کبنانیوز - گچساران؛ توسعه پایدار، آگاهی جمعی، مطالبه‌گری جمعی

گچساران؛ توسعه پایدار، آگاهی جمعی، مطالبه‌گری جمعی

سید هدایت هاشمی‌عنا*

توسعه پدیده‌ای است چند بعدی که ابعاد مختلف زندگی بشر اعم از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را در بر می‌گیرد و در نهادهای جامعه دگرگونی اساسی پدید می‌آورد. مردم جوامع مختلف به ارزش‌ها و باورهای خود سخت پایبند بوده و به سادگی پذیرای تغییر آن نمی‌باشند، اما توسعه فرا گرد تغییر ارزش‌های حاکم بر جامعه است. چه بسا تجربه کشورهای توسعه یافته‌ای مانند ژاپن، موید این نکته می‌باشد. در روند توسعه روحیه تعقل افزایش پیدا می‌کند و ارزش‌های خانوادگی، نژادی، طبقاتی و سنت‌های ناروای اجتماعی اعتبار و استحکام خود را از دست می‌دهد مقاومت و عدم تغییر ارزش‌ها و باورهای عمومی، مشکلات تازه‌ای بر سر راه توسعه می‌گذارد و آن را با موانع جدی روبه رو می‌سازد. از این رو شناخت، ترویج، تقویت، انتقال یا تضعیف تغییرات اجتماعی اهمیت خاصی دارد که باید در بررسی توسعه پایدار مورد توجه قرار گیرد. از جمله ارزش‌های مثبت و مؤثر در توسعه می‌توان به آگاهی جمعی و روحیه مطالبه گری جمعی اشاره کرد. بنابراین می‌توان گفت که تغییر ارزش‌ها، اولین و سخت‌ترین گام در راه توسعه است که بیشترین تأثیر را در بیش برد اهداف توسعه دارد، اما باید با احتیاط گام برداشت تا با مقاومت و واکنش منفی جامعه روبه رو نشویم.
آگاهی جمعی: وسیله پرورش استعداد انسان و اطلاعات اوست و می‌توان این‌گونه تعریف شود که: به میزان دانش و اطلاعات عمیق افراد نسبت به اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محیطی است که در آن زندگی می‌کنند. به عقیده اورت راجرز" پایین بودن سطح آرزوها و خواسته‌ها، خانواده گرایی، عدم توانایی چشم پوشی از خواسته‌های آنی به خاطر کسب منافع آتی و فقدان همدلی را از موانع توسعه پایدار برمی شمرد.
مطالبه گری جمعی: مطالبه گری جمعی حاصل به وجود آمدن افزایش اطلاعات و آگاهی جمعی جامعه است و می‌تواند این گونه تعریف شود: فرایندی که افراد با حمایت از پیشرفت ساختاری و همه جانبه و دوری از منافع شخصی و زودگذر خود، زمینه توسعه پایدار را به وجود می‌آورند. حال بیایید شرایط امروز شهرستان گچساران و باشت و به اوی را با این نظریات باهم بررسی و تطبیق دهیم: بگذارید با آگاهی جمعی شروع کنیم: با طرح یک سؤال وارد بحث می‌شویم؛ آگاهی جمعی در شهرستان گچساران و باشت چگونه می‌تواند افزایش پیدا کند؟؟
ویلفرد پارتو جامعه شناس ایتالیایی جواب سؤال ما را داده است: نخبگان هر جامعه با انتقال دانش خود به افراد عادی جامعه می‌توانند همانند روباه باهوش و همانند شیر قدرتمند ظاهر بشوند و محیط خود را به سوی پیشرفت همه جانبه ببرند. دوستان عزیز؛ دو فاکتور هوش و قدرت در اینجا برجسته است. اما نخبگان شهرستان چه کسانی هستند؟ باتوجه به شرایط کنونی، اساتید دانشگاه، دانشجویان، معلمین زحمت کش، مدیران و کارمندان ادارات که در جریان امور به خوبی هستند و هرکسی که بدون تعصب و از سر عقلانیت تصمیم می‌گیرد نخبه شناخته می‌شود.
