تاریخ انتشار
پنجشنبه ۱۶ فروردين ۱۳۹۷ ساعت ۱۳:۴۱
کد مطلب : ۳۲۹۳۰۲
آیا شعر لری به پایان خود رسیده است؟
۰
کبنا ؛ محسن خرامین
بهانه‌ی این نوشته کوتاه شعرخوانی لری (محلی یا بومی و یا گویشی) چند تن از شاعران استان کهگیلویه و بویراحمد در مراسم شبهای شعر بلادشاپور در دهدشت است.
نگارنده ادعای منتقد ادبی بودن ندارد و امر نقد را بسیار حساس و مهم می‌داند. این نوشته نیز برداشت یک علاقه مند و پیگیر حوزه ادبیات و شعر است که سال‌هاست با اهالی شعر حشر و نشر داشته‌ام.
بی انصافی است اگر به شب های شعر بلادشاپور اشاره کنم و از استقبال کم نظیر مردم و از زحمات و کار خوب بچه های انجمن شعر دهدشت و رئیس اداره فرهنگ شهرستان کهگیلویه یادی نکرده باشم هر چند در ادامه سخنرانی و چند نکته کوتاه ولی تمام نشدنی رئیس انجمن شعر دهدشت در شب دوم کمی آزار دهنده و بسیار خسته کننده بود.
اما شعر و شعر لری به نظر می رسد که یا در رکود و تعطیلی به سر می برد و یا آنکه این شعر به پایان رسیده است. استناد من تنها شعرهای خوانده شده در شب مرحوم ولوی در شب های شعر بلادشاپور نیست که مدتهاست شعری که بتوان نام شعر بر آن گذاشت در این حوزه بیرون نیامده است و اگر هم هست و ارایه نشده است ما را با آن کاری نیست.
اواخر دهه هفتاد و نیمه اول دهه هشتاد اوج ظهور و حضور شاعرانی بود که نوید روزهای بهتری در حوزه شعر لری را میداد ساختار شکنی و بداعت زیبای حمزه ولوی در کنار شعرهای احمد انصاری فهلیانی،فریدون داوری،غفار موسوی، طاهر اکوانیان، مجید تقی زاده، حسن بهرامی، فریدون هاشمی و در ادامه ظهور چند تن از شاعران جوان همچون روح الله رستاد، علی مرادی، امید معتمدی و اندک دیگرانی که ممکن است اینجا اشاره نشده باشند سبب اقبال و توجه زیاد به این حوزه شد ولی حالا مدت هاست که گویی شعر لری به اغما رفته است. به طور مثال در همین شب شعر شاید جمع ابیات زیبای خوانده شده از سوی تعداد زیادی از شاعران استان به عدد انگشتان یک دست هم نمی رسید و شعرهای خوانده شده یا تکراری بودند و یا برگردان ضعیف لغات فارسی به لری مبتذل و یا هم حسرت نداشته ها و ندیده هایی است که شاعر احساس میکند بیانش به زیبایی شعر می افزاید.
نمی توان انکار کرد که وضعیت ادبیات و شعر در کل کشور وضعیت خوب و مطلوبی نیست. وضعیت رکود و سکوت در سایر حوزه های اجتماعی و فرهنگی و یاس و دلزدگی حاکم بی شک در وضعیت شعر لری نیز موثر بوده است ولی با توجه به اینکه شعر لری در ابتدای راه خود بود کار و پیشرفت بیشتری انتظار می رفت و حتی انتظار جریان سازی وجود داشت حال این وضعیت کمی نگران کننده است و در درجا زدگی سایر حوزه ها نیز نقش بازی خواهد کرد.
امروز در کشور و بویژه در استان کهگیلویه و بویراحمد به مثابه وضعیت شعر را ما در شعر فارسی در استان(که وضعیت این حوزه جای تامل و بررسی بیشتری دارد)، حوزه امر سیاسی، فعالیت NGO ها، دغدغه های زیست محیطی، همایش ها و جشنواره های ادبی و هنری، وضعیت رسانه ها، وضعیت مطالعه و ... نیز شاهد هستیم و اینکه کدام یک بر دیگری تقدم دارد به سادگی قابل اثبات نیست ولی هر چه باشد شعر می تواند بیش از بقیه شروع کننده و تکان دهنده باشد.
