کام تشنه دنا؛ بی‌آبی دامن دنانشینان را گرفت

کبنا ؛هرچند در ماه‌های پر بارش سال و در زمستان قرار داریم اما کم بارشی و نباریدن بارش مناسب باعث شده که قله‌های زیبای دنا خشک‌تر از همیشه به نظر برسد.
به گزارش کبنا، کهگیلویه و بویراحمد که روزی دومین استان پر بارش کشور پس از گیلان و سرزمین چشمه‌ها و آب‌های جاری بود امروز از سرمایه‌اش محروم است تا این روزها حتی با سرد شدن هوا، بحران بی آبی به پای دنایش هم برسد و شهرها و روستاها در این منطقه را فرا گیرد.

با این حال کارشناسان معتقدند که استفاده بی رویه از منابع آبی، الگوی نامناسب مصرف و تغییرات آب وهوایی در آینده زمین را با چالش کم آبی مواجه خواهد کرد به طوری که آب اصلی‌ترین موضوع کشمکش کشورهای جهان خواهد بود.
کشور ایران نیز که بر روی کمربند خشک و نیمه خشک زمین قرار گرفته از بحران بی آبی مصون نیست؛ ایران حدود یک درصد جمعیت جهان را در خود جای داده و ۱٫۱ درصد از مساحت خشکی‌ها متعلق به این کشور است و این در حالی است که منابع آب تجدیدشونده آن تنها ۰٫۳۶ درصد منابع تجدیدشونده جهان است.
وضعیت کهگیلویه و بویراحمد به نسبت کشور بسیار مطلوب است و این استان با مساحتی یک درصدی، به واسطه قرار گرفتن در میان کوهستان‌های زاگرس جنوبی حدود هشت درصد آب کشور را در اختیار دارد.
بارش متوسط سالیانه ۵۳۶ میلیمتر باران در کهگیلویه و بویراحمد (با دو ناحیه سردسیری و گرمسیری) به همراه آب برف‌های قله‌های دنا، تأمر، نور، خامی، خائیز، ساورز و حجال موجب ایجاد بیش از هزار چشمه فصلی و دائمی در کوهپایه‌های زاگرس مرکزی و جنوبی شده است.
در این میان ۱۸ چشمه دائمی و پرآب با تخلیه سالانه ۴۹۵ میلیون متر مکعب آب می‌جوشند و صدها نهر و رودخانه می‌زایند و این رودخانه‌ها در مسیر پر پیچ و خم خود به هم می‌پیوندند و چهار رود پر آب بشار، مارون، زهره و خیر آباد را بوجود می‌آورند.
با این حال مردم استان به خصوص نیمه گرمسیری استان باید تابستان‌های داغ و سوزان را در کم آبی بگذرانند و تشنه لب بمانند و زمین‌های کشاورزی آن‌ها هم از بی آبی خشک شود و یا آنقدر از آب‌های زیر زمینی برداشت کنند تا دیگر چیزی در زمین باقی نماند.
شهرستان دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده و دارای مساحتی بالغ بر ۱۸۲۱ کیلومتر مربع است؛ این شهرستان به دلیل واقع شدن در در دامنه دنا، بلندترین کوه زاگرس نام دنا را بر خود گرفته است.
دنا را امروز به وجود چشمه سارهای فراوان و رودخانه‌های خروشان و باغستان‌های انگور، سیب و گردو و شالیزاهای برنج می‌شناسند و همین ظریفت هاست که دنا را به یکی از مهم‌ترین قطب‌های باغداری و گردشگری جنوب بدل ساخته است.
شهر سی سخت یا همان شهر برف وآفتاب و افسانه‌های فردوسی به دلیل قرار گرفتن در پهنای چند هزار متری از دریا وقرار گرفتن در پهنای دنای استوار امروز یکی از مقصدهای مهم گردشگری در جنوب کشور از آن یاد می‌شود که به دلیل خشکسالی های متوالی در چند سال اخیر، شاید این روزه از آن نشاط و زیبایی گذشته‌اش خبری نیست.
شهری که نیکان ما سبزی و خوش رنگی‌اش در بهار و تابستان و حتی سفید پوش شدن قله‌های قاش مستان و سقل آسمانی و حوض دال آن در زمستان و صدای کولاک و آوار شدن بهمن‌های پی در پی‌اش را به جوانان گوشزد می‌کنند.