اما سؤال سوم: چگونه نخبگان عمل کنند تا هوش و قدرت علمی که دارند به واقعیت تبدیل شود؟؟ پی یر بوردیو جامعه شناس برتر قرن این گونه پاسخ می‌دهد که مردم عادی بر اساس سلیقه نخبگان جامعه خودشان زندگی می‌کنند. پاسخ ساده شد، مگر شاه کلید توسعه مطالبه گری جمعی نیست، پس نخبگان این روحیه مطالبه گری جمعی را باید از طریق آموزش، بحث و گفتگو، جلسات و همایشات، در کوچه و بازار و هرکجا که انسانی زیست می‌کند با زبان مناسب خودش به وی انتقال دهند. اما باید نمونه‌های عینی این بحث را مطرح کنیم:
دوستان همان‌گونه که مطرح شد تعصب قومی و خانوادگی یکی از موانع پیشرفت است. در دو دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی شهرستان باشت و گچساران، میزان اختلاف رأی نمایندگان ایل بزرگ و محترم قشقایی بسیار اندک بوده است که نشان دهنده اوج تعصب قومی و قبیله‌ای است که می‌تواند به یک فاجعه اجتماعی تعییر شود. خوشبختانه در این دوره به نظر می‌رسد مطالبه گری جمعی رویکرد اساسی قشقایی های محترم باشد و با همین نگاه به حمایت از دکتر تاجگردون پرداخته‌اند. در بحث گوناگونی ابعاد توسعه می‌توان گفت بعد سلامت بهداشت و روان از مهم‌ترین ابعاد توسعه بشمار می‌رود که طبق آمار حضوری که این جانب از فرماندار محترم باشت دریافت کردم، بعد بهداشت و سرانه فردی آن رشد ۱۰۰ درصدی داشته است، در حوزه ورزش سرانه ورزشی بالاتر از حد نرمال کشوری قرار دارد، در حوزه زیبا سازی شهری و توسعه راه‌های شهری و روستایی رشد چشمگیری صورت گرفته است. در حوزه گچساران باز در بعد بسیار مهم بهداشت، با تکمیل چند بیمارستان سرانه بهداشتی شهرستان رشدی بالا ۲۰۰ درصد خواهد داشت. همچنین درسایر حوزه‌ها نیز روند بدین گونه بوده است که برای طولانی نشدن بحث از ذکر آن خود داری می‌کنم. از مطالب چنین نتیجه گیری می‌شود که ما ابتدا توسعه را درک کردیم، سپس ابزار و راه‌های رسیدن به آن را شناختیم و در باره کم و کیف آن بحث کردیم. اما در شهرستان گچساران و باشت یک اتفاق جالب رخ داده است که این گونه می‌توان آن را تشریح کرد: مگر ما همه این بحث‌ها را مطرح نکردیم که به امر مطالبه گری جمعی و توسعه پایدار برسیم؟؟ رویکرد دکتر تاجگردون به گونه‌ای است که شاه بیت غزل‌های ایشان"تاکید بر کار جمعی و ساختاری و عدم تمایل به کارهای شخصی و زودگذر است" پس ما بزرگ‌ترین شاخص در توسعه را که همانا انجام کارهای ساختاری و زیر بنایی است را در اختیار داریم، مع ذالک، ضمن انجام وظیفه نخبه گری خود که در بالا به آن اشاره شد، با حمایت از چنین رویکردی می‌توانیم بیش از نیمی از راه توسعه را پشت سر بگذاریم. در واقع ما نه از دکتر تاجگردون بلکه از اندیشه دکتر تاجگردون و تاجگردون هایی که چنین رویکرد ناب جهانی دارند باید حمایت کنیم، چرا که خود ایشان نیز به نوبه خود از چنین رویکردی حمایت کرده است. لازم به ذکر است که این دو شهر ستان متمدن و دارای فرهنگ غنی با وجود اینکه دارای پتانسیل‌های منطقه‌ای، ملی و جهانی بالایی است (نظیر منابع نفت و گاز و موقعیت ارتباطی و جغرافیایی مناسب) هنوز در زمینه اشتغال و فرهنگ مانند بالا بودن آمار طلاق و ایدز) دارای مشکلات بنیادی است که امید است با همدلی و هم فکری تمامی اقشار جامعه به خصوص جوانان این خاک تمامی موانع توسعه رفع، تا شرایط مطلوبی بر اقتصاد و فرهنگ غنی دیارمان حاکم شود.
لحظه‌هایتان سرشار از خوبی‌هایتان باد.

*جامعه شناس، مدرس دانشگاه و عضو بنیاد ملی نخبگان ایران