در کنار عامل بالا قطعا آسیب ها و مشکلات شخصی که متوجه شاعران به فراخور زمان و مکانشان است نیز دخیل است مضافا محدوده محدود جغرافیایی این شعر شاید در دلسردی شاعران نقش داشته باشد ضمن اینکه امروزه نمادها و سنت هایی که شعر لری بر آن متکی است کمتر در زندگی روزمره مردم دیده میشود و این موضوع خود بخود مانع از ظهور شاعران جدید و در جا زدن و دلسردی شاعران قدیمی تر میشود.
برخی بی برنامگی و انفعال نهادهای رسمی و آموزشی را نیز یک عامل موثر می دانند که با توجه به اینکه تمام تجربه های قبلی در استان و کشور شاعرانی خودساخته و خارج از فضاهای رسمی است و اساسا شاعر نیز محصول یک فضای غیر رسمی است پس نباید تقصیر این عامل را بزرگ کرد.
در گذشته و هم امروز ساختارهای رسمی و آموزشی بویژه در استان و بویژه در ادبیات فاقد هر نوع خلاقیت و یا حرکت جدیدی بوده اند و تاکنون کوچکترین اتفاق مثبتی از درون دانشگاه های استان و بویژه دانشگاه یاسوج که مدرک دکترای ادبیات نیز صادر می کند به بیرون نیامده است. خروجی های این دانشگاه برای تعریف های ابتدایی اصطلاحات شعری نیز به همان ویکی پدیا مراجعه میکنند و تمام دلخوشیشان اندک شعرهای ساخته شده ای است که در ستایش نمادهای ذهنی خود تولید کرده اند و هر جا می رسند همان یکی را می خوانند.
گویی ما به نشست های محفلی با عنوان های پر طمطراق و مرور تخته سیاهی همان شاعران بزرگ کلاسیک و «به به» و «چه چه» کردن های لقلقه ی زبانی عادت کرده ایم و به همین که در فضای مجازی سلفی بگیریم و فی البداهه و با گوشی های لمسی شعرهای لحظه ای در مناسبت های ذهنی خود بسازیم و آنرا در اینستاگرام و تلگرام به اشتراک بگذاریم دلخوشیم.
بهانه‌ی این نوشته کوتاه شعرخوانی لری (محلی یا بومی و یا گویشی) چند تن از شاعران استان کهگیلویه و بویراحمد در مراسم شبهای شعر بلادشاپور در دهدشت است.
نگارنده ادعای منتقد ادبی بودن ندارد و امر نقد را بسیار حساس و مهم می‌داند. این نوشته نیز برداشت یک علاقه مند و پیگیر حوزه ادبیات و شعر است که سال‌هاست با اهالی شعر حشر و نشر داشته‌ام.
بی انصافی است اگر به شب های شعر بلادشاپور اشاره کنم و از استقبال کم نظیر مردم و از زحمات و کار خوب بچه های انجمن شعر دهدشت و رئیس اداره فرهنگ شهرستان کهگیلویه یادی نکرده باشم هر چند در ادامه سخنرانی و چند نکته کوتاه ولی تمام نشدنی رئیس انجمن شعر دهدشت در شب دوم کمی آزار دهنده و بسیار خسته کننده بود.
اما شعر و شعر لری به نظر می رسد که یا در رکود و تعطیلی به سر می برد و یا آنکه این شعر به پایان رسیده است. استناد من تنها شعرهای خوانده شده در شب مرحوم ولوی در شب های شعر بلادشاپور نیست که مدتهاست شعری که بتوان نام شعر بر آن گذاشت در این حوزه بیرون نیامده است و اگر هم هست و ارایه نشده است ما را با آن کاری نیست.
