دوربین‌ها را گذاشتیم و از دست گرگ‌ها فرار کردیم

کبنا ؛ 
وقتی مستند‌های «زندگی در قلب دنا» و «سفر به سرزمین برف و آفتاب» را در مرکز کهگیلویه و بویراحمد ساخت کسی با دیدن آنها باورش نمی‌شد این فیلم‌ها توسط گروهی ایرانی و با کمترین تجهیزات ممکن تولید شده است؛ مجموعه‌ای از تصاویر بکر و باکیفیت که راوی بخشی از حیات‌وحش دیده نشده آن استان بود.
سفر به سرزمین برف و آفتاب موفقیت هایی را در بخش مستند جشنواره فجر و سینما حقیقت به دست آورد، اما فرشاد افشین پور با تولید مستند سفر به آمادای اثبات کرد مستندهای قبلی محصول یک اتفاق نبوده و خود را به عنوان یکی از مستندسازان جوان و موفق به عرصه هنری و رسانه ای معرفی کرد. به بهانه کسب جایزه ویژه هشتمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت که اختتامیه آن بتازگی برگزار شد با این هنرمند حوزه سینمای مستند کشورمان که آثارش را سیمای استان های رسانه ملی تهیه و تولید می کند گپ کوتاهی زده ایم.
خودتان هم اهل سرزمین باصفای بویراحمد هستید؟
بله، من متولد شهری نسبتا کوچک به نام گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد هستم.
در کارنامه شما آثار مستند قابل توجهی به چشم می خورد. دوست دارم از آغاز فعالیت ها و فیلمسازی تان برایمان بگویید.
من پیش از این سه فیلم به نام های دنا به سفارش گروه مستند شبکه چهار ( ۸۹)، زندگی در قلب دنا ( ۹۰) و پرندگان در سرزمین برف و آفتاب ( ۹۱) با همکاری شبکه استانی دِنا ساخته ام که هر سه در جشنواره های پیشین سینماحقیقت حضور داشته اند و در این اثنا فیلم پرندگان در سرزمین برف و آفتاب موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم علمی و زیست محیطی از هفتمین دوره این جشنواره شده است.
موضوع آخرین مستندتان سفر به آمادای چیست؟
فیلم سفر به آمادای در حقیقت چهارمین فیلم من است که در جشنواره هشتم سینماحقیقت شرکت داشت. پیش از هر چیز باید بگویم آمادای به معنای محل تجمع مادهاست. موضوع این فیلم تاریخی نیست و این نام زیبا بهانه ای برای آغاز یک سفر رویایی به این سرزمین باستانی است. باید گفت گرچه آوازه این سرزمین به علت تاریخ کهن آن است ولی جاذبه طبیعی و متنوع آن نیز از جایگاه مهمی برخوردار است. این استان از یک سو کوهی باشکوه به نام الوند با بلندای ۳۵۸۴ متر را در خود جای داده و از سویی دیگر دشت ها و بیابان های وسیع فلات داخلی ایران را در پیش روی خود دارد. این طیف وسیع زیستگاه ها که از مناطق مرتفع کوهستانی تا سرزمین های پست تغییر می کند فرصتی کم نظیر برای حیات موجودات مختلف فراهم آورده تا تابلویی سحرانگیز از حیات وحش در این گوشه فلات ایران ترسیم شود.
چطور شد استان همدان را برای ساخت این فیلم انتخاب کردید؟
من در مرکز سیمای استان ها با دو فیلم قبلی شناخته شده بودم و بر اساس نمره هایی که در ارزیابی سازمان کسب کردم و همین طور رتبه هایی که در دو جشنواره متوالی فجر و سینماحقیقت به دست آوردم، مورد توجه مدیران شبکه های مختلف استانی واقع شدم و از من دعوت شد در آن استان ها فعالیت کنم. من پس از بازدید کوتاهی که از استان همدان داشتم، متوجه شدم زمینه و استعداد زیادی برای ساخت فیلم وجود دارد و به همین دلیل به پیشنهاد شبکه استانی همدان پاسخ مثبت دادم.
