کبنانیوز - احتمال زمین لرزه در کهگیلویه و بویراحمد

بر اساس مطالعات لرزه ای استان کهگیلویه و بویراحمد درکمربند میانی رشته کوه های چین خورده زاگرس قرار دارد، که مهمترین رشته کوه آن دنا به‌طول صد کیلومتر و عرض حدود 20 کیلومتر با ویژگی منحصربفرد، جوان، دارای بیشترین چین خوردگی، گسل خوردگی و رو راندگی از دامنه زاگراس می باشد که منشاء اصلی زلزله در مناطقی با این ویژگی ها ایجاد می شود، پس استان ما دارای پتانسیل بالایی برای زلزله های تقریباً پر خطر می باشد.

بر اساس مطالعات لرزه ای استان کهگیلویه و بویراحمد درکمربند میانی رشته کوه های چین خورده زاگرس قرار دارد، که مهمترین رشته کوه آن دنا بطول صدکیلومتر و عرض حدود20 کیلومتر با ویژگی منحصربفرد، جوان، دارای بیشترین چین خوردگی، گسل خوردگی و روراندگی از دامنه زاگراس می باشد که منشاء اصلی زلزله در مناطقی با این ویژگی ها ایجاد می شود، پس استان ما دارای پتانسیل بالایی برای زلزله های تقریباً پر خطر می باشد.
به گزارش کبنانیوز، عبدرحمان چمن آرا دکتری تخصصی زمین شناسی و مولف کتاب زلزله و ارتقای سطح آموزش عمومی نوشت:
از زلزله و عشق خبر کس ندهد آن لحظه خبر شوی که ویران شده ای
« و ما خلقنا السماء و الارض و ما بینهما لعبین »
و ما آنچه درآسمان و زمین و میان آنهاست به بازی نیافریدیم. (سوره انبیاء)

یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد زلزله، حرکات صفحات زمین (دورشونده-نزدیک شونده-امتداد لغز) که با دور شدن صفحه آفریقا از صفحه عربستان و برخورد با پهنه زاگرس قریب 800 کیلومتر چین‌خوردگی و مچالگی در ایران از خوزستان تا منطقه کپه داغ خراسان صورت گرفته است که یکی از نتایج این چین‌خوردگی و شکستگی‌ها ایجاد زلزله است.
یکی از مهم‌ترین مناطق یا کمربندهای زلزله‌خیز جهان کمربند کوهستانی آلپ (اروپا), هیمالیا (هندوستان)، که در کشور ایران کوه‌های جوان البرز و زاگرس و رشته‌کوه دنا را دراستان کهگیلویه و بویراحمد در برمی‌گیرد.
بنابراین بر اساس مطالعات لرزه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد درکمربند میانی رشته‌کوه‌های چین‌خورده زاگرس قرار دارد، که مهم‌ترین رشته‌کوه آن دنا به طول صد کیلومتر و عرض حدود 20 کیلومتر با ویژگی منحصربه‌فرد، جوان، دارای بیشترین چین‌خوردگی، گسل خوردگی و رو راندگی از دامنه زاگراس می‌باشد که منشأ اصلی زلزله در مناطقی با این ویژگی‌ها ایجاد می‌شود، پس استان ما دارای پتانسیل بالایی برای زلزله‌های تقریباً پرخطر می‌باشد به دو دلیل:
1) ازیک‌طرف با فاصله گرفتن صفحه آفریقا از صفحه عربستان و برخورد عربستان با زون زاگرس (800 کیلومتر مچالگی در ایران از دشت‌های خوزستان تا زون کپه داغ در خراسان ایجادشده است).
2) از طرفی دقیقاً استان ما روی کمربند میانی آلپ و هیمالیا که دارای کوه‌های جوان و گسل خورده می‌باشد قرار دارد و مستعد هرگونه اتفاق به‌ویژه آبستن زلزله می‌باشد. (چون 90 درصد زلزله‌های دنیا در امتداد همین چین‌خوردگی‌ها و گسل‌ها اتفاق می‌افتد) اما لازم به ذکر است در مرکز استان و شهر یاسوج و سی سخت با توجه به شکستگی‌ها و گسل‌های موجود کانون زلزله‌ها از عمق کمتری برخوردارند که نسبت به مناطقی مانند دهدشت و گچساران دارای خطر بیشتری نسبت به زلزله می‌باشند.
اما میزان خطرات گسل دنا (دینار) از نظر زلزله وجود رسوبات آهکی، دولومیتی تبخیری، مانند سازند گچساران و همچنین وجود نمک‌های هرمز در پی‌سنگ پرکامبرین زاگرس در بخش‌های متعددی از این گسل نفوذ کرده (گنبدهای نمکی کاکان-تل خالی-کوه گل) و به سطح زمین رسیده‌اند. این مسئله نشان می‌دهد گسل زاگرس مرتفع (دنا)، از نظر میزان خطرپذیری در برابر زلزله، زمین‌لرزه‌هایی با میانگین حداکثر 6 تا 5/6 درجه در مقیاس ریشتر اتفاق بیفتد که بسیار امیدوارکننده است، چون این رسوبات (آهکی، دولومیتی- تبخیری-گنبدهای نمکی) باعث کاهش سرعت امواج لرزه‌ای می‌شود (مانند سرعت‌گیر خیابان عمل می‌کنند).
اما براساس بازدیدهای میدانی در سطح شهر سی سخت فرم تخریب ساختمان‌ها نشان می‌دهد موج لاو (love waves) در این شهرستان اتفاق افتاده است. (عملاً موجی است در سطح زمین ایجاد می‌شود و حرکت مارپیچی دارد و بیش از آنکه سبب تخریب شود باعث خواباندن تیر برق‌ها، درختان و ساختمان‌ها به طرفین می‌گردد).
نتیجه‌گیری:
1- آماده‌سازی و اقدام به موقعه نیروهای انتظامی -راهداری-هلال احمر-ستاد بحران استان-نیروهای امدادی و کمکی-اورژانس و فوریت‌های پزشکی و ... در هر شرایطی در برابر مخاطرات طبیعی
2-پیش‌بینی مکان مناسب برای اسکان افرادی که در بلاهای طبیعی دچار مشکل شده‌اند.
۳- ایمن‌سازی نقاط وقوع بلایای طبیعی. و تمهیدات علمی، فنی و مهندسی
4- اجرا و نظارت و ارتقای سطح آموزش عمومی و تخصصی برای مقابله کاهش آثار بلایای طبیعی مانند زلزله.
5- ایران بر روی کمربند زلزله واقع‌شده و گسل‌های فراوانی در آن وجود دارد، مانند گسل دنا بنابراین فعالیت گسل‌ها و وقوع زلزله در ایران اجتناب‌ناپذیر است.
6-از ساخت شهرها در روی گسل‌های فعال باید پرهیز کرد و فاصله قانونی را رعایت نمود، زیرا فعالیت مجدد گسل‌ها موجب تخریب شهرها می‌شود، و توسعه این‌گونه شهرها از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست. (بم)
7-باید کنترل و نظارت بیشتری بر امر ساخت‌وسازها صورت گیرد و ساختمان‌سازی صرفاً توسط متخصصین با صلاحیت و آن‌هم با کسب مجوزهای قانونی و نظارت ارگان‌های (مسکن و شهرسازی، شهرداری، نظام‌مهندسی ساختمان) مربوطه انجام شود.
8- فقر باعث اسکان بی‌رویه و ساخت‌وسازهای بدون کنترل و با کیفیت پایین در حاشیه شهرها می‌شود که خود در هنگام فعالیت گسل‌ها و وقوع زلزله فاجعه‌آمیز خواهد بود.
9-باید سطح آگاهی جامعه را در رابطه با شناخت و نحوه فعالیت گسل‌ها، زلزله و به‌طورکلی بلایای طبیعی بالا برد و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها را افزایش داد و به مردم تأکید کرد که هزینه ایمن‌سازی ساختمان‌ها به مرتب کمتر از هزینه زیباسازی آن‌ها است.
10- از زلزله‌های اخیر و به‌ویژه زلزله مصیبت‌بار مانند (طبس، رودبار، منجیل و بم- کرمانشاه) تجربه‌های زیادی کسب کردیم. آموختیم که هنوز نیاموخته‌ایم و آموختیم که همواره مقطعی می‌اندیشیم و هنگام بروز حوادث احساسی شده و شعار می‌دهیم و پس از فروکش کردن التهاب و تب‌وتاب حادثه، به‌تدریج آن را به بوته فراموشی می‌سپاریم.
11-یاد گرفتیم که هنوز از دانش فنی روز جهان استفاده بهینه نمی‌کنیم و آگاه شدیم که مدیریت بحران کشور ما پس از وقوع حادثه از نظم و انسجام خوبی برخوردار نیست و خود دچار بحران است.
12-بلایای طبیعی اصولاً ماهیتی پیچیده دارند و در شرایط کنونی بسیاری از آن‌ها خارج از کنترل انسان به نظر می‌رسند. اما میزان آسیب‌پذیری نتیجه عملکرد عوامل انسانی است و همان‌طوری که واقفیم پیشگیری از حادثه بهتر از واکنش در مقابله حادثه است، لذا ارتقای دانش و آگاهی‌های عمومی خود عامل مهمی در کاهش اثرات بلایای طبیعی محسوب می‌گردد.
13-مانور بلایای طبیعی و تمرین عملی و بازبینی مکرر و به‌روز کردن مداوم آن (هلال احمر-ستاد بحران-اورژانس و فوریت‌های پزشکی و....) انجام گیرد.
14-تهیه بروشور قبل از وقوع زلزله، هنگام وقوع زلزله و از بعد از وقوع زلزله چه باید کرد و در اختیار شهروندان قرار دهید تا میزان اطلاع و آگاهی مردم در این زمینه زیاد شود.
15-در پایان به شما پیشنهاد می‌کنم همچون کلاس‌های زبان و موسیقی و کامپیوترکه امروزه جزء واجبات شده است یک دوره آشنایی با بحران‌های طبیعی مانند زلزله و امداد گری مبتدی تا پیشرفته و کلاسیک را حداقل برای خود یا یکی از اعضاء خانواده برنامه ریزی کنید.
لازم به یاد آوری است که براساس تحقیقات جدید هرساله حدود سه میلیون زمین لرزه رخ می‌دهد، یعنی 8000 هزار زمین لرزه در روز، یا هر ۱۱ ثانیه یک زمین لرزه رخ می‌دهد، که 17% کشتار جهانی زلزله متعلق به کشورایران بوده است. به‌طوری که ایران جزء ده کشور بلاخیز و ششمین کشور زلزله خیز دنیاست.
بی تو هر لحظه مرا بیم فرو ریختن است      مثل شهری که به روی گسل زلزله‌هاست