنون به نظر می‌رسد که این استراتژی به هدف قرار دادن سایر دانشمندان و افسران مسئول برنامه‌های موشکی و پهپادی و همچنین اعضای نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گسترش یافته است.
به نظر می رسد نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، تعهد خود نسبت به اجرای استراتژی «هزار چاقو» را ظاهراً از طریق این حملات تأیید کرده است (از جمله ترور افسر ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران، سرهنگ حسن صیادخدایی در 22 می). این حادثه به دیگر ترورها و خرابکاری های اخیر منتسب به اسرائیل افزوده می شود، از جمله حملات سایبری، حمله به انبار پهپادها در 14 فوریه، مرگ مشکوک یک مهندس در یک سایت نظامی بزرگ برای توسعه موشکی در 24 مه و مرگ سئوال برانگیز دو نفر دیگر که در 4 ژوئن گزارش شد.
رونمایی از استراتژی جدید و انتقاد تشکیلات دفاعی
در 7 ژوئن، بنت بر مسئولیت اسرائیل در این حوادث اشاره کرد و خطاب به کمیته امور خارجی و دفاع کنست از دکترین جدیدی با عنوان اختاپوس یاد کرد که توسط بنت ابداع شده است.
این در حالی است که اظهارات وی مورد انتقاد اعضای ارشد تشکیلات دفاعی اسرائیل قرار گرفت و آنها مدعی شدند که چنین اظهاراتی فقط انگیزه ایران را برای انتقام از اسرائیل افزایش می دهد و بنابراین در حال حاضر بهتر است به سادگی سکوت کنیم.
اهداف عملیات اخیر
با این حال، به نظر می رسد نقطه برجسته اقدامات اخیر اسرائیل متقاعد کردن دولت جو بایدن است تا سپاه پاسداران در لیست سیاه تروریسم وزارت خارجه این کشور باقی بماند. فهرست مذکور که در اسرائیل بسیار مورد تمجید قرار گرفته، کار احیای برجام را بسیار دشوار کرده و با موضع رسمی اسرائیل در مخالفت با توافق هسته ای مطابقت دارد. این در حالی است که بسیاری از مقامات سابق اسرائیل عقب نشینی کنونی آمریکا را یک اشتباه می دانند.
به عقیده برخی دیگر، این اقدامات در ظاهر وجهه امنیتی نخست وزیر را در داخل درست زمانی که کابینه ائتلافی وی در خطر فروپاشی قرار دارد، تقویت می کند.
شکست نقشه های اسرائیل در برابر برنامه هسته ای ایران
اما واقعیت برنامه هسته ای ایران که در در جریان نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در 6 ژوئن در وین فاش شد، عمق پیشرفت ایران را در این زمینه علیرغم تلاش های اسرائیل برای خنثی کردن آن آشکار می کند. ایران به غنی‌سازی ده‌ها کیلوگرم اورانیوم با خلوص 60 درصد، نصب سانتریفیوژهای پیشرفته IR6در تأسیسات زیرزمینی فردو و تولید فلز اورانیوم ادامه می‌دهد. همه این فعالیت‌ها طبق برجام -که اسرائیل به شدت با آن مخالفت می‌کرد و در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ با موفقیت علیه آن لابی می‌کرد- ممنوع بود و علی رغم خروج ترامپ از توافق در سال 2018، ایران برای مدت قابل توجهی این توافق را نقض نکرد.
همچنین تردید وجود دارد که آیا تردید در پاسخهای ایران در توضیح آثار اورانیوم یافت شده در سایت‌های اعلام‌نشده -که موضوع یک قطعنامه انتقادی ملایم در وین در 8 ژوئن قرار گرفت- می‌تواند برای افزایش فشار بر تهران مورد سوء استفاده قرار گیرد یا خیر.
چشم انداز ناکام پلن بی
در مواجهه با این پیشرفتها، اسرائیل همچنان به موضع مشکوک خود مبنی بر درخواست «غنی سازی صفر»، در حالی که همزمان بر یک «پلن B» غیرواقعی تکیه می کند، ادامه می دهد. ادامه تحریم‌های اقتصادی، عملیات مخفیانه مختلف و تهدید به بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران نه برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده و نه رفتار آن را تغییر داده است و موفقیت آن در آینده بسیار مشکوک است.
