تاریخ انتشار
سه شنبه ۳ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۵۷
کد مطلب : ۱۷۲۵۴۷
بافت قدیم دهدشت، آمیخته‌ای از هنر و مذهب(+تصاویر)
۰
کبنا ؛
بافت قدیم دهدشت معروف به شهر هفت گنبد، آمیخته‌ای از مذهب و هنر است که برای مرور تاریخ، مسافران نوروزی را به خود فرامی‌خواند.
رقص تاریخ بر سنگ پل‌ها و بناها ماندگار و جاوید است. درس تاریخ بر صفحات خاکی شهرها و خرابه‌ها خواندنی و شنیدنی است.
یادگاران نیاکان پرصلابت و یادمان‌های تمدن پرافتخار غبارگرفته را در باقی مانده شهرها و بناهای یک نقطه باستانی می‌توان به وضوح دید.
دوران پادشاهی صفویان،دوران شکوفایی سرزمینی بوده است که بلادشاپور می‌خواندند.
اینجا،در گذشته چهار راه تجاری و اقتصادی جنوب ایران زمین بوده است.شهر قدیمی دهدشت یا بافت قدیمی دهدشت، تازه‌تر از وقایع روزگارش با هر گردشگری حرف می‌زند.
دهدشت، سرزمین دشت‌های وسیع و گرمسیری دل‌انگیز است که تمدن امروز و دیروزش را در خود،یکجا گردآوری کرده است.
بافت تاریخی ۵۰ هکتاری دهدشت در ضلع جنوبی این شهر دارای برج و باروی گرداگرد شهر، باروی قلعه یا ارگ قدیمی آن با مساجد، حمام‌ها، کاروانسرا، زیارتگاه‌ها و بازار در مجاورت دروازه‌های شرقی و غربی پیرامون بناها است.
وجود بارگاه هفت امامزاده با معماری و سابقه تاریخی منحصر بفرد این شهر را به «هفت گنبد» معروف و به مهد امامزادگان تبدیل کرده است. امامزاده جابر، امامزاده ابراهیم،امامزاده بی‌بی عصمت،امامزاده سلطان مهدی، امامزاده پیرغازی، امامزاده آقامیر و امامزاده معصوم در این بافت واقع شده و دهدشت به عنوان مرکز فرهنگی و تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته می‌شود.
* حمام کاروانسرا؛ عروس بناهای بافت قدیم
حمام کهیار(حمام کاروانسرا) یکی از بناهای بافت قدیم است؛ این بنا در ضلع غربی بافت تاریخی به فاصله ۴۰ متری از کاروانسرا قرار دارد. دارای دو بخش سربینه و گرمخانه همراه با سردرب، چاه آب و تون حمام است که به وسیله ادامه راهروهای پیچ‌دار به همدیگر راه دارند و فضای رختکن با سربینه آن به شکل تیم گنبدی در بنا جلوه‌گری می‌کند.
در چهار گوشه صحن مرکزی و نیم گنبد آن رسم‌بندی‌های هندسی متقارنی وجود دارد که پلان چهار گوش را به یک گنبد تبدیل کرده است. گرمخانه‌اش دارای ۵ خزینه و یک نظافت خانه بوده که آب پس از انتقال از چاه و حوضچه‌ها به وسیله لوله‌هایی تنبوشه‌ای به نام کل حمام انتقال یافته و در شهر هفت گنبد می‌توان گفت حمام کهیار عروس بناهای آن است.
حمام ارگ
در فاصله ۵۰ متری از ارگ تاریخی دهدشت،بنای مجلل و کم نظیری است که حمام ارگ نام دارد.این بنا دارای دو سربینه و گرمخانه است. سربینه آن دارای طرح‌های هندسی لوزی شکل با طاق تویزه‌های بزرگ و نماسازی با آجر به شکل دو لایه خودنمایی می‌کند.