تولید سفر به آمادای از زمان آغاز پژوهش تا تدوین نهایی چقدر طول کشید؟
فیلم از اسفند ۹۱ کلید خورد و پروسه ساخت آن تا مهر ۹۳ به طول انجامید. یعنی ما ۲۰ ماه درگیر اجرای این پروژه بودیم. این فیلم درواقع یکی از سنگین ترین و پرخرج ترین فیلم های سینمای مستند ایران بوده است. کار تصویربرداری این فیلم ۱۲ ماه و مراحل نگارش متن و تدوین آن نیز هشت ماه به طول انجامیده است.
به نظرتان چه ویژگی های بارزی در فیلم مستند شما وجود دارد؟
در این فیلم تصاویر هوایی منحصر به فردی از طبیعت به نمایش گذاشته شده که تاکنون در هیچ فیلم ایرانی سابقه نداشته است. چیز دیگری که در فیلم ما دارای اهمیت است، تصاویری خوب از گونه هایی مانند گرگ خاکستری و عقاب طلایی است که پیش از این وجود نداشت و ما توانسته ایم تصاویر بسیار خوبی از مراحل تولد و پرورش توله ها و جوجه های این دو گونه را ثبت کنیم. حتی تصاویری ناب را که ممکن است در مستند های دنیا هم سابقه نداشته باشد به ثبت رسانده ایم؛ از جمله تصویر جدال دو جوجه عقاب و کشته شدن یکی توسط دیگری!
با توجه به این که در کشور ما ساخت آثار مستند شرایط دشواری دارد، آیا صرفِ مدت زمان ۲۰ ماه برای تولید یک مستند، کمی طولانی نیست؟
ببینید ۲۰ ماه کار برای ساخت یک مستند حیات وحش، زمان غیرمعقولی نیست. اگر به فیلمسازهای بزرگ دنیا مانند دیوید آتنبرو نگاه کنید متوجه می شوید گاهی پس از سه چهار سال فیلم تولید می کنند. پس جای نگرانی نیست که تولید فیلم ما طولانی شده است. اگر فیلم در کمتر از این زمان ساخته می شد، باید به کیفیت آن شک کرد.
برخی کارشناسان معتقدند فیلم های شما از ابتدا تاکنون سبک و سیاق خاصی را دنبال می کند؛مثلا در متن یا ساختار شباهت هایی به فیلم های خارجی دارد. قبول دارید؟
من همیشه در مصاحبه هایم گفته ام عاشق آثار دیوید آتنبرو ـ مستندساز انگلیسی ـ هستم که به اعتقاد من بهترین و کامل ترین فیلم های حیات وحش دنیا را می سازد. من ایشان را الگوی خودم قرار داده ام. گرچه تا رسیدن فیلم هایم به استانداردهای بین المللی کمی فاصله وجود دارد اما با اطمینان به شما می گویم که من و گروهم تمام نیرو و قدرت خود را به کار خواهیم گرفت تا در مستند حیات وحش ایران تحولی ایجاد کنیم. این سرزمین یکی از بکرترین مناظر طبیعی دنیا را در اختیار دارد و جا دارد کارهای استاندارد و جهانی درخور شان آن انجام گیرد. در ضمن من نباید با کسی مقایسه شوم، من دیوید آتنبروی آینده خواهم بود...
معمولا تولید فیلم مستند، آن هم از نوع حیات وحش با رویدادهای غیرقابل پیش بینی همراه است. دوست دارم این گفت وگو را با یکی از همین خاطرات تمام کنیم.
ما مصمم بودیم از گرگ ها تصویر بگیریم، در غروب یکی از روزها، گرگ ها که نظاره گر نزدیک شدن ما به لانه شان بودند ناگهان تاب تحمل بریدند و به سمت ما حمله آوردند. پنج قلاده گرگ سراسیمه به سمت ما آمدند و ما چاره ای جز فرار نداشتیم. خوشبختانه در میان راه از تعقیب دست کشیدند و ما جان سالم به در بردیم. جالب اینجاست که هنگام فرار تمام تجهیزات و دوربین های خود را روی زمین رها کردیم و فردای آن روز به محل مراجعت کردیم.