کبنانیوز - نقض حقوق شهروندی در خیابانهای یاسوج

هاییمظفر عدالت نسب*
شهر و شهروند دو مفهوم فراگیر اجتماعی گره خورده به هم هستند که هر کدام حقوق متقابل و در عین حال تکالیف انکارناپذیری نسبت به هم دارند.
معابر عمومی و به عبارتی بازار شهرها از جمله جاهایی است که ارتباط تنگاتنگی بین شهروندان فراهم می کنند، ارتباطاتی که در فرایند زندگی اجتماعی و پیچیده شهری سبک و سیاق آن گاهی خوشایند حقوق شهروندی نیست.
حقوق شهروندی در واقع مجموعه حقوق و امتیازاتی است که افراد به اعتبار موقعیت شهروندی خود بدست می آورند و نیز مجموعه قواعدی است که بر موقعیت آنان در جامعه حکومت می کند.
اما حفظ حقوق شهروندی مستلزم رابطه ای چندسویه بین دولت، جامعه و شهروندان است که رعایت این حقوق متقابل یعنی حق و تکلیف یک اخلاق مشارکتی، فعالانه و مسوولانه را می طلبد.
برخی اصناف در بازار شهرها نقش صاحبخانه را دارند به این عبارت که مکان مشخصی برای کسب کار خود دارند و با این وجود از فضای عابرگذر مقابل محل کسب خود نیز بهره برداری های سوء دارند.
وقتی از برخی بازارهای یاسوج و دیگر شهرها می گذری برخی مغازه داران بخشی از لوازم خود را در راهروها و معابر مقابل صنف خود گذاشته اند و کمی آن طرف در بخشی از خیابان مقابل با گذاشتن چند شیء یا ریسمانی برای پارک ممنوع، اقدام به تصرف عدوانی موقت کف خیابان نموده اند.
کمی آن طرف تر از اصناف دست فروشان و دوره گردان هر کدام با پیشه ای موقت گوشه و کناری از معابر باریک شهرها را تصاحب کرده اند تا ارتزاقی از شلوغی بازار کسب کنند در حالی که ناخواسته به حقوق دیگران لطمه می زنند.
این رویه فراگیر مختص شهر یاسوج نیست بلکه در اکثر شهرها وجود دارد که از دیگر مصادیق بارز نقض حقوق شهروندی است.
صدای گوش خراش موسیقی های آزار دهنده، بی آنکه توجه شود که کسی می پسندد یا مخالف است و اصلا بدون اینکه بدانند آلودگی صوتی نقض حقوق شهروندی است ، جلوه دیگری از نقض حقوق دیگران است .
از خیابان های کم عرض که ویژگی مشترک اکثر شهرها در کشاکش رشد جمعیت است که بگذری،رها سازی آشغال ها و زباله های جور واجور در دید عموم جلوه دیگری از تعرض به حقوق شهروندی است در حالی که همه می دانیم و بارها شنیده ایم،شهر ما خانه ماست!
خانه مشترکی به نام شهر را برخی شهروندان یعنی همان کاسب های دوره گرد در یاسوج و دیگر شهرها هر کدام به طریقی نازیبا کرده اند تا جایی که تردد از برخی معابر باریک که در محاصره اجناس بازاریان و دستفروشان است، نماد عینی نبش قبر حقوق شهروندی است.
رفت و آمدهای خودروهای پرشمار شخصی، بوق زدن های گوش خراش نا به جا ، پارک دوبله کردن در مسیر خیابان های کم عرض،استفاده از وسایل نقلیه دودزا، موتورسواری در معابر شهری هرکدام رفتارهای آسیب زایی است که با آلودگی صوتی ،هوا و نقض حقوق شهروندی به فرهنگ شهرنشینی و شهر سالم لطمه می زند.
اگر چه در یاسوج و بسیاری از شهرها بازارچه های دستفروشی با عنوان بازار روز طراحی شده است اما غول بیکاری هموار نقض حقوق شهروندی را در جوامع شهری دامن می زند.
عرضه محصولات کشاورزی، دامی و کوهی در هر فصلی در شهرها معضلی است که هرگز مبارزه با آن ممکن نبوده است.
با این حال تصویب منشور حقوق شهروندی در دولت یازدهم با هدف تکریم کرامت انسانی در سطوح مختلف نوید بخش آگاهی دهندگی بیشتر رسانه ها برای نهادینه کردن رعایت حقوق شهروندی بویژه در محیط اجتماعی و فرایند زندگی شهرنشینی است.
اطلاع رسانی از ضرورت رعایت و تکریم حقوق شهروندی در بازارشهرها و از طرفی خدمت رسانی برای ساماندهی وضعیت معابر شهری و بازارها برای رعایت بهتر حقوق شهروندی مقوله ای است که نیازمند توجه بیش از پیش شهروندان و مدیریت های شهری است.
اجرای طرح های زیباسازی بازار شهرها، توسعه و تعریض گذرگاه پیاده ها ، ساماندهی فعالیت مغازه ها، پاکسازی معابر از وجود دست فروشان و جلوگیری از استقرار بخشی از میز عرضه میوه و کالای مغازه داران در معابر شهری می تواند الگوی خوبی برای خدمات رسانی، زیباسازی و در عین حال بهبود فصای کسب و کار با رعایت حقوق شهروندی در شهرها باشد.

* رییس ایرنا مرکز یاسوج