آب حمام از چاه و حوضچه‌ای در پشت گرمخانه به وسیله لوله‌های تنبوشه‌ای در سطح حمام به ویژه خزینه‌های اصلی در گردش بوده است.
معماری زیبای آب ابنار
آب انبار با معماری زیبا با پلان مستطیلی شکل با مصالحی از گچ، سنگ و ساروج خاکستری که خاص زیرساخت‌های ابی شهر هفت گنبد است تشکیل شده و مهم‌ترین آب انباری است که در دوره صفویه جهت آب آشامیدنی ایجاد شده است. این بنا در ضلع ضرقی شهر هفت گنبد و در دامه آبریز مشرف بر شهر به فاصله ۱۲۰ متری از ارگ بنا شده که دارای ۴ حوضچه پلکانی است و کف هر حوضچه نسبت به حوضچه ماقبل از خود برجسته‌تر است.
کاروانسرا
در ضلع غربی بافت،کاروانسرایی از عصر طلایی صفویه وجود دارد.این بنا دارای ۳۷ حجره و ۳۰ ایوان در جلوی حجره‌ها بوده که گرداگرد حیاط بنا شده است.
چهار ایوان بزرگ در چهار گوشه آن به شکل متقارن وجود دارد که هر ایوان به سه یا چهار حجره راه دارد. مصالح این بنا از سنگ و گچ با پوشش خدامی و طاق چشمه‌ای بوده بوده که طاقچه‌بندی‌های ساده و طبیعی آن و ایوان‌هایش به آن زیبایی خاصی بخشیده است.
این کاروانسرا محل بیتوته بازرگانان ان روزگار بوده و دارای بازار و میدان بزرگی در ضلع غربی، اصطبل و سرویس بهداشتی در ضلع شرقی است که بقایایی از آن برجا مانده و کل مجموعه با شماره ۳۵۵۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در آستانه ثبت جهانی است.
مجموعه بازار شهر هفت گنبد از کاروانسرا تا ارگ تاریخی به طول یک کیلومتر امتداد داشته که در دو بخش شرقی و غربی شهر را به همدیگر وصل می‌کرد.
این بازار یکی از شاهرگ‌های مهم است که تمامی معابر اصلی به آن راه داشته و قسمت‌هایی از آن سرپوشیده و بعضاً دو طبقه بوده است.
اکثریت بناهای عام‌المنفعه از جمله کاروانسرا، حمام‌ها، امامزاده‌ها و بناهای مسکونی و تجارتی در مسیر آن تأسیس شده‌اند. با توجه به موقعیت استراتژیکی شهر دهدشت، یکی از بازارهای فعال و مهم در منطقه جنوب و جنوب غربی کشور بوده که با کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و چین ارتباط داشته است.
مسجد جامع، کهن‌ترین مسجدی است که در ضلع شرقی بافت قدیم دهدشت و بین دو محور اصلی شهر(بازار و معبر شمالی) قرار دارد. به نظر می‌رسد از اولین مساجد شهر تاریخی هفت گنبد است که قدمت آن احتمالاً قبل از دوره صفویه باشد.
مسجد مورک در ابتدای خیابان ابوذر غفاری و ضلع غربی بافت تاریخی دهدشت قرار دارد و در اوایل دوره صفویه بنا شده است.
بافت قدیم دهدشت، شهری مذهبی و تجاری در گذشته بوده و درآمیختگی هنر و مذهب باعث شاهکارهای شگفت‌انگیزی در آن شده که وجود هفت امامزاده، مدرسه، مساجد و کاروانسرا گواه بر این است.
بازدید از بافت قدیم دهدشت،سفری به دل تاریخ است؛ هرچند صدای زنگوله بر گردن اشتران دیگر به گوش نمی‌رسد، اما کاروانسرای بافت دهدشت هنوز بوی ساربانان و اشترانی را می‌دهد که در اینجا اتراق داشتند.
زیبایی‌های بافت قدیم در کنار سایر جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهگیلویه، چشم انتظار مسافران و گردشگران نوروزی است.
