کبنانیوز - خاک بونگای بویراحمد غارت می‌شود

سید سعید مهریان
بونگا بهشتی است پر از گنبدهای سبز درختان بلوط که من گاهی از دوزخ سوزان زندگی به آن پناه می برم. هرچند که نسیم روح نواز جنگل زخم های جانم را التیام می بخشد ولی دیدن زخم های ایجاد شده برپیکر جنگل، مرا بسیار رنج می دهد. وقتی می بینم اغلب درختان بلوط پیر شده اند و به اصطلاح به سن دیرزیستی فیزیولوژیکی رسیده اند و اندام های‌شان دچار کهولت شده اند که از جمله نماد آن خشک شدن شاخه ها و کوچک شدن سطح تاج آن ها است. احساس پیری می کنم و دست گریمور روزگار تارهای بیشتری از موهای سرم را در عین جوانی سفید می کند. بونگا در واقع بهشت گم شده ای است که در شمال روستاشهر مهریان قرار دارد که از توابع شهرستان بویراحمد می باشد. بهشت بونگا را حصارهای بلند و عریض و طویلی به نام ((تِل دراز)) و ((جُهزار مَسی)) که پوشیده از جنگل بلوط می باشد، احاطه کرده است. مسیر دسترسی به این بهشت که از بهشت های ده گانه (تنگ مهریان و تنگ گنجه ای، دشت آب نهر، چشمه سلام، دشت خرم ناز، خَکَلون، دریاچه سید شاه قاسم، تنگ تامرادی و سرنجل کل) بویراحمد می باشد، یک جاده جنگلی و کوهستانی است که از شمال مهریان عبور می کند.
قدم برداشتن در این جاده که از دشتی مرتفع می گذرد، مثل پر کشیدن در آسمان است. در میان آواز پرندگان سرمست به ویژه بلبل های کوهی صدای پای آب به گوش می رسد. فصل کوچ همیشه زیبا است و رودخانه مهریان که در پایین دست بونگا و از هِشار به بِشار می کوچد زیبایی مدام زندگی است. ولی در کنار این زیبایی ها عده ای پرده ای از نازیبایی را به نمایش می گذارند. آن گاه که طبیعت به وسیله عده ای آزمند مورد تعرض قرار می‌گیرد و بخشی از منابع ملی به زیر کشت می رود. من شخم زدن را به زخمی تعبیر می کنم که بر چهره زیبای دختر دشت نقش انداخته است. اگر به این منطقه زیبا مسافرت کنی می بینی و می فهمی که من از دست این زشت آفرینان چه می کشم! و اماچرای دام و شخم زدن پیاپی بخش های وسیعی از جنگل در شمال مهریان که در حوزه استحفاضی محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد، باعث شده تا امکان زادآوری طبیعت از بین برود و محدوده های مزبور فاقد پوشش جنگلی و یا بسیار تنک شود و به اصطلاح کچل گردد. برخی از افراد ناآگاه نیز ریشه تعدادی از درختان بلوط را در محدوده های مزبور(تل دراز و جهزار مسی) سوزانده اند و باعث تسریع در مرحله تحولی تخریب در جنگل می شوند. عده معدودی نیز برای تصاحب اراضی بونگا و محیط اطرافش آن را به زیر کشت بردند تا آن را به تصرف درآورند. یکی از نهادها نیز با بولدوزر بخشی از اراضی شمال بونگا را با چند درخت تناور بلوط زیر و رو کرد. متعاقب این کار، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بویراحمد متخلفین مردمی را تحت تعقیب قرار داد. به هر صورت بونگا و جنگل های بلوط از زخم تبر و اره در امان نیست.
برای این که وضعیت بهشت بونگا را به خوبی رصد کرده باشم از سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بویراحمد پرسیدم که برای نجات این منطقه چه کاری انجام داده اید؟ نظری گفت: با این وجود اداره منابع طبیعی همچنان در امر حفاظت از بونگا اداره محیط زیست را یاری می رساند و در پاییز سال ۹۲در یک کار جهادی با حفرحدود ۵هزار چاله در این منطقه مبادرت به کشت بلوط در آن نمود.
وی در پاسخ این سوال که چرا هیچ اثری از بلوط های کشت شده در بونگا وجود ندارد، اظهار داشت: با توجه به این که کار حفاظت از بونگا به اداره حفاظت از محیط زیست بویراحمد واگذار شده است لذا اداره مزبور باید کار نگهداری از بلوط های کشت شده را انجام می داد.
