کبنانیوز - توافق هسته ای؛ گفتمان برد-برد؟

احسان یوسفی
شمارش معکوس برای انجام توافق هسته ای بین ایران و کشور های ۱+۵ به صدا در آمده است؛ که با بررسی و مطالعه رخ داد های چند ماهه خصوصا هفته های اخیربر اساس شاخص های مطرح شده و تحلیل آنان می توان به خوبی به این نکته اشاره کرد که مسیر

انجام توافق هسته ای بیش از پیش هموار شده است و امیدواری نسبت به رسیدن به توافق برجام هسته ای با اصطلاح "برد-برد" افزایش یافته است.
اما چرا به توافق هسته ای امیدواریم؟ ساده انگارانه است اگر اینچنین به پرونده هسته ای ایران بنگریم و ادعا کنیم که تنها ایران است که به توافق هسته ای نیاز مبرم دارد و دیگر کشورها جهان رغبتی برای حل مناقشه هسته ای ایران از خود نشان نمی دهند. اگر چه حل این بحران بین المللی که به جای آنکه یک پرونده فنی و علمی باشد به یک دست آویز سیاسی- امنیتی تبدیل شده است اما برگ های برنده ای برای دیگر قدرت های بین المللی در آن سوی میز مذاکره نیز دارند که اگر با نگاهی واقع بینانه و عمیق با آنان توجه کنیم می توان علاقه کشور های ۱+۵ در رسیدن به توافق هسته ای با ایران را بیشتر و شدید تر دید؛ البته شاید این عمل به صورت شفاف بیان نشود اما حقیقتی انکار ناپذیز است.
ایالات متحده آمریکا بیش از هر کشور حاضر در میز مذاکره به توافق هسته ای با ایران نیازمند است. سال ۲۰۱۶ آمریکا شاهد انتخابات ریاست جمهوری دیگری برای کسب کرسی باراک اوباما از حزب دموکرات است. حزبی که در ۴ سال گذشته بر خلاف دوره اول رئیس جمهوری خود، شاهد نقد های فراوانی از سوی افکار عمومی بوده است.که جدیدترین انتقاد افکار عمومی آمریکا در باب رفتار های سیاست خارجی دولت آمریکا، مربوط به نظر سنجی شبکه فاکس نیوز از میان حدود یک هزار و پنج شهروند آمریکایی از تاریخ ۲۱ تا ۲۳ ژوئن انجام شده است که در این نظرسنجی جدید مشخص شد که ۵۸ درصد از آمریکایی ها معتقدند که باراک اوباما بیش از حد در قبال گروه تروریستی داعش نرمش به خرج داده است. یا در بحث سیاست داخلی رواج فقر و بیکاری که بر اساس موسسه نظر سنجی گالوپ مشخص شده است؛ اگر عضوی از یک خانواده به هر دلیل کارش را از دست بدهد و بیکار شود، وزارت کار امریکا وی را به عنوان فرد بیکار به حساب نمی‌آورد؛ که در حال حاضر حدود ۵٫۶ درصد یعنی چیزی حدود ۳۰ میلیون شهروند امریکایی بیکار بوده یا در مشاغل بسیار کم درآمد حاضرند.تا جای که نظر سنجی اخیر شبکه خبری فاکس نیوز از شهروندان آمریکایی نشان داد ۵۲ درصد از شرکت کنندگان در این نظر سنجی با سیاست‌های اقتصادی باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور مخالفند. اما از زوایه منافع استراتژیک و فرا منطقه ای آمریکا می توان به عطش این کشور برای رسیدن به توافق هسته ای اشاره کرد.زیرا منافع استراتژیک آمریکا در منطقه خاورمیانه و حفظ و امنیت آنان در عراق،عربستان، بحرین،افغانستان،پاکستان و ترکیه جز اصول تقسیم ناپذیر قدرت ایالات متحده آمریکاست و از آن سو نقش تعیین کننده و غیر قابل انکار جمهوری اسلامی ایران در استمرار امنیت، آرامش و ثبات قابل اتکا در این حوزه بدون حضور ایران در هرم قدرت خاورمیانه امری سخت و به دور از انتظارست تا جای که آمریکا در بحران عراق و مسئله داعش علنا از ایران برای مبارزه با گروهک تروریستی در