=====================
گزارش و عکس از: طیبه سعادتی‌نیک
=====================
بافت قدیم دهدشت معروف به شهر هفت گنبد، آمیخته‌ای از مذهب و هنر است که برای مرور تاریخ، مسافران نوروزی را به خود فرامی‌خواند.
رقص تاریخ بر سنگ پل‌ها و بناها ماندگار و جاوید است. درس تاریخ بر صفحات خاکی شهرها و خرابه‌ها خواندنی و شنیدنی است.
یادگاران نیاکان پرصلابت و یادمان‌های تمدن پرافتخار غبارگرفته را در باقی مانده شهرها و بناهای یک نقطه باستانی می‌توان به وضوح دید.
دوران پادشاهی صفویان،دوران شکوفایی سرزمینی بوده است که بلادشاپور می‌خواندند.
اینجا،در گذشته چهار راه تجاری و اقتصادی جنوب ایران زمین بوده است.شهر قدیمی دهدشت یا بافت قدیمی دهدشت، تازه‌تر از وقایع روزگارش با هر گردشگری حرف می‌زند.
دهدشت، سرزمین دشت‌های وسیع و گرمسیری دل‌انگیز است که تمدن امروز و دیروزش را در خود،یکجا گردآوری کرده است.
بافت تاریخی ۵۰ هکتاری دهدشت در ضلع جنوبی این شهر دارای برج و باروی گرداگرد شهر، باروی قلعه یا ارگ قدیمی آن با مساجد، حمام‌ها، کاروانسرا، زیارتگاه‌ها و بازار در مجاورت دروازه‌های شرقی و غربی پیرامون بناها است.
وجود بارگاه هفت امامزاده با معماری و سابقه تاریخی منحصر بفرد این شهر را به «هفت گنبد» معروف و به مهد امامزادگان تبدیل کرده است. امامزاده جابر، امامزاده ابراهیم،امامزاده بی‌بی عصمت،امامزاده سلطان مهدی، امامزاده پیرغازی، امامزاده آقامیر و امامزاده معصوم در این بافت واقع شده و دهدشت به عنوان مرکز فرهنگی و تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته می‌شود.
* حمام کاروانسرا؛ عروس بناهای بافت قدیم
حمام کهیار(حمام کاروانسرا) یکی از بناهای بافت قدیم است؛ این بنا در ضلع غربی بافت تاریخی به فاصله ۴۰ متری از کاروانسرا قرار دارد. دارای دو بخش سربینه و گرمخانه همراه با سردرب، چاه آب و تون حمام است که به وسیله ادامه راهروهای پیچ‌دار به همدیگر راه دارند و فضای رختکن با سربینه آن به شکل تیم گنبدی در بنا جلوه‌گری می‌کند.
در چهار گوشه صحن مرکزی و نیم گنبد آن رسم‌بندی‌های هندسی متقارنی وجود دارد که پلان چهار گوش را به یک گنبد تبدیل کرده است. گرمخانه‌اش دارای ۵ خزینه و یک نظافت خانه بوده که آب پس از انتقال از چاه و حوضچه‌ها به وسیله لوله‌هایی تنبوشه‌ای به نام کل حمام انتقال یافته و در شهر هفت گنبد می‌توان گفت حمام کهیار عروس بناهای آن است.
حمام ارگ
در فاصله ۵۰ متری از ارگ تاریخی دهدشت،بنای مجلل و کم نظیری است که حمام ارگ نام دارد.این بنا دارای دو سربینه و گرمخانه است. سربینه آن دارای طرح‌های هندسی لوزی شکل با طاق تویزه‌های بزرگ و نماسازی با آجر به شکل دو لایه خودنمایی می‌کند.
آب حمام از چاه و حوضچه‌ای در پشت گرمخانه به وسیله لوله‌های تنبوشه‌ای در سطح حمام به ویژه خزینه‌های اصلی در گردش بوده است.