یک کارشناس جنگل داری به نام دکتر جواد رحیمی اظهار داشت: خوش خوراک بودن میوه بلوط به ویژه بلوط های تازه رس و در مرحله نونهالی و تغذیه دام ها از آن، حضور انسان ها در عرصه های ملی و بهره برداری به شیوه سنتی و غیر علمی از جنگل، مسن شدن جنگل و تبدیل آن ها از درختان میوه زاد به شاخه زاد، شخم زدن و زراعت در زیرآشکوب جنگل و کوبیدن شدن خاک بر اثر تردد از عوامل اصلی عدم زادآوری جنگل های استان می باشد.
این کارشناس گفت: چون لایه رویی خاک جنگل به نام هوموس که حالت اسفنجی داشته وغنی است، به عنوان گیاخاک قابل استفاده می باشد. اکثر گل فروشان یاسوج این لایه از خاک را از سطح جنگل های شهرستان بویراحمد به ویژه از بونگا و سروک به صورت بی رویه برداشت می کنند و هر کیسه حدودا ۲کیلوگرمی از این خاک را به قیمت ۶هزار تومان به فروش می رسانند.
جواد رحیمی حداکثر عمر درختان بلوط را ۳۰۰تا ۴۰۰سال ذکر کرد وافزود: درختان بلوط در استان کهگیلویه و بویراحمد اکثرا بالای صد سالن دارند و مسن محسوب می شوند.
وی تاکید کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد باید مرز محدوده های حفاظت شده را مشخص کند و در مرحله اول مناطق حفاظت شده را صیانت و در مرحله دوم مناطق تخریب شده را احیا نماید.
وی ادعا کرد: در منطقه حفاظت شده دنا قرار بود یک معدن واگذار شود که با پیگیری ها بنده این موضوع خوشبختانه منتفی شد.
یکی از کارشناسان محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان به نام بهروزی در این رابطه گفت: بلوط های کشت شده در بونگا احتمالا ضعیف و نامرغوب بوده لذا به عمل نیامده اند و یا این که بعد از رویش با چرای دام ها از بین رفته اند.
باتوجه به این که وظیفه احیای مناطق حفاظت شده به عهده محیط زیست می باشد بنابراین دخالت علمی و عملی برای حفظ و صیانت از این بیوم و ایجاد فاز جنگل جوان لازم است. متاسفانه به دلیل عدم زادآوری، جنگل های بویراحمد از جمله بونگا ساختار پلکانی و یا فاز تک گزیده ندارند و اکثرا دارای وضعیت یک آشکوبه (دارای ارتفاع نسبی و قطر های همسان)می باشند. یکی از دلایل اصلی تخریب گسترده محیط زیست درهر دو بعد گیاهی و جانوری عدم آموزش است و محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تاکنون در این زمینه عملکرد خوبی نداشته است. سایه گستر شدن ابرهای ریزگرد که به گفته کارشناسان باعث ایجاد اختلال در عمل فتوسنتز شده، چرخه طبیعی درختان را از کار می اندازد و فرشتگان سبز را روز به روز ضعیف تر می کند. از طرفی قامت لطیفشان نیز به دست متخلفین نادانِ داعش صفت شکسته می شود. اگر یک روز به این بهشت که دوزخیان( قاتلان طبیعت) نیز دزدانه و البته با فراغت بال به آن ورود پیدا می کنند، قدم بگذاری با جسدهای بی جان متعدد این فرشتگان (درختان بلوط )که بر خاک افتاده اند، مواجه می شوی. من اعتقاد دارم که خدا ما را برای ورود به جناتش در آخرت در بهشت های این دنیا امتحان می کند و آسیب رساندن به طبیعت اسراف و کفران واقعی نعمت است. کفران نعمت نیز عذاب الهی را در پی دارد. آیا ریزگردها عذاب دردناکی نیست که نمی توانیم در این هوای بهاری درست نفس بکشیم؟ نمی دانم چرا اداره کل محیط زیست اقدام به تعمیر و بازسازی تابلوی ایستگاه سنجش آلودگی هوا نمی کند؟ در حالی که به گفته یکی از کارشناسان محیط زیست این نمایشگر با ۸میلیون تومان تعمیر و راه اندازی می شود. از مسئولین محیط زیست باید پرسید: آیا دانستن حق شهروندان نیست؟ به ویژه در این ایام که ابرهای ریزگرد بهار قشنگ یاسوج را مسموم کرده است؟