دوران فشار حداکثری به پایان رسیده
«فشار حداکثری» دوره ترامپ، دیگر در دنیایی که با کمبود نفت مواجه و مایل به دور زدن تحریم‌ها است، کار نمی‌کند. درآمدهای ایران از صادرات نفت تحت رژیم تحریم های کنونی گویای این واقعیت است. ایران نه تنها در دور زدن تحریم‌ها مهارت دارد، بلکه جنگ اوکراین «ائتلاف تحریم‌شدگان» از جمله روسیه و چین را که مایل به سرپیچی از تهدیدات آمریکا هستند، گسترش داده است.
دولت بایدن نیز با توجه به قیمت بالای انرژی تمایلی به اعمال فشار بیشتر ندارد. همسایگان عرب ایران در آن سوی خلیج فارس نیز نگران هستند که ایران را به گوشه ای رینگ بکشانند و به نظر می رسد که آنها تمایلی به اجرای تحریم ها علیه ایران ندارند موضعی که باعث شد دولت ترامپ آشکارا از امارات متحده عربی به دلیل چشم پوشی از دور زدن تحریم ها انتقاد کند.
فقدان «تهدید نظامی معتبر»
این تصور که «تهدید نظامی معتبر» علیه برنامه هسته ای ایران وجود دارد نیز نادرست است. آخرین باری که ایران واقعاً در سال 2003 احساس خطر کرد، زمانی بود که ده‌ها هزار نیروی آمریکایی به عراق حمله کردند. این در حالی بود که نیروهایی در افغانستان مستقر بودند و این احتمال وجود داشت که تهران در ردیف بعدی قرار گیرد. این نوع تهدید با توجه به سایر بحران‌های مبرم‌تر و تمایل ایالات متحده برای کاهش حضور نظامی خود در خاورمیانه به سادگی نمی‌تواند تکرار شود.
کارایی تاکتیک، شکست در استراتژی
بنابراین، در حالی که اسرائیل بعضا از برخی موفقیت‌های تاکتیکی برخوردار است، از نظر استراتژیک، اسرائیل به هدف خود برای جلوگیری از پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است.
اسرائیل هنوز ذهنیت یک دهه‌ای خود را حفظ کرده، بدون اینکه بفهمد جهان تغییر کرده و به‌ویژه برنامه هسته‌ای ایران تکامل یافته است. در واقع، اساس سیاست اسرائیل هنوز بر این فکر استوار است که می توان ایران را از قابلیت های هسته ای خود محروم کرد، حتی اگر برنامه هسته ای ایران مانند یک دهه قبل نباشد. ایران در غلبه بر موانع تکنولوژیکی قابل توجه به ویژه در زمینه غنی سازی و تولید سانتریفیوژ موفق بوده است. دانش آن در ایران گسترده و در ذهن تعداد بی‌شماری از دانشمندان هسته‌ای وجود دارد - بسیار بیشتر از آن که بتوان حذف کرد.
از آن مهمتر، حتی اگر فردا تاسیسات هسته ای به طور معجزه آسایی ناپدید شوند، ایران به دلیل دانش تکنولوژیکی که در کشور وجود دارد، می تواند ظرف چند ماه آنها را بازسازی کند. علاوه بر این، بر اساس نظرسنجی شورای شیکاگو، برنامه هسته ای در ایران از حمایت برخوردار است و بنابراین، حتی در صورت تغییرات سیاسی بعید است که این برنامه کنار گذاشته شود.
خط مقدم انتقام جویی ایران
در نهایت، استراتژی هزار چاقوی اسرائیل در به اصطلاح «جنگی بین جنگ ها» در مورد مسائل منطقه ای نیز اعمال شده است. با این حال، حملات اسرائیل به سوریه و لبنان موضع ایران را تغییر نداده و حزب الله لبنان را تضعیف نکرده است. در این شرایط، با وجود تنش ایران در عرصه بینالمللی، اسرائیل به گونه‌ای به خط مقدم نبرد علیه ایران رفته که آن را در معرض انتقام‌جویی ایران قرار می‌دهد.
