تاریخ انتشار
دوشنبه ۵ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۰۰:۴۱
کد مطلب : ۲۰۰۴۲۵

شهر را چگونه مطالعه کنیم

۰
مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های مخاطبین کبنانیوز است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. می توانید با ارسال یادداشت خود، این مطلب را تأیید یا نقد کنید.
کبنا ؛ سید چمران موسوی
مرز میان موضوعات مربوط به مطالعات، روش ها ، نظریه ها و فعالیت ها که محصول رشته های علمی مختلفی هستند علم عدم قطعیت است . اقتصاد دانان شهری تمایل به مطالعه اقتصاد شهر ها با استفاده از روش های کمی دارند، در حالی که جامعه شناسان شهری تمایل به مطالعه سیمای اجتماعی شهر ها با استفاده از روش های کیفی دارند . اما عده ای از اقتصاد دانان شهری از روش های کیفی و ابزار های دیگر شان برای بهره وری از اقتصاد ماوراء توسعه استفاده می کنند و عده ای از جامعه شناسان خیلی کمی نگر هستند و علاقه مندند که از مرزهای اجتماعی هم خارج شده و به اقتصاد نیز پا بگذارند. تعدادی از دانشمندان در رشته های آکادمیک و علمی ارزش گذاری نظریه ها ، تحقیقات و نوشته های کاربردی قصد دارند راه حلی برای مشکلات واقعی شهری بسازند با استفاده از نظریه های فرعی و مشتق که در شأن چنین محققی نیست و مقام و منزلت آنها را پائین می آورد و این کار بسیار ساده لوحانه است . تحقیقات شهری خود به خوبی این امر را متذکر می شوند که تحقیقات کاربردی و تحقیقات خوب هدایتگر به سمت حل مشکلاتی است که می توانند توسط تئوریسین های ماهر مطرح شده باشند و علم روش شناسی مصنوعی یک تحقیق نظریه ای ناب است. تفکرات مشیائیل پورتر تجویزاتی برای فقر شهری دارد. نظریه نجره شکسته جیمز ویلسون و گئورک کلینگ و ایده های سیاست اجتماع و بینش جان فورستر درباره ی برنامه ریزی شهری تعداد معدودی از گزینه ها ی کاربردی در مطالعات شهری هستند. موضوعات شهری دارای ابعاد مختلف هستند . برای مثال عوامل اجتماعی ، فضایی و سیمای سیا سی در بحث فقر شهری حضور دارند که یک امر اقتصادی است . از این رو ما به ابزارهای فکری و روش شناختی نیاز داریم که به ما کمک می کنند تا شهر را ببینیم، بشناسیم و نشان دهیم. جامعه شناسی بینشی است که به ما کمک می کند تا جای واقعی مردم در شهر و در زندگی اجتماعی دیده شود. یک نگاه انسان گرایانه است به همه چیز، اینکه ما به کمک بینش جامعه شناسانه می خواهیم جمعیت، عواطف و احساسات انسان ها، قانون ها و رسوم آنها، خواسته ها و آرزوهای آدمیان، دین، ایدئولوژی، اعتقادات و باورهای جمعی و تجربه واقعی مردمی که برای آنها کار می کنیم، متن و اصل هر نوع مدیریت و برنامه ریزی قرار دهیم. جامعه شناسی و علوم اجتماعی تلاشی است تا از حاشیه قرار گرفتن انسان ها و فرعی تلقی کردن شان پرهیز کنیم. جامعه شناسی یک علم دموکراتیک و بخشی از فرایند دموکراسی است. جامعه ای که می خواهد انسان ها در آن مهم باشند هیچگاه این گونه نمی اندیشد که شهر عبارت است از معماری یا شهر عبارتست از اتومبیل ها یا خیابان ها یا سیستم حمل و نقل یا سیستم گردش پول یا اجزای دیگری که گاهی به جای آدم ها می نشینند. البته نتیجه آن تفکر وارونه این می شود که هر نوع برنامه ای به شکست مختوم می شود. یعنی ظاهرا شهر به وجود می آید اما پیشرفت، آسایش و آرامش در شهر ایجاد نمی شود. آن تفکر وارونه ای که انسان را حاشیه می گذارد و اتومبیل، ساختمان، آسفالت، میدان و اجزای دیگر شهر را متن قرار می دهد، منجر به این می شود که شهر به محیطی مملو از جرائم، ناامنی ها، بزهکاری ها، فقر، نابرابری، تبعیض و خشونت تبدیل شود. ما به دلیل نداشتن بینش جامعه شناسانه یا علمی نسبت به شهر، ساختارهای شهر را خودآگاه یا ناخود آگاه طوری شکل می‌دهیم که این ساختارها مولد فقر، نابرابری، بزهکاری، جرائم و بسیاری از مشکلات یا مسائل تحمیل شده بر ساکنان شهر می شوند. بنابراین، جامعه شناسی و به طور کلی علوم اجتماعی نوعی بینش و آگاهی نوین و علمی از ماهیت زندگی شهری است، شهر یک پدیده جامعه شناسانه است و از این روست که ما برای رشته ای مانند مدیریت شهری و هر رشته ای دیگر در حوزه شهر بیش از هر چیزی نیازمند دانش و بینش جامعه شناختی هستیم. شاید در یک نگاه عامیانه و عوامانه، زندگی کردن در یک شهر برای شناختن آن کافی باشد، به تعبیری دیگر شاید برخی چنین گمان کنند که چون ساکن یک محله یا شهر هستند پس آن محله یا شهر را می شناسند. برای افراد عادی که حوزه کار و زندگی شان مطالعه و تحقیق درباره زندگی اجتماعی یا شهری نیست، ضرورتی ندارد که برای شناخت شهر یا محله خود به دانشی بیش از آنچه در زندگی روزمره خود می بینند یا تجربه می کنند دست یابند و دلیلی ندارد که بخواهند بیش از آن درباره شهر یا محله خود بدانند؛ اما برای کسانی که به عنوان کارشناس، محقق یا مدیر و برنامه ریز شهر فعالیت می کنند، ضرورت دارد که شهر را به کمک ابزارهای روان شناختی، علمی و معرفت شناختی که رشته های دانشگاهی گوناگون مانند تاریخ، اقتصاد، جامعه شناسی، جغرافیا، حقوق، فلسفه، انسان شناسی، مطالعات فرهنگی و حتی هنر و ادبیات در اختیار آنها قرار می دهند بشناسند. به عنوان کارشناس یا کارگزار شهر نمی توان به تجربه روزمره، معرفت مشترک(common sense) و درک های عامیانه از شهر اکتفا کرد، درک های عامیانه حتی می توانند گمراه کننده نیز باشند.

*دکتری برنامه ریزی شهری
نام شما

آدرس ايميل شما

تخریب یا نقد مجلس یازدهم؟!

تخریب یا نقد مجلس یازدهم؟!

هر چه مجلس کوتاه بیایید، دیگران او را به گوشه رینگ برده و مورد ضرباتی قرار می‌دهند. تخریب‌گران ...
اختلال عاطفی فصلی؛ از علائم تا درمان

اختلال عاطفی فصلی؛ از علائم تا درمان

باور بر این است که اختلال عاطفی فصلی به دلیل اختلال در ریتم شبانه روزی بدن رخ می دهد....
سبقت «واکسن آنفولانزا» از «دنا پلاس»

سبقت «واکسن آنفولانزا» از «دنا پلاس»

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مصاحبه‌اش اشاره کرد که از 16 میلیون واکسن آنفولانزای ...
1