اما چه بگوییم که امروز چرخ فلک روزگار این زیبایی‌ها را تا حدودی از بین برده و نباردین بارش رحمت الهی بر پیکر رنجور قله‌های سترگ دنا در فصل زمستان و پاییز خزان باعث شده که کشاورزان و مردم این شهرستان درغم و اندوه فرو روند و در انتظار باران و برف دعای باران را بخوانند.
با این حال باید گفت خشکسالی گرمسیر وسردسیر، دشت و کوه نمی‌شناسد و در نیمه‌های زمستان سایه سیاه خود را بر برخی از روستاهای شهرستان دنا انداخته است.
امسال میزان بارندگی در کهگیلویه و بویراحمد ۲۵ درصد کمتر از سال گذشته بود اما در شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا این میزان نه تنها کاهش داشت بلکه ۱۰۰ میلیمتر بیشتر از سال گذشته بود با این حال به نظر می‌رسد در دیگر مناطق شهرستان دنا این میزان کمتر بوده است.
سایه خشکسالی بر روستاهای دنا
بر اثر همین بی بارشی و به گفته مسئولان در بسیاری از روستاهایی که آب آن‌ها از طریق چشمه تأمین می‌شود، با مشکل کمبود آب مواجه هستیم که طبق همین شواهد هم‌اکنون چشمه‌های چند روستا در این شهرستان به طور کامل خشک شده‌اند و روزانه با تانکر سیار به آن‌ها آبرسانی می‌شود.
چشمه‌های که روزی سردی آب آن‌ها جلاء بخش هر رهگذر و شهروندی بود همانندن چشمه آبسردو در منطقه کوه گل نشانی بر این مدعا است که خشکسالی بر دامن دنا رخنه کرده و شاید همین نبود بارش در فصل زمستان بر این خشکسالی بیشتر بیفزاید.
حتی همین خشکسالی های پی در پی در فصل کشاورزی باعث شده که روستاهایی که با طبیعت شالیکاری اشان همه را مجذوب خود می‌کردند، امروز دستور توقف این محصول در آن‌ها صادر شود و حتی باغات آن‌ها از آب هم نصیبی نداشته باشد.
منابع تأمین کننده آب در مناطق دنا نشیسن همین برف‌های سفید رنگی است که در زمستان سیاه اما پر برکت می‌بارد، اما نباریدن بر قله‌های دنا و خشک شدن منابع زیر زمینی در این مناطق باعث شده که کام دنا خشک تر از همیشه و قله‌های دنا تشنه تر از قبل باشند.
امروز همه طلب باران دارند تا سرزمین کیخسرو و بیژن قهرمان دیگر شاهد این خشکسالی نباشد وزیبایی های دنا این سنبل روح افزونی و شادابی دیگرغم گین ترازهمیشه نباشد، دنا که روزی همه او را به نام پدر یخچال‌های طبیعی جنوب غرب ایران می‌دانستند امروز شرمندگی‌اش بیشتر ازهمه است.
مدیرعامل آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد در گفتگو با خبرنگاران به خشکسالهای پی در پی در کشور و حتی استان اشاره کرد و گفت: در شهرهای مادوان، چیتاب و پاتاوه به اندازه کافی مخازن ذخیره آب وجود ندارد و مخازن موجود مربوط به ۲۵ سال پیش بوده و زمانی که این مناطق روستا بودند، ساخته شده است.
لدنی نژاد همچنین سرانه مصرف آب در این استان را بسیار بالاتر از میانگین جهانی و کشوری عنوان می‌کند و می‌افزاید: سرانه مصرف آب در یک شبانه روز در دنیا ۱۰۰ تا ۱۱۰ لیتر، در کشور ۱۶۰ تا ۱۸۰ و در کهگیلویه و بویراحمد بالاتر از ۲۲۰ لیتر در شبانه روز است.
وی انشعابات غیر مجاز را یکی دیگر از علل هدرروی آب در استان می‌داند و ادامه می‌دهد: تنها به اندازه ۴۰ درصد مشترکین این شرکت، انشعابات غیر مجاز و شیر پشت کنتور در استان وجود دارد.
براساس گزارش منتشره، پیش‌بینی اقلیمی کشور شاهد بارش چندان مناسبی برای سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در استان‌های واقع در جنوب غرب کشور نخواهیم بود.
بر اساس این پیش بینی‌ها شاهد خشکسالی در شش استان زاگرس‌نشین بوشهر، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و ایلام در سال زارعی امسال هستیم
---------------------------
گزارش از روح‌الله اخلاقی