با در نظر گرفتن این حقایق، اسرائیل در مواجهه با ایران متحمل هزینه های گزافی می شود. در بهترین حالت، حملات اسرائیل این برنامه را برای مدتی متوقف می کند. در بدترین حالت، آنها ایران را تشویق می کنند که سریعتر حرکت کند.
نتیجه این که اسرائیل در حال دلخوش کردن به برخی موفقیت های تاکتیکی است در حالی که استراتژی اش در قبال ایران در حال شکست است. شکاف فزاینده ای بین اظهارات مقامات ارشد اسرائیل و واقعیت میدانی وجود دارد. اسرائیلی ها باید به خاطر داشته باشند که عدم پیروی از یک سیاست متعادل، هل دادن ایران به گوشه رینگ و تغییر معادله بازدارندگی بین کشورها می تواند به واکنش تند تهران منجر شود که می تواند به یک تقابل منطقه ای تمام عیار ختم شود.
به گزارش کبنا، در شرایطی که به نظر می رسد طی هفته های گذشته اسرائیل بر شدت اقدامات خرابکارانه و تروریستی خود افزوده، نخست وزیر این رژیم از تغییر سیاست در قبال جمهوری اسلامی سخن گفته است. به همین بهانه، دنی سیترینوویچ، با انتشار یادداشتی در پایگاه اینترنتی شورای آتلانتیک با عنوان «سیاست «هزار چاقو»ی اسرائیل در قبال ایران شکست خورده است» ضمن نقد رویکرد نفتالی بنت در قبال ایران استدلال کرده حتی اگر اسرائیل بعضا از برخی موفقیت‌های تاکتیکی برخوردار شده باشد، از نظر استراتژیک، به هدف خود برای جلوگیری از پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است.
دنی سیترینوویچ یک عضو غیر مقیم گروه خاورمیانه شورای آتلانتیک است که به مدت بیست و پنج سال در یگان های مختلف فرماندهی در اطلاعات دفاعی اسرائیل (IDI) مشغول به فعالیت بوده، از جمله به عنوان رئیس بخشایران در بخش تحقیق و تحلیل (RAD) در اطلاعات دفاعی اسرائیل و به عنوان نماینده اطلاعاتی ارتش اسرائیل در ایالات متحده.
تشدید حملات
طبق گزارش ها، اسرائیل در هفته های اخیر حملات خود به ایران را تشدید کرده است. برخلاف استراتژی قبلی این رژیم که بر خرابکاری در برنامه اتمی و ترور دانشمندان هسته‌ای این کشور متمرکز بود، اکنون به نظر می‌رسد که این استراتژی به هدف قرار دادن سایر دانشمندان و افسران مسئول برنامه‌های موشکی و پهپادی و همچنین اعضای نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گسترش یافته است.
به نظر می رسد نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، تعهد خود نسبت به اجرای استراتژی «هزار چاقو» را ظاهراً از طریق این حملات تأیید کرده است (از جمله ترور افسر ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران، سرهنگ حسن صیادخدایی در 22 می). این حادثه به دیگر ترورها و خرابکاری های اخیر منتسب به اسرائیل افزوده می شود، از جمله حملات سایبری، حمله به انبار پهپادها در 14 فوریه، مرگ مشکوک یک مهندس در یک سایت نظامی بزرگ برای توسعه موشکی در 24 مه و مرگ سئوال برانگیز دو نفر دیگر که در 4 ژوئن گزارش شد.
رونمایی از استراتژی جدید و انتقاد تشکیلات دفاعی
در 7 ژوئن، بنت بر مسئولیت اسرائیل در این حوادث اشاره کرد و خطاب به کمیته امور خارجی و دفاع کنست از دکترین جدیدی با عنوان اختاپوس یاد کرد که توسط بنت ابداع شده است.