معماری زیبای آب ابنار
آب انبار با معماری زیبا با پلان مستطیلی شکل با مصالحی از گچ، سنگ و ساروج خاکستری که خاص زیرساخت‌های ابی شهر هفت گنبد است تشکیل شده و مهم‌ترین آب انباری است که در دوره صفویه جهت آب آشامیدنی ایجاد شده است. این بنا در ضلع ضرقی شهر هفت گنبد و در دامه آبریز مشرف بر شهر به فاصله ۱۲۰ متری از ارگ بنا شده که دارای ۴ حوضچه پلکانی است و کف هر حوضچه نسبت به حوضچه ماقبل از خود برجسته‌تر است.
کاروانسرا
در ضلع غربی بافت،کاروانسرایی از عصر طلایی صفویه وجود دارد.این بنا دارای ۳۷ حجره و ۳۰ ایوان در جلوی حجره‌ها بوده که گرداگرد حیاط بنا شده است.
چهار ایوان بزرگ در چهار گوشه آن به شکل متقارن وجود دارد که هر ایوان به سه یا چهار حجره راه دارد. مصالح این بنا از سنگ و گچ با پوشش خدامی و طاق چشمه‌ای بوده بوده که طاقچه‌بندی‌های ساده و طبیعی آن و ایوان‌هایش به آن زیبایی خاصی بخشیده است.
این کاروانسرا محل بیتوته بازرگانان ان روزگار بوده و دارای بازار و میدان بزرگی در ضلع غربی، اصطبل و سرویس بهداشتی در ضلع شرقی است که بقایایی از آن برجا مانده و کل مجموعه با شماره ۳۵۵۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در آستانه ثبت جهانی است.
مجموعه بازار شهر هفت گنبد از کاروانسرا تا ارگ تاریخی به طول یک کیلومتر امتداد داشته که در دو بخش شرقی و غربی شهر را به همدیگر وصل می‌کرد.
این بازار یکی از شاهرگ‌های مهم است که تمامی معابر اصلی به آن راه داشته و قسمت‌هایی از آن سرپوشیده و بعضاً دو طبقه بوده است.
اکثریت بناهای عام‌المنفعه از جمله کاروانسرا، حمام‌ها، امامزاده‌ها و بناهای مسکونی و تجارتی در مسیر آن تأسیس شده‌اند. با توجه به موقعیت استراتژیکی شهر دهدشت، یکی از بازارهای فعال و مهم در منطقه جنوب و جنوب غربی کشور بوده که با کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و چین ارتباط داشته است.
مسجد جامع، کهن‌ترین مسجدی است که در ضلع شرقی بافت قدیم دهدشت و بین دو محور اصلی شهر(بازار و معبر شمالی) قرار دارد. به نظر می‌رسد از اولین مساجد شهر تاریخی هفت گنبد است که قدمت آن احتمالاً قبل از دوره صفویه باشد.
مسجد مورک در ابتدای خیابان ابوذر غفاری و ضلع غربی بافت تاریخی دهدشت قرار دارد و در اوایل دوره صفویه بنا شده است.
بافت قدیم دهدشت، شهری مذهبی و تجاری در گذشته بوده و درآمیختگی هنر و مذهب باعث شاهکارهای شگفت‌انگیزی در آن شده که وجود هفت امامزاده، مدرسه، مساجد و کاروانسرا گواه بر این است.
بازدید از بافت قدیم دهدشت،سفری به دل تاریخ است؛ هرچند صدای زنگوله بر گردن اشتران دیگر به گوش نمی‌رسد، اما کاروانسرای بافت دهدشت هنوز بوی ساربانان و اشترانی را می‌دهد که در اینجا اتراق داشتند.
زیبایی‌های بافت قدیم در کنار سایر جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهگیلویه، چشم انتظار مسافران و گردشگران نوروزی است.
=====================
گزارش و عکس از: طیبه سعادتی‌نیک
=====================