اواخر دهه هفتاد و نیمه اول دهه هشتاد اوج ظهور و حضور شاعرانی بود که نوید روزهای بهتری در حوزه شعر لری را میداد ساختار شکنی و بداعت زیبای حمزه ولوی در کنار شعرهای احمد انصاری فهلیانی،فریدون داوری،غفار موسوی، طاهر اکوانیان، مجید تقی زاده، حسن بهرامی، فریدون هاشمی و در ادامه ظهور چند تن از شاعران جوان همچون روح الله رستاد، علی مرادی، امید معتمدی و اندک دیگرانی که ممکن است اینجا اشاره نشده باشند سبب اقبال و توجه زیاد به این حوزه شد ولی حالا مدت هاست که گویی شعر لری به اغما رفته است. به طور مثال در همین شب شعر شاید جمع ابیات زیبای خوانده شده از سوی تعداد زیادی از شاعران استان به عدد انگشتان یک دست هم نمی رسید و شعرهای خوانده شده یا تکراری بودند و یا برگردان ضعیف لغات فارسی به لری مبتذل و یا هم حسرت نداشته ها و ندیده هایی است که شاعر احساس میکند بیانش به زیبایی شعر می افزاید.
نمی توان انکار کرد که وضعیت ادبیات و شعر در کل کشور وضعیت خوب و مطلوبی نیست. وضعیت رکود و سکوت در سایر حوزه های اجتماعی و فرهنگی و یاس و دلزدگی حاکم بی شک در وضعیت شعر لری نیز موثر بوده است ولی با توجه به اینکه شعر لری در ابتدای راه خود بود کار و پیشرفت بیشتری انتظار می رفت و حتی انتظار جریان سازی وجود داشت حال این وضعیت کمی نگران کننده است و در درجا زدگی سایر حوزه ها نیز نقش بازی خواهد کرد.
امروز در کشور و بویژه در استان کهگیلویه و بویراحمد به مثابه وضعیت شعر را ما در شعر فارسی در استان(که وضعیت این حوزه جای تامل و بررسی بیشتری دارد)، حوزه امر سیاسی، فعالیت NGO ها، دغدغه های زیست محیطی، همایش ها و جشنواره های ادبی و هنری، وضعیت رسانه ها، وضعیت مطالعه و ... نیز شاهد هستیم و اینکه کدام یک بر دیگری تقدم دارد به سادگی قابل اثبات نیست ولی هر چه باشد شعر می تواند بیش از بقیه شروع کننده و تکان دهنده باشد.
در کنار عامل بالا قطعا آسیب ها و مشکلات شخصی که متوجه شاعران به فراخور زمان و مکانشان است نیز دخیل است مضافا محدوده محدود جغرافیایی این شعر شاید در دلسردی شاعران نقش داشته باشد ضمن اینکه امروزه نمادها و سنت هایی که شعر لری بر آن متکی است کمتر در زندگی روزمره مردم دیده میشود و این موضوع خود بخود مانع از ظهور شاعران جدید و در جا زدن و دلسردی شاعران قدیمی تر میشود.
برخی بی برنامگی و انفعال نهادهای رسمی و آموزشی را نیز یک عامل موثر می دانند که با توجه به اینکه تمام تجربه های قبلی در استان و کشور شاعرانی خودساخته و خارج از فضاهای رسمی است و اساسا شاعر نیز محصول یک فضای غیر رسمی است پس نباید تقصیر این عامل را بزرگ کرد.
در گذشته و هم امروز ساختارهای رسمی و آموزشی بویژه در استان و بویژه در ادبیات فاقد هر نوع خلاقیت و یا حرکت جدیدی بوده اند و تاکنون کوچکترین اتفاق مثبتی از درون دانشگاه های استان و بویژه دانشگاه یاسوج که مدرک دکترای ادبیات نیز صادر می کند به بیرون نیامده است. خروجی های این دانشگاه برای تعریف های ابتدایی اصطلاحات شعری نیز به همان ویکی پدیا مراجعه میکنند و تمام دلخوشیشان اندک شعرهای ساخته شده ای است که در ستایش نمادهای ذهنی خود تولید کرده اند و هر جا می رسند همان یکی را می خوانند.
گویی ما به نشست های محفلی با عنوان های پر طمطراق و مرور تخته سیاهی همان شاعران بزرگ کلاسیک و «به به» و «چه چه» کردن های لقلقه ی زبانی عادت کرده ایم و به همین که در فضای مجازی سلفی بگیریم و فی البداهه و با گوشی های لمسی شعرهای لحظه ای در مناسبت های ذهنی خود بسازیم و آنرا در اینستاگرام و تلگرام به اشتراک بگذاریم دلخوشیم.