این در حالی است که اظهارات وی مورد انتقاد اعضای ارشد تشکیلات دفاعی اسرائیل قرار گرفت و آنها مدعی شدند که چنین اظهاراتی فقط انگیزه ایران را برای انتقام از اسرائیل افزایش می دهد و بنابراین در حال حاضر بهتر است به سادگی سکوت کنیم.
اهداف عملیات اخیر
با این حال، به نظر می رسد نقطه برجسته اقدامات اخیر اسرائیل متقاعد کردن دولت جو بایدن است تا سپاه پاسداران در لیست سیاه تروریسم وزارت خارجه این کشور باقی بماند. فهرست مذکور که در اسرائیل بسیار مورد تمجید قرار گرفته، کار احیای برجام را بسیار دشوار کرده و با موضع رسمی اسرائیل در مخالفت با توافق هسته ای مطابقت دارد. این در حالی است که بسیاری از مقامات سابق اسرائیل عقب نشینی کنونی آمریکا را یک اشتباه می دانند.
به عقیده برخی دیگر، این اقدامات در ظاهر وجهه امنیتی نخست وزیر را در داخل درست زمانی که کابینه ائتلافی وی در خطر فروپاشی قرار دارد، تقویت می کند.
شکست نقشه های اسرائیل در برابر برنامه هسته ای ایران
اما واقعیت برنامه هسته ای ایران که در در جریان نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در 6 ژوئن در وین فاش شد، عمق پیشرفت ایران را در این زمینه علیرغم تلاش های اسرائیل برای خنثی کردن آن آشکار می کند. ایران به غنی‌سازی ده‌ها کیلوگرم اورانیوم با خلوص 60 درصد، نصب سانتریفیوژهای پیشرفته IR6در تأسیسات زیرزمینی فردو و تولید فلز اورانیوم ادامه می‌دهد. همه این فعالیت‌ها طبق برجام -که اسرائیل به شدت با آن مخالفت می‌کرد و در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ با موفقیت علیه آن لابی می‌کرد- ممنوع بود و علی رغم خروج ترامپ از توافق در سال 2018، ایران برای مدت قابل توجهی این توافق را نقض نکرد.
همچنین تردید وجود دارد که آیا تردید در پاسخهای ایران در توضیح آثار اورانیوم یافت شده در سایت‌های اعلام‌نشده -که موضوع یک قطعنامه انتقادی ملایم در وین در 8 ژوئن قرار گرفت- می‌تواند برای افزایش فشار بر تهران مورد سوء استفاده قرار گیرد یا خیر.
چشم انداز ناکام پلن بی
در مواجهه با این پیشرفتها، اسرائیل همچنان به موضع مشکوک خود مبنی بر درخواست «غنی سازی صفر»، در حالی که همزمان بر یک «پلن B» غیرواقعی تکیه می کند، ادامه می دهد. ادامه تحریم‌های اقتصادی، عملیات مخفیانه مختلف و تهدید به بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران نه برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده و نه رفتار آن را تغییر داده است و موفقیت آن در آینده بسیار مشکوک است.
دوران فشار حداکثری به پایان رسیده
«فشار حداکثری» دوره ترامپ، دیگر در دنیایی که با کمبود نفت مواجه و مایل به دور زدن تحریم‌ها است، کار نمی‌کند. درآمدهای ایران از صادرات نفت تحت رژیم تحریم های کنونی گویای این واقعیت است. ایران نه تنها در دور زدن تحریم‌ها مهارت دارد، بلکه جنگ اوکراین «ائتلاف تحریم‌شدگان» از جمله روسیه و چین را که مایل به سرپیچی از تهدیدات آمریکا هستند، گسترش داده است.
دولت بایدن نیز با توجه به قیمت بالای انرژی تمایلی به اعمال فشار بیشتر ندارد. همسایگان عرب ایران در آن سوی خلیج فارس نیز نگران هستند که ایران را به گوشه ای رینگ بکشانند و به نظر می رسد که آنها تمایلی به اجرای تحریم ها علیه ایران ندارند موضعی که باعث شد دولت ترامپ آشکارا از امارات متحده عربی به دلیل چشم پوشی از دور زدن تحریم ها انتقاد کند.
