فیلم | عضو هیئت‌علمی دانشگاه یاسوج: چه مقدار از تعریف توسعه پایدار در پروژه‌های سدسازی اجرا می‌شود؟ هیچ / چرا استان اصفهان «آب را به نام شرب می‌برید و به پای صنعت می‌ریزید؟» / سد کوهبرد توجیه اقتصادی ندارد / این سد آبگیری شده، ولی نمی‌دانند چطور این آب را انتقال دهند!

کبنا ؛عضو هیئت‌علمی دانشگاه یاسوج گفت: سدسازی در دنیا مطلقاً بد یا خوب نیست، به بعضی از پروژه‌ها باید تمدنی نگاه کرد، تا بتوانیم درست اظهارنظر کنیم. درخصوص پروژه‌های سدسازی، رودخانه ماربر از منطقه پادنا به خرسان و کارون می‌پیوندند، از طرفی رودخانه بشار به خرسان متصل و به کارون می‌ریزد. روی رودخانه بشار سد تنگ سرخ، در بالادست سد ماندگان و در پایین دست سد خرسان را می‌خواهند احداث کنند. این را تجسم کنید.
فیلم | صحبت‌های عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج در خصوص سدهای استان کهگیلویه و بویراحمد
     
به گزارش کبنا، محسن آروین در جمع دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد اظهار کرد: همکار ما در منابع آب روی حقآبه زیست محیطی تحقیق انجام داده است. اگر در سدها اجازه دهیم حقآبه زیست محیطی به درستی انجام گیرد، مشکل زیادی ایجاد نخواهد شد. درخصوص سد تنگ سرخ و بر اساس گزارشی که در مطالعات این سد وجود دارد، نوشته شده حقابه زیست محیطی سد تنگ سرخ کمتر از یک مترمکعب بر ثانیه است، حقابه سد تنگ سرخ طبق ساده‌ترین روش‌های علمی ۳۰۰ مترمکعب است، در حالی که در مطالعات سد این عدد ۳۴ عنوان شده، یعنی یک دهم حقآبه واقعی سد تنگ سرخ را به عنوان حقابه در نظر گرفته‌اند.
آروین بیان کرد: از طرف دیگر ماربر هم به همین شکل است، پایین دست سد ماندگان، خرسان، شهیدعباسپور، سد گتوند، سد کارون ۳، همه این‌ها روی حوزه آبریز کارون بزرگ هستند. قرار هست چه بشود؟ ما به عنوان یک کشوری که ادعای تمدن می‌کنیم، سؤال من این هست که ما باید به سمت توسعه پایدار حرکت کنیم، توسعه پایدار یعنی اینکه جامعه، اقتصاد، محیط‌زیست، سه ضلع توسعه پایدار هستند.
وی افزود: اگر قرار نیست در پروژه سدسازی به سمت توسعه پایدار حرکت کنیم، در پروژه پرورش گوسفند و دامداری باید به سمت توسعه پایدار برویم؟ خیر، توسعه پایدار مربوط به پروژه‌های بزرگی مثل سدسازی است. وقتی پروژه اجرا می‌کنیم باید به این موضوع فکر کنیم که همه افراد جامعه تحت عنوان عدالت اجتماعی فرصت برابری از اقتصاد داشته باشند، فعالیت‌هایی که افراد جامعه انجام می‌دهند باید با طبیعت و محیط‌زیست سازگار باشند، فعالیت‌هایی که افراد جامعه به عنوان پروژه انجام می‌دهند، باید قابلیت دوام داشته باشد، بنابراین از عدالت اجتماعی، زیست‌پذیری پروژه‌ها، و قابلیت دوام یک فصل مشترکی تحت عنوان توسعه پایدار ایجاد می‌شود، هر پروژه‌ای این سه شرط را رعایت نکند پایدار نخواهد بود.