منطقه کوبانی دعوت به همکاری کرد؛ در هر حال به صورت کلی با توجه با انتقاد های فروان به حزب دموکرات آمریکا و همچنین کاهش شدید اعتماد عمومی به دولت باراک اوباما حل پرونده هسته ای ایران که بعنوان یکی از چند مسئله بزرگ بین المللی از آن یاد می شود می تواند به عنوان برگ برنده ای بزرگ با قابلیت مانور شدید رسانه ای تلقی شود تا اوباما خود را به عنوان تنها رئیس جمهور آمریکا که حساس ترین پرونده هسته ای دنیا را با مذاکره و به دور از گزینه نظامی حل کرده است به مردم آمریکا معرفی و از آن به عنوان ابزاری برای کارنامه درخشان دولت خود یاد کند.
از سوی دیگر وقتی به رفتارهای تهاجی و تنش زای عربستان، اسرائیل و فرانسه و روسیه می نگریم نشانه های خوبی برای رسیدن به توافق هسته ای کسب می شود. عربستان سعودی که درطی چند سال اخر بیشترین سود را از تحریم های ظالمه علیه ایران را کسب کرده و با دوری چندین ساله ایران در عرصه بین المللی به عنوان نقش محوری در منطقه خاورمیانه قلم داد می شود همواره سیاست های خصمانه شدیدی درباره توافق هسته ای ایران به خود گرفته است که نمونه بارز آن را می توان در سفر وزیر امورخارجه عربستان، سعود الفیصل در سفره غیرمنتظره خود قبل از توافق ژنو در وین دید که با ملاقاتی که با جان کری داشت و سپس ب کشورش بازگشت عمق ترس این کشور به توافق هسته ای را دید. اما جدیدترین نشانه این ترس و ناامیدی از بر هم زدن توافق هسته ای را می توان در انعقاد قرارد ساخت ۱۶ پایگاه هسته ای عربستان با کمک دولت های روسیه،فرانسه و کره جنوبی دید تا مشخص شود اگر واقعا توافق هسته ای در کار نیست پس چه انگیزه ای موجب می شود که عربستان از برهم زدن توافق هسته ای توسط آمریکا ناامید و به ادعای خود برای بازدارندگی قدرت ایران به سمت ساخت پایگاه های هسته ای پیش برود؟
یا آنکه اگر توافق هسته ای پیش از هر زمان دیگری رو به انعقاد نیست چه دلیلی دارد که اسرائیل و عربستان که از گذشته تا به امروز نسبت به مذاکرات هسته ای شدید ترین اظهار نظرهای سیاسی را داشته اند به تقابل عینی و رودرو با آمریکا گام بردارند و روز به روز نسبت به اجرای رسیدن به توافق هسته ای خشمگین شوند تا علاج این تفاهم را در خرید ابزارهای نظامی و موشک های دور برد و هواپیمای های جنگی پیشرفته از دولت آمریکا بدانند!
به طوری که ماه اکتبر گذشته آمریکا از فروش موشک های جدید به عربستان به ارزش یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار خبر داد که بالاترین رقم از مجموع ۶۰ میلیارد دلار تسلیحاتی است که از سال ۲۰۱۰ به عربستان فروخته است.
و از سوی دیگر با توجه به اینکه در بحث سیاست خارجی انگلیس همواره موضعی مشابه آمریکا می گیرد و آلمان همواره نقش میانجی گری در مذاکرات را بر عهده دارد و چین و روسیه با نگاه اقتصادی پر سود، همواره به بازار های ایران توجه ویژه ای داشته اند و فرانسه نیز با نقاب نقش پلیس بد، سود کلانی با قراردهای نظامی با عربستان و اسرائیل دسته برد است می توان به این نتیحه رسید که رسیدن به توافق هسته ای دور از انتظار نیست و نباید آن را پیروزی یک طرفه نخواهد بود؛ زیرا مسیر "برد-برد" آن برای همه کشورهای ۱+۵ و ایران قابل دفاع و لازم خواهد بود.

دانش آموخته علوم سیاسی و مشاور فرماندار بویراحمد در امور جوانان*