فقدان «تهدید نظامی معتبر»
این تصور که «تهدید نظامی معتبر» علیه برنامه هسته ای ایران وجود دارد نیز نادرست است. آخرین باری که ایران واقعاً در سال 2003 احساس خطر کرد، زمانی بود که ده‌ها هزار نیروی آمریکایی به عراق حمله کردند. این در حالی بود که نیروهایی در افغانستان مستقر بودند و این احتمال وجود داشت که تهران در ردیف بعدی قرار گیرد. این نوع تهدید با توجه به سایر بحران‌های مبرم‌تر و تمایل ایالات متحده برای کاهش حضور نظامی خود در خاورمیانه به سادگی نمی‌تواند تکرار شود.
کارایی تاکتیک، شکست در استراتژی
بنابراین، در حالی که اسرائیل بعضا از برخی موفقیت‌های تاکتیکی برخوردار است، از نظر استراتژیک، اسرائیل به هدف خود برای جلوگیری از پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است.
اسرائیل هنوز ذهنیت یک دهه‌ای خود را حفظ کرده، بدون اینکه بفهمد جهان تغییر کرده و به‌ویژه برنامه هسته‌ای ایران تکامل یافته است. در واقع، اساس سیاست اسرائیل هنوز بر این فکر استوار است که می توان ایران را از قابلیت های هسته ای خود محروم کرد، حتی اگر برنامه هسته ای ایران مانند یک دهه قبل نباشد. ایران در غلبه بر موانع تکنولوژیکی قابل توجه به ویژه در زمینه غنی سازی و تولید سانتریفیوژ موفق بوده است. دانش آن در ایران گسترده و در ذهن تعداد بی‌شماری از دانشمندان هسته‌ای وجود دارد - بسیار بیشتر از آن که بتوان حذف کرد.
از آن مهمتر، حتی اگر فردا تاسیسات هسته ای به طور معجزه آسایی ناپدید شوند، ایران به دلیل دانش تکنولوژیکی که در کشور وجود دارد، می تواند ظرف چند ماه آنها را بازسازی کند. علاوه بر این، بر اساس نظرسنجی شورای شیکاگو، برنامه هسته ای در ایران از حمایت برخوردار است و بنابراین، حتی در صورت تغییرات سیاسی بعید است که این برنامه کنار گذاشته شود.
خط مقدم انتقام جویی ایران
در نهایت، استراتژی هزار چاقوی اسرائیل در به اصطلاح «جنگی بین جنگ ها» در مورد مسائل منطقه ای نیز اعمال شده است. با این حال، حملات اسرائیل به سوریه و لبنان موضع ایران را تغییر نداده و حزب الله لبنان را تضعیف نکرده است. در این شرایط، با وجود تنش ایران در عرصه بینالمللی، اسرائیل به گونه‌ای به خط مقدم نبرد علیه ایران رفته که آن را در معرض انتقام‌جویی ایران قرار می‌دهد.
با در نظر گرفتن این حقایق، اسرائیل در مواجهه با ایران متحمل هزینه های گزافی می شود. در بهترین حالت، حملات اسرائیل این برنامه را برای مدتی متوقف می کند. در بدترین حالت، آنها ایران را تشویق می کنند که سریعتر حرکت کند.
نتیجه این که اسرائیل در حال دلخوش کردن به برخی موفقیت های تاکتیکی است در حالی که استراتژی اش در قبال ایران در حال شکست است. شکاف فزاینده ای بین اظهارات مقامات ارشد اسرائیل و واقعیت میدانی وجود دارد. اسرائیلی ها باید به خاطر داشته باشند که عدم پیروی از یک سیاست متعادل، هل دادن ایران به گوشه رینگ و تغییر معادله بازدارندگی بین کشورها می تواند به واکنش تند تهران منجر شود که می تواند به یک تقابل منطقه ای تمام عیار ختم شود.
