طبیعت شهری و سلامت اجتماعی

کبنا ؛سید چمران موسوی
توسعه شهری کنترل نشده، باکاربری‌های منطقه بندی شده یکنواخت وپراکنده همراه با زوال منابع طبیعی، اثرات نامطلوبی بر کارکرد سامانه‌های طبیعی مانند پوشش‌های گیاهی، درختان و شبکه آب‌های سطحی وزیرزمینی وکیفیت هوای محدوده شهر‌ها داشته و در نتیجه سلامت اجتماعات انسانی را با خطر مواجه کرده است. تولید آلاینده‌های ناشی از اتومبیل و زوال تدریجی منابع طبیعی مانند باغات واراضی زراعی وجنگل زدایی وفرسایش خاکهای حاصلخیز نیز از آن جمله است. برنامه ریزان و طراحان شهری لازم است درفرایند تصمیم سازی پیرامون شکل محیط‌های شهری کارگاه‌های مشترکی را با متخصصان سلامت عمومی از یک سو و متخصصان حمل ونقل شهری از سوی دیگربه انجام رسانند تا فضاهای شهری پدید امده زمینه ساز ارتقای سلامت جسمی وروانی شهروندان باشند. از راهکارهای ارتقای سلامت جسمی و روانی از طریق برنامه ریزی وطراحی موارد زیر قابل اشاره است:
- فعالیت فیزیکی وپیاده روی الگویی از زندگی سالم شهری است که وجود پیاده رو‌ها، پیاده راه‌ها، مراکز ومیادین خرید پیاده و مسیر‌های دوچرخه زمینه ساز بروز آن است.
- الگوهای نوین شهرسازی وطراحی محلات مسکونی مانند شهرسازی نوین –سنت گرایی نوین طبیعت گرایی، طراحی براساس شبکه حمل ونقل عمومی وطراحی محلات پیاده گرا از نگرش‌های قابل توجه در ارتقای سلامت عمومی محسوب می‌شوند که بایستی متناسب با فضا وزمان مورد توجه قرار گیرند.
- الگوهای مختلط و متراکم کاربری اراضی منجر به ایجاد تنوع وتراکم فعالیت‌ها و افراد حاضر وفعال در فضاهای شهری می‌شود.
- توجه به موضوع امنیت وایمنی در فضاهای شهری از طریق نور‌پردازی خیابانی وبرنامه ریزی تداوم زندگی در فضاهای باز در ساعات خلوت مانند اواخر شب می‌تواند زمان حضور شهروندان را در این فضا‌ها تمدید وتضمین نماید.
- ارتقای تعاملات اجتماعی وفرهنگ همسایگی از طریق تدابیرطراحی مناسب ازقبیل کاشت گیاهان ودرختان وطرح معماری منظردر حریم بلافصل همسایگی واحد‌های مسکونی در ارتقای نشاط وپیوند‌های اجتماعی موثر است.
- طراحی فضاهای عمومی ومدنی شهری که عرصه بروز افکار وتعاملات مدنی واجتماعی شهروندان بوده واز طریق جلب مشارکت‌های عمومی شهروندان علاوه بر کمک به اداره جامعه به سلامت ونشاط وشادابی اجتماعی شهروندان نیز منجر می‌شوند.
- طراحی فضاهای مطلوب از نظر زیبایی‌شناسی ومعماری ومنظر خیابانی که استفاده کنندگان از حضور در آن فضا حس عمومی مطلوبی داشته وبه تداوم حضور در ان تشویق شوند.
- طراحی مجتمع‌های سکونتی در ارتباط با مظاهر طبیعت وانرژی‌های تجدید پذیر که با تنوع وانعطاف پذیری کافی پذیرای حضور وفعالیت گروه‌های مختلفی از ساکنان بوده وعرصه‌های متنوع فعالیتی را در اختیار افراد قرار دهد.