بی توجهی به فرهنگ جامعه جبران نخواهد شد!

کبنا ؛

 علیرضا دولت آبادی

در تعریف فرهنگ آمده: فرهنگ دربرگیرنده اعتقادات، ارزش‌ها و اخلاق و رفتارهای متأثر از این سه و همچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه است.
فرهنگ یکی از وجوه ممیزه انسان از سایر موجودات است و می‌توان این گونه نوشت که انسان یک موجود فرهنگی است.
رفتارهای مختلف انسان و انگیزه‌های گوناگون بشر همیشه تحت تأثیر فرهنگ قرار داشته است و به هر اندازه مایه‌های فرهنگی فرهنگ عمیق‌تر، جامع‌تر و هماهنگی آن با خواسته‌های طبیعی و فطرت انسان بیشتر باشد، نفوذ و تأثیر گسترده تری خواهد داشت.
فرهنگ دارای دو بعد مادی و معنوی است که در بعد مادی منظور شکل و شمایل اشیاء مادی است مثل تابلوی نقاشی، معماری ساختمان، رنگ و شکل دوخت لباس، آرایش لوازم منزل و... و در بعد معنوی نگاه بیشتر حول افکار، عقاید و جریان‌های عاطفی و... است.
نکته قابل توجه این است که فرهنگ‌ها در گذر تاریخ با یکدیگر تلاقی می‌کنند زیرا مبادلات فرهنگی نیز از همین نقطه آغاز می‌شوند، تأثیر می‌گذارد و تأثیر می‌پذیرد.
جبهه فرهنگی را باید همانند نیروهای نظامی همیشه آماده نگه داشت و با رزمایش‌های فرهنگی هم روحیات و آموزش فرهنگ سازان را که سربازان این جبهه هستند افزایش داد و هم امکانات لجستیکی این جبهه را که عبارت‌اند از اندیشه، ابتکار، خلاقیت و... تقویت کرد.
در عصر اطلاعات، فرهنگ گاهی کار نیروی نظامی را انجام می‌دهد، بدین معنا که کشوری را اشغال و نظام سیاسی آن را سرنگون و متلاشی می‌کنند که این نشان دهنده تأثیر گذاری بسیار بالای فرهنگ است که (دیویدکیو) یکی از عناصر برجسته سازمان جاسوسی آمریکا موسوم به سیا می‌گوید: مهم‌ترین حرکت در براندازی نظام جمهوری اسلامی تغیر فرهنگ جامعه ایران است که ما مصمم به انجام آن هستیم. (هویت/ص ۱۸)
فرهنگ همانند انسان تنفس می‌کند و هرگاه در معرض هوای آزاد قرار گیرد از نشاط و کامیابی بیشتری برخوردار است ولی در محیط آلوده دچار خفقان شده و بیمار می‌شود.
این روز‌ها نشر بعضی خبر‌ها، رفتارهای هنجار شکن و آسیب‌های اجتماعی عمیق در فضای مجازی دل هر انسانی را به درد می‌آورد از ماجرای آتنا تا بنیتا.
به راستی انسان در چه مسیری حرکت می‌کند که این چنین گاهاً خوی حیوانی بر او غالب می‌شود؟.
هر کجا امنیت فرهنگ به خطر افتاد آنجامعه تمام زشتی‌ها را تجربه خواهد کرد چرا کسی نمی‌خواهد باور کند که جامعه بدون فرهنگ مثل جسمی بدون روح و مرده است.
انسان‌ها به یک سلسله اصول و آرمان معتقد هستند و بنای زندگی خود را نیز بر آن‌ها گذاشته‌اند و شب و روز خود را با آن سپری می‌کنند؛ به طوری که شادابی و افسردگی، صلح و جنگ، دوستی و دشمنی، قطع و وصل، کار و استراحت و... خود را بر مبنای آن اصول و آرمان تنظیم و در مواردی برای حفظ حرمت آن‌ها با نثار جان خویش به پایشان می‌میرد تا آن آرمان‌ها بمانند.
از جمله عواملی که امنیت فرهنگی جامعه را با خطر جدی رو به رو می‌کند، تردید در اصول و آرمان‌های فرهنگی است؛ بدین معنا وقتی آرمان‌ها و اصولی که انسان را تا بلند‌ترین قله‌های انسانیت و عزت بالا می‌برد و قادر است تا سیادت و سعادت را برای او از هر جهت فرآهم آورد، با آفت تردید رو به رو می‌شود نظام فرهنگی جامعه را به تزلزل مبتلا می‌سازد که به سادگی نمی‌توان ان را ترمیم کرد.
هر جامعه‌ای شاهد باشد که هویت انسانی، فضیلت اخلاقی، عظمت اجتماعی و ریشه‌های تاریخی خود را که برای پاسداری از آن فداکاری‌ها و از خود گذشتگی‌های فراوان انجام گرفته مورد تردید قرار داده‌اند باید بداند امنیت فرهنگی او در معرض آسیب جدی قرار گرفته است.
اگر چنین القائاتی در بین مردم مؤثر بیفتد که نظام فرهنگی شما مربوط به قرن‌های گذشته است و امروز کارایی ندارد، اگر تبلیغات دشمن مؤثر افتد که پای بندی به این اصول فرهنگی نوعی ارتجاع و کهنه پرستی است.
اگر القا شود که دوران سنتی گرایی گذشته و عصر مدرنیته و پست مدرن را می‌گذرانیم و از این گونه القائات که در جهت تردید نسبت به توانمندی‌های فرهنگی و به زیر سؤال بردن افتخارات و عظمت‌های گذشته انجام گیرد، امنیت فرهنگی از آنجامعه رخت بر می‌بندد و خسارت‌های سنگینی بر میراث فرهنگی آنجامعه وارد خواهد شد.
متولیان امور و مسولان فکری و فرهنگی نظام به ویژه مردمی که به سرنوشت انسانی خود مبتنی بر اصول و باورهای فرهنگی می‌اندیشند باید در برابر آفت ویرانگر با قوت و قدرت بایستند و اجازه ندهند خیانت کاران به شیوه‌ای موریانه وار اذهان و افکار را نسبت به اصول آرمانی جامعه متزلزل کنند.
 

عضو شورای فرهنگ عمومی شهرستان بویراحمد