آروین خاطرنشان کرد: چه مقدار از تعریف توسعه پایدار در این پروژه‌ها اجرا می‌شود؟ هیچ. حجم سد تنگ سرخ ۱۲۵ میلیون مترمکعب است، توپوگرافی و ساختار منطقه کوهستانی این منطقه به گونه‌ای است که حجم بالایی ندارد، و کلیدواژه‌هایی عنوان می‌کنند که برخی مسائل حاکمیتی است، مثل بحران آب شرب اصفهان مسأله‌ای حاکمیتی است. در حالی که بر اساس شاخص‌ها و بر اساس سرانه ۲۲۰ لیتر آب در روز برای هر انسان، شهرهای اصفهان و یزد نیازی به آب شرب ما ندارند.
بر اساس شاخص علمی چرا استان اصفهان هیچ‌گاه میزان برداشت از آب چاه‌های زاینده رود را اعلام نمی‌کند؟ چرا میزان مصرف آب در صنایعش را عنوان نمی‌کند؟ چرا استان اصفهان بجای اینکه آب از اکوسیستم دنا ببرد، میزان آب مورد نیازش را از طریق افزایش راندمان کشاورزی‌اش تأمین نمی‌کند؟ چرا استان اصفهان «آب را به نام شرب می‌برید و به پای صنعت می‌ریزید؟»
محسن آروین عضو هیئت‌علمی دانشگاه یاسوج در ادامه اظهار کرد: در خصوص سد تنگ سرخ، می‌گوییم شهر یاسوج بحران آب دارد، فقط ۲۰ میلیون مترمکعب تخصیص می‌دهیم، در کشاورزی ۳۴ میلیون مترمکعب می‌دهیم، ولی می‌دانید چند هکتار باغ سیب در بالادست سد تنگ سرخ زیر آب می‌رود و نابود می‌شود؟ باغ‌هایی که این‌همه سال ثمر داده‌اند را از بین می‌برید و آب می‌برید برای اینکه جای دیگری کشاورزی کنید؟ از امتداد رودخانه بشار تا پل بشار هیچ نقطه‌ای مناسب احداث سد تنگ سرخ نبود غیر از همین جایی که الان در حال احداث است؟
وی گفت: به ما بر اساس مستندات نشان دهید نمی‌شد سد تنگ سرخ ۵۰۰ متر بالاتر از پل بردزرد که بالای روستای تنگ سرخ است، ببرید به استان فارس و الان فقط ۲۰ میلیون مترمکعب به ما بدهید؟ یا نمی‌شد در روستای قلات این سد را بزنید که با حجم سازه‌ای کم، به حجم مخزن بزرگی برسیم؟ طبق یک مؤلفه دم‌دستی و ساده که می‌گوید ما سد را باید جایی از مقطع دره احداث کنیم که با کمترین حجم سازه به بیشترین حجم مخزن برسیم. سد تنگ سرخ دقیقاً در جایی احداث شده که عریض‌ترین قسمت دره است و همین حجم سازه را چندین برابر می‌کند.
آروین افزود: دانشجوی من در مورد سد کوهبرد شاخص‌های دم‌دستی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده این سد توجیه اقتصادی ندارد، این سد در حال حاضر دو سال است که آبگیری شده، ولی نمی‌دانند چطور این آب را انتقال دهند! در کتابی منتشر شده و ترجمه کرده‌ایم سیاست‌های سدسازی و توسعه ایران در آن توضیح داده شده است. وزیر در تهران می‌گوید مردم این برای شما خوب است! و همان کار انجام می‌گیرد، مبدأ پروژه‌ها وزیر است. اما فائو در خصوص سیاست‌های مشارکتی از پایین‌به‌بالا می‌گوید زمانی که در یک منطقه از طرف جامعه محلی درخواست احداث سد شده است، اینجا دیگر شمای مسئول نیاز ندارید التماس مردم بکنید که توجیه شوند. دولت می‌گوید منطقه مناسب را شناسایی کنید، و از نظر پارامترهای فنی و علمی بررسی می‌شود، و در نهایت ممکن است در این منطقه امکان سدسازی وجود نداشته باشد، و سد زده